NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARB EN WONSERABEEL
190S
41ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 79.
Nederland sluit zich niet aan.
DONBEliDAli 2 OC'l’OBEli,
BINNENLAND.
VOOR
1
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Als er dus ééne stad in ons land is, die
zich warm zou kunnen gevoelen voor een
nauwere aansluiting by Duitschland, vooral
voor een tolverbond met dit groote rijk,
dan zou ’t Rotterdam moeten zijn.
Was ons land eene Duitsche provincie,
een deel van ’t groote Duitsche vaderland,
dan zou niet van (Duitsche) regeeringswege
getracht worden, de Rottestad de voordeelen
van zjjn prachtige ligging te ontnemen.
Dan zou die regeering er ongetwijfeld op
uit zyn, steeds meer de voordeelen van die
ligging te doen blijken.
We hopen, dat Temps en andere buiten-
landsche bladen ophouden met hun geschrijf
en geïnterview. Laten ze ons land maar met
rust, dat is al, wat we wenschen.
De Parijsche Temps, een blad, dat zjjn
lezers over de geheele wereld heeft, laat
Nederland maar niet los. Zjjn correspondent
schijnt in last te hebben, maar steeds andere
Nederlanders van beteekenis op te zoeken,
die zich willen laten interviewen over de
quaestie, of Nederland plan heeft of wenscht
zich bij de eene of andere combinatie van
grootmachten aan te sluiten. We begrijpen
niet, wat ’t blad voor bedoelingen heeft.
Werkt ’t soms op de order van een of
andere regeering? Of meent 't met het
telkens warm houden eener quaestie, die
ons Nederlanders, niet warm maakt, zjjn
lezers een dienst te bewijzen? Of tracht
’t zoolang te schrijven tot Nederland be
grepen heeft, zich te moeten aansluiten?
Dan zou ’t lang werk hebben!
Thans is weer geïnterviewd het Tweede
Kamerlid voor ’t district Druten, mr. Tra-
vaglino, een Katholiek afgevaardigde, die
reeds vele jaren lid is van ons voornaamste
regeeringslichaameen der oude leden ook,
wat den leeftijd betreft.
We laten bij uitzondering dit interview
volgen, omdat hieruit een zoo sterk moge-
Ijjke antipathie spreekt tegen elk denkbaar
verbond.
1
Rotterdam heeft er het grootste belang
bij, dat Duitschland niet tracht door kanaal-
verbindingen op eigen bodem de transito
handel naar de fabrieksdistricten van West-
Duitschland over Emden, en steeds meer
over Emden te laten gaan. Emden is de
haven geworden voor de landen aan ’t
DortmundEems-kanaal, heeft prachtige
havenwerken gekregen en de Duitschers
doen alles, om de stad een flinke transito
handel te bezorgen. Een goed deel van
Emden’s bloei beteekent schade voor Rot
terdam.
Als er ééne stad is, die zich zou moeten
interesseeren voor een verbond met Duitsch
land, dan zou ’t wel onze drukste haven
stad, dan zou ’t Rotterdam moeten zijn.
Rotterdam toch leeft van de scheepvaart,
heeft kostbare havens aangelegd, om nog
veel meer schepen te kunnen ontvangen als
tot nu toe geschiedt. De laatst voltooide
haven alleen kan honderden schepen bergen.
Nu is de Rotterdamsche scheepvaart en
handel voor een zeer belangrijk deel tran-
sito-handel. Rotterdam is de stad, waar
de groote zeestoomers massa’s goederen
aanbrengen, die daar overgeladen moeten
worden in de Rijn schepen, die ze verder
naar de Duitsche fabrieksdistricten over
brengen. Natuurlijk is de Rottestad ook
de haven, die goederen ontvangt voor alle
deelen van ons eigen land, maar met volle
recht mag men haar ook de natuurlijke
voorhaven van Rijnprovincie en Westfalen,
van Hessen en Baden noemen. Vooral in
de beide eerstgenoemde Duitsche gewesten
zetelt eene uiterst belangrijke industrie,
die zich bijna weergaloos snel ontwikkeld
heeft en dit jaar, door de Dusseldorfsche
tentoonstelling, de wereld versteld doet
staan over haar vermogen. Reeds jaren lang
ontvangen de fabrieken daar bv. vele scheeps
ladingen ijzererts per week uit Spanje en
Scandinavië en Rotterdam is, beter dan
Amsterdam of Antwerpen, de haven, waar
die massa’s erts ontvangen en overgeladen
kunnen worden.
