Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
No. 77.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
Bd.SWA.RD EN WONSEH AOEEt
DONDERDAG 26 SEPTEMBER.
liXJNNKNLAJND.
X
X
X
X
NA DE PARADE.
VOOR
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
$XXXXXXXXX,,XXXX.)OCXX$
Een tweegesprek tusschen den czaar en den
generaal die de parade commandeerde.
Naar het Duitsch van Alfred H. Fried.
Verbrokkeling.
Het Vaderland wijst er op, dat van een
heid ter linkerzijde van de Tweede Kamer
tot dusver bitter weinig te bespeuren valt.
Van de sociaal-democraten verwondert dit
het blad niet. Hun mag er geen verwjjt van
worden gemaakt, dat zij niet aanstonds met
vrijzinnig-democraten, Unie-liberalen en li
beralen van behoudender merk in één hoek
gaan kruipen.
„Maar van de andere leden der oppositie
gaat het blad voort valt dat niet mee.
Verbrokkeld waren zij bij de stemming voor
een derden candidaat-voorzitter, de eerste
gelegenheid, hun geboden om de rijen te
sluiten.
„En nauwelijks was de Kamer bijeen, of
onder mr. Druckers presidium vormden de
vrijzinig-democraten een aparte club.
„Er bestond ook in het vorig vierjarig
tijdperk een vrjjzinnig-democratische kamer-
club, waarin o. a. de heeren Borgesius en
Lely zitting hadden. Thans zijn deze mannen
en anderen nog, uitgeworpen, alsof hun ge
zelschap de vrijzinnig democratische vaan
bezoedelen zou, alsof een principieel ver
schilpunt van voor het komend vierjarig
tijdsbestek practisch belang van hun vorige
broeders in den politieken strijd hen scheidde.
„Het is mogelijk, dat er voeling en nauw
verband zal komen tusschen de club-Drucker
en een eventueele liberale-Unieclub en wy
wenschen niets liever dan dit.
Maar zoowel uitlatingen van kort geleden
in de Arnhemsche Courant als deze rassche
formatie van een vrjjzinnig-democratische
kamerclub, wjjzen in andere richting.
„Wist de oppositie niets beters te doen
dan zich te splitsen
De minister van binnenlandsche zaken,
overwegende, dat, bljjkens mededeeling van
den tijdelyken voorzitter van de Tweede
Kamer der Staten Generaal, die Kamer in
haar vergadering van 18 dezer besloten heeft
den heer mr. J. Schokking, benoemd als lid
der Kamer in het kiesdistrict Harlingen, niet
als zoodanig toe te laten; dat dus in genoemd
kiesdistrict een nieuwe verkiezing moet plaats
hebben; heeft bepaald dat die verkiezing zal
plaats hebben op Dinsdag 1 October a.s.,
de stemming zoo noodig op Donderdag 10
October d. a. v. en de herstemming zoo
noodig op Donderdag 17 October d, a. v.
gegaan wordt, hoe de salarissen en de rijks-
subsidie zijn onder de vigeerende wet en
hoeveel die zullen bedragen onder de ge
wijzigde. Het resultaat van dit onderzoek
wordt medegedeeld aan eene gemengde
commissie uit het Ned. ond. genootschap,
den bond van onderw. en de vereeniging
van hoofden van scholen, welke commissie
ageert bij Ged. Staten om te voorkomen, dat
de subsidiën, welke uit ’s rijks kas aan de
gemeenten verstrekt worden voor het onder
wijs, ten behoeve van andere takken van
dienst besteed worden. De besturen van de
plattelands gemeenten bepalen bijna overal
de jaarwedden op het laagste bedrag, waar
door belangrijke saldo’s van de onderwijs-
subsidiën voor niet-onderwyszaken gebruikt
kunnen worden, wat blijkens de toelich
ting niet de bedoeling van den wetgever
is geweest.
