NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOI.SWAR» EN WONSERAOEEI.
Brieven uit de Residentie.
1902.
41ste Jaargang.
No. 57.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
DONDERDAG 1? JULI.
J,
YNSTJüRD.
BINNENLAND.
VOOR
Een les uit den vreemde.
OOIEVAAR.
Grou, 14/7 ’02.
I
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Ots. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Ct.
Heerenveen, 14 Juli. Door J. Wijntjes
is in het riet achter den Heerenwal een
bizondere vogel gevangen, die volgens een
deskundige in deze streek met thuis hoort,
maar afgedwaald schijnt te zijn. Het is een
zoogenaamde geitenmelker.
Bij Brehm lezen we omtrent dezen vogel,
dat hij ook wel wordt genoemd Nachtzwa
luw, Dagslaper, Schapenmelker, Nachttafel,
Ratelaar of Vliegende Pad. De romp is
slank, de hals zeer kort, de kop groot en
breed, de bek groot. Da vleugels zijn lang,
smal en spits, de staart is recht afgesneden.
De voeten zijn klein en laag, de middelste
teen steekt ver voor de Qverige uit Een
zeer wijd uitstaand en buitengewoon zacht
vederen kleed, dat uit groote zeer los in de
huid bevestigde veeren samengesteld is, om
hult den romp. De totale lengte bedraagt
26, de vlucht 55 cM. De bovendeelen zijn
aschgrauw met bruinzwarte en roestgele
vlekken, strepen, stippels en golflijnen, de
onderdeelen lichtgrijs met zwarte en donker
bruine streepjes en vlekken.
Deze vogels, die zich uitsluitend met
allerlei insecten voedt en alzoo zeer nuttig
is, is van het midden van Noorwegen af
over geheel Europa en West-Azië verbreid.
In Duitschland vindt men hem in bosch-
rijke streken, het meest op open plekken
in naaldhoutbosschen. Hij blijft hier van
Mei tot September. In den winter bezoekt
hij Afrika.
Als hij toevallig gevangen wordt, spert
hij zijn ontzaglijken bek open en laat een
heesch geblaas hooren. Hij is weinig ge
schikt om in gevangenschap gehouden te
worden.
De Indianen, Negers en vele Afrikaansche
volksstammen hebben een bijzondere ver-
eering voor dezen vogel. De boeren in
Duitschland beschouwen hem echter
hoewel ten onrechte met wantrouwen,
omdat zij van oordeel zijn, dat de Nacht
zwaluwen met geen ander doel zulk een
wijden bek hebben dan om de geiten te
melken.
Harich, 14 Juli. Door den directeur
der coöperatieve zuivelfabriek alhier is aan
de leden het volgende schrijven verzonden
„Tot onzen spjjt zien we ons genoodzaakt,
U mede te deelen, dat we een onzer leve
ranciers hebben moeten ontslaan, daar deze
schapenmelk aan de koemelk toevoegde.
Zooals bekend, is volgens art. 7 van ons
huishoudelijk reglement zulks niet geoor
loofd. Mocht U iets dergelijks van iemand
ter oore komen, wil dit dan in het belang
der vereeniging melden?
Sneek, 15 Juli. De Friesche Bond van
Harmonie- en Fanfarecorpsen houdt a.s.
Woensdag 23 Juli haar 9e festival te Sneek.
De feesten nemen een aanvang des middags
te 12 uur in de concertzaal „Amicitia“ met
de ontvangst der leden en genoodigden.
Vervolgens te 1 uur opmarsch door een
groot gedeelte van Sneek, waarvoor de
corpsen zich in vjjf groepen zullen splitsen.
Te 2 uur festival op het terrein der kunst
ijsbaan. 15 corpsen zullen hieraan deelnemen.
Daarna nogmials opmarsch door de stad.
Tot slot groot avondfeest in „Amioitia*.
’s Avonds zullen in verschillende ricntingen
extra trammen loopen en misschien een
extra-trein.
