NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD RN WONSERADEEL
Ongevallenwet.
b
1902.
41ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 97.
Voor het Kantongerecht.
DONDERDAG 4 DECEMBER.
r
a
X
X
X
X
VOOR
'ilimB
e
L-
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar h 5 Cent.
'i
-
Zitting van 23 November 1902.
1. ’t Eerst kwam aan de orde de zaak
tegen F. D. te Bols ward, die de vorige
zitting was behandeld, maar toen tot op
heden was verdaagd. Een zoontje van be
klaagde, leerling op school no. 2, had her-
haaldeljjk de lessen verzuimd, ’t geen den
vader e§n proces-verbaal bezorgde.
Deze zegt dat hy er niets aan kan doen;
hij is veel buitenhuis en kan er niet voor
zorgen dat zjjn kind geregeld school gaat.
Hij heeft zelfs aan de politieagenten Gros
en de Jong verzocht om een oogje op den
knaap te houden en hem, zoo ze hem onder
schooltjjd mochten aantreffen hier of daar,
alsjeblieft naar school te zenden.
Deze agenten, als getuigen in deze zaak
gehoord, zjjn dan ook van oordeel dat de
vader onschuldig is aan ’t steeds absent
blijven van zijn zoon.
Deze omstandigheid in aanmerking ge
nomen wil het O. M. in dezen niet de wet
in zijne gestrengheid toepassen, maar stelt
hjj een eisch van eene boete van 50 ct. of
1 dag hechtenis.
2. H. D. gedom. te Offingawier heeft in
Aug. j 1. met zijn woonscheepje gelegen in
een vaarwater van de gemeente Hennaarde-
radeel. Hij had geene vergunning om met zijn
schip in de wateren dier gemeente te liggen.
De rjjksveldwachter van Oosterend heeft
hem verbaliseerd, en nu is zijn zaakje vóór.
Eisch 5 gulden boete of 2 dgn. hechtenis.
3. C. S. A. te Makkum is dronken ge
weest. Dit gat aanleiding tot een verhaaltje.
Zijn roesje zal hem denkelijk kosten f 3
boete of twee dagen hechtenis.
4. Volgt alweer ’n drankwet-overtreder.
J. E. te Makkum verkeerde 12 Oct. j.l. te
Makkum, in kennelijken staat van dronken
schap. Aangezien dit heerschap thans bij
vierde herhaling in betrekkelijk korten tyd
voor dit euvel terecht staat, stelt het O. M.
voor, hem eene onthoudingskuur van 21
dagen hechtenis te doen ondergaan.
5. Nu we toch met dronken menschen
bezig zijn kunnen we ook direct even R. R.
te Bolsward voor de balie hebben. Deze
had in Oct. j.l.’n proces-verbaal opgeloopen
wegens openbare dronkenschap. De kater
op dit roesje arriveert pas in December in
den vorm van drie gulden boete of 2 dagen
hechtenis.
6. Dezelfde beklaagde staat thans terecht
wegens het met een kar, door hem voort
bewogen, op de Markt zoodanig tegen een
lantaarnpaal te ryden, dat deze daardoor
aanmerkelijk beschadigd werd. Om het
rechte licht op dezen lantaarnpaal te doen
schijnen wordt dit zaakje verdaagd, ten
einde alsnog een nadere getuige te kunnen
hooren.
7. Nu volgen weer 3 drankwet-zaakjes.
8. F. te Arum krijgt ’n eisch van gld.
boete of 2 dagen hechtenis; O. K. die in
October j.l. dronken op den grooten Dylak-
ker alhier verkeerde, krygt denkelyk wat
meer n.l. f 10 boete of 3 dagen brommen.
De baas in dezen is echter P. 8. te
Makkum, die wel 2 processen opliep. Voor
iedere drankwet-overtreding door dezen
beklaagde gepleegd, eischt het O. M. eene
geldboete van 15 gld. of 3 dgn. hechtenis.
8. J. de B. liep 19 Oct. j.l. langs de
spoorbaan bij Stavoren, zonder daar te
mogen of te moeten wezen.
Bisch 5 gulden boete of 3 dagen.
9. Maaike v. G. te Arum gaat op de
Byz. school aldaar. Zij blijft vaak absent.
