NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARö EN WONSERAOEEt
s
I
re
F
1902.
41ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 80.
t
I
n
g ZONDAG 5 OCTOBER.
Uit de Raadszaal.
i|
VOOR
den heer H. C. Hum-
afijg
11
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke noe. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Ct.
gaat
is een
JOCJCACXXXX KXXXXXXX$
I
BI
waarbij het ambachtsteekenonderwijs met
name genoemd is.
De Voorzitter. Het spijt my zeer van
den heer Schotman te vernemen, dat hij
zich stoort aan de publieke opinie en bang
is dat de menschen hem zwart zullen aan
zien. En wat de steun van het Gasthuis
betreft, ja, die is er en zal er wel blijven
ook, daar ben ik niet bang voor, doch een
som als nu, is volstrekt geen verplichting.
De heer Schotman. Ik moet M. de V.
als antwoord op deze tirade dan toch even
vragen, wat de heer Commissaris der Ko
ningin bij zijn laatste bezoek alhier heeft
gezegd. Ik meen, dat Z.HEd. te berde heeft
gebracht, dat wij moesten zorgen om den
hoofdeljjken omslag hier niet hooger op te
jagen.
De Voorzitter. Ja, dat werd in algemeenen
zin gesproken, doch hierover wensch ik
niet meer te spreken.
De heer v. d. Meer. Ik meen dat juist
het zwaartepunt van mijn tegenstand is
geweest, dat het teekenonderwjjs zal lijden
door die combinatie wegens korteren leertijd.
Ik heb de redenen ontvouwd en ik wil er
nog een bij voegen. Het ambachtsteeken
onderwijs werkte hier uitstekend, en het
herhalingsonderwijs in de gewone vakken
is hier ook al eenige jaren gegeven, doch
de resultaten daarvan waren allertreurigst,
en het is vooral daarom, dat ik het teeken-
onderwys niet er op wil wagen om het te
combineeren met het herhalingsonderwijs.
Dat de belangstelling voor het ambachts-
teekenen hier zoo afneemt als ik zoo pas
hoorde beweren blijkt mij niet uit de ver
slagen die ik heb ingezien.
De heer Eisma. Ik meen op te merken
dat de leden van den raad overtuigd zijn
dat het teekenonderwijs niet kan gemist
worden. De f 250 subsidie kan nu ten goede
komen bij de kosten van het herhalings
onderwijs doch ’t is wel zeer onpleizieng
nu te hooren vertellen dat het D. Best,
ondoordachte voorstellen doet, en dat de
leden van den raad er als ’t ware op moeten
passen dat het met te duur uitkomt. Bols-
ward staat ten opzichte der belastingen in
geen ongunstige conditie. Er zijn gemeenten
waar men 50 tot 80 opcenten op het per
soneel heft, en hier niets, alleen een hoof
delijken omslag, geregeld naar draagkracht.
Ik meen, dat de leden, die tegen ons
voorstel zijn, niet in de lijn blijven, want
het herhalingsonderwijs moet er komen, de
wet eischt het, en de f250 komen nu dit
onderwijs ten goede. Daarom hebben B. en
W. de berekening kunnen opmaken, dat
de gemeente niet meer belast wordt, en
toch wordt gegeven wat noodig is. Het
schijnt echter zoover te gaan, dat alles wat
het Dagel. Best, voorstelt, verdacht wordt.
Ik ben zoo ver heen, dat ik die betrekking
graag wil over geven. Want het is vervelend
altoos te moeten hooren dat het schijnt of
bij B. en W. een beginsel voorzit om maar
geld weg te gooien.
Ik moet nog zeggen dat bij de behan
deling van dit voorstel haast is. Vóór 1
Nov. moet het in orde zijn. Uitstellen zal
dus niet meer kunnen. Ik geef daarom in
overweging de voorstellen, zooals ze daar
liggen, aan te nemen, dan is er een waar
borg dat de jongelui hier flink onderwys
kunnen krijgen.
De Voorzitter stelt nu voor, over te gaan
tot artikelsgewjjze behandeling der ver
ordening. By het opnoemen der vakken
(art. 2) wordt door den heer Van der Meer
voorgesteld het handteekenen te schrappen.
