NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARO EN WONSEH ABEEL
Voor Zwakken
I
Ijsclub „Eendracht
I
190S
41ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 83.
j DONDERDAG 10 OCTOBER.
De Schaakclub „Westergoo”
is voornemens een
Wedstrijd in 2 klassen
te houden, van alle SCHAAKLIEFHEB-
BERS uit Bolswabd en Omstekken.
BINNENLAND.
X
X
Bols ward.
71 i uniiiAinrr
te BOLSWARD,
Woensdag 22 Oct. 1902.
I
LEDENVERGADERING
v.:\
VOOR
maanden.
<aar 5 CL
Inleg 50 cent.
HET BESTUUR.
van
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
AANGIFTE vóór of op MAANDAG
20 OCTOBER e.k., ’s avonds 7 uur, in het
Cafe' .HET ROOD HERT”.
LOTING 7*/2 uur, daarna aanvang der
partjjen.
aan den V yvermg^, JiurtsrenJ.
van aanzien merkbaar. Waar maar even
kans is wordt de hand gelegd op een dier
groote vrjj-komende panden, waarvoor de
meest moderne kantoorgebouwen in de
plaats komen. Want aan effecten- en geld
kantoren in de laatste jaren geen gebrek.
Wanneer men onzen geldhandel zich in
een betrekkelijk korte periode zoo ziet ont
wikkelen, valt het moeielijk om het toe
nemend vermogen der residentie langer in
twijfel te trekken. Trouwens de cjjfers van
de vermogensbelasting zyn er om het te
bevestigen, dat de rjjkdom van het land
das steinreiche Holland in de laatste
jaren steeds meer naar hier is samenge
trokken, maar ook behalve uit deze statis
tische gegevens kan men dezelfde erva
ring opdoen uit de enorme stadsuitbreiding,
vooral wat den aanbouw betreft voor gel d-
krachtige kringen. Wie maar even weg
kan komen uit zijn zaken of het renteniers-
leven gaat omhelzen, heeft zijn keus al
doorgaans lang te voren gemaakt. Men
denkt er niet aan de vruchten van zijn
werkzaam leven, dat dan wordt afgesloten,
te gaan genieten in den zelfden kring waar
zij gewonnen werden. Men wil wegkomen
uit dien ouden kring en...! gaat naar de
Hofstad, waar men alzoo veel van gehoord
heeft en die reeds lang haar lokstem in de
provincie deed hooren. De voordeelen zijn
immers te groot, meent men. Voor het
groote stadsleven vindt men daar een ideaal
toestand met een omgeving overrijk aan
natuurschoon. Alle mogelijke comfort wat
men slechts zou kunnen wenschen en...
tegenover vele lusten zijn de lasten naar
verhouding bijzonder laag. Is het wonder
dat men er op uit gaat en niet langer blijft
waar men is? Aldus is men er sinds vele
jaren op aangevlogen en heeft de bevolking
zich door den toeloop van buiten zoo uit
gebreid, juist weer nieuwen aanwinst van
menschen, die hun kapitaal reeds veïwor-
wen hadden. Een goede aanwinst dus,
ongetwijfeld vrij wat beter dan men in de
vele groote centra mag constateeren. Eigen
aardig is ’t zelfs dat de Rotterdamsche
handel het verblijf meer en meer naar hier
gaat overbrengen, terwijl de zaken daar
gevestigd blijven. Zoo ziet men ze des
morgens met de vroege ochtendtreinen der
waarts gaan om na beurstijd weer hier terug
te keeren. Wel een sterk bewijs voor de
aantrekkingskracht van het Hofstadleven,
al moet men het eerlijk voor den winkel
stand en het stadsleven betreuren, dat aldus
aan een handelscentrum als Rotterdam de
levenskracht tot verdere, innerlijke ontwik
keling wordt onthouden. Maar met deze
gegevens zal niemand zich er over verwon
deren noch verbazen, dat de geldhandel
hier steeds meer van beteekenis is geworden.