Stavoren, 23 Sept. Voor de vacante
betrekkingen van onderwijzer en onderwij
zeres aan de openb. school alhier, aanvangs-
jaarwedde f 500 hebben zich niet minder
dan 40 sollicitanten aangemeld.
Sondel, 23 Sept. Aangemoedigd door
het succes van het vorige jaar zullen thans
wederom 50 H.A. z.g. „buitenland*1 gelegen
over de Langesloot, met Thomas’ slakken-
meel bemest worden. Men is reeds weer met
dit werk aangevangen. Dat dergelijke lan
derijen dankbaar zijn voor de bemesting
ook met kleiaarde, bewijzen de vele stukken
tusschen Harich en Ypecolsga gelegen. Een
groot deel er van prijkt in den zomer met
prachtige klaver.
Sneek. Terwijl de bladen reeds sedert
weken schreven over veroordeelingen ten
gevolge der met Januari in werking ge
treden leerplichtwet, hoorden we hier nog
niets van kantonrechterlijke behandelingen
in dezen. Ja, de commissie voor de leer
plicht vergaderde reeds meermalen en ver
schillende ouders van leerplicht-delinquenten
moesten voorkomen, maar of nu de woorden
van zulke commissies veel invloed zullen
hebben De langzaamheid onzer rechts
pleging in kleine zaken waarom zijn in
onze steden geen politierechtbanken voor
snel recht? is spreekwoordelijk en had
ten opzichte van de naleving der nieuwe
wet tengevolge, dat die nog al eens over
treden werd. Bij velen kwam het idee
Och, ze doen ons toch niets.
Dat laatste idee is nu zeker wel verdwe
nen. In de vorige week werden 18 zaken
betreffende school No. 3 alhier behandeld
door den kantonrechter4 zaken werden
ingetrokken, in één geval was de eisch f 1
of 1 dag, overigens over ’t algemeen f3 of
2 dagen. Uit de verdediging bleek, dat
sommige kinderen wel naar school waren
gezonden, doch eigenmachtig hadden ver
zuimd. Zelfs waren er leerlingen in school
gebracht, doch ze liepen de lange gang
door, gingen achter weer uit, om langs de
speelplaats den publieken weg te bereiken.
Toevallig trof ’t gisteren tweemaal, dat
we op straat kinderen door de moeder naar
school hoorden zenden met ongeveer deze
woorden„Toe, ga naar school, hoor, anders
moet je vader er voor de kast in 1*
De veroordeelingen werken dus al.
Bij het laatstgehouden examen voor
het telegraafradicaal is o. a. geslaagd de
heer J. Veringa, klerk aan het post- en
telegraaf kantoor alhier.
Joure, 23 Sept. Twee varkens van den
veehouder Klaas Vleer onder Oosterhaule
werden hedenmiddag overreden en gedood
door de tram van Sneek naar Heerenveen,
die te ongeveer 3 uur alhier arriveert,
't Ongeval geschiedde ter hoogte van „de
Kooi** op korten afstand van onze plaats.
24 Sept. Bij het opbouwen van den
stoomcaroussel van XhafHiire is iemand
boven uit de tent gevallen. Hjj kwam met
het hoofd op een kamrad en werd zwaar
gekwetst.
Heerenveen, 24 Sept. Onder de konij
nen te dezer plaatse heerscht een, zoo het
schjjnt, besmetteljjke ziekte, ’t Begint met
een verlamming in het achterlichaam en
gewoonlijk volgt de dood dan al spoedig.
Een konijnenfokker heeft in korten tyd
reeds 58 konijnen aan deze ziekte verloren.
21 Sept. De tijding van twee droeve
gebeurtenissen ging nier hedenmorgen van
mond tot mond. Een visscher bij de Bascule-
brug vond in den vroegen morgen het lyk
eener vrouw in nachtgewaad in zijne netten.
Zy was eene zenuwlijderes, gehuwd en
moeder.
Eene andere vrouw, ook gehuwd en
moeder, werd, nadat de man reeds was
opgestaan en naar het werk gegaan, levenloos
te bed gevonden.