De heer Cuperus ondersteunt dat voorstel.
De heer Van der Meuten vraagt, of het
handteekenen vroeger ook onderwezen werd
b(j het herhalingsonderwijs, wat door den
t oorzitter ontkennend wordt beantwoord.
De heer P. J. de Boer vindt in deze wijze
van behandeling wel wat bezwaar, omdat
hij er in ziet dat hierdoor het leerplan kan
vallen. Hjj zou ’t beter vinden dit vak
later uit te doen maken, doch eerst het
leerplan af te handelen. Wat de steun van
het Gasthuis betreft, kan hij nog zeggen
dat er in de vergadering van Gasthuis
voogden wel over gesproken is, en dezen
wellicht hun steun niet zullen onttrekken,
omdat dit onderwijs hen wel lief is, maar
verplicht om- er een gebouw of een bepaalde
som aan te geven, dat zijn ze niet. Ik zal
mij in deze zaak van stemming onthouden.
De Voorzitter. Laat ons maar doorgaan.
Wordt het afgestemd, welnu dan is ’t uit.
Het voorstel Van der Meer wordt met
10 stemmen aangenomen. De heer Eisma
tegen, de heer P. J. de Boer hield zich
buiten stemming.
De heer Van der Meer stelt daarop voor
ook het bouwkundig teekenen te schrappen.
De heer Cuperus ondersteunt dit, en met
denzelfden uitslag als zoo pas, werd dit bij
stemming aangenomen,
4. Behandeling van het adres van het
Kerkbestuur der Parochie van den H. Fran-
ciscus om een riool te leggen door den stads
wal en eenig struikgewas op te ruimen, met
advies van Burgemeester en Wethouders.
Burg, en Weths. adviseeren, den architect
gehoord, het verzoek toe te staan onder
de gebruikelijke conditiën.
Met algemeene stemmen goedgekeurd.
5. Behandeling van het voorstel van Burg,
en Wethouders, tot regeling van het her-
halings-onderwijs.
De Voorzitter. Het voorstel van het D. B.
is in de vorige vergadering ter tafel ge
bracht, ik open daarover thans de discussie.
De heer v. d. Meer. Volgens het plan
van B. en W. zullen het herhalingsonderwijs
en het ambachtsteekenonderwijs gecombi
neerd worden. Uit de toelichting er bij is
mij niets gebleken, dat er voor pleit, wel
vind ik redenen die er tegen pleiten. In
de eerste plaats, dat het teekenonderwijs
er bij lijdt, in de tweede plaats dat het
duurder zal worden. De rooster geeft 4
lesavonden aan, en het onderwijs werd thans
5 avonden gegeven. Ik stel hooge waarde
op het vakteekenen, en daar zijn nu 2
avonden voor, terwijl er iets bijkomt van
twijfelachtige waarde, namelijk Fransch en
Engelsch. Ik ben niet tegen die talen, maar
als daaraan 52 uren in een winterhalfjaar
aan besteed worden, en het in den zomer
weer vervalt, dan zal het resultaat ook al
volgt men het 3 jaren luttel zijn. Ik ben
er echter het meest tegen omdat het prac-
tisch nuttige teekenonderwijs er onder zal
lijden. En dan de kosten. B. en W. zeggen
dat deze f 600 zullen bedragen maar als ik
het nareken, komt alleen het salaris der
onderwijzers per week op f26, en dus in
een halfjaar f676. Maar dan komt er nog
bij de inrichting van een lokaal en dat
beteekent met de verlichting en de leer
middelen nog al wat. Zoo’n teekenlokaal
moet speciaal daarvoor worden ingericht.
En dan vind ik het jammer dat een
Vereeniging, die zoo gunstig werkte, zal
worden opgedoekt. Als ik de statuten dier
Vereeniging opsla, heeft de Raad daarover
trouwens ook niet de beslissing, doch mis
schien door intrekking der subsidie zal
men haar ten doode opschrjjven.
Ik verklaar dus dat ik het ambachts-
teekenonderwjjs geheel afgescheiden wensch
te houden van het herhalingsonderwijs.