Het aantal kantoren, groot eu klein, neemt
met den dag toe. En de inrichting en
opzet van de meeste der nieuwe zaken is
van dien aard, dat er ongetwijfeld flinke
bedrijfskapitalen mede gemoeid moeten
wezen, 't Ia aardig hoe zich uit de kleine
WAvaukelftk onbeduidende aakenv gaande- I
op Vrijdag 17 October, ’s avonds
8 uur bij den heer A. de WIT.
Voorstel van het Bestuur om tot Ont
binding der vereeniging over te
gaan.
Getrouwe opkomst gewenscht.
2de Oproeping.
Baarderadeel, 13 Oct. Ons gemeente
bestuur Heeft thans sollicitanten opgeroepen
voor éóne betrekking van gemeente-genees-
heer, op een salaris van f 1600. Toch blij ft
men hier ontevreden over de ondernomen
reorganisatie van de armenverzorging.
Broek. 11 Oct. De veehouder Hendrik
de Jong alhier zag heden morgen in het
land een met bloed bedekte tong liggen, die
van een zjjner koeien afkomstig bleek te zyn.
Men dacht dat het dier door kwaadwilli
gen was verminkt, doch een door een rjjks-
veearts ingesteld onderzoek, bracht aan het
licht, dat de tong niet afgesneden, maar af
gescheurd was en de koe op eene of andere
wijze zelf de oorzaak van het verlies
haar tong was geweest.
Joure, 11 Oct. Terwijl R, Penninga
alhier, werkzaam by de ium» E. A. de
I 1
'De Afschaffing der Staatsloterij.
Naast de aangename verrassingen, door
de Troonrede gebracht, is er een, die ons
maar matig kan bekoren: de afschaffing
der Staatsloterij. Men zal ’t graag gelooven,
]indien wy de verzekering geven dat deze
loterij allerminst door ons wordt gerekend
tot de onmisbare instellingen van den Staat.
Bestond zy niet, wij zouden tegen haar op
richting front maken. In tijden van finan-
cieelen voorspoed, wanneer een al te ge
vulde schatkist voor afschaffing van be
lastingen zou pleiten, zou de opheffing door
ions zonder geestdrift maar met berusting
zijn aanvaard. Een onzer grootste grieven
'tegen het aangekondigde wetsontwerp is
■dan ook het tijdstip, waarop het komt.
Met onze geldmiddelen ziet het er slecht
uit. Zonder te kunnen wachten op de
groote financieelé maatregelen in bewer
king, heeft de Minister van Financiën zich
verplicht gezien een tweetal wetsontwerpen
tot versterking der middelen aan te kon
digen. De zes ton, die de Staat uit zjjn
loterij ontvangt, kan hij derhalve best ge
bruiken. Ze prijsgevende zal hij noodwendig
ze op andere wijze moeten trachten te
vinden en zal een andere belasting moeten
worden verhoogd of ingevoerd. In derge
lijke omstandigheden een middel van inkom
sten, zij het ook een klein middel, prjjs
te geven, dat niemand drukt en betaald
wordt door hen, die dit verlangen, lijkt
ons niet wel verdedigbaar. De Regeering
heeft dit, wjj zouden haast zeggen bij
intuïtie, gevoeld. In een Troonrede, die
nauwkeurig opsomt wat het Joopend jaar
brengen ging, werden twee maatregelen
onvermeld gelaten, die enkele dagen later
als een zeer aanstaande werden aangekon-
digd. De Regeering heeft het blijkbaar al
te kras gevonden de afschaffing der Staats
loterij te noemen in een stuk, waarin
de accjjns-verhooging op het gedistilleerd
werd aangekondigd. In slechter gezel
schap kon men de afschaffing dan ook niet
brengen.
Het Ministerie heeft wij zeggen het
daarvoor dank aan de accjjnsverhooging
een zuiver fiscaal karakter gegeven. Over
de zedelijkheid, die er door gebaat zou zijn,
wordt wyselyk gezwegen. Het is te doen
om de dubbeltjes en niets anders. Deze
dubbeltjes zullen intusschen lang op zich
laten wachten, indien de drankzucht, waar
tegen de strijd werd aangekondigd in één
adem met den strijd tegen speelzucht, zich
niet behoorlijk handhaaft.
