NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLS WARD EN WONSERADEEI.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1902.
No. 51.
41ste Jaargang.
Het Apothekenvraagstuk.
DONDERDAG 26 JUNI.
BINNENLAND,
X
X
X
X
VOOR
naar
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar A 5 Ct.
De Plu.imvee-Tentoon.stelling'
te Heerenveen.
Dat belooft heel wat te worden, Vrydag,
Zateroag en Zondag 1
We hebben hedenavond eens ’n kijkje
genomen op het terrein, waar het een-en-al
bedrijvigheid is, en kregen reeds bij den
eersten oogopslag den indruk dat het een
tentoonstelling wordt op grorte schaal.
Als je vooraan in den gemeentetuin dat
hoofdgebouw ziet van meer dan 60 meter
lengte, met vier eindelooze rijen van open
ijzeren traliekooien, die door twee ruime
gangen gescheiden zijn, dan is de eerste
gedachte: daar breng je alleen reeds een
middag in zoek.
En dan staat er op zij, aan den kant van
Leistra, nog een kleiner gebouw van 19
Meter en naast den pastoneiuin zal nog een
tent verrijzen waarin voederartikelen, broed
machines, kunstmoeders, het aquarium en
zoo al meer tentoongesteld zullen worden.
als dit met de notarissen het geval is (con-
cessie-stelsel). De concurrentie zal daardoor
zeker verminderen, maar men behoeft niet
te verwachten, dat van het publiek zulk
een aandrang tot dat stelsel zal uitgaan, dat
het kans zal hebben, tot wet verheven te
worden. Immers het publiek ziet niet in.
dat de vermeerderde concurrentie dreigt, de
nog zoo hoogstaande vertrouwbaarheid der
apothekers te doen dalen, en vindt eigenlijk,
dat ’t nog te veel betaalt voor zijn medicijnen.
Een derde groep, gesteund door socio
logen, die den Staat tot algemeene voor
zienigheid willen verheffen, wil ingevoerd
zien Staats-apotheken. In centrale maga
zijnen zouden de grondstoffen ingeslagen en
tot praeparaten toebereid worden. De apo
theken zouden haar voorraden uit die maga
zijnen verkrijgen en afleveren tegen betaling.
Maar de apothekers, zoowel in de centrale
inrichtingen als in de apotheken zouden
ambtenaren zjjn met vaste bezoldiging, ran
gen en pensioen, evenals nu de militaire
apothekers en de stads- en ziekenhuis-apo-
thekers. Voor den apotheker zou het stelsel
stoffelijk, althans waarlijk zoo kwaad niet
zijn. Alleen die tegenwoordig zeldzame
apothekers, die door den toeloop van een ge
goede cliëntèle in staat zijn, fortuin te maken,
zouden er op tegen kunnen hebben.
Maar of het publiek er wel bij zou varen
Het werkelijk min- of onvermogende pu
bliek komt door ziekenfonds of gemeente-
zorg goedkoop genoeg of zelfs kosteloos aan
zijn medicijnen. Van de Staats-apotheek
zouden gebruik moeten maken de midden
stand, de gegoeden, de rijken. De prijzen
der geneesmiddelen zouden zoo moeten be
rekend worden, dat de Staat de onkosten
van oprichting, schadeloosstelling aan platte-
landsgeneesheeren, den inkoop van grond
stoffen en de bezoldiging der apothekers en
van het geheele personeel ruim er uit zou
kunnen halen.
En dan zou vermoedelijk blijken, dat
alleen de rijken er een (door hen niet ge-
wenscht) voordeel bij zouden hebben, omdat
deze thans iets ruimer betalen, maar het
den apotheker daardoor mogelijk maken,
voor den burger zeer matige prijzen te hou
den, ja voor sommigen het werk om niet
verricnten en alleen de grondstoffen in reke
ning brengen. Het unitormtarief zou voor
de menschen, die zuinig bebooren te zijn,
waarschijnlijk te hoog worden. Want net
zou dwaasheid zijn als de Staat er geld
ging bjjleggen.