De heer Schotman. In het officieel raads-
verslag lees ik omtrent dit voorstel dat het
herhalingsonderwijs met goed vakonderwijs
in verband moet worden gebracht, maar de
Minister Goeman Borgesius heeft zich toen
verklaard dat men de vrijheid had het er
mee in verband te brengen, naar gelang
der plaatselijke omstandigheden. Het ge-
heele herhalingsonderwijs is facultatief, en
dan rijst bij mij de vraag, is de toestand
hier zoo, dat dit teekenonderwijs er bij
moet, en ik antwoordneen.
Het voorstel van B. en W. lijkt zoo
onschuldig, maar het komt mij voor, dat
de inrichting belangrijke groote kosten zal
meebrengen. Het ambachtsteekenonderwijs
bestond hier reeds geruimen tijd. In 1891
is daaraan door den Raad een subsidie van
f250 toegekend. Mij dunkt, men zal dan
eerst die subsidie moeten intrekken, maar
de Vereeniging ontvangt ook subsidie van
het Gasthuis, en dan is die stichting daar
van ook ontslagen, alsmede om er een
lokaal voor af te staan, waartoe het zich,
zooals ik hier voor my zie, toch verbonden
heeft. Dat gooien wij dan overboord.
Men mag toch zijn eigen glazen niet
inslaan. Vroeger is gevraagd, wat resultaten
geeft dat onderwijs! Ik zelf behoorde toen
tot de twijfelaars en door den heer Eisma
is mij er toen op gewezen, hoeveel nut die
vereeniging sticht. Ik lees het nog in het
Raadsverslag van toen, maar dan begrijp
ik niet, hoe datzelfde lid van het D. B. nu
kan overgaan, om voor te stellen op te
heffen, waar hij verleden jaar zoo hoog van
beeft opgegeven. Dan nog vraag ik, moe
ten de 2 onderwijzers in het teekenen aan
den dijk worden gezet want ik betwijfel
het, of die kunnen aanblijven. Minister
Goeman Borgesius heeft zich daarover
twijfelachtig uitgelaten, maar toch gezegd,
dat voor de vakken waarvoor de wet een
examen eischt, alleen geëxamineerde onder
wijzers moeten komen.
De kosten van inrichting van zoo’n tee-
kenzaal zullen ook nog al wat beteekenen,
want daarvoor moet een groote ruimte wezen.
Het vorig jaar waren er meen ik een 25-tal
leerlingen, die elk een afzonderlijke lamp
moeten hebben.
Ik kan dus niet meegaan met de voor
gestelde combinatie.
De heer Eisma, Met bevreemding hoor
ik de beide sprekers aan. Hadden ze het
leerplan en de stukken goed ingezien, dan
had veel van hun gesprokene kunnen ach
terwege blijven. Het leerplan is, door de
hoofden der scholen en ook door de heeren
Veringa en Dijkstra goed bevonden. De
twee laatsten zullen aanblijven, gelijk te
voren. De eerste heeft reeds vele jaren tee-
keuonderwijs gegeven en zoo gefungeerd,
dat er met lof van gesproken moet worden.
Het herhalingsonderwijs is een voortgezet
onderwjjs en verplichtend gesteld voor de
gemeenten, en nu zyn onze voorstellen juist
zoo, dat aan dit onderwijs van de school
tot het 20ste jaar kan worden deelgenomen,
en in de vakken voor taal tot 15 a 16 jaar.
Ieder winter kunnen’ ze de lessen volgen,
en zoo ook met het teekenonderwijs.
Ik merk nog op, dat het St. Anthony-
Gasthuis volkomen vrij is in het verleenen
van hare subsidie, ’t is geheel een vrijwillige
subsidie, en het is er niet toegebonden,
gelijk de heer Schotman het laat voorkomen.
Wat de berekening der kosten aangaat,
de teekenschool heeft jaarlijks 5 a f 600
gekost, alleen voor ’t teekenen en nu de
gelegenheid er was om zonder bezwaar er
ook de talen bij te voegen, hebben B. en
W. na ernstig beraad en niet klakkeloos,
de gelegenheid aangevat, om ook de jongelui
die in de wereld verderop willen ter wille,
te zijn.