Die drankzucht wordt meer nog dan
vroeger een der kurken, waarop onze Staat
financieel drijft. Geld uit deze bron te
gaan halen, om de bron van de Staats
loterij te kunnen sluiten, lijkt ons daarom
van het zedelykheidsoogpunt dat de af
schaffing der Staatsloterij moet rechtvaar
digen, haast van kwaad tot erger vervallen.
Van kwaad tot erger te meer, omdat uit
een zuiver financieel oogpunt de Staat, wjj
zouden haast zeggen, zyn bevoegdheid te
buiten gaat door op den accijns nog weer
f7 te leggen. We hebben hier een artikel
van f 14, waarop de Staat een belasting
heft van 5 X 14 of 500 percent. Zulk een
belasting veroordeelt zich zelf.
Hier ontmoeten wjj een oogenblik de
N. Rott. Ct. die enkele maanden geleden
reeds het terrein voor de afschaffing
trachtte te effenen, door een artikel dat op
velen indruk heeft gemaakt. Elke lotery
heeft 21000 loten, zoo redeneerde het blad
10500 komen hiervan uit met een niet,
9990 met eigen geld, 230 met f 100 (uit
te betalen f85) en dus maar 280 met een
prijs van eenige beteekenis.
Nog indrukwekkender was een tweede
berekening. Hy die alle loten zou opkoopen
zou betalen f 1,470,000 en ontvangen
f 1,130,175, en dus f339,825, of in de drie
loterijen per jaar f 1,019,475, verliezen,
zjjnde het cjjfer der winst, door den Staat
en de collectanten jaarlijks samen gedeeld.
M.a.w. van de 3 Z. f 1,470,000 is f 4,410,000
welke het publiek betaalt, krijgt het maar
f3,390,525 terug.
Het wi word.eu erkend^ dat da Staat
Boer Zonen, hedenmiddag op een zware
kaaswagen wilde stappen, gleed hij uit, met
het noodlottig gevolg, dat een der wielen
hem over den rechtervoet ging en dit
lichaamsdeel dermate werd verwond, dat
onmiddellijk geneeskundige hulp moest wor
den ingeroepen.
Een zeer ernstige mishandeling.
fSneek, 13 Oer. 't Was hedennacht hier
bijzonder rumoerig.
In een koffiehuis aan de Veemarkt zaten
eenige luidjes wat na bezetten tijd te praten.
Een paar van ’t gezelschap, onder welke
Wiebe Cn., die ongunstig bekend staat by
de politie, stapten 't eerst op en hielden,
naar men meedeelt, de deur vast.
De achterblijvers schenen met dat vast
houden niets op te hebben; tenminste in de
steeg er naast ontstond een woordenwisse
ling tusschen Wiebe en J. L., een boot
werker, die, naar men meedeelt, zou hoog
liep, dat de eerste aan L. een paar diepe
messneden in den onderbuik toebracht.
Ondersteund door zyne vrouw, die hem uit
de herberg was komen halen, liep L. tot
de Marktstraat, waar hy inelaander zakte.
In de ziekenzaal vau t armnuis ligt de
man, die vader van zes kinderen is, mans
bewusteloos. Op zyn behoud moet weinig
kans bestaan.
Wiebe is hedenmiddag geboeid, onder
sterk politiegeieide naar Leeuwarden ge
transporteerd.
Op de Schaapmarkt werd de heer M.
B. door een 20-jarig dronken persoon zoo
danig mishandeld, dat zyn gezicht den
volgenden morgen onkenbaar was. Rioces-
verbaal is opgemaakt.
De snip- en lystervangst.