24 Sopt. Terwijl gisterenavond het kin»
De plaats waar het gesprek is gevoerd is
het paradeveld voor een armeekorps van
een met Rusland bevriend land.
(De antwoorden van den czaar zyn
authentiek, zij zijn nl. ontleend aan het
manifest van den czaar van 28 Aug. 1899).
De generaal: Uwe Majesteit bewijst
een ouden soldaat te veel eer. Ik waag ’t
de hoop uit te spreken, dat wij onze armee
op de hoogte houden van den tegenwoordigen
stand der krijgswetenschap, waardoor wij
het schoonste ideaal van elke regeering
nastreven.**
De czaar: Ik ben van het tegenover
gestelde gevoelen, generaal; ik geloof nl.
dat eene geleidelijke vermindering van de
zware lasten, die door de geweldige oorlogs
toerustingen op alle volkeren drukken, het
ideaal vormen, naar welks bereiking door
alle regeeringen moet worden gestreefd.
De generaal: O, Majesteit, dat is
een humaan streven, dat op eene grootheid
van ziel wijst...
De czaar: Mijn streven is juist naar
dit doel gericht.
De generaal: Ja, aan de schoone
en edele gevoelens van Uwe Majesteit te
dezen opzichte mag niet getwijfeld worden,
maar de anderen, Majesteit, de anderen,
zou dat streven ook wel het doel van andere
grootmachten zyn?
De czaar: Ik koester de overtuiging,
dat de bereiking van dit schoone doel wer
kelijk een der vurigste wenschen van alle
mogendheden vormt.
De generaal: Uwe Majesteit, is een
leger als dit, steeds aan de hoogste eischen
der krijgskunst voldoende, niet de beste
waarborg voor den vrede
De czaar: Om de weldaden van een
echten, duurzamen vrede te verzekeren, moet
op den voorgrond staan, dat in de eerste
plaats aan de tegenwoordige krijgstoerustin
gen paal en perk worde gesteld. In den
loop der laatste twintig j aren heeft de wensch
naar een algemeen e, bestendige rust
zich bjj alle beschaafde volkeren voortdurend
duidelijker geopenbaard. Het behoud van
den vrede is als einddoel der internationale
politiek gesteld.
De generaal: Uwe Majesteit moge
mij gelooven, wanneer ik nogmaals verklaar
dat ook wij niets liever willen dan den
vrede bewaren. Wij rusten ons alleen om des
vredes wille ten oorlog toe. Si vis pacem
para bellutn. Wij versterken onze krijgs
macht en deinzen voor geen offer terug, niet
omdat wij den oorlog willen daar behoede
God ons voormaar om den vrede te
bewaren.
De czaar: Om den vrede beter te be
waren, hebben de Staten hunne militaire
macht op tot nu toe ongekende hoogte ont
wikkeld en gaan zij voort deze te verster
ken, zouden zij voor geen offer, hoe groot
ook, terugdeinzen. Maar al hunne bemoei
ingen hebben toch nog niet het zegenrijke
gevolg gehad, dat men den zoo vurig ver
langden vrede voor goed heeft kunnen ver
zekeren.
De generaal: Zeker, Majesteit, de
offers, die ons de gewapende vrede oplegt,
zjjn groot, de lasten zwaar, maar (met pathos)
ons volk draagt ze licht, draagt ze met
vreugde
De czaar: Jawel, mijn beste generaal,
maar de offers worden voortdurend grooter,
de financieele lasten blijven maar steeds
stijgen en treffen de volkswelvaart m den
wortel.
De generaal: Is het mogelijk, Uwe
Majesteit, dat de volkswelvaart aan een
dergelijk gevaar bloot staat, waar toch alle
geestelijke en physieke krachten door die
voortdurende krijstoerustingen steeds meer
worden ontwikkeld en met elkaar wedijve
ren om het beste voort te brengen?