Wat de verdeeling der lesuren voor de
vakken betreft, ja hier is rekening gehou
den, dat al de onderwijzers eiken avond
kunnen werken.
De wet zegt dat minstens 2 vakken van
het gewone onderwijs en minstens in 4
vakken les moet worden gegeven. Wy heb
ben nu bouw- en werktuigkundig teekenen,
benevens Fransch en Engelsch het noodigst
geacht. De kosten zijn niet te vermijden,
de wet eischt herhalingsonderwijs. Als men
’t beperkt deed, zou niet ’t bestaan van het
teekenonderwijs gewaarborgd zijn, terwijl
het de gemeente nog duurder zou komen,
want bij het herhalingsonderwijs mag school
geld geheven worden.
De heer P. J. de Boer. De heer van der
Meer sprak het minder doelmatig te vinden
dat de moderne talen er bij zijn gekomen.
Maar de districtschoolopziener wees er op
dat nu de school voor m. u. 1. o., die een
4-jarigen cursus heeft, er voor de jongens,
die verderop willen, dan toch nog een ge
legenheid zou bestaan, waar zjj op hooger
leeftijd nog onderwijs konden krijgen. Het
is op het oogenblik wel wat critiek, de
raadsleden hebben het leerplan pas onder
oogen gehad, zou het niet beter zijn, dat
de zaak werd uiigesteld, en het leerplan
met het hier gesprokene nog eens over
wogen werd
De Voorzitter. Het verwondert my, dat
een der Wethouders dit komt voorstellen.
Het komt mij voor, dat er geen principi-
eele bezwaren geopperd worden tegen het
herhalingsonderwijs, maar meer tegen de
verbinding met het ambachtsteekenonder
wijs. De groote kwestie is, zal de vereeni
ging worden ontbonden.Ik vind bjj de heeren,
die hier tegenop kwamen, een soort katten-
liefde; met de eene hand streelen ze dit
onderwijs, en aan den anderen kant willen
ze ’t niet met het herhalingsonderwijs ver
binden. Ik als Voorzitter dier vereeniging
constateerde, dat de contributie meer en
meer vermindert. De resultaten van dat
onderwijs waren goed, ik merkte met
vreugde dat de heer Schotman het nut er
van nu ook beseft, maar de deelneming
gaat allengs achteruit, ’t Vorig jaar nog
moest een aanvraag om meer materiaal
worden afgewezen om de kosten. Ik zie op
den duur toch een opdoeking aangaan, en
nu kan door ons voorstel juist het bestaan
van het ambachtsteekenen verzekerd worden.
Daar de gelegenheid hiervoor zich zoo
schoon aanbood, meenden B. en W. dit te
moeten aanvatten. En de kosten, nu ja,
maar men men moet niet altijd praten over
geld, men moet vragen of het nuttig is.
De kosten zjjn zoo groot ook niet, de
materialen zijn er, en ’t herhalingsonder
wijs is verplicht. Als een zaak nuttig is,
moet men niet steeds voorop stellen: „wat
kost het
De heer Schotman. De heer Eisma zei
van 4’ vakken, maar in het voorstel worden
6 vakken genoemd. Ned. taal, wiskunde,
Fransch, Engelsch, handteekenen en vak
teekenen. En wat de kosten aangaat, ik
overweeg wel degelijk de kosten, daar houd
ik rekening mee. De hoofdelijke omslag is
hier al zoo hoog, dat wij niet hooger mogen
gaan, en dat is ook de meening van het
publiek. Ik zal er per sé tegen zijn (ja laat
mij s. v. pl. even uitpraten) om de lasten
hier nog hooger te voeren. En dan nog de
toelage die het Gasthuis geeft, er staat
toch in het reglement, dat het Gasthuis
de gemeentelijke belangen zal steunen.
Vergadering op Donderdag 2 October 1902.
Tegenwoordig 12 leden, de heer Dijkstra
was absent.
De notulen werden gelezen en goedge
keurd.
Infcekomen stukken:
a. Een kennisgeving van den Commissa
ris der Koningin’dat benoemd zijn in het
college van zetters, de heeren’H. J. van
den Oever en B. F. Wartna.
b. Een missive van den heer T. Groene-
veld, houdende dankbetuiging voor de hem
verleende gratificatie.