Haar vader F. v. G. heeft ai eens boete
betaald. Sinds bleef zy weer herhaaldelijk
weg in Aug. Sept, en Oct.
De vader, die niet aanwezig is, heeft
eene verklaring gezonden waarin hjj zegt
dat het kind ziekelyk is. Het hoofd der
school is niet van deze meening: !t kind
moet met de bollekori ioopen en huiswerk
doen. Eisch f4 boete of 3 dgn. hechtenis.
10. J. D. te Kimswerd heeft den 6 Oct.
twee schoten gelost op eenden. Hjj had
wel een akte doch geen vergunning voor
het land, waarop hy zich bevond.
Bekl. bekent dat hjj op wilde eenden
heeft geschoten, doch hy was in ’t land
van IJpma, beweert hy.
P. v. d. Plaats, te Almenum heeft klachte
gedaan, omdat bekl. in zjjn tamme eenden
schoot. Hy getuigt dat hy in de nabijheid
was, bekl. met het geweer had zien uit
gaan en hoewel ’t donker was, had hy toch
de zekerheid dat deze beklaagde schoot,
en dat h’j in ’t land van Oosterbaan was,
waarvoor geen vergunning was gegeven.
Den volgenden dag was bekl. dan ook by
hem gekomen en bood aan hem die eend
te betalen,
IJ. de J. te Arum, S. de B. te
Hindeloopen, H. F. te Arum, D. V. te
Molkwerum, H. A. te Arum en A. C. te
Hommerts waren de 6 bezoekers, die door
den ambtenaar den 20 Oct. werden aan
getroffen in de herberg na het sluitingsuur.
Alleen de laatste bekl. is tegenwoordig.
Hij zegt, dat hy als schipper daar nood
zakelijk moest zyn om met den kastelein
te spreken over het laden van aardappelen
den volgenden morgen heel vroeg. Hy had
er niets gebruikt, De marechaussee zag
allen onder gelag zitten, voor ieder stond
een glaasje op tafel. 2 waren aan ’t biljarten.
Bekl. wist niet dat het zoo laat al was,
doch hy onkent nogmaals daar iets gebruikt
te hebben.
De beambte houdt zich aan zyn proces
verbaal, en de eisch voor alle zes bekl. is
f 3 of 2 dagen.
De eenige aanwezige bekl. zegt, dat het
hem in zyn eer komt, dat hy voor het
gerecht moest verschijnen, en zegt nogmaals
dat het beslist onwaarheid is, dat hy iets
gebruikt heeft in die herberg.
13. G. de H. en W. v. d. M. te Welsrjjp
zyn beide jongens die den 11 Oct. de bal
dadigheid uithaalden meisjes over een touw
te laten vallen)
Beide bekl. zijn aanwezig en zeggen dat
zy wel meegedaan hebben, doch dat er ook
anderen by waren.
Antje 8alverda, getuige, verklaart dat
deze twee jongens dien avond op straat
dicht bij elkander stonden. Toen zy er
aankwam, gingen beiden wat op zy, doch
toen zy tusschen hen doorging, viel zy over
een touw, dat zy in de hauden vasthielden.
Zy bezeerde zich het gelaat nog al wat
tegen de grintsteentj.es.
Loukje Kuipers deed dezelfde ervaring
op, en ook zy geraakte te vallen.
De Ambtenaar eischt voor deze straat
schenderij tegen ieder f 5 boete of 2 dagen
hechtenis.
Dit grapje komt de jongens dus duur te
staan.
14. D. V. te Makkum was den 16 Oct.
dronken in de Laan aldaar.
Eisch f3 of 2 dagen.
15. J. S. te Makkum verkeerde dien
dag ook in abnormalen toestand. Bekl. is
aauwezig en geeft ter verontschuldiging
aan, dat het lotingsdag was, en dan is men
„toch wat oas as oas“.
Voor dit „oas as oas wordt f 3 of 2 dagen
geëischt.
16. T. de V. te Workum was den 17
October boven zyn bier, toen hy de Markt
over la weerde.
Eisch f3 of 2 dagen.
