NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
0LSWA.R» EN WONSERAÖEEÏ.
Brieven uit de Residentie.
r
n
1903.
42ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 7.
It
DONDERDAG 22 JANUARI.
k
Ij
B1MNENLAJND.
X
X
X
x
VOOR
'lil
OOIEVAAR.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
xzxcx: xxxxx&xxxxxxx xcxzèè
Westergo, 21 Jan. In den greidhoek
on^er pruviucie, waar op de gezamenlijke
boerderijen ruim 160,000 melkkoeien wor
den genouden, is het melken een zaak ran
het hoogste gewicht. Dit wordt ook door
de veehouders begrepen nu de betaling der
melk naar vetgehalte aan de fabriek regel
is geworden. Zg trachten zich te voorzien
van de beste krachten en hebban op ver
schillende plaatsen het tarief voor speciale
meikers en melksters verhoogd. Bovendien
wordt meer dan vroeger gedurende den
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cants.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar A 5 Cent.
Jong nog te bereiken. Met bebloed gezicht
kwam hij aldaar binnen terwijl men aan
tafel zat en kon nog hortende uitbrengen,
dat zijn makker nog in het ijs zat. Ter
stond snelde men heen, doch het was reeds
te laatna eenigen tjjd dreggen haalde
men het lijk van den anderen op, een
negentienjarig jongeling Klaas v. d. Veen
van hier. De andere was Sjouke Wykstra
van Leeuwarden, tijdelijk aimer.
Hij had zjjn makker de slede nog toege
schoven, doch ’t schijnt wel dat deze dade
lijk bewusteloos is geworden.
’s Morgens zijn ze bij hetzelfde wak
langs gereden, maar op hun terugweg zijn
ze uit de baan geraakt.
Workum, 19 Jan. Evenals op vele
dorpen onzer omgeving heerscht hier de
influenza of griep in erge mate. Het getal
lijders is groot; hh. doctoren hebben het
bijgevolg druker zijn hier meer dan 11)0
patiënten, ongerekend zij, die met onder
geneeskundige behandeling zyn. Mede doen
zich gevallen van diphteiitus voor, terwjjl
de mazelen, die den vorigen herfst zoo erg
hebben geheerscht, nog sporadisch voor
komen.
Eesterga, 16 Jan. Bijna had ook hier
het ys een offer gevraagd. T. V., knecht
bij den veehouder Jelle Winia alhier, had
dezen namiddag met zijne makkers schaats-
gereden. Huiswaarts keerende, reed hij een
der petgaten opdit bleek niet sterk ge
noeg te zyo, want een eindweegs gekomen,
zonk bij plotseling in de diepte weg. Ge
lukkig werd het ongeval dadelijk opge
merkt en mocht men er met touw en lad
ders in slagen, den denkeling nog te
redden.
omstuwd en gevolgd door vriend en vijand,
dan door ’t avondgewoel heen, maar tegen
het verbod in, werd er dan nog wel eens
de stoutigheid uitgehaald om de roode vlag
te ontplooien. Dat was dan doorgaans het
sein totrelletje’s, politie-macht
rukte aan, mengde zich tusschen de massa,
de jongens joelden en gierden, vrouwen
schreeuwden en vluchtten van angst, terwijl
per slot van rekening de meeste tikken
toch ten deel vielen aan hen, die er direct
niets mede te maken hadden. Met eenige
charge’s werd de stad dan schoongeveegd
en men ging uiteen om ’t den volgenden
avond eens dunnetjes over te doen. Maar
op dien volgenden avond gebeurde er niets
en de enkele nieuwsgierigen zagen ’t rel
letje langzaam zijn eigen dood sterven. Van
deze zjjde hoorde noch vernam men door
den loop der jaren taal noch teeken 1 En
wat we verder nog aan relletjes geboekt
vinden komt hoofdzakeljjk op rekening van
„de jongens van de Teeken-Aeademie", die
trouwens in veel vroeger jaren er al ’n
belhamels-reputatie op nahielden. Ja, m’n
grootje zegt, dat ze in haar jongen tijd
zelfs oorzaak waren dat de huzaren er aan
te pas kwamen. Niet mis, zult ge zeggen,
maar uit persoonlijke aanschouwing bij
latere avond-incidenten kan ik getuigen,
dat deze jongelui, gewapend met teeken-