Maar dit zelfs daargelaten, zou een groot
deel van het publiek de vriendschappelijke
verhouding tot den apotheker, wiens toe
wijding in tijd van nood van evenveel waarde
is als die yan den dokter, noode verwisse
len met de ambtelijke verhouding tot den
Siaats-pharmacent, die niet meer van u
weet, niet meer voor u voelt dan de post
beambte, welke u postzegels verkoopt voor
zooveel cents, onverschillig of ze opeen ver-
lovings- of doodstijding zullen worden geplakt.
Intusschen gaan er nog wel 3 maanden
heen, eer een omwenteling in de wetgeving
plaats vindt, als door de concessie- en Staats-
apotheekmannen gewenscht wordt. En wets
wijziging bij het bestaande stelsel zal zekere
vormen yan concurrentie onderdrukken,
maar andere zullen ontstaan, als de houding
van het pubiek ze aanmoedigt.
Moet dan het apothekersbedrijf zoodanig
achteruitgaan, dat de volksgezondheid ge
vaar loopt, en de apothekers ontaarden in
kwakzalvers en verkoopers van onbehoorlijke
dingen, zooals wij reeds hier en daar zien?
Mocnt de gegoede burger toch bedenken,
dat krenterigheid op dit gebied een volks-
gevaar oplevert en zeker hier het „noblesse
oblige” in acht nemen 1 Amst. Ct.
Op het dezer dagen te Zwolle gehouden
congres voor openbare gezondheidsregeling
is een vraagstuk besproken, dat van het
grootste belang is voor het publiek, terwijl
dit over het algemeen in de verte niet ver
moedt, dat er zulk een vraagstuk bestaat.
Het betreft de wijze, waarop in het vervolg
de bereiding en levering van geneesmidde
len behoort plaats te hebben. Ook aan de
Nederlandsche Maatschappij tot bevordering
der pharmacie zijn vier rapporten over dit
vraagstuk uitgebracht, zoodat men kan ver
moeden, dat het in de betrokken kringen
groote belangstelling wekt.
Men is namelijk niet tevreden met den
tegen woordigen toestand van het apothekers
bedrijf. Het allerminst zijn de apothekers
tevreden. Zooals ik al eens vroeger in dit
blad heb uiteengezet, hebben verschillende
oorzaken achteruitgang in dit bedrijf teweeg
gebracht. Een van die oorzaken is niet te
betreuren en ook niet weg te nemen.
De richting der hedendaagsche genees
kunde is er meer en meer op uit, om van
de vele hulpmiddelen, die de natuur ons
biedt buiten de apotheek, dus van lucht,
licht, water,regeling der voeding en lichaams
beweging en zooveel meer een ruim gebruik
te maken. Het voorschrijven van medicijnen
is daardoor sterk verminderd. Maar de
andere oorzaak ligt in een niet te billijken
neiging van het publiek om zuinig te zijn
waar het allerminst te pas komt. Als men
nagaat wat vroeger, vergeleken met nu,
door een gezeten burgergezin verteerd werd
aan zaken, die niet strikt noodig waren, dan
komt men tot het besluit, dat de vroegere
menschen gierigaards waren, of wel dat de
tegenwoordige verkwisters zijn. De fiets, de
buitenlandsche reis, de bloemstukken bjj
iedere gelegenheid, de kleeding in ’t kort,
alles wat naar buiten vertoond kan worden,
daarbij mag op geen goud- of papierengeld
gezien worden. Het vroegere gezin kwam
tot vermogen door in dit alles de grenzen
van het behoorlijke te erkennen. Maar het
tegenwoordige gezin weet ook zuinig te
zijn, nl. door aan zijn medeburger niet eens
het noodige voor zijn levensonderhoud te
gunnen. Het karretje van een coöperatieve
vereeniging houdt stil voor menig huis, waar
aan luxe genueg wordt uitgegeven om een
winkelier geheel te onderhouden. Door op
zoo goedkoope wijze aan levensmiddelen te
komen kan mevrouw misschien wel f2 in
de week sparen, doch doet zij den winkelier
uit den middenstand licht het vijfvoudige