De czaar: De geestelijke en physieke
krachten der volkeren, de arbeid en het
kapitaal worden daardoor evenwel voor het
grootste gedeelte aan hunne bestemming
onttrokken en in onproductieven arbeid om
gezet.
De generaal: Uwe Majesteit heeft
gelegenheid gehad, ons prachtig snelvuur-
geschut te zien: Uwe Majesteit heeft reeds
vroeger onze volgens een nieuw, geheim
systeem vervaardigde onderzeesche booten
bezichtigd, onze trotsche en onbedwingbare
pantserkolossen, onze geniale torpedobooten,
al deze wonderwerken der techniek en van
het nimmer rustend menscheljjk geniege
looft Uwe Majesteit niet, dat deze schep
pingen de beste garantiën voor den vrede
Wonsetadeel. Voordracht voor onder
wijzeres te Zurich: H. Baltjes te Dronrijp,
Y. Tiedema te Tzum, A. de Jong te Tjal-
leberd en A. Vellmga te Harlingen. Er
waren 24 sollicitanten.
’t Is tegenwoordig een en al bedrijvig
heid op het bouwland, ’t Gaat vooral druk
op een aardappel- en bietenrooien. De aard
appels zijn best van kwaliteit en leveren
goed. De bieten beloven mede zeer goed.
Dit prachtige weer bevordert daarenboven
in hooge mate den groei. De later gerooiden
zullen dan ook nog heel wat beter zjjn, dan
die nu worden afgeleverd.
Westergo, 23 Sept. In de vergadering
van de ondei wyzers-gezelschappen zijn tegen
woordig aan ae orde besprekingen over de
nieuwe traetements-regelmgen volgens de
gewijzigde wet op het lager- onderwijs, Na»
dermeisje met het ruim een-jarig kind van
den heer O. bij de tafel zat, trok de kleine
onverwachts de kan met heete koffie omver
en brandde zich deerlijk in ’t gezichtje en
aan hals en armpjes. De toestand leek eerst
zorgwekkend en onmiddellijk werd dan ook
de hulp van een heelkundige ingeroepen.
Heden liet het zich gelukkig gunstiger
aanzien.
Hepk. Nieuwsbl. v. Friesl.
Harlingen, 23 Sept. In de hedenavond
gehouden vergadering der liberale kiesver-
eeniging „Vrijheid en Orde** is tot eersten
voorloopigen candidaat gesteld voor het
lidmaatschap der Tweede Kamer de heer
J. D. Veegens en tot tweeden candidaat
de heer A. Bouman.
Bij den voorzitter der liberale kiesver-
eeniging, den heer N. Simonsz, was een
schrijven ontvangen van den president der
anti-revolutionaire kiesvereeniging, den heer
P. D. de Ruiter, voorstellende om voor de
a.s. verkiezing als eenigen candidaat te
proclameeren dr. mr. J. Schokking en zulks
om drukte en kosten te vermijden, daar
deze heer toch weer zal worden gekozen.
De voorzitter achtte de beantwoording van
dezen brief te behooren tot de competentie
van „Vrijheid en Orde** en las dien voor
in de vergadering. De leden achtten het
beter toch eens te probeeren of het ook
anders kon. Leeuw. Ct.
De Prov. Gr. Crt. schrijft:
Een te Helpman wonende ongehuwde
moeder wordt door verscheidene ingezetenen
beschuldigd haar 3-jarig zoontje op eene
gruwelijke wijze te mishandelen. De mare-
chauseée uit Groningen stelde gisteren hier
naar een streng onderzoek in. Er zyn tal
van personen als getuigen gehoord. Het
mishandelde kind is, naar ons verder wordt
medegedeeld, door een officier van gezondheid
te Groningen, geneeskundig onderzocht. Dit
onderzoek moet werkelijk aan het licht
hebben gebracht, dat de beschuldiging tegen
over de moeder gegrond is.
Ministeriêele belangstelling.