Sneek, 13 Juli. Heden avond zochten
een schipper en zijn echtgenoot, met hun
schip liggende in de Stadsgracht, om hun
3-jarig zoontje. Na eenig zoeken werd ’t
levenloos uit de gracht opgehaald. In een
onbewaakt oogenblik was het voorover in
de sloot gevallen en zoo gestikt, ’t Kind
werd gevonden met de boenen omhoog.
Sneek, 14 Juli. Iemand, die heel de
afgeloopen week bijna doorloopend dronken
was geweest trachtte zich hedenmiddag door
in de gracht te springen van het leven te
berooven. Even te voren had hjj verklaard,
't leven moe te zijn. Gedienstige menseden
wisten hem echter weer op het droge te
brengen.
Bozum, 14 Juli. Toen een wagen hooi,
bespannen met paard, den overweg alhier
passeerde, kwam net een losse locomotief
aangereden, die niet door den bestuurder
van den wagen werd gezien. Gelukkig werd
dit, dank zij de activiteit van onzen stations
chef, opgemerkt, zoodat onmiddellijk het
sein op onveilig werd gezet en nog juist
tijdig kon gestopt worden. Het paard kon
worden losgemaakt, doch de wagen kwam
in de sloot terecht.
Harlingen, 14 Juli. Een onzer onder
nemende vischopkoopers en rockers heeft
zich Zaterdag j.l. met een zeilvaartuig zelf
naar Wieringen begeven om vandaar versche
paling te bekomen en die vervolgens te
rooken voor de Leeuwarder kermis. In de
zoogenaamde Wieren aldaar moet deze
vischsoort nog in voldoenden voorraad aan
wezig zijn, om versch gerookt het smakeljjk
zoeiwaterbanket op te leveren, dat op de
kermissen te allen tijde zoo gewild is.
Witmarsum, 14 Juli. Onze dorpsgenoot
Jan Kuperus, die voorheen in Marssum ge
woond heeft en daar als beoefenaar van het
kaatsen zijn meeste triomfen behaald heeft,
zet hier de rjj zijner overwinningen glansrijk
voort. Pas had hjj te Franeker den eersten
prjjs behaald, of een paar dagen daarna viel
hem eveneens te Harlingen de eerste prijs
ten deel, waardoor het aantal zjjner behaalde
prijzen nu tot 170 gestegen is.
Maar thans is de tijd gekomen, dat we,
ons voordeel trekkend uit die les in den
vreemde, gaan aandringen op een controle
der regeering op de kas en bezittingen
van al die fondsen, die daarvoor in aan
merking komen.
’t Is een feit, dat we altjjd heel graag
naar het buitenland uitzien en met voor
beelden uit den vreemde ons voordeel
trachten te doen, waar het ons doel is er
op te wijzen wat ons nog maar steeds
ontbreekt.
Dan hoort men de eigenaardige rede-
neering, dat men in Duitschland al sinds
jaren „dit” heeft en Frankrjjk’s bevolking
al sinds lang van een andere nieuwigheid
haar voordeel geniet.
Dat is nu alles goed en wel. Zoo’n be
roep op den vreemde kan werkelijk z’n
voordeel hebben, waar het inderdaad tekort
komingen geldt, waar de Hollandsche lang
zaamheid, ons gerenommeerd trekschuiten
systeem van handelen en doen, aangaande
zeer belangrijke zaken vergat, dat de
een of andere nieuwigheid voor het buiten
land al lang geen nieuwigheid meer was,
ja zelfs sedert vele jaren ginds op zeer
gunstige resultaten kon wijzen. Inderdaad
zoo’n beroep op den vreemde kan ook wel
eens stuwkracht geven en aanleiding gor
den, dat we ook hier eens aan die nieuwig
heid gaan denken. Doorgaans duurt 't dan
nog wel ’ns ’n poosje, maar toch zijn ze
hier dan wakker geschud uit hun dommeling.