17. B. v. H. te Witmarsum werd om
dezelfde reden te Arum bekeurd inden nacht
van 18 op 19 Oct. Eisch f3 of 2 dagen.
18. A. B. te Workum werd in den
nacht van 19 op 20 Oct. op het Noord te
Workum door de politie aangetroffen in
„kenljjken staat.*
Eisen f3 of 2 dagen.
19. K. 8. T. te Witmarsum was den I
16 Oct. op straat, ’t Was lotingsdag en
daarom wilde hy natuurlijk ook toonen,
dat hy een kerel was. Een politieagent
maande hem tot kalmte aan, doch hy nam
dit euvel op, en begon den ambtenaar uit
te schelden, en betoogde, dat het een ander
niets aanging wat hy deed. ,Ik ben hier
Bekl. komt hiertegen op, en hy beroept
er zich op, dat deze getuige zelf verklaart
dat het donker was, zoodat hy niet kon
constateeren, wie geschoten heeft.
Sj. Oousyn, ook getuige, heeft in zyn
kamer twee schoten gehoord, en toen hy
daarop er uitkwam was beklaagde daar,
met een geweer en zocht om een eend.
Hy kan bevestigen dat bekl. niet in ’t
land van IJpma was, dat lag aan den
anderen kant van zyn huis, en er was een
opvaart tusschen.
Het blijkt verder, dat bekl. by buiten
rechterlijk verhoor aan den ryksveldwachter
heeft bekend, dat hy in ’t land van Ooster
baan had geschoten op wilde eenden.
Bekl. neemt nu die bekentenis terug,
voor zoover het betreft het land, waarin
hy schoot.
De heer Ambtenaar vindt, dat bekl.
heden een allertreurigste houding aanneemt,
door het feit tegen de getuigen in en tegen
zyn eigen afgelegde verklaring in, thans
te ontkennen, en hy eischte daarom de
maximumstraf: f20 boete of 4 dagen.
11. In de herberg van J. H. te Arum
waren den 20 Oct. na het sluitingsuur
nog bezoekers toen de brigadier der mare
chaussees kwam. De kastelein kreeg daarom
proces en by verstek wordt f 10 of 5 dagen
geëischt.
12.
Wat kost ons de Ongevallenwet?
Bij deze vraag zullen verschillende werk
gevers groot belang hebben, en nu de Rijks-
veriekeringsbank de premiën heeft bekend
gemaakt, komt het ons voor, dat wij veler
nieuwsgierigheid kunnen bevredigen, door
mede te deelen, welke premiën er door Bols-
wardsche patroons alzoo? moeten worden
betaald.
Zooals men weet, zal de Ongevallenwet
waarschijnlijk den 1 Februari a.s. in werking
treden. Vanaf dien datum zyn alle werk
lieden in de verzekeringsplicntige vakken
tegen ongelukken verzekerd en ook vanaf
dien datum begint de verplichting van
patroons, om een premie daarvoor te betalen.
Ieder werkgever is verplicht, om bij de
invoering der Ongevallenwet, volgens wet-
telyk vastgesteld formulier, een loonlijst aan
te houden, waarop alle door hem uitbetaalde
arbeidsloonen nauwkeurig moeten worden
aangeteekend. (Op het niet aanhouden of
niet juist aanhouden dier loonlijsten staat
een maximumstraf van 3 maanden hechtenis
of f 300 boete).
De premie door den werkgever te betalen,
wordt berekend over het uitbetaalde arbeids
loon, en hangt af van net mm of méér ge
vaarlijke van het bedrijf.
Van de te Bolsward gevestigde bedrijven
moet worden betaald:
1. Van f 2,20 tot f 4,04 per f 1000loon:
Apothekersbedrijf, goud- en zil versmederij,
horlogemaker ij, schoenmakerij.
2. Van f 3,12 tot f 6,79 per f 1000 loon:
Boekdrukkerij, boender- en borsteimakery,
mandenmaker)], vellenblooterij (zonder ma
chine), zadelmakerij.
3. Van f 5,87 tot f 9,55 per f 1000 loon
Blok- en mastmakery, kaarsenmakerij,
klompenmakerij, meubelmakerij (zonder ma
chines).