bewijs is van natuurboter te lijken en niet
te zijn. Vooral bij nat weder, terwijl de weide
drassig is, het rundvee vaak kleumt, is het
gehalte van vluchtige vetzuren in boter ge
ring en niet enkel in Frankrijk en België,
maar ook in Engeland wordt, op grond van
dat lage gehalte, wel eens getwijfeld aan
het „natuurlijke11 van de boter. Wist men
nu maar een middel om het percentage te
verhoogen
De Bond van Zuivelfabrieken in deze
provincie, die zich voor deze zaak sedert
interesseert, omdat hij van het groote be
lang daarvan voor onze zuivelindustrie over
tuigd is, heeft thans besloten proeven te
nemen met een middel, dat in dezen werkelijk
„in een behoefte zou voorzien.14 Het zou be
staan in het bijvoederen van het melkvee
met melasse; d. i. de af val van suiker in
de rafhneerderijen. Een gemakkeljjk middel
voorwaaren verschillende boeren hebben
zich bereid verklaard met hun vee in die
richting gedurende drie weken proeven te
nemen.
Naar wij vernemen wordt de melasse gra
tis verstrekt onder kostelooze controle van
de Rjjkslandbouwproefstations. Aan acht
verschillende zuivelfabrieken (op den zand
grond, op het laag veen en op den kleigrond)
worden deze proeven genomen, waarvan de
resultaten zeker ter geschikter tijd wel pu
bliek domein zullen worden.
Voldoet het middel aan de eischen, dan
is zeker weer iets gevonden, dat van groot
belang is voor onze boeren, zuivelfabrieken,
grondeigenaren, ja, voor wie in onze provincie
niet
De Boerengeneraals zullen aanstaanden
Vrijdag des middags om 12,36 uur (spoortijd)
te Leeuwarden aankomen. Aan het station
zullen zij worden opgewacht door het Hoofd
comité. Dan gaan ze per rjjtuig naar het
Stadhuis, waar zij door den burgemeester,
jhr. mr. A. Roëll, zullen worden ontvangen
en aan de leden van den raad voorgesteld.
Hierna wordt weder een tocht door de stad
gehouden en gereden naar de Groote Kerk
der Ned. Herv. Gemeente. Inmiddels zal
gedurende den tocht, door een mannenkoor,
staande in het voorportaal van het Paleis
van Justitie, den generaals een ernstig lied
worden toegezongen, terwjjl langs den weg
verschillende vereenigingen zullen zjjn op-
steld.
De bijeenkomst in de Groote Kerk, waar
als sprekers zullen optreden de heeren mr.
T. van Hettinga Tromp en G. H. Wage naar,
begint te half drie. Kaarten zullen, zoolang
de voorraaa strekt, des Vrijdags morgens,
voor personen uit de provincie tegen f U,5ü
verkrijgbaar worden gesteld.
Hierna wordt den generaals eenige uren
rust gegund in hun hotel „de Doelen*4.
Des avonds te 7 uur heeft een tweede
bijeenkomst plaats in „de Harmonie14, entiés
f 1,waar de heeren verwelkomd worden
door den president der „Harmonie*4, den
heer R. Bloembergen Ezn.
Daarna zullen waarschijnlijk de generaals
spreken. Bjj deze gelegenheid zal aan de
deputation uit de stad en de provincie, die
de opbrengst van gehouden collecten of gif
ten komen aanbieden, gelegenheid worden
geboden, deze zelf den generaals ter hand
te stellen. Per deputatie kunnen, om de be
perkte ruimte, hoogstens drie personen
worden toegelaten.
