Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
No. 91.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
8OLSWARD EN WONSEEAÖEEt
BUIHD90&
rt
BINNENLAND.
’A
g DONDERDAG 14 NOVEMBER.
VOOR
der natuurwetenschap.
frissche morgenluchten en zijn hart op te
wilde
I
INGEZONDEN.
men niets, doch hoorde alleen iemand in
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
1
Hoewel zulke feiten aan het wonderbare
grenzen, behoeft daarom nog niet aan iets
bovennatuurlijks gedacht te wordener zijn
nl. in de natuur overeenkomstige voorbeelden
genoeg, waaruit blijkt, dat „het leven be
staan kan, ook zonder dat het zich op een
of andere wijze uit.*
Zoo heeft de sl aap reeds eenige over
eenkomst met den beschreven toestand ook
dan staat het leven voor een deel stil en
wel het bewuste leven.
Verder zij gewezen op den winterslaap
bij sommige dierenook dan staan ver
schillende levensfuncties geheel of gedeel
telijk stil.
Eindelijk zij herinnerd aan de lagere
diersoorten; daaronder zjjn er verschillende,
wier leven, als de omstandigheden ongunstig
worden, zich in het geheel niet uit. Zoo o. a.
met de z.g. raderdiertj es, door Leeuwenhoek
in het gootwater ontdekt. Droogt de goot,
waarin zij verblijf houden op, ook zij drogen
in en in dien toestand kunnen zij j aren lang
verkeeren, om, ontvangt de goot weer water,
onmiddellijk tot het leven terug te keeren.
Sneek, 12 Nov. Onze stad betreurt ’t
verlies'van een waardig burger, i
Op 71-jarigen leeftijd overleed eergisteren
de heer Wieger v. d. Heulen, sedert 184&
Dat de grens tusschen de uitersten „leven*
en „dood“ niet gemakkelijk valt aan te
wijzen, wordt iedereen bij eenig nadenken
duidelijk, maar het komt toch het best uit
bij de gevallen van schijndood, waarin o. a.
de Indische fakirs zich willekeurig
kunnen verplaatsen. Ongelooflijk moge dit
schijnen, toch kan de waarheid moeilijk be
twijfeld worden, de getuigenissen zijn er te
talrijk voor.
Zoo verhaalt J. Brand in zijn werk over
het hypnotisme o. a. het volgende, dat wel
geschikt is, om de vraag: „Waar ligt de
grens?* te wekken.
Radjah Singh (zoo heet het daar), be
twijfelde, of de fakirs zich werkelijk in
den toestand van schijndood verplaatsen en
daarom nam hij de volgende proef. In een
vierkante kamer, waarin als eenige opening
een deur was, werd een fakir opgesloten
hij had zich schijndood gemaakt en daarna
werd zijn lichaam in een zak genaaid, die
zak in een kast gesloten, de kast zelve ver
zegeld, evenals de gesloten kamerdeur. Om
zich verder de meest mogelijke zekerheid te
verschaffen, dat niemand tot de kamer
toegang had, liet de radjah het vertrek ge
regeld door een afdeeling soldaten bewaken,
die, om door het waken niet vermoeid te
worden, alle twee uur afgelost werden. Zoo
bleef de toestand gedurende zes weken. Toen
liet de radjah het vertrek openen; bet zegel
van de deur, en dat van de kast bleek on
geschonden, de zak begon reeds te beschim
melen, en toen het lijk van den fakir er
uitgehaald werd, kon, ook bij de zorgvul
digste waarnemingen, geen teeken van leven
bespeurd worden. Nu begon de inlandsche
bediende van den fakir het hoofd met warm
water te wasschen en met warme compres-
sen te beleggen; hij verwijderde het was,
waarmede te voren ooren en neusgaten ge
sloten waren, brak den mond open, trok de
tong naar voren, besmeerde de oogleden met
boter en de fakir herleefde. De oogen openden
zich, spiertrekkingen werden opgemerkt, de
perkamentachtige huid verkreeg haar nor
maal uiterlijk en na enkele minuten wendde
de fakir zich tot den radjah met de vraag:
„Gelooft ge mij nu?“
Een ander geval van zulk een schijndood
wordt medegedeeld door Dr. Cheyne uit
Dublin. Een overste Townsend beweerde,
dat hij kon „sterven* als hij verkoos, om
daarna te „herleven* en hij drong bij zijn
vrienden zoolang aan op het nemen der
proef, dat zij er eindelijk in toestemden
zulk een proef bij te wonen. Overste Townsend
legde zich op den rug en de getuigen con
stateerden, dat polsslag en hartwerking nor
maal waren. Langzamerhand echter begon
nen deze te verminderen en na eenigen tijd
werd er niets meer van bespeurd, zelfs niet
bij het nauwkeurigste onderzoek, ja, een
spiegel, voor den mond gehouden, vertoonde
geen spoor van bewaseming. Men kon niet
anders dan den dood vaststellen en men
bejammerde het, dat de proef zoo lang ge
duurd had; nu had (zoo meende men) de
overste, om zijn kunst te toonen zich van
het leven beroofd. Reeds maakte men aan
stalten tot vertrek, toen plotseling de „doode*
eenig teeken van leven gaf, (hij* bewoog
zich)spoedig keerden hartwerking en pols
slag terug en was Townsend weer normaal.