aan verdiensten missen. De vroegere ge
zeten burger meende aan zjjn stand verplicht
te zijn, „te leven en te laten leven”, en niet
te beknibbelen op eerlijke winstde tegen
woordige ziet er zijn eer in, veel uit te
geven, maar daaraan zoo weinig mogelijk te
laten verdienen. Het ergste is dat tegenover
den apotheker. Wat er bespaard wordt door
de reclame-apotheken te loopen, kan
voor een gezin misschien een paar gulden
in het jaar bedragen. Toch ziet men dat
doen door menschen, die beweren, dat een
gezin met twee kinderen van f100 in de
week niet kan leven. Men zegge niet, dat
uitgaven voor ziekten zoo onberekenbaar
zijn, dat daardoor de menschen by zulke
gelegenheden zuinig zijn, want men is by
ziekten niet zuinig. Tot een badreis, tot een
Zander-kuur, tot het inroepen van de hulp
eener verpleegster, tot het consulteeren van
hoogleeraren en specialisten wordt heel wat
eerder besloten dan vroeger. Maar voor het
drankje, dat de reclame-apotheek voor 50
cts. verkoopt, mag men by zijn eigen ver
trouwden apotheker geen 60 cts. geven. Ge
dwongen, door zulke concurrentie, zijn prij
zen te verlagen, ziet de apotheker zijn be-
dryf niet meer de winst atwerpen, die hij
billijkerwijze mag verlangen als man van
studie en stand. En daarom ziet hij uit naar
verandering in den toestand. Op drieërlei
wijze meent men verbetering te kunnen ver
krijgen. Een eerste en belangryke groep
van apothekers wil dit doen door bij het
bestaande stelsel van vrye vestiging van
den apotheker wettelijke bepalingen in het
leven te roepen, waardoor zekere misstanden
kunnen beteugeld worden, zooals de exploi
tatie van een apotheek door geldmannen,
die er een apotheker als „zetbaas” doen op
treden (de Centraal-apotheken), onbehoor
lijke praktijken van apothekers (door de
mogelykheid om de bevoegdheid van een
onwaardigen apotheker in te trekken), kwak
zalverij, te ruime bevoegdheid van dorpsge-
neesheeren om medicijnen te leveren enz.
Een tweede groep wil het recht, om zich
als apotheker te vestigen beperken en bijv,
doen bepalen, dat in een stad of gebied van
een bepaalden omvang slechts een zeker
Wtal apothekers mag gevestigd zyu^eyen-
Leeuwarden, 23 Juni. Zaterdagavond
speelde een ongeveer vijfjarig kind van
schipper M. v. W. liggende aan het
Kanaal alhier op den wal. De ouders
waren bezig hun boterham te eten en de
vader had reeds een paar malen uit het
luik gekeken, omdat hy bezorgd was voor
den kleine. Even later was deze er niet
meer en de klompjes stonden op den wal.
Het arme kind werd verdronken gevonden
tusschen den kademuur en het schip. Dat
zulke ongelukken niet meer gebeuren, moet
verwondering wekken, want de kinderen
zien geen gevaar en het schipperskroost is
maar al te veel aan het ouderlijk toezicht
onttrokken.
Hedenmorgen is hier plotseling over
leden de heer J. H. Brunne, leeraar aan de
Rijks-Hoogere Burgerschool met vijfjarigen
cursus voor jongens.
Joure, 24 Juni. Een boerenknecht uit
Scharren is van den wagen gestort en voor
dood opgenomen.
23 Juni. Gisterenavond had met de
laatste tram van Heerenveen te Joure een
ongeval plaats. De postconducteur F., die
dienst had op deze tram, verliet aan het
station alhier tij delg k het rijtuig.
Toen de conducteur het signaal gaf tot
vertrek, stapte F. haastig op, miste de tree
plank, en had het ongeluk met een voet
onder het wiel te geraken.
De hulp van een geneesheer werd inge
roepen, die de wond verbond en constateerde,
dat onder den voet eene scheur in het vieesch
was ontstaan, zonder dat iets gebroken was.
Een ongeval dus, hetwelk naar omstan
digheden nog al gunstig is afgeloopen.
