NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARO EN WONSEKABEEI..
1
r
I
I
No. 72.
Het vergaan der wereld.
I
d
Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaarmg. 1901.
ZONDAG 8 SEPTEMBER.
31
S3
BINNENLAND.
FLORALIAFEEST.
II
VOOR
INGEZONDEN.
dachten na,
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
Vrijdag 13 September 1901,
ja
,v>'
‘J
De groote „Victo44 was niets tevreden.
Men had hem eene som van zesduizend
francs, welke hjj had afgezonderd voor den
aankoop van eene naburige hoeve, ontstolen,
zonder dat hjj wist op welke manier dit
geschied was, of wie de dader was. Hg
wist, dat de mensehen, die hij in dienst
had, eerljjke lieden waren, die reeds lang
by hem werkten, behalve twee of drie, die
hjj kortelings had gehuurd voor den hooi
tijd. Allen waren ondervraagd en gefouilleerd;
een gerechtelijk onderzoek had, buiten hen
om, in hunne kisten en kleeren plaats
gehad, zonder eenig resultaat. Hij wist niet
meer, wat te doen, terwijl hij de inmenging
der justitie in zijne zaken met vrees, den
boeren eigen, duchtte eindelijk besloot hij
met zijne Normandische koppigheid, zelf
den dief te trachten te vinden. Vooral
vreesde hjj de plotselinge verdwijning van
dezen, niettegenstaande sedert de onaan
gename gebeurtenis allen elkander nauw
keurig in het oog hielden.
Eindelijk besloot hij op raad van zijn
broeder, een behoedzaam man, op eene
geheel andere wijze te handelen, in plaats
van langen tijd zijn personeel in al hunne
bewegingen na te gaan, hetgeen niet eens
altijd mogelijk was.
Na het geheim onderhoud tusschen den
boer, zijne vrouw en zijne dochter, ging
ieder van hen naar zijne eigen kamer en
toen zij weder verschenen voor het avond
maal, was het geheele personeel zeer ver
baasd de gansehe familie in rouwkleeren
te zien, evenals het vorige jaar by de be
grafenis van den grootvader; en de ver
bazing steeg nog, toen de baas op ernstigen
toon zeide, dat hij na den maaltijd belang
rijke dingen had te zeggen. En de ver
bazing verkeerde in schrik, toen hij den
brief van dien middag opende en hun het
volgende voorlas;
J
der zaairogge niet aan de verwachting te
beantwoorden.
Sneek, 5 Sept. Het openbreken van
de kasten in de pastorie van den Ned. Ger.
predikant alhier heeft geen ander gevolg
gehad, dan dat de meubelen zijn beschadigd
en ’t geld uit twee spaarspotten, een gulden
of twaalf, wordt vermist. Dit is de derde
inbraak hier binnen een jaar.
Heerenveen, 6 Sept. 27,000 Friezen
hebben j.l. Maandag Bailey’s circus bezocht.
Of ze nu den eersten tijd niet genoeg hebben
van een paardenspel? Welneen, denkt de
heer Blumenfeld, al kijkende zullen ze er
lust in hebben gekregen en daarom zal ik
hun dadelijk mijn groot circus laten bewon
deren, dat de vorige week groot succes had
bij de Koninklijke familie te Apeldoorn en
dat zich dan ook mag laten zien met zijn
60 paarden en 80 personen. Reeds morgen
avond zal het hier zijne reeks voorstellingen
openen op het terrein aan de Fok.
Nijehaske, 4 Sept. Of ze gevallen zijn
als slachtoffers van de alleen onder de kip
pen bekende ziekte „Snot14, of wij aan den
vooravond staan van een kippen-cholera-
epidemie, of dat er gedacht moet worden
aan een misdadige hand,... ’t is alles duister
heid wat als oorzaak moet worden genoemd
van den plotselingen dood der negen kippen
van een onzer ingezetenen.