De Fakirs, die hoofdzakelijk in Engelsch
Indië voorkomen, zijn eigenlijk dweepers of
bedelmonniken, die zich allerlei wreede lichaams-
kweflingen opleggen en van aalmoezen leven.
’t water polsen. Eén der aanwezigen had
reeds zijn jas half uitgetrokken, toen een
brandende lantaarn het terrein verlichtte.
Een klagend geluid steeg uit de diepte
omhoog. De lantaarn liet zijn schijnsel op
het slachtoffer vallen, toen zag men dat de
drenkeling een hond was. Door een schipper
werd het arme dier pp het droge gebracht.
’t Gooi, 11 Nov. Prachtig herfstweer,
voor de zonen Nimrods gouden tijd. En
wild? Hazen weinig; doch aan wilde
konijnen en fasanten geen gebrek. Ook heeft
men hier eenige reeën gezien, zonder er
echter tot dusver een te kunnen bemachtigen.
Voorts een enorm aantal eekhoorns, waar
van het in onze bosschen bepaald wemelt.
Dat de boomkweekers van dezen overvloed
niet zijn gediend, laat zich begrijpen.
Leeuwarden, 11 Nov. Van Woensdag
tot en met Zaterdag zal hier eene tentoon
stelling worden gehouden van allerlei voor
werpen welke vervaardigd zijn door krijgs
gevangen Boeren op Ceylon en St. Helena.
Men vindt er fraai besneden wandelstokken,
pijpen, papiersnijders, pennehouders, por
tretten en verder allerlei snijwerk, door
de gevangen Boeren uit tijdverdrijf met
kunstvaardige hand vervaardigd. Men mag
het bezichtigen, men mag het koopen ook,
voor veel of weinig. Een ding staat voorop
de opbrengst komt ten goede aan de
weduwen en weezen van de gesneuvelde
Boeren-strijders en voor de vrouwen- en
kinderkampen in Zuid-Afrika. Met vrij
moedigheid wekken wij onze lezers op, een
bezoek te brengen aan deze tentoonstelling
welke een zoo bij uitstek menscblievend
doel ten grondslag heeft en uit haar aard
zeer belangwekkend belooft te zijn.
Warga, 11 Nov. Onze kerkvoogden
hebben een goed werk laten verrichten.
Ons kerkhof was voorheen omheind ten
deele met een ijzeren hekwerk, ten deele
met een houten stek en ten deele met een
heg. Nu is er om het heele kerkhof heen
een muurtje gemetseld en daarop een zeer
net ijzeren hekwerk gesteld, waardoor het
geheel een veel beter aanzien krjjgt.
Sneek, 11 Nov. De aanbesteding onzer
nieuwe gasfabriek, die hoogstwaarschijnlijk
wel een derdehalfton zal moeten kosten,
kan spoedig tegemoet worden gezien.