Toch gaat zoo’n beroep op den vreemde
niet altjjd op. D’er wordt maar al te dik
wijls daarbij vergeten, dat de verhoudingen
en toestanden daar ginds zoo geheel anders
zijn, het volksbestaan daar over de grenzen
doorgaans heel wat anders noodig en nood
zakelijk maakt dan voor ons goed zou
wezen. Wat daar zonder ’t minste be
zwaar aanpast in de samenleving, wat, (om
een voorbeeld te noemen), door denFransch-
man minder noodig wordt geacht, vindt de
Duitscher prachtig, volksaard en nationale
zeden zijn ook hierin veelal beslissende
factoren- Bovendien doet een kleine natie
altijd goed, langzaam in de groote centra
te laten doorwerken, wat haar wel aan
lokkelijk voorkomt, maar waarvan zij eerst
nog eens de resultaten wenscht af te wachten.
Dus, altijd gaat het beroep op den
vreemde niet op.
Maar wanneer we met de gebeurtenissen
daar ons voordeel kunnen doen, dienen we
er onze aandacht dubbel en dwars aan te
geven. Zoo ook nu weer!
Sedert korten tijd is het aan het licht
gekomen, dat een zeer gunstig be
kend staande maatsch., de Caisse Générale
des Families te Parijs, een tekort heeft van
ongeveer 25 millioen francs.
Ook vele Nederlandsche deelhebbers in
deze maatschappij worden er gevoelig door
getroffen. Wat leert dit feit echter? Dat
het met die maatschappijen en vennooot-
schappen over ’t algemeen genomen in de
werkelijkheid zeer treurig gesteld is. Con
trole, wettelijke controle op de dubbeltjes
ontbreekt volkomen.
Doorgaans opgericht met groot aandelen
kapitaal, met een naam zoo groot en mooi
klinkend om er bang van te worden, blijkt
het later maar al te zeer, dat het kapitaal
in werkelijkheid niet bestaat slechts
op papier.
Maar intusschen was de góe-gemeente
bedrogen en er met de lieve dubbeltjes
aardig ingevlogen. Het lokaas van mooie
namen en schitterende circulaires bleek
een uitnemend middel om de kas te vullen.
Maar bleef het geld juist daar?
We weten met menig voorbeeld uit de
laatste jaren, dat dit soort van werk ook
hier te lande nog al beoefenaars telt. Mai^r
niet alleen aan die zoogenaamde industrieele
maatschappijen denken we op ’t oogenblik,
ook de zieken- en begrafenisfondsen missen
maar al te zeer die westelijke controle die,
voor de belangen der deelhebbers, dringend
en 'noodzakelyk is. We herinneren maar
even aan het onderzoek, indertijd door de
maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te
dezer zake ingesteld.
De meesten weigerden inlichtingen te
geven en 24 fondsen hadden geen cent in kas.
Niet onaardig!
Maar het meeste blijft natuurlijk ver
borgen in het gegoochel van cijfers der
zoogenaamde jaarverslagen. Wordt het dan
langzamerhand niet meer dan tijd, dat de
regeering eindelijk eens tusschen beide
kome. Of moet men ook hier te lande
vandaag of morgen eerst worden wakker
geroepen, door de honderden slachtoffers
eener maatschappij, die ophoudt’ hare ver
plichtingen na te komen?
hopen van neen»
M. de Kranteman!
Do ’t ik forline Snjeon de Ljouwerter
Kr ante en binammen it stik „Uitbreiding
van de stad Bolsward“ lézen hie, wier ’k
as aid Bolster om sa mar to sizzen „yn ’e
wolken?
En gjin wünder, al is men yens berteplak
üttein, yet altiid stelt men noch bilang yn
it jinge der bart. It ferske seit dan ek mei
rjucht:
„Scoene wij dy forjitte kinne
,,’t Plakje der ’t wij berne binn’,
„Né, ós hert loekt üs der hinne,
„Der to wêzen is üs sin.“ ensth.
Hwa scoe noch ‘üntofreden wêze kinne
oer dat moaie „plan" van Hearen Gasthuis-
falden? Nimmen. En eltse Fries docht it
siker goed dat it „plan“ ütwirke is troch
in man, dy, howol er net yn Friesian wen
net, folie mear for üs tael docht, as wit
hofolle Friezen hjir!