Ooststellingwerf, 5 Sept. Door een
landbouwer uit deze gemeente zijn op de
jaarmarkt te Norg een span boerenpaarden
verkocht voor de som van f 935. Het feit
bewijst, dat op onze schrale zandgronden
nog wel edele rossen worden aangefokt.
Kolderwolde, 5 Sept. Een in den stal
staand paard van den landbouwer D. H.
alhier, wist zich bij nacht los te maken,
drong door tot de schuur, ontdekte daar een
zak met voeder en deed zich daaraan in
die mate te goed, dat het kort daarna stierf.
Hepk. Adv. BI. v. Fr.
Kimswerd, 5 Sept. ’01. Voor een der
tigtal jaren werd alhier uit de „Kerkebeurs14
een gebouw voor vlasbereiding gesticht. Het
bleek later, dat dit niet aan de vereischten
voldeed; vooral een goede ventilatie ontbrak,
zoodat de vlasbewerkers te veel last hadden
van ’t stof. Het gebouw werd daarom
voorzien van een houten kap, waarin de
noodige openingen, om de bedorven lucht
te laten ontsnappen, de frissche daarentegen
ruimschoots toe te laten. Dit was eene
groote verbetering, maar toch nog niet af
doende. Bovendien wordt ’t gebouw te
te klein (door de herleving van den vlas
bouw) om al ’t volk te bergen, zoodat
thans nogmaals tot verbetering, tot verhoo-
ging en verlenging zal worden overgegaan.
Kerkvoogden en Notabelen hebben onze
beide timmerbazen uitgenoodigd, om op ta
geven voor welke som ’t werk door hen
kan worden uitgevoerd. Het bleek, dat
Ybema ’c voor f 869 wenscht te doen, en
v. d. Weide f 913 wilde hebben. Eerstge
noemde zal zorgen het voor den winter,naar ’t
bestek en teekening van den heer v. d. Lei
te Arum, in orde te brengen.
Uit Hilversum wordt ons gemeld, dat
gedurende de kermisdagen niet alleen het
volk met de politie vocht, maar dat ook de
politie onderling strijd voerde. De agent,
belast met de controle op den dienst, vond
een der ondergeschikten in het wachtlokaal
slapende. Gewekt en op zijn plicht gewezen,
werd deze zoo boos, dat hij zich op den
collega wierp, van wien hij de berisping
ontvangen had en met de sabel hem te lijf
wilde. Toen dit wapen hem ontnomen was,
nam hij wat onder zijn bereik lag om daar
mede den strjjd voort te zetten. Aan ’t
hoofdbureau ter verantwoording geroepen,
maakte de strijdlustige agent zich zoo woe
dend, dat hjj ieder die binnenkwam dreigde
met een geladen revolver. Twee collega’s
grepen hem en brachten hem in arrest om
daar wat te bekoelen. N. Crt.
Bij de manoeuvres op de Witterheide
had hedenmorgen een ongeluk plaats. Door
een missprong over een sloot kwam het
paard van den luitenant der huzaren Sixma
baron van Heemstra, uit ’s-Gravenhage, te
struikelen, de luitenant geraakte er onder
en bezeerde zich ernstig aan een zijner
beenen. Dadelijk werd geneeskundige hulp
verleend en de officier daarna naar het
hospitaal te Assen vervoerd. De knie is
hevig opgezwollen, tengevolge waarvan nog
niet kon worden geconstateerd of het been
al dan niet gebroken is. Asser Ct.
De raadsvergadering van de gemeente
Blaricum op den bij de wet voorgeschreven
eersten Dinsdag in September begon ’s
morgens te... half zes, juist bij zonsopgang.
De vergadering duurde gelukkig niet tot
middernacht,
Gaasterland, 4 Sept. In onze gemeente
staat het er met den aardappeloogst dit
jaar over ’t geheel zeer gunstig voor. Hoewel
de eigenlijke tijd van rooien nog niet daar
is, zijn velen er toch reeds mee begonnen.