Gaasterland, 13 Oct. Wie by de
opening der Houtsnippen vangst onder viucht-
tyd de boschwegen passeert, zal eene enkele
maal opgeschrikt worden door een klaaglyk
geschrei, veel overeenkomende met dat van
een kind. Het wordt veroorzaakt door hazen,
die zich verstrikt hebben in de netten en
nu bemachtigd worden door den snippen
vanger. Een enkele maal weten de dierijes
zich los te werken, veelal echter vallen ze
in handen van den vogelaar, uie ze den weg
van alle gevangen hazen doet opgaan en
zoodoende eenige vergoeding vindt voor
zijn gehavend flauw. De lystervangst
wordt nog steeds met succes uitgeoefend.
Dagelijks worden groote hoeveelheden ver
zonden. De Wildbond maakte voor de eerste
verzendingen 14 ct. netto per stuk; de
pachters der bosschen betalen 10 ct.
Balk, 13 Oct. Wie er ook mogen hebben
te klagen, de ly ster vangers in deze buurt
niet. Als men op één morgen honderd vogels
heeft verschalkt, dan is de daghuur goed,
nl. f 12,50. Dat gebeurde Vrijdagmorgen.
Een ander verklaarde, dat zij (de vrouw
des huizes) in de eerste negen dagen reeds
meer had gevangen, dan verleden herfst
gedurende het geneele seizoen. Vandaag
in alle dorpen van Gaasterland collecte voor
de Boeren, 't Zuivere ontvangstcyfer wordt
eerst heden over een week bekend.
WestergO, 13 Oct. In de ledenvergade
ringen van sommige Chr. fanfarecorpsen
maakt de samenstelling van het repertoire
in de laatste weken een onderwerp van
speciale bespreking uit. De aanleiding daar
van moet gezocht worden in het laatst ge
houden festival te Oranjewoud. Door eene
der deelnemende vereemgingen werd aldaar
op hoogst verdienstelyke wyze ten gehoure
gebracht de bekende schoone compositie
Donau-wellen. Toch werd dit stuk gewraakt,
d. w. z. niet de uitvoering, maar het karak
ter der muziek. In cuuranten-artikelen
werden verschillende bezwaren geopperd
en weerlegd, daarop volgde eene gedachten
wisseling per advertentie en thans wordt de
zaak besproken in de corpsvergaderingen.
Het resultaat dezer besprekingen wordt met
belangstelling tegemoet gezien.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Joure. Zondagmiddag had hier een tref
fend sterfgeval plaats.
De 65 jarige D. F., dia’s morgens gezond
en wel nog ergens op bezoek was geweest
en ’s middags met de zynen de tafel alle
eer had aangedaan, voelde zich even later
niet al te wel. Hy klaagde over pyn in de
borst. Hy zou daarom, tydens zyn vrouw
naar de middagpreek ging, maar 'wat naar
bed gaan. By thuiskomst van zijn echtge-
noote was de pyn er niet op verminderd.
Van een dokter halen wilde F. echter niet
weten, ’t Zou zoo wel weer overgaan. Dan
maar ’n kop warme thee, meende de vrouw,
dat zou wel helpen. F. dronk ’t uit, doch voor
’t aan een tweede toe was, waren plotseling
de levensgeesten geweken.
'n Hartverlamming was de oorzaak van
dw® plotselinge doodt.
weg in de vlucht der speculatiewoede van
de laatste tjjden, ondernemingen hebben
ontwikkeld, waarin men den oorsprong niet
meer terugvindt. Een en ander werd reeds
aanleiding tot... beursplannen, welke aan
vankelijk hier en daar eenige hilariteit
wekten. En niet zonder reden. Want
daarvoor is breeder bandelsbeweging noodig
en die wordt hier voorshands nog absoluut
gemist. En gelukkig, zegt de Hagenaar,
die ’t hier zoo rustig en netjes en coquet
gewoon is.
OOIEVAAR.
een goed zaakje maakt. Edoch, hoe is het
met de jenever? Het publiek, dat voor
f 8.400,000 aan jenever koopt, ontvangt
slechts een waarde van f 1,400,000 en ziet
f 7,000,000 in de schatkist verdwijnen.