haak en teekenplank, mitsgaders zakjes
doezelkryt, een zeer gevaarlijk element zjjn
in de avonddrukte na 9 uur. Echter in
den laatsten tijd houden zij zich in zoover
rustig, dat zij althans geen bijzondere rel
letje s op hun geweten hebben. Zoo leven
we ons rustige verkeersleventje, hooren
noch lezen van sabelhouwen, ingedeukte
helmen of gummislagen, tot dat
nu in de laatste dagen een zekere gisting
merkbaar is en zich meer en meer gaat
manifesteeren in relletjes.' Aanleiding is
de schreeuw-colportage van eenige anar
chisten, die luide hunne pamfletten te koop
aanprijzen en zich daarbij bedie en van
woorden, die wij hier maar liever niet
zullen herhalen, maar er natuurlijk op be
rekend zijn, de andersdenkende massa
staande te houden en rond zich te ver
zamelen. Dat deze heeren succes hebben,
wordt reeds op zich zelf al bewezen door
het bestaan der relletje’s. Want de Zater-
dagavond-menigte heeft niet genoeg de een
of andere liefelijkheid aan het adres van
Christenen of regeeringspersonen eenmaal
uit den mond van zoo’n colporteur te ver
nemen. Men blijft staan omdat men nieuws
gierig is, niet om meer te hooren, maar
of er geen standjes uit zullen voort
komen. Zoolang nu de massa bestaat uit
rustige en kalm gestemde nieuwsgierigen,
kunnen die standjes wel uitblijven. Maar
nu heefi men van de, laat ’k zeggen, be-
leedigde partij de domheid begaan er met
een protest-colportage tegen in te gaan.
Hiermede is ’t vuurtje gereed gemaakt en
troepjes rumoer-wenschende straatbengels
leggen er de vonk in 1 Ik meen, dat de
tegenpartij verstandiger en wijzer had ge
daan met zich kalmweg thuis te houden.
Want wanneer ’t van avond of morgen
spaak loopt en botsingen volgen met de
politie-autoriteiten, dan hebben zy er wer
kelijk de verantwoordelijkheid voor te
dragen, hoe ergerniswekkend ’t gehalte der
„uitroepen' ook moge zyn. Men weet nu
eenmaal dat de politie vry wel machteloos
staat, tegenover deze beweging. Van deze
zijde is dus bitter weinig te verwachten.
Zy dus, die zich in hun gevoelens door
dergelyke schandaal-kreten gekrenkt of
beleedigd gevoelen, zou men wel willen
raden, gewoonweg de meest-souvereine
onverschilligheid te toonen en niet door
opeenhooping persoonlijk het succes be
vorderen. Men moest toch begrijpen, dat
het daar juist om te doen is. Zooals het
thans echter gesteld is, kan er, afgaande op
het ingrypen der politiemacht op Zaterdag
avond j.l., een ernstige botsing niet uit-
blyven. En dat in deze stad van rust en
bezadigdheidMaar dan dank zy de
nieuwsgierige massa 1
16 Januari 1903.
Laat ik mijn eersten brief in ’t nieuwe
jaar beginnen met ’n gelukwensch, vooral
in verband met het voor Bolsward gunstige
besluit der Tweede Kamer om aldaar de
nieuwe rykszuivelschool te stichten. De be-
teekenis voor uwe stad wordt daarmede in
zekeren zin niet weinig verhoogd, daarge
laten nog de eventueele voordeelen aan deze
vestiging verbonden maar bovendien heeft
deze beslissing ook dieper gaande beteekenis.
De plattelands-quaestie is er weer eens mede
te voorschijn gehaald en de meerderheid
dezer Kamer heeft in hare beslissing zich
gekeerd tegen het onzes inziens verderfelijk
streven van enkelen om alles maar te cen-
traliseeren en in één hand te brengen. Niet
immer kan men daaraan ontkomen maar waar
tegen ontwijken geen overwegende bezwaren
bestaan, ja er zelfs belangrijke motieven voor
zyn aan te voeren, is ’t zeker gelukkig dat
er een kamermeerderheid te vinden is om
met deze strooming van centralisatie te bre
ken. Al stond uw afgevaardigde ter Tweede
Kamer reeds tamelijk sterk door vroegere
uitspraken en beschouwingen over dit be
lang, zonder zyn degelijk pleidooi zou dit
resultaat toch niet zijn bereikt geworden.