Wanneer de tijd daar is, waarop de
nieuwe gasfabriek voor ’t eerst de hoofdkraan
opent, dan mag Sneek er zich op beroemen
in het bezit te zijn van eene gasinrichting,
die niet eer behoeft afgekeurd te worden,
voor en aleer Sneek driemaal zooveel
inwoners heeft als ’t thans bezit.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Een begrafenisplechtigheid. Gistermid
dag had te Winschoten eene begrafenis
plechtigheid plaats, die veel op een reclame-
optocht geleek, schrijft de Winsch. Crt.
Zooals men ons mededeelde, werd er een
kind van l*/2 jaar begraven, waarvan de
vader, misschien ook de moeder, tot het
Leger des Heils behoort. De lijkbaar werd
gedragen door een achttal jonge meisjes,
gekleed in langen zwarten mantel, meteen
witte sjerp over den schouder.
Over de kist hing een fluweelen kleedje
waarop het wapen van het Leger was ge
borduurd. De stoet werd geopend door een
vaandrig met ontplooide banier en daarachter
een schilddraagster met een donker schild
met witte letters „De kinderen voor Jezus*.
Deze schilddraagster was geflankeerd door
twee muzikanten, die af en toe hunne schrille
tonen deden klinken. Achter de baar volgden
de familieleden met een aantal zoo man
nelijke als vrouwelijke soldaten van het
Leger des Heils in uniform, allen voorzien
van een witten band om den arm. Zoo trok
men langs een omweg door een gedeelte
van de stad naar den doodenakker.
Toen de kist in de groeve was neerge
laten, werd door de volgelingen een lied
aangeheven en na een gebed nam de
kapitein het woord, om de omstanders te
wjjzen op het brooze van het menschelijke
leven en hen te vermanen tot een leren
in Christus. De rede duurde ongeveer drie
kwartier, waarna de luitenant een gebed
uitsprak. Na het zingen van nogeenHeils-
lied, verliet de stoet den doodenakker.
Het schouwspel trok vele toeschouwers»
Vechtpartij. Tengevolge van drank
misbruik, had op de groote naj aars veemarkt
te Hoorn gister een hevige vechtpartij plaats
tusschen vier markt bezoekers uit Andjjk en
Blokker, nog wel familieleden van elkaar.
Een der vechtersbazen werd door de politie
opgepakt, een ander werd opgenomen, terwijl
hij half bewusteloos met een deerlijk gewond
oog aan den slootkant lag. Een derde had
hevig bloedende hoofdwonden, en bovendien
was hem een stuk van zün vinger afgebeten.
Intusschen, niet slechts in het dierenrijk
zijn overeenkomstige voorbeelden te vinden,
ook in het plantenrijk. Zoo kunnen zaden
jaren lang in een luchtledige glazen buis
bewaard blijven, zoodat er geen spoor van
stofwisseling bespeurd wordt, terwijl zij
toch volkomen kiemkrachtig blijven. (Dat
zij de kiemkracht ongeveer een eeuw be
houden, schijnt vast te staan, maar dat de
tarwekorrels, uit mummies afkomstig, nog
kiemkracht zouden bezitten, is een sprookje
die zaden zijn zoowat verkoold en vallen bij
bevochtiging uiteen).
Uit dit alles blijkt wel, dat de „schijndood*
bij de fakirs geen op zichzelf staand ver
schijnsel is, en, al is daarmede het boven
natuurlijke, dat er in gelegen schijnt, ver
dwenen, vreemd blijft het, dat zij zich
willekeurig in dien toestand kunnen
verplaatsen. Om dat te begrijpen, zij nage
gaan, waarin het „vreemde* eigenlijk bestaat
en dit nu komt hierop neer, dat de fakirs
de ademhaling, bloedsomloop, spijsvertering,
enz. willekeurig doen ophouden en terug-
keerenvoor hen staan dus de organen
voor deze functies gelijk met de hand b. v.
van een gewoon mensch. De spieren voor
genoemde functies zijn bij de fakirs als bij
een gewoon mensch de spieren, die de hand
in beweging brengen, d. w. z. willekeurig,
terwijl ze bij een gewoon mensch onwille
keurig zijn, ziedaar het „vreemde en wonder
bare.*
Deze afwijking van het gewone (meer is
het niet) kan twee oorzaken hebbenzij
kan n.l. yerklaard worden als uitzondering
of als ziekte-verschijnsel.