Werd de Bolswarder schildertentoonstel-
ling bezocht door minister De Marez Oyens,
de opening der nieuwe Ambachtsschool te
Harlingen, waarvoor zich reeds een 30-tal
leerlingen aanmeldden, zal bijgewoond
worden door dr. A. Kuyper, de minister
president.
zijn; dat het daarin belegde geld op deze
wijze volstrekt niet is weggeworpen, omdat
als men de zaak met ruimen blik beschouwt
het den vrede heeft verzekerd?
De czaar (hoofdschuddend)Honder
den van millioenen worden aangewend om
allerlei vreeselyke verdelgingsmiddelen te
vervaardigen, die vandaag als het laatste
woord der wetenschap worden aangekondigd
en reeds morgen veroordeeld worden als
hebbende alle waarde verloren, omdat in-
tusschen eene nieuwe ontdekking op dit
gebied heeft plaats gehad.
De generaal: Toegegeven Majesteit
maar dan waag ik toch de vraagWint
dan niet juist bij dezen wedijver de uitvin
der, de vaderlandsche industrie en met haar
op dezen laatsten grond weer de volks
welvaart
De czaar: Neen, volstrekt niet, de
nationale beschaving, de vooruitgang der
volkswelvaart, het voortbrengingsvermogen
zien zich in hunne ontwikkeling ernstig
bedreigd, worden er door verlamd, of in
verkeerde richting geleid. De geweldige crisis
op elk gebied heerschend, is voor het
grootste gedeelte in het leven geroepen
door de tot het uiterste opgedreven wa
pening.
De generaal: Maar Majesteit, wat
anders dan onze armee heeft ons dit lange
tijdperk van vrede verzekerd Deze leger
massa’s, die geduchte bewapening, deze
geweldige krachtsinspanning beteekenen
vrede
De czaar: Neen, juist deze geduchte
legermacht is een voortdurend gevaar.
De generaal: Uwe Majesteit heeft
gezien hoe instinctief het volk in zijne armee
zijne beschermster ziet tegen gevaren die ’t
dreigen, hoe het haar liefheeft, hoe het met
vreugde de offers brengt, die zij van hem
vordert.
Deczaar: U stelt de zaken verkeerd
voor, mijn waarde generaal, al de door mij
aangevoerde argumenten maken de legers
van onze dagen tot een drukkenden last,
welken de volken slechts met moeite kunnen
dragen. Het is duidelijk dat, wanneer het
op deze wijze blijft voortgaan, dat tot een
catastrophe moet leiden, welke men met
alle middelen moet trachten te voorkomen,
omdat bij de bloote gedachte, welke gevol
gen zij na zich zou moeten slepen, ons eene
huivering door de leden vaart.
De generaal: Uwe Majesteit moge
het een ouden soldaat vergeven... maar het
is toch onze plicht, die ons dat alles ge
biedt, die ons dwingt onze legers voort
durend meer volkomen te makea, ze slag
vaardig te houden, opdat wij in de ure des
ge vaars...
De czaar: Neen neen 1 Deze onop
houdelijke toerustingen paal en perk te
stellen en middelen te zoeken om het onheil
te voorkomen dat de gansche wereld be
dreigt, dat is de hoogste plicht, welke in
deze tijden den Staten is opgelegd.
De generaal: En Uwe Majesteit
koestert zelf den wensch dezen plicnt te
vervullen
De czaar: Ik ben diep doordrongen
van dezen plicht; deze ernstige vraag is
evenwel alleen dan met gegronde hoop op
eenig succes te behandelen, wanneer het
oprechte streven van alle Staten daarop is
gericht, dat de idee van den wereldvrede
zal triumpheeren over alle twist en twee
dracht wanneer het streven van allen zal
zijn alles in een machtigen bond te ver-
eenigen -
De generaal: Beveelt Uwe Majes
teit dat ik de troepen laat afmarcheeren
(De czaar knikt; men hoort trompetsig
nalen, dan het spelen van vroolijke marschen,
hoerageroep, het getrappel van paarden,
het dreunen der kanonnen.)
Bolswardsche Courant
fi