Zoowel over de opbrengst als over de
kwaliteit wor.it zeer geroemd. Ook de
erwten, boonen etc. hebben een hinken
oogst geleverd, zoodat de verbouwers alles
zins tevreden kunnen zjjn. De roggeoogst
evenwel valt tegenwei is de opbrengst
van het stroo bepaald best te noemen, doch
die van het zaad blókt bij het dorsohen
Op een avond in 1899 gebeurde er iels
vreemds op de boerderij Blavettes, in de
nabijheid van het stadje OignonCrog-
nemonde.
Des namiddags had de postbode een’
aangeteekenden brief gebracht voor den
pachter Victor, den grooten Victo, zooals
men hem gewoonljjk noemde.
Dit was eene zóo weinig voorkomende
gebeurtenis, dat zjj aan alle arbeiders, her
ders en meiden aanleiding gaf tot babbelen.
De baas moest wel zeer rijk zjjn, daar
hjj zulke sommen door de post ontving,
in plaats van ze in de stad te gaan af halen.
De pas in dienst genomen herdersjongen
vertelde aan de anderen, die oplettend toe
luisterden, dat de baas de gril zou hebben
zjjn geld te begraveg. Hij had hem des
nachts meer dan eens met zjjne lantaarn
naar de akkers zien gaan, zelfs nog de
vorige week, toen de gendarmes op de
hoeve waren gekomen en hjj vast geloofd
had, naar de gevangenis in de stad gebracht
te worden, omdat de boerin, terwijl zjj hem
van terzjjde aankeek, had gezegd
„Het zou volstrekt niet onmogeljjk zjjn,
dat die kleine schurk...14
De kring om den jongen herder was
nauwer gewordeneen algemeene angst
beving allen. Er was kort geleden op de
boerderij een diefstal gepleegd nadat allen
afzonderljjk waren ondervraagd, hadden zij
elkander gewantrouwd, en met de stil
zwijgendheid, welke zoo eigen is aan het
landvolk, had ieder zyne gedachten voor
zich zelf gehouden. Zjj wisten, dat er iets
geheimzinnigs om hen heen gebeurde, zon
der te begrjjpen wat, en de ongewone komst
van het postbewjjs, dat betrekking scheen
te hebben op dezen stand van zaken, moest
hun wel belang inboezemen, zoo al niet
verontrusten.
De stoutmoedigste onder hen, de knecht
Florentin, een man, die in Afrika had
gediend, begon spottend te lachen en zeide
„Wat nu, zooveel gezanik over een’brief
uit de stad! De baas laat zijne knechts
genoeg werken, om veel geld met hen te
verdienen er zou wel eens een’ dag kunnen
komen, dat ook zjjne ondergeschikten geld
opstaken.44
Hierbjj stootte hjj zjjne buurvrouw Julia
aan, eene groote meid, die met de verzor
ging van het pluimgedierte was belast.
De knechts keken elkander onthutst aan,
ongewoon als zjj waren dergelijke taal te
hooren. Er ontstond eene drukkende stilte
in de lage zaal van het huis, waar zjj zich
vóór den maaltijd vereenigden, wanneer de
arbeid geëindigd was. Zjj zagen door het
venster hun baas, zjjne vrouw en zjjne
dochter buiten, in een levendig gesprek
gewikkeld.
Bovenstaand feest zal Vrjjdag 13 Septem
ber as., des avonds ten 8 ure, weder in
„de Doele” worden gevierd. Een bjjzondere
avond zeer zeker, want het zal dan de
twintigste maal zjjn, dat Bestuurders met
inzenders samen komen om op bescheiden
wijze feest te vieren.
Van harte hoopt het Bestuur, dat de
ingezetenen van Bols ward, nu het ’t vieren
van het twintigjarig bestaan van Floralia
geldt, hetzelve zullen verblijden met de
noodige geschenken, die ’t als prijzen voor
de best gekweekte planten kan uitreiken.
Ruim 200 aanvragen om stekken zjjn er
geweest, zoodat al worden ze niet allen
ingeleverd, de tentoonstelling iets belooft
te worden.