Om te begrijpen, dat hier van een uit
zondering sprake kan wezen, zij opgemerkt,
dat wel in doorsnede bij alle menschen
dezelfde spieren willekeurig (onwillekeurig)
zijn, maar dat er toch ook tal van ver
schillen zijn. Zoo komt het b. v. voor, dat
het oor of één vingerlid afzonderlijk be
wogen kan worden, hoewel dit aan de
meeste menschen onmogelijk is, en het ligt
in den aard der zaak, dat zulke afwijkende
bewegingen juist om hun afwijking vlijtig
beoefend worden, zoo dat personen met zulk
een afwijking of uitzondering die afwijkende
beweging uitstekend verrichten kunnen.
Op deze wijze kan het ook met de fakirs
gesteld zijnzij kunnen menschen zijn met
de afwijking, dat de spieren voor de adem
haling, bloedsomloop, spijsvertering wille
keurig zijn, en dan behoeft hun kunst niet
te verwonderen.
Deze verklaring is echter (het zij dadelijk
toegegeven) te eenvoudig, om zonder meer
te gelden. Zeker, het kan zijn, dat de
fakirs uitzonderingen zijn, maar... deze ver
klaring lijkt wel een weinig op... maakwerk.
De verklaring als ziekteverschijnsel is dan
ook vrij wat aannemelijker, al is zij minder
eenvoudig. Hierbij bescnouwt men de kunst
der fakirs als een optreden van een zenuw
ziekte, de hysterie. Daarbij komt het namelijk
voor, dat bewegingen, oorspronkelijk wille
keurig, onwillekeurig worden, dat bijv, hand
of voet niet meer bewogen kunnen worden
als men dat wil, hoewel de spieren voor
deze bewegingen volkomen gezond zijn. Ook
het omgekeerde doet zich voorspieren,
eerst onwillekeurig, worden bij lijders aan
hysterie vaak willekeurig, zoodat het kan
gebeuren, dat de ademhaling, bloedsomloop,
enz. aan den wil onderworpen worden. Wijl
nu de fakirs (ook als gevolg hunner levens
wijze) in den regel zulke lijders zijn, behoeft
hunne kunst nu niet aan iets bovennatuur
lijks te doen denken, al wekt zij opnieuw
de vraag: „Waar ligt de grens!* A. Ct.
M. de R.!
Vergun my s v.p. een klein plaatsje voor
onderstaande regelen in Uw blad, naar
aanleiding van een bericht, voorkomende
in het laatste no. Hierin wordt n.l. verteld
dat, met ingang van 1 Dec. a s. de bekende
schaatsenfabriek van den heer G. S. Ruiter
van Akkrum naar Bolsward wordt over
geplaatst. Dit bericht is in zooverre onjuist,
dat de bestaande fabriek van de Firma G.
S. Ruiter te Akkrum blijft gevestigd; de
heer Ruiter is echter „uit de firma getre
den” en zal thans (naar ik verneem) zich
ten Uwent vestigen.
Dankend voor de opname,
Uw getrouwe Lezer,
X.
beambte ter Secretarie van Wijmbritseradeel.
Wakker op zijn post, was getrouwe plichts
betrachting zijn leuze.
Den vrijen tijd, dien hem restte, besteedde
hij voor een groot deel aan de beoefening
der natuurwetenschap.
Met ’t opkomen der zon was Van der
Meulen reeds lang uit de veeren en zag
men hem kort daarna de muffe stad ont
vluchten, om buiten te genieten van de
frissche morgenluchten en zijn hart op te
halen aan voorspellingen van op handen
zijnd weer.
’t Is niet te verwonderen, dat de man
dikwijls als vraagbaak diende, wanneer de
wateren met een ijsvloer waren bedekt, of
wanneer na lange droogte ’t oog smeekend
was gericht naar de sluizen des hemels.
En al faalden zjjne voorspellingen wel
eens, toch bleef hij tot aan zyne dood ’t
vertrouwen genieten van hen, die zoo vaak
met blijde hoop vervuld werden, als op hun
vraag: „Wat denk je van ’t weer, van der
Meulen een welkom antwoord werd ge
geven. Thans is de goede man heengegaan.