De hear Jansen to Meppel bat er goed
oan dien om ald-Bolsert en ald-Fryslan yn
dat nije diel fen ’e stêd to forneamen
Mar dochs len frage oan dy striider for üs
eale memme-tael moat my fen ’t hert, en
wol dizze:
„Hwerom is oan ien fen dy strietten net
de namme jown fen: „Kein Haukes Wind-
sma‘. in man, dy ’t folie yn ’t Frysk
skrean en dy ’t dos folie for üs tael dien
hat
Berne yn 1801 to Bolsert, wier er de
soan fen in earme skünmakkersfeint, en
howol er op skoalle er „ütroun“, dwong de
need him lykwols om ’t selde weik to
dwaen as syn heit, Wol pielde er do mei
„rymlerij”, dochs syn wirk kaem net under
’e minsken. Mar yn 1823 of hwet letter
kryge er, troch syn rymlarjj, kinde oan ’e
man, dy ’t him foarüthelpe woe. Dy man,
wier de WelEerw. Heer ds. Visser to
Ysbrechtum en skoalopsj. yn ’t 8e distr.
yn Fryslan. Troch dy help waerd Windsma
yn 1826 oansteld as ündermaster, mei de
4e rang to Njjlan. In lyts toarntsje letter
krige er de 3e rang en waerd fést oansteld
te Offingawier en yn 1829 teach er nei
Wolsum en hie de 2e rang helle. Mei rjucht
kin men dos sizze: op Windsma siet in
kleare holle? Yn 4 jier tiid hie er it
brocht fen skünmakkersfeint ta master mei
de 2e rang.
Graech scoe ’k yet noch mear oer W indsma
skriuwe, dochs ik bin bang dat ik al to
folie romte nedich bin, hwerom ik ta
ein-bislut in pear ferskes folgje lit, ten W’s
dicht: (Jan 'e hoap.
Troch dy bliuwt alles rjucht en yn ’e foegen,
Op dy driuwt alles op ’e wrald,
Mei dy wit elts him nei syn pak to bügen:
Mei ien wird: Hoap, don, don biste üs ha ld.
Hwetminske scoe op ’tscholp’richsalthim weagje,
En swalkje den nei süd en noard,
En east en wést? Hwa scoe sa’n libben heagje,
Bliuwst’ don oan lün, gongst’net mei oan board
Yet folie mear scoe ’k skriuwe kinne
oer W’s dichtstikken, dochs ik achtsje dit
net nedich. Doel fen dit skriuwen is: de
hear Jansen er efkes op te wiizen (alteast
nei de krante seit) det er immen forgetten
hat üt ’t aide Bolsert, dy ’t yn 't ntje like1
goed foartlibbe moat as de oare greate
mannen en dy ’t earder neamd wirde moat
as Gabe skroar, al ho 't wjj ek om dy
kreup’le snider lake ha.
Jo, achte Hear, tankjend for de plakromte,
Jins tsj inner,
Van deb SPOEL.
Kimswerd, 14 Juli. In een der school
lokalen alhier heeft een paar zwaluwen ’n
nest gemaakt. De jongen zijn reeds uitge
broed, waardoor de onderwijzer ’t in de
vorige week maar druk had met ’t openen
en sluiten der valramen, om ’t in- en uit
vliegen der oude zwaluwen niet te beletten.
Arum, 14 Juli. Onze dorpsgenoot Jan
KI. Buwalda ontving heden uit Amersfoort
de tijding, dat hij aldaar is benoemd tot
architect. Enkele landverhuizers van hier
berichten uit Amerika, dat het hun erg is
tegengevallenze zouden wel graag in
Friesland terug willen zjjn. Een paar andere
huisgezinnen echter zijn vol lof o ver Amerika.
De toestanden zullen ook daar plaatseiijk
wel zeer ongeljjk zijn.
Oosterhaule, 12 Juli. Iemand van hier
liet zich verleden week scheren te Heeren-
veen en bekwam daarbij een wondje aan
de lip. Thuis gekomen, werd de lip dik en
zwol het hoofd hoe langer hoe meer op.