4. Van f 8,63 tot f 12,30 per f 1000 loon
Draineerbuizenfabriek, gecondens. melk
fabriek, likeurstokerij, machinale koffiebran
derij, pannentabriek, pottenbakkerij, slagerij,
smederij (zonder machine), smederij (huis-,
hoef- en kachelmakerij), steenfabriek, vruch-
tensappentabriek, zuivelfabriek. (Voormachi
nale bussenmakerij aan zuivelfabrieken en
voor kistenmakerij, moet afzonderlijk ongeveer
f 25 per mille Worden betaald).
5. Van f 11,39 tot f 16,90 per f 1000 loon
Koperslagerij, kuipersbedryf, likeurstokerij
met machine, stalhouderij, woltabnek
6. Van f 14,14 tot f 21,49 per f 1000 loon:
Machinale pannentabriek, schoorsteen-
vegersbedrijf.
7. Van f 17,81 tot f 27 per f 1000loon:
Bakkerij met machine, (gewone bakkerijen
zijn niet verzekeringsphchtig), olieslagerij,
scheepsmakerij.
8. Van f 22,41 tot f33,43 per f 1000 loon
Grutterij met machine, smederij met ma
chine, steenhouwerij, veerschippersbedrijf.
9. Van f 27 tot f 42,61 per f 1000loon:
Electriciensbedrijf (plaatsing van bliksem
afleiders), loodgieters- en zinkwerkersbedrijt,
metselaarsbedrijf, schildersbedrijf (niet bij
bouwwerken), stucadoorsbedrijf, stoomboot-
onderneming.
10. Van f 35,26 tot51,79perf 1000loon:
Houtzaagmolen zonder cirkelzaag, meubel
makerij met machine, molenmaaersbedrijf,
schildersbedrijf bij bouwwerken, timmerbedrijf
(gewoon timmermanswerk, geen huizenbouw
11. Van f43,53 tot 163,73 per 11000 lóón:
Aannemersbedrijf, timmerbedrijf (speciaal
bij bouwwerken).
12. Van f 53,63 tot f 79,35 per f 1000 loon
Houtzaagmolen met cirkelzaag.
13. Van f66,49 tot f 91,29 per f 1000 loon
Loodgieters- en zinkwerkersbedryi, speci
aal voor de bouwvakken, lei- pannen- en
rietdekkersbedrijf, putgraversbedryt.
Men ziet, dat voor sommige vakken de
premiën nog al hoog zyn en aan de werk
gevers groote lasten opleggen. Daarentegen
genieten de werklieden ook flinke uitkee-
ringen bij ongelukken.
Ten slotte de vraag, wat moet onze ge
meente wel betalen?
lo. Voor de gasfabriek van f 11,39 tot
f 16,90 per mille.
2b. Voor de lantaarnopstekers van f5,87
tot f9,55 per mille.
3o. Voor de gasfitters van f 22,41 tot
f 33,43 per mille.
4o. Voor de gemeentereiniging van f 17,81
tot f 27 per mille.
5o. Voor de stadstimmerlieden van f 22,41
tot t 51,79 per mille
6o. Voor de brandweer van f 22,41 tot
f 33,43 per mille.
op straat en ’k kan doen en laten wat ik
wil“ was zijne meening. Hierin vergiste hy
zich, en de politie, die hem anders wel
had willen sparen, kon dit, nu hy zoo
brutaal was, niet doen. Toen de agent hem
den naam afvroeg was hy niet van zins,
deze op te geven. De beambte wist deze
echter spoedig genoeg by een collega uit
te vorschen.
Eisch f3 of 2 dagen.
20. P. B. V. te Makkum was den 25
Oct. dronken in de Kerkstraat te Makkum.
Eisch f3 of 2 dagen.
21. K. B. P. te Parrega was den 27 Oct.
naar de weekmarkt te Workum. De politie
merkte hem op en als een oud bekende,
hield zy een oogje op hem. De houding
was weer verdacht en een proces wegens
dronkenschap werd opgemaakt.
Bekl. is tegenwoordig en ontkent dronken
te zyn geweest, hjj heeft drie getuigen
a decharge- meegebracht. Hjj zegt altoos te
Workum last te hebben met de politie, die
loert op hem, doch den27 Oct. had hjj
„niks* had.