Alleen deputation van gemeenten of ver
eenigingen, die gelden brengen, zullen toe
gelaten worden.
Tjjdens de bijeenkomst zullen door een
dames quartet eenige liederen ten gehoore
gebracht worden. Later op den avond heeft
er eene reunie in intiemeren kring plaats.
Den volgenden dag, 8,55 uur ’s morgens
vertrekken de generaals naar Meppel.
Een krot. Ds. G. Boersma te Holland-
scheveld schrjjft in de Hoogeveensche Crt.:
Aan den Krakeelschen ojjk na hij Hooge-
veen is een gezin in een nok gehuisvest,
Het hok is van planken, waartusschen vele
reeten. Van boven is het gedekt met pannen,
die overal den regen doorlaten. Aan den
voorkant is een groote opening, zonder eenige
afschutting. Tot slaapplaats dient de natte,
kille grond, waarover een dun laagje stroo;
tot bedekking voor den nacht eenige lompen.
De ouders met vier kinderen (van 2 tot 13
jaar) slapen allen bjj elkander. Mede door
slechte voeding, vooral ’s winters, zien allen
er Ijjdend uit. Midden in het hok wordt van
sprokkelhout een vuurtje gemaakt, waarop...
Maar wie kan, kome zien.
De heeren O. Th. Broekhoff, arts, Jb. v.
d. Haar, winkelier en F. Brands, h. o. 1.
school, allen te Hollandscheveld, nemen
giften aan.
De 100,000. De hoofdprijs van de 370e
Ned. Staatsloterij (f 100,000) is voor de
vierde maal in korten tijd te Rotterdam
gevallen op drie vijfde en vier tiende loton^
Sneek. Onze stadgenoot, de heer R. van
der Meulen, boekhandelaar, heeft ’t voor
nemen, dezen winter een rederjjkersconcours
uit te achryven.
De jmy voor den wedstrijd, samengesteld
uit 7 heeren onzer stad, zal ongetwijfeld
een moeieljjke taak hebben.
Wij houden ons overtuigd, dat velen van
deze gelegenheid zullen profiteeren en den
impressario in staat zullen stellen nog een
extra feestavond aan dit concours te ver
binden.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar b. 5 Ct.
De heer Travaglino wordt genoemd „een
minzaam 70-jarige, schuchter en een klein
weinigje plechtstatig.
Conservatief in alle andere dingen en
met jeugdige onbuigzaamheidis hjj dat
ook ten opzichte van de onafhankelijkheid
van zijn land. Bij het eerste woord sprong
hjj op... zachtkens:
Wat ik denk van een alliantie of toe
nadering van mijn land met Duitschland
of welke andere mogendheid ook?... Ik
ben tegen, mijnheer, tegen'- En ik ben tegen
omdat ik Nederlander benDat is alles,
mijnheer!
Al die loopende geruchten gaan buiten
het parlement om, dat toch alleen bevoegd
zou zijn om de zaak in discussie te nemen.
Een vernederende taak zou dat voor de
Kamer zijn. Want iedere stap in die richting
beschouwt de heer Travaglino als een stap
naar het verlies onzer onafhankelijkheid. En
het beginsel onzer onafhankelijkheid be
schouwt hjj als buiten alle discussie.
Wat we doen zouden als die onafhan
kelijkheid bedreigd werd? Vechten geljjk
de Boeren gedaan hebben. Misschien zouden
we overwonnen worden, maar ten minste
niet onteerd. De heer Travaglino haalde
een paar Engelsche versregels van Reitz
aan’t Moge menige zucht en traan gekost
hebben aan hen, die gehoor gaven aan
de roepstem der Vrijheid, toch is het
beter gestreden en verloren te hebben, dan
in ’t geheel niet te hebben gevochten.
Een douane-o vereenkomst? F ormeel tegen.
Niet uit economische overwegingen, maar
uit beginsel. Als protectionist, geljjk velen
zjjner katholieke collega’s, zou de heer
Travaglino door Duitschland’s protectionis
tische politiek niet zoo zeer afgeschrikt
worden... Maar in een zollverein met een
groote mogendheid... 't begin van onzen
nationalen ondergang.