Een te hulp geroepen geneesheer consta
teerde bloedvergiftiging, doch wist ernstige
gevolgen gelukkig te voorkomen.
Oldeboorn, 15 Juli. Bij den veehouder
H. ue - Vries alhier is besmettelijke veeziekte,
miltvuur, geconstateerd.
Een aan die ziekte gestorven koe is, na
overgoten te zijn met petroleum, verbrand.
Balk, 14 Juli. Hedenmorgen waren zes
mannen bezig aan de in aan bouw zijnde
gasfabriek in den gasketel. De eigenlijke
gashouder zat tusschen schoren boven hun
hoofd. Plotseling schoot deze naar beneden
en viel over de mannen heen. Een hunner
werd nog al aan het hoofd gewond.
Steenwijk, 14 Juli. In het hoender
park van den neer R. Hou wink te Meppel,
gelegen te Darp, nabij deze plaats, zagen
wjj een in de kippenwereld zeker zeldzaam
geval. Een haan, een porcelein sabelpoot
kriel, zat met het deftigste gezicht ter wereld
op een aantal kuikens.
De moederkip had haar kinderen verlaten,
doch de haan had alle zorgen overgenomen.
Gedurende eenige dagen reeds nam hij die
trouw waar. Zoo nu en dan ging de natuur
boven de leer, verhief nij zich boven z’n
pleegkinderen en deed een luid kukleku
hooren om zich daarna weer voorzichtig
neer te zetten.
Behoort zoo’n haan nu ook niet tot de
rubriek „kunstmoeders*?
Joure, 14 Juli. De mazelen-epidemie
alhier schijnt haar hoogste punt nog niet te
hebben bereikt, ’t Aantal gevallen ver
meerdert eiken komenden dag. Dat de
ziekte haar aanvankelijk zoodanig goedaar
dig karakter thans geheel mist, kan blijken
uit het feit, dat tot heden reeds een 13 tal
kinderen zijn bezweken.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Maandagavond ruim 11 uur is op den
vloer eener bovenwoning in de Bontepa-
pesteeg te Leeuwarden levenloos ge
vonden de vrouw van P. W., slagersknecht.
Hij was kort te voren, gelijk zoo dikwjjls,
dronken thuis gekomen. Buren hoorden toen
hevige woordenwisseling en hulpkreten der
vrouw. De man is daarna kalmpjes uit bet
huis gegaan, zeggendemjjn vrouw is in
mijne armen gestorven. De man is door de
politie aangehouden en ter beschikking der
justitie gesteld. De zes kinderen zijn voor-
loopig door buren tot zich genomen.
Volgens de Leeuw. Ct. heeft de lijkschou
wing niet aangetoond, dat de dood aan
geweldpleging is toe te schrijven en is de man
dientengevolge reeds op vrjje voeten gesteld.
Aan het postkantoor te Amsterdam
werd door de z.g. centrale recherche Zater
dag een onderzoek ingesteld, omdat aldaar
geld werd vermist uit het bureel „aan
komst? Uit een van de lessenaars van een
commies der posterijen werd een bedrag
aan muntbiljetten vermist; een collega wordt
verdacht van dien dielstal.
In eene woning in het Jacob van Len-
nepkwartier is door de rechercbe een onder
zoek ingesteld, maar tot nog toe zonder
resultaat. Het onderzoek wordt voorgezet.
Hbld.
Een driftig joggie.
In de Nederlandsche sigarenfabriek van
G. van Dorssen te Amersfoort kreeg een
sigarenmaker twist met zjjn bosjesmaker,
waarop een 15 jarige bosjesmaker, collega
van laatstgenoemde, zich daarmee bemoeide.
De sigarenmaker gaf toen dien jongen een
klap, waarop deze hem met een sigaren-
makersmes in de linkerzijde stak. De te
hulp geroepen geneesheer kon nog niet be
palen of het hart geraakt was, doch achtte
de verwonding ernstig genoeg om voor-
I ziehtig te zijn.
Bolswardsclie Courant
r»j