Westergo, 23 Juni. Het margarine-
verbruik is in de laatste jaren op het plat
teland enorm toegenomen. Voorheen werd
bet surrogaat overal met wantrouwende
blikken aangezien, het verscheen zelden op
talel, thans wordt het in arbeidersgezinnen
en klein-burgerlijke huishoudingen algemeen
gebruikt en ontmoet men de bekende cartons
zelfs in menigen boeren-broodbak. Dit succes
der margannefabrieken is slechts voor een
klein deel te danken aan de qualiteit van
de geleverde waar; de minder goede tijden
vóór 1900 en vooral de oprichting der zuivel
fabrieken, waardoor boeren boter op vele
plaatsen bij geen kleinere hoeveelheid dan
l K. G. verkrygbaar is, hebben krachtig
medegeholpen. Margarine-reizigers ontmoet
men thans op de kleinste dorpjes, waar,
wegens de vrij hooge provisie, verkoopers
gemakkelijk te vinden zijn.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 24 Juni. Toch is besloten dat
het festival van onzen Frieschen bond van
Harmonie- eo fanfarecorpsen 23 Juli a. s.
hier zal worden gehouden, op ’t terrein der
kunstijsbaan.
De zang vereeniging Concordia heeft wel
willende medewerking toegezegd.
Instantaneetje. ’n Jongen moet bood
schappen doen. Heeft ’n gulden. Speelt er
mee. Gulden verdwijnt onder een stoepsteen.
Jongen in nood.
Sjouwerlui dagen op, beuren den zwaren
steen op, nemen den gulden en verdwijnen.
Jongen nog meer in nood, (’t Was een
werkmanskindMedelydende menschen
brengen weer een gulden bijeen. Jongen
dankbaar.
Dit gebeurde dezer dagen in onze goede
stad Sneek.
Te Antwerpen is plotseling overleden
ds. P. N. Kruyswijk, vroeger predikant by
de Ger. Gem. (B) alhier. Hy laat eene
weduwe met acht kinderen achter.
Kimswerd, 22 Juni. J.l. Zaterdag werd
er op de zaal van „Greute Pier" een prettige
avond gesleten. De leden en donateurs der
kaatsvereeniging en hunne gasten waren
uitgenoodigd om getuige te zijn van de
aanbieding van een vaandel. Eenige dames
hadden dit vervaardigd. Bij monde van mej.
B. Vos werd het die vereeniging aange
boden en door den voorzitter der Kaatsclub
in dank aanvaard. Met het houden van voor
drachten, muziek en dans werd het genot
niet weinig verhoogd. Een woord van hulde
aan de dames en de inteekenaars, die heb
ben gezorgd, dat „Kimswerds vaandel"
voortaan niet meer in de ry zal ontbreken!
Overreden. Zondagmorgen is door den
trein van 6,58 uit Hoorn een persoon uit
Berkhout overreden, by den overweg de
Hulk voor het station Avenhorn. De man
was spoedig een lyk.
Ontvlucht. Zondag zijn te Doetinchem
op de wandeling 11 jongens van het ryks-
opvoedingsgesticht „De Kruisberg* ontvlucht.
I Een van hen is door de politie teruggebracht.
In het hoofdgebouw staan nu op lange
stellages 400 kooien voor kippen en hanen;
daarboven op de middenvakken komen nog
weer 60 kleinere kooien voor krielhoenders
en 270 voor duiven, en in de kleine tent
zullen 128 hokken voor konijnen worden
opgesteld en grootere kooien voor toornen
hoenders, voor zoover die geen plaats kun
nen vinden in het hoofdgebouw. Alles te
zamen komen er dus ’n 900 kooien en hokken.
Ze zijn van de Utrechtsche Pluimvee-
Vereeniging Ornithophilia en een speciaal
vakman van die vereeniging is met de op
stelling belast. Tijdens de tentoonstelling
zal ook de voedering en de verzorging der
dieren aan hem opgedragen zijn.
Aan de westzijde van het terrein komt
nog een gebouwtje met tien kooien voor een
speciale inzending hoenders van den heer
Spruyt te Gorredijk ter opluistering.
Heden Woensdag worden de inzendingen
in ontvangst genomen.