Wat nog ’s heeren Travaglino’s protectio
nisme betrof, ten aanzien van zjjn moreele
beginselen transigeert hij niet, maar wat
zjjn economische theoriën betreft, zou hjj
ze wjjzigen, zoodra hjj zag, dat ze tegen
het belang der natie waren... Der natie,
want de heer Travaglino voelt zich ver
tegenwoordiger van het geheele land, niet
van zjjn district alleen.
Als zoodanig is hjj ook tegen alle poli
tieke en economische allianties.
Steenkolenstations in onze koloniën toe
staan aan vreemden, verkoopen van koloniën,
zelfs als ze financieel slechts nadeel geven,
de heer Travaglino acht het een nationale
schande en zal er zich steeds met zjjn ge
heele energie tegen verzetten.
Om te resumeeren: „Ik ben Nederlander,
en als zoodanig ben ik tegen iedere alliantie
met een andere mogendheid... Uw dienaar,
mjjnheer!
Als we iets moeten opmerken, is ’t dit:
De heer Travaglino is zeker nog geheel
onder den invloed van den heldenstrjjd, in
Zuid-Afrika gestreden, en denkt, dat de
Nederlanders een gelijken tegenstand tegen
een vreemden indringer zullen kunnen
bieden als onze stamgenooten daarginds
tegen de Engelschen.
Ja, als we onze schutters nog eens hielden,
die elk een echt geweer hebben de rus
tende schutters uitgezonderd. Maar nu deze
binnenkort gaan verdwijnen, wordt een
volksstrjjd tegen een machtigen indringer
lastiger l
Harlingen, 28 Sept. Met een stevigen
N.- Westen wind was de lucht, niettegen
staande den vrjj hoogen barometerstand,
heden den geheelen voormiddag min of
meer buiïg geweest. Na den middag kwam
er een hoos uit xee opzetten, die de flappen
van de groote Zuiderbrug een heel eind
omhoog deed slaan en het stof in dwarre
ling om laag en her- en derwaarts deed
stuiven, terwijl een botter met het vooreind
onder water gedompeld werd. In minder
dan geen tijd was het natuurverschijnsel
voorbij getrokken.
29 Sept. Hedenmorgen 12 uur kwa
men hier met groote snelheid drie torpedo-
booten binnen, die de zonderlinge namen
droegen van: Ophir, Pangrangan enRindjuni.
Van het Nieuwe-Diep gekomen, deden ze
onze haven maar even aan, daar er tooh
geen noodzakelijkheid bestond om hare ver-
delgingsprojectielen tegen een vijandelijken
bodem af te zenden. Zeer laag bij het water,
hebben deze vaartuigen een aanmerkelijke
snelheid. Om 2 uur in den namiddag zet
ten ze koers naar Terschelling.
Minnertsga, 29 Sept. Naar we ver
nemen is voorloopig bepaald, dat het ge
deelte van den Noord Frieschen Locaal-
spoorweg StiensTzummarum, thans in
aanleg, met 1 December e.k. in exploitatie
zal gebracht worden. Van Stiens tot Min
nertsga is men op ’t oogenblik zoo goed als
gereed met het leggen der rails.
Heerenveen, 29 Sept. Zaterdagavond
heeft de van hier komende tram te Oude-
haske den vrachtwagen van L. Hot aange
reden en vrij wat gehavend. Het paard
geraakte te vallen, maar bleek ongedeerd
en ook de vrachtrijder kwam er goed af.
Naar we vernemen, zal de scha door de
tram worden vergoed.