Vrijdagmiddag van 24 uur zullen de
bloemen in de Doelezaal worden tentoon
gesteld, leden en begunstigers hebben daar
vrijen toegang, ieder ander kan er komen
tegen betaling van 50 cent.
Men kan zich dan overtuigen met hoeveel
lust en zorg er gekweekt is.
Vrijdagavond ten 6 ure is de zaal ge
opend voor de inzenders en inzendsters en
ten 7 ure voor andere personen boven den
16-jarigen leeftijd, tegen betaling van 10
cent per persoon, voor deze laatsten, voor
zoover er plaatsruimte is.
Bolswards ingezetenen weten het, onze
fondsen zjjn niet van dien aard, dat we
zelf prjjzen kunnen koopen; tot nog toe,
deden wij nooit te vergeefs een beroep op
Uwe liefde voor Floralia, van daar, dat
wjj wederom op U durven rekenen en U
met vrijmoedigheid durven vragen; zendt
s. v. p. uwe geschenken Donderdagavond j
tusschen 7 en 10 uur in „de Doele”, het
Bestuur houdt daar zitting en zal in dank
Uwe feestgaven in ontvangst nemen.
Bolsward, den 7en Sept. 1901.
Het Bestuur der Vereeniging „Floralia”,
C. J. v. d. VEEN, Voorzitter.
D. v. d. MEER.
P. J. FENNEMA.
K. v. RINGH.
G. J. KEILMAN.
J. HOMMES.
Dr. O. J. NIEMEIJER.
J. HEIJT.
M. SCHOTMAN Mz. Notaris.
„Waarde broeder,
„Gjj weet, hoe hard ik heb gewerkt om
de geheimen van de sterrenkunde te leeren
kennenmjjne pogingen zjjn meer dan
eens met succes bekroond en mjjn naam
is door de couranten genoemd. Heden heb
ik je eene ernstige openbaring te doen
het vergaan der wereld is nabjj. Vandaag
te middernacht zal de maan bedekt worden,
de sterren aan het uitspansel zullen den
hemel in alle richtingen doortrekken, onder-
aardsche ontploffingen zullen je hoeve doen
wankelen. Ik sta er op, nog dezen avond
mijne zaken met je te regelen ik zend je
dus de duizend francs terug, welke je mjj
zes maanden geleden hebt geleend en om
hels je in haast met je vrouw en je kinderen.
Wie weet, waar wjj morgen zullen zjjn
„Je toegenegen broeder,
„Philippe.44
Een knipsel uit eene courant, hetwelk
bjj den brief was gevoegd, handelde even
eens over de voorspelling van een beroemd
buitenlandsch sterrenkundige betreffende
het vergaan der wereld. Eene reusaehtige
planeet zou tegen de aarde stooten en haar
met zulk eene kracht aanraken, dat zjj
totaal vernietigd werd.
„Daarom, jongens,44 sprak de groote
„Victo,„mag ieder nu doen, wat hjj noodig
oordeelt. Wat mjj betreft, ik zal beginnen
uw verdiende loon uit te betalen.44 Hjj
zette een stapel daalders op tafel en betaalde
zjjn personeel.
De lieden wisten niet meer, hoe zjj het
hadden. De ouden van dagen schudden
het hoofd en dachten bjj zich zelf„er
gebeuren zulke rare dingen in de wereld
en de jeugd is zoo slecht.44
De jongelieden zwegen en
er waren vrouwen, die weenden en klaagden.
Anderen spotten zachtjes. Florentin ver
klaarde, dat alles slechts leugen en pocherij
was, maar hjj verhief zjjne stem niet.
Te midden van de stilte ging de baas
door met betalen. Toen hjj klaar was, beval
hjj, dat men het vee moest gaan voederen
dien avond dubbele portie.
Nu zagen de lieden, dat er werkelijk iets
bjjzonders zou gebeuren.