De agent, die hem bekeurde zag hem
waggelen, naast een man met een kruiwagen.
Achter dezen verschool hjj zich zoo wat, en
hjj merkte alleen op: Ja, ik zie ’t wel.
Even later zou hjj het hotel binnengaan
by de Wed. Oosterhof, doch daar werd
hem door den knecht, den toegang gewei
gerd. ’t Was een beetje over vier uur toen.
E. Kamstra, de eerste getuige, heeft bekl.
tusschen 5 en 6 uur gesproken in de Zwaan,
en niets aan hem bespeurd. Hy gebruikte
daar een kop koffie met een broodjé en
een glas bier. Toen hy vernam, dat bekl.
dien namiddag proces had gekregen voor
dronkenschap, kwam hem zulks vreemd
voor, want hy was, toen hjj wegreed, vol
strekt niet abnormaal.
J. Schaper heeft bekl. ook in de Zwaan
gesproken en ook volstrekt niets aan hem
bemerkt. Toen hjj daar binnen kwam was
hjj niet dronken en is ’t daar ook met
geworden, want hjj heeft er geen sterken
drank gebruikt.
J. van Dyk, de 3e getuige heeft bekl.
tusschen 4 en 5 uur op de Markt gesproken
en als koopman hem gevraagd of hjj ook
touw noodig had.
By het wegrjjden beeft hjj bekl. ook
gezien, en er was geen kwestie van dat
hy dronken was, hjj hielp hem nog t paard
voor de chais spannen, en de boer zag eerst
nog alles na of ’t wel goed in orde was.
Deze zaak wordt uitgesteld tot 9 Januari
om den man met den kruiwagen en den
knecht der Wed. Oosterhof te hooren.
22. P. H. D.; 8. 8. de V. en D. C.
v. d. T. zyn drie veehouders de twee eersten
te Lollum, de laatste te Hichtum. Zy staan
terecht, omdat zy niet voldaan hebben om
op tjjd een sloot tusschen hun landerijen
slatten, hoewel hen zulks was aangezegd.
De eerste bekl. zegt, dat hjj in Amerika
was, toen hy de aanzegging van den Burge
meester kreeg, doch dat hjj niet onwillig
was om de sloot schoon te maken. De 2e
bekl. ’zegt, dat hjj meent, dat ieder om zjjn
huis de slooten zelf moet schoonmaken, de
Burgemeester moest dan maar eens bewyzen,
dat hy er toe verplicht was. Zjjn helft
wilde hjj wel maar hy verkoos al die modder
niet op zjjn land.
De 3e bekl. zegt het aan een arbeider
te hebben opgedragen om het schoon te
maken, doch later vernam hy dat het niet
was uitgevoerd, omdat de 2e bekl. de modder
niet op zjjn land wilde hebben.
Toen alle 3 een dagvaarding thuis kregen,
werd de sloot schoon gemaakt en betaalden
de le en 3e het werk, terwjjl de 2e den
grond op zjjn wal kreeg. Was deze schikking
maar eerder getroffen, doch nu was ’t te laat.
De Gemeente-opzichter verklaart, dat
door hem noodig was geoordeeld voor de
gezondheid, dat die sloot werd schoon ge
maakt. De gemeenteverordening geeft het
recht om de naastlegers van een sloot ieder
voor de helft dit op te leggen. De termjjn
was bepaald op 15 Sept, en 3 Oct. was ’t
nog met geschied.
De politie verklaart de aanzegging van
den Burgemeester by alle 3 te hebben be
zorgd, en de bekl. erkennen ook die aan
zegging te hebben ontvangen, doch de le
en 3e beroepen er zich op, dat zy terstond
genegen waren hun helft te betalen, doch
de 2e bekl. wilde niet.
Eisch le en 3e bekl. elk f2,50 boete of
1 dag en voor de 2e bekl. f 20 boete of 4
dagen hechtenis.
23. K. L. de B. te Arum reed met een
wagen over den weg die te veel van de
weeke kleimodder aan de wielen had zitten.
De gemeenteverordening verbiedt dit,
Eisch f3 of 2 dagen.
■I
Bolswardsclie Courant,