C. Een missive^van het gemeentebestuur
van Wonseradeel, waarbij een exemplaar
van het gemeenschappelijk besluit tot uit
dieping der Lollumervaart en kennisgevende
dat na gehouden aanbesteding het werk is
gegund aan den aannemer Krikke te Oude-
haske voor de som van f 4924.
ac voor kennisgeving aangenomen.
d. Een adres van de bewoners der Elands-
laagte inzake het plaatsen van een lantaarn.
Dit adres, als zijnde ongezegeld, wordt
ter zijde gelegd.
e. Een adres van
melinck, directeur der fabriek „Hollandia”,
verzoekende verlof om aan den weg naar
Tjerkwerd een dam te’mogen leggen als
toegang naar de door haar aangekochte
landerijen.
Gesteld in handen van B. en W. om ad
vies.
f. Een adres van den Directeur der Ned.
Tramweg-Maatschappjj, te kennen gevende
dat het voornemen bestaat de rails by de
Marnezjjl iets te verleggen, en een gedeelte
grond by den weg aan te sluiten. Hjj ver
zoekt voor dit werk de toestemming van
den Raad.
B. en W. hebben hierbij hun advies ge
voegd. Het komt hen voor, dat dit verzoek
van geringe beteekenis isde bocht bij de
brug wordt minder scherp, en daardoor
minder gevaarlijk. Zy stellen voor, het ver
zoek toe te staan onder bepaling dat door
die werkzaamheden de passage niet gestremd
mag worden.
De Voorzitter vraagt voor dit punt ur
gentie, opdat de verbetering ten spoedigste
kan worden aangebracht.
De heer Schotman. Staat dit verzoek ook
in verband met het verzoek van „Hollandia”,
omtrent dien dam
De Voorzitter. Neen, die dam wenscht
men verder op aan den weg naar Tjerkwerd
te leggen.
Dit verzoek wordt daarop met algemeene
stemmen goedgekeurd.
PUNTEN van BEHANDELING.
1. Benoeming van een Voogd van het
Algemeen Stads-Armenhuis, de aanbeveling
bestaat uit de Heeren: H J. Boersma. S.
Oosterbaan Hz. en H. J. de Visser.
De heer Boersma verklaart zich buiten
stemming te zullen houden.
By de eerste stemming verkregen de heeren
Boersma 4, de Visser 4 en Oosterbaan 3
stemmen.
By de 2e vrjje stemming was de uitslag
precies dezelfde.
By de nu gevolgde herstemming tusschen
de 2 eerstgenoemden, werd de heer H. J.
de Visser benoemd met 6 stemmen, de heer
Boersma verkreeg 4 stemmen.
2. Behandeling van het adres van het
Bestuur der Kryte Bolsert fen it selskip
for Fryske Tael- en Schriftenkennisse, om
een schoollokaal in gebruik te bekomen, met
advies van Burgemeester en Wethouders.
Het advies van B. en W. behelst om op
het verzoek afwijzend te beschikken. Bjj
overweging is het gebleken, dat het moeielyk
gaat aan het verzoek te voldoen. Indertijd
dergelyk verzoek van de vereeniging
de Lofstem” ook afgewezen. Het lokaal
van het Muziekkorps kan, omdat daar
de instrumenten, boeken en lessenaars
worden geborgen, moeielyk hiervoor worden
aangewezen.
De Voorzitter. Ik kan de heeren mede-
deelen, dat het gezelschap inmiddels reeds
van een lokaal voorzien is, daar het het
Wilhelminagebouw voor dit doel heeft af
gehuurd.
Zonder discussie met algemeene stemmen
besloten overeenkomstig het advies.
3. Behandeling van het adres van het
Bestuur der Coöperatieve Stoom-Zuivel
fabriek te Wommels, om een rij boomen te
planten, met advies van Burg, en Weths.
Burg, en Weth. adviseeren, den architect
gehoord, het verzoek toe te staan onder de
gewone bepalingen.
Met algemeene stemmen goedgekeurd.
ft
J»
Bolswardsclie Courant,