Eernewou.de, 29 Sept. Het terrein
aan onze afdeeling van de zoetwatervisschery
beschikbaar gesteld tegen eene koopsom van
f 100, om te worden ingericht tot vijver
voor kweeking van Galicische karpers, heeft
eene lengte van ongeveer 30 M., bij eene
breedte van 4 Meter. Zal het aan zyne be
stemming voldoen, dan dient het te worden
uitgegraven tot eene diepte van 3 M. be
neden Z. P., ten einde het bevriezen van
de geheele watermassa te voorkomen. Met
duikers van fijn rasterwerk dient men alsdan
verbinding tot stand te krijgen met het Eer-
newoudsterwijd, waaraan het te verkrijgen
terrein gelegen is. Men denkt in dien vyver
een zestal wijfjes- en een drietal mannetjes
visschen, beide geslachten van den ouderdom
van 4 jaren, aan te brengen. Dan schieten
zy het eerste jaar reeds kuit. Bekend toch
is het, dat deze soort visschen de eerste 3
jaren geen kuit hebben. De jonge vischjes
bljjven het eigendom onzer afdeeling, die ze
tegen billijken prijs beschikbaar stelt, in de
eerste plaats aan hare leden.
Rijs, 29 Sept. De freules v. S. alhier
hebben de schoolkinderen in den omtrek
aangenaam verrast. Bij eene opruiming werd
al het voorradige speelgoed byeen verzameld
om geschonken te worden aan de scholieren.
Op drie wagens geladen bereikte het even
zoo vele scholen, waar het aan de kinderen
werd uitgedeeld, ’n Aanschouwelijk lesje
tegelijk in het bewaren van speelgoed!
Een afgesloten deel van het slot „Rijs*4 I
wordt te huur aangeboden; ook zullen 29
perceelen boomen, eiken en beuken, alsmede
eenige schoone planten en bloemen uit den
tuin te koop worden gepresenteerd.
Stavoren, 29 Sept. Naar we vernemen
zijn vele visschers alhier en in de aangren
zende kustplaatsen gaarne bereid mede te
werken tot het staken van de vangst van
Zaterdagavond tot Maandagmorgen. Onder
scheidene ansjovis- en haringvisschers deden
het nu reeds en hebben zich bij den maat
regel wél bevonden.
Achter de Zuidwestkust wordt thans de
najaarspalingvisscherij uitgeoefend. Tydens
het vorige duister was de uitslag on voldoende.
üepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Men schrjjft uit Friesland aan de Arnh.
Courant
Het is nu een groot jaar geleden dat vi
siteurs aan de Fransche grenzen bezwaar
maakten eene bezending natuurboter, uit
deze provincie afkomstig, in Frankrijk in te
voeren, wjjl die boter... natuurboter leek,
maar feitelyk kunstboter was. Dit oordeel,
boud als het werd uitgesproken, was geba
seerd op onderzoek naar het percentage van
de vluchtige vetzuren der boter. Dit percen
tage was laag, volgens de Franschen te laag
om natuurboter te zjjn en dus... was 't
kunstboter. Voild toutl
Het heeft toen heel wat moeite gekost
deze visiteurs te overtuigen, dat zy het met
hun onderzoek mis hadden en dat een laag
gehalte van vluchtige vetzuren nog niet het
Wilden we nog anderen noemen, die zich
zouden kunnen verheugen in genoemde
nauwere aansluiting, dan moesten we
noemen de veehouders vau Holland en
Friesland en Groningen; en ook de in-
dustriëelen van Twente.
De Duitsche slagers in de groote steden
klagen steen en been over gebrek aan
slachtvee. In ’t nu afgeloopen deel van
1902 zjjn minder varkens geslacht dan in
denzelfden tjjd van ’t vorige jaar; en dat
in Duitschland, ’t land van spek en worst.
De Nederlandsche veehouders zien echter
nog steeds de Oostelijke grenzen voor hun
kostbaar vee gesloten.
Werd Nederland bjj Duitschland aan
gesloten, dan zouden die grenzen uitge-
wischt zjjn en een gouden tjjd voor hen
aan breken.
De industriëelen van Twente hebben
thans, om geen last van de Duitsche grenzen
en de Duitsche invoerrechten te hebben,
fabrieken juist aan de andere zijde dier
grenzen gebouwd; ’t geen overbodig zou
zjjn bjj een vereenigiug op tolgebied van
Nederland en Duitschland.
Bolswardsche Courant
dl