Een welverdiende rust wachtte hem na 1
Januari, maar een hoogere macht besliste
anders.
De heer A. Kabel, alhier, is beroepen
naar Makkinga c.a. (Ned. Herv. Kerk).
Gaasterland, 11 Nov. De ontwouding
van deze gemeente wordt stelselmatig voort
gezet. Vele perceelen akkermaalshout, waar
van het houtgewas 8 a 10 jaren oud is en
de bodem niet al te slecht, worden geveld,
waarna de tronken (stobben) gerooid en het
terrein geëgaliseerd wordt. De aldus ge
vormde weidegronden vinden onder de
tegenwoordige tijdsomstandigheden goeden
aftrek en blijken na korte jaren veel meer
rendabel te zijn dan de bosschen.
Voor het a.s, winterseizoen wordt op deze
wijze opnieuw bijna 50 pondemaat ontgonnen.
De werkzaamheden worden aangenomen door
de arbeiders, die daarmede een behoorlijken
daghuur (f 0,80 a f 1,00) kunnen verdienen
en tegelijk in ’t bezit komen van groote
hoeveelheden brandhout.
Balk, 11 Nov. De coöperatie in Gaas
terland breidt zich uit. Voor een vijftal jaren
werd de coöp. roomboterfabriek gesticht. In
dit jaar ontstond de coöp. woningbouw ver-
eeniging, die in de nabijheid dier fabriek
10 flinke arbeiderswoningen laat bouwen.
Nu weer wil men aan de fabriek een
graanmalerij op coöperatieven grondslag
verbinden.
Sneek, 11 Nov. De jonge man, die zich
uitgaf voor opzichter van den Waterstaat,
en belangrijke oplichtingen pleegde, is in
handen gekomen van de politie te Deventer,
zijn werkelijke naam is J. H. uit Groningen.
In eerstgenoemde plaats fungeerde ’t corpus
delictie als zendeling. In Lemmer, waar hij
’t een week of vier heeft uitgehouden, lichtte
hij zijn kostvrouw op voor een klein f 100.
Een goudsmid aldaar borgde hem een
verlovingsring en een gouden horloge.
Met de politie in Lemmer was hij groote
maatjes, evenals, naar men meedeelt op
andere plaatsen. Als opzichter van den
Waterstaat liet hij zich dienstbrieven
adresseeren met vjjf lakken die ’t stempel
van een cent droegen. Overdag huurde hij
bij Lemmer een bootje waarmee hij in meren
en vaarten peilingen en opnamen deed.
Heerenveen, 11 Nov. Kon men vroeger
zonder gevaar van boete voor de personeeie
belasting een stookplaats „vergeten*, sedert
de invoering der nieuwe wet hebben velen
reeds tot hunne schade en schande onder
vonden, dat de arm van den fiscus wat langer
geworden is. In de wintermaanden mogen
nu de belasting-ambtenaren vrjj iedere woning
aoorzoeken en deze heeren laten zoo’n ge
legenheid niet ongebruikt! Wee dengene, bij
wien meer kachels of stookgelegenheden
gevonden worden dan waren aangegeven,
of andere vertrekken van een kachel voorzien,
dan in Januari het geval was. Gewoonlijk
heeft deze visite in het najaar plaats. Onze
lezers mogen dus nog wel eens goed teilen
en zoo noodig naar den ontvanger gaan, die
hen in twijfelachtige gevallen wel zal in
lichten. De ondervinding leerde sommigen,
dat men het best doet bij twijfel naar den
hoogsten ambtenaar om raad te gaan.
Nijeliaska, 11 Nov. Zaterdagavond
heeft hier iemand, die de onvoorzichtigheid
beging van een in volle vaart zijnde tram
te springen voor de zooveelste maal moet
daartegen gewaarschuwd worden het
ongeluk gehad, dat hjj viel en zich ernstig
aan het voorhoofd bezeerde.
Balk, 12 Nov. ’t Was Zaterdagavond en
sociëteit; ’t had elf uren geslagen. Plotseling
werd men opgeschrikt door een zwaren
plomp in het water. Door de duisternis zag
Bolswardsche Courant,
'j
I
I
•j
ft