Volgens menschenheugenis had men toch
nimmer zoo iets beleefd op Blavettes. De
mannen begonnen te peinzen, de vrouwen
te beven.
Na het voederen der dieren vereenigde
men zich weder en de groote „Victo44 ver
klaarde, dat, indien hjj nog iemand iets
schuldig was, dit dadelijk moest gezegd
worden, daar hjj niet met een onzuiver
geweten naar de andere wereld wilde gaan.
Iedereen zweeg, alleen de oudste knecht
nam het woord, en zeide
„Met allen eerbied gesproken, baas, schjjnt
het mjj het best toe, dat wjj ons vóór
vannacht onaf hankeljjk van elkaar maken.
Ik verklaar in de eerste plaats, dat gjj
steeds goed voor uw personeel zjjt geweest,
ofschoon wel een weinig ruw, maar dat
moet wel in den landbouw. Indien ik soms
iets tegenover u mocht hebben misdaan,
hoop ik, dat gjj mjj zulks edelmoedig zult
vergeven.44
Het voorbeeld was gegeven al de knechts
begonnen hunne misslagen achtereenvolgens
te bekennen.
Er waren er, die zich beschuldigden van
denkbeeldige misdrijven, zooalseen langen
neus te hebben getrokken tegen een schelen
bedelaar. Anderen zeiden de hand te hebben
gelegd op den rug van een gebochelde, om
zichzelf geluk aan te brengen. Men vernam
daarentegen met schrik, dat de kleine
Florine de versche eieren opslorpte, in plaats
van ze in bewaring te geven. De groote
Julia snikte zóo hevig op het oogenblik,
dat zjj zou spreken, dat zjj geen woord
kon uitbrengen. Florentin echter bleef
ongevoelig. Tegen elf uur ging men naar
buitende maan schitterde vrooljjk aan
het uitspanseleene diepe stilte heerschte
over het land, slechts afgebroken door het
gekwaak der kikvorschen. De baas, die zich
even verwijderd had, om in het naburige
bosch te zien of de bladeren bewogen,
kwam langzamerhand aanstappen, toen
plotseling een hevige schok, die uit het
midden der aarde scheen te komen, den
grond deed schudden.
Uit de groep stegen kreten op: Julia
riep „baas!... baas!.. 44 en wel op zoo’n
klagenden toon, dat Florentin haar een
stoot in de ribben gaf.
De torenklokken der dorpen sloegen
langzaam, als stervende, half twaalf, en
dat, terwjjl het zilveren gelaat van de maan
werd bedekt met een zwart masker, en een
vreeseljjk leven den grond deed schokken.
Men kon onder bet gehuil der vrouwen
en het geschreeuw der mannen een scherpe
stem hooren^welke door den nacht we.erklonk;
„Baas! Baas! ik heb de zesduizend...44
Zjj voltooide den zin niet.
Met een woedenden vuistslag wierp
Florentin haar op den grondhjj schreeuwde
„Slons!44... en verdween snel in de richting
van het bosch.
De arbeiders, die snel waren toegeloopen
en een kring om haar hadden gevormd,
deden haar verschillende vragen.
Zjj riep„O, baas, Florentin heeft ze
mjj met geweld in de handen gestopt. Gjj
zult mjj zeker willen vergeven... OGod44
Zjj snikte.
„Waar is het geld vroeg de vrouw
van den grooten „Victo44 bits.
„Onder de broodkist, vrouw, verstopt
onder eene plank van den bodem.44 Zjj viel
in zwjjm.
Een woedend gemompel steeg onder
de knechts op, en daarna, toen de maan
weder schitterend verscheen, een uitroep
van verwondering.
In een hoek stond de groote „Victo,44
die tot zjjne vrouw zeide
„Gjj ziet, dat ik geljjk had, en dat eene
eclips veel zou uitwerken. Ik ga nu het
vuurwerk uitdooven men kan nooit spaar
zaam genoeg zijn.44
(i
OP
Bolswardsche Courant,
I