Indien men dus te kiezen heeft tusschen
of opdrijving van den jeneveraccyns of
handhaving van de loterij dan is, van dit
standpunt gezien, voor het laatste meer
dan voor het eerste te zeggen.
Er is meer. De Staatsloterij is in ons
oog al een zeer onschuldig spel, dat heel
weinig menschen rijk heeft gemaakt, maar
dat er aan den anderen kant zeker niet
meer heeft geschaad. De 70 cent op de
liter jenever zal zelfs van dat zuiver finan
cieel standpunt meer kwaad hebben gedaan
dan de loterij. Maar al zou men ons dit
betwisten, niemand zal ons kunnen tegen
spreken dat de loterij een kinderwerk is
naast het spel op de Beurs gespeeld. Het
koopen van effecten als zuivere geldbeleg
ging, om er op geregelden tyd coupons
van te knippen, ter inning van een be
hoorlijke rente is een bijzaak. Bepaalden
zich daartoe de beursoperatiën, Berlage’s
paleis zou niet noodig zijn geweest en de
groote steden zouden heel wat minder rijk
zijn aan trotsche bankiershuizen. Hoofd
zaak is speculatie, waarbij niet te vergeten
een termynhandel, welke loopt over stuk
ken, die er niet eens zijn. Over de details
van dit spel hebben wjj niet te spreken.
Er is een grooter publiek van op de hoogte
dan van het loterijspel. By dit spel worden
fortuinen vernield, rijken tot armen ge
maakt, huisgezinnen verwoest, zaken onder
in jj nd, gezondheden geknakt. Wil men dus
het spel tegengaan, laat men dan daar be
ginnen en niet by een Staatsloterij, die
maar aan weinigen een slapeloos nachtje
zal hebben bezorgd.
Nu zal men zeggen, het beursspel gaat
niet van den Staat uit. Soit. Maar er wordt
dan toch door een der onderdeelen van
den Staat, de gemeente, een paleis voor
gebouwd. En danzit er niet een beetje
kansspel in, wanneer tegen een lage rente
geld b.v. f800 wordt geleend opeen
schuldbekentenis van f 1000, in de hoop dat
de kans op winst door koersverschil hen,
die het geld leenen, zal bewegen met een
lage rente genoegen te nemen? Het spel
heeft hier een anderen vorm. Verlies- en
winstkansen dekken zich wellicht, maar
spel is het toch.
Maar dit alles weer daargelaten. Het
gerucht wil, dat niet alleen de Staats
loterij zal worden atgeschaft, maar ook de
buitenlandsche loterijen zullen worden ver
boden op het voorbeeld van België, waar
men soms zoo ver gaat, dat couranten uit
het buitenland met advertenties van vreemde
loterijen worden teruggezonden. Men be
grijpt wel, dat anders het spelen zeker niet
zal verminderen, maar de zes ton, misschien
nog met enkele vermeerderd, van de Schat
kist zullen gaan naar de kassen van kleine
Duitsche Staatjes, die hunne loterijen hier
exploiteeren. Tegen zulke Don Quichotte-
rjjen wil men zich wapenen. Maar dit
doende ontkomt men in ’t geheel niet meer
aan onzen eischindien gy den verkoop van
buitenlandsche loten yerbiedt, keer u dan
ook tegen het buitenlandsch beursspel.
Waar de Regeering hiertoe wel geen
kans zal zien, zal zy, hopen wy, zich nog
wel eens bedenken, eer zy met haar voor
stel tot afschaffing der Staatsloterij komt
en daardoor de bate prys geeft van zes tón,
die zy later nog dringend noodig kan heb
ben op gevaar dat zy de spelers in de
loterij naar de Beurs drijft.
Zou zy daarby kunnen besluiten de ver-
hooging in te houden van den accijns op
een artikel, reeds met 450 pct. van zyn
waarde belast, dan zou zy een dubbel
goed werk doen.
Bolswardsclie Courant
OP
I
1“
(i