Overdwars voor de gasfabriek zal de
groote consumptietent verrijzen (met 400
zitplaatsen) daarvóór wordt de balvloer ge
legd ter oppervlakte van 100 vierk. M. en
daarvoor komt de muziektent.
Aan het geheel zal zooveel mogelijk een
feestelyk aanzien worden gegeven. De
voorschutting wordt met groen en vlagge-
doek gedecoreerd.
De festiviteiten, die ter meerdere attractie
zullen worden gegeven, zijn reeds geadver
teerd. Omtrent de postduivenvlucht Zon
dagnamiddag te 2*/a uur vernemen we nog,
dat niet minder dan honderd duiven zullen
worden opgelaten.
En hoe zal Heerenveen zich nu de gast
vrouw toonen Het bedenke, dat het een
tentoonstelling geldt, zooals hier nog niet
eerder te zien is gegeven en dat er by goed
weer stroomen bezoekers zullen komen van
wyd en zijd.
Sneek, 23 Juni. Gistermorgen kwamen
twee melkwagens, die elkaar wilden pas-
seeren, zoodanig met elkander in aanraking,
dat een er van met paard en al terecht
kwam in de sloot voor de sigarenfabriek
van den heer Gorter. Door de hulp van
eenige omstanders, kwamen paard en wagen,
na geruimen tijd in de modder te hebben
gestaan, weder behouden op het droge.
Niettemin had de eigenaar nog al eenige
schade, daar van 5 bussen de melk gedeel
telijk was weggevloeid en het overbly vende
door de modder was verontreinigd.-
Nabij het tramstation alhier werd heden
middag, door een fietser, in volle vaart
rijdende, een vijfjarig jongetje omver ge
reden. Het ventje werd met bloedend ge
zicht naar de ouderlijke woning geleid.
Uit den Zuid oosthoek, 23 Juni.
Wie kent met de Gaasteriaodscne bosschen,
de pracht van ’t Oranjewoud en Beetster-
zwaag, maar wie zou ooit vermoeden, dat
er één dorpje in den Zuid-Oostboek van
Friesland ligt, dat in natuurschoon met
genoemde streken kan wedyveren En
toch is dat zoo. Als men eens per fiets of
per rijtuig een bezoek brengt aan Duurs-
woude, zal men verrukt staan over het
bosch, daar aangelegddoor Jonkvr.Lycklama
Nyeholt.
Dit stukje natuur is de aandacht meer
dan waard.
Terhorne, 23 Juni. Hoe spoedig de
dood een einde kan maken aan het leven,
bleek hier op treffende wyze. De heer J.
P. Asman stond gister met zijne buren te
schertsen, toen hy zich plotseling onwel
gevoelde, in huis ging en... stierf. Hy was
een geacht ingezetene van ons dorp, een
bekend en begaafd schryver van onder
scheidene Friesche stukken en medewerker
van ’t tijdschrift Bjucht en Sljucht.
Balk, 23 Juni. Weinig heeft het ge
scheeld of hier was een treurig ongeluk
gebeurd. Een 12jarige knaap had een bakje
met zand, dat hy door middel van een om
zjjn middel gebonden touw voorttrok. Daar
passeerde hy een rytuig, dit reed tegen den
bak aan en rukte daardoor den jongen
omver, die onder den wagen terecht kwam,
gelukkig precies tusschen de wielen. Hy
liep een dik hoofd op, maar bekwam verder
geen letsel. De mazelen breiden zich ook
in Balk onrustbarend uit. Gisteren is te
Hanch een kind er aan overleden. Niet
alleen kinderen, ook groote menschen worden
aangetast. Hier in de gemeente is een huis
gezin, waar al de zes kinderen van 4 tot
17 jaar ziek zjjn, benevens de moeder. De
patiënten zyn door en door ziek.
Oosterwolde, 23 Juni. De landbou wer
J. Jager alhier, had twee paarden bij elkan
der in het land loopen. ’t Schynt, dat de
dieren het niet goed hebben kunnen vinden
of dat speelschheid aanleiding heeft gegeven
tot het ongeval, althans het eene paard werd
I door het andere doodgeslagen,
Bolswardsche Courant
ft