Gaarne maak ik van dit oordeel, uit den
mond van een mjjner collega’s vernomen,
melding, nu de gelegenheid zich daartoe
aanbiedt. Het is alweer een doorslaand be
wijs dat afgevaardigden niet steeds aan ’t
woord behoeven te zijn en op den duur de
nationale tyd niet behoeven door te slaan
met het houden van ellenlange redevoerin
gen. Bovendien hebben de laatste begroo-
tingsberaadslagingen dubbel en dwars be
wezen waar ’t heengaat met al dat praten.
Het vele praten is waarlijk geen bewys voor
degelijke behandeling van landsbelangen,
vooral niet wanneer ’t er ten slotte op uit
loopt om de overblijvende hoofdstukken af
te hameren. Voorbeelden als door den heer
Schokking gegeven, om niet anders dan in
de uiterste noodzakelijkheid ’t woord te
voeren en dan bijzonderlijk wanneer een
speciaal districtsbelang ernstige verdediging
vereischt, ja, zulke voorbeelden zyn ter na
volging voor hen, die er ’t moet gezegd
minder serieus over denken. Maar laat ik
u nu eens vertellen van het kleine opstandje
dat onze stad sinds eenige weken bezig
houdt.
Ons rustig-kalme, stemmig-deftige Haagje
met z’n stadsleven vol parvenu-achtig ver
toon verkeert sinds eenigen tyd in veront
rusting door... ja ’t groote woord moet er
uit, door relletjes, ’t Woord is stootend voor
onze hofstedelijke ooren en „shocking" voor
de overtuigde meening van ieder hofstedelijk
rentenier, die niet beter wist of ’t was hier
een ideaal van orde en rust. Nooit een werk
staking en wanneer dat nog eens gebeurde,
dan was ’t er ook al een van dat gehalte,
zooals dat enkel en uitsluitend hier kan
worden aangetroffen. Ja, wel ’n beetje ver
toon, maar toch had ’t geheel niet veel om
’t lijf. Neen voor die burgertjes met effec
tentrommels ’n Eldorado, verbeeld je,
zelfs de inbrekers waren er van ’t makste
soort. Je hoorde d’er niet van en als je ’t
niet voor de koude liet zou je zonder vrees
best ’s nachts de deur kunnen laten open
staan. En zoo opeens, ’t stond in de och
tendkrant, ’t bericht dat er ’s avonds rel
letjes waren geweest in de stad. Verbeeld
jeWie dacht er hier nog aan. By menschen
heugenis was ’t niet voorgekomen. Ja, enkel
in ’t geheugen van ouderen kon de herin
nering opleven aan de dagen, dat de socia
listische beweging hier nog de groeikoorts
doormaakte met het houden van vergade
ringen eerst in een zaaltje in de Raamstraat
later in het gebouw „Walhalla." Domela
Nieuwenhuis koos dan doorgaans bijzondere
gebeurtenissen uit om er ’n extra-meeting
aan te verbinden. In den lotingstyd, aan
den vooravond van Prinsjesdag of in ver
band met eenig ander feit wisten de voor
mannen der socialisten-vereeniging er dan
nog al publiek heen te lokken, menschen
van allerlei slag, die doorgaans nog al
warmhoofdig werden onder de rethorische
overrompeling van zooveel groote woorden.
En zooals doorgaans gebeurt, ’t straat-
jongenselement had zyn avondamusement
uit het stadscentrum naar de W ester baan-
straat verplaatst. In troepen trokken zy
gierend en joelend af en aan om tegen het
uur in den na-avond, dat de meeting uit
elkaar zou gaan „verzamelen' te blazen.
Vooraf bepaald of in vrijheid georga
niseerd werd er dan nog wel eens door
eenige opgewonden partijmannen een wan
deling door de stad georganiseerd onder
het aingen der vrijheidsliederen ging
staltijd de gelegenheid opengesteld om
nieuwe melkers te vormen. De landbouw-
vereenigingen doen het hare om de ambitie
te verhoogen. Hier en daar worden melk-
wedstryden uitgeschreven, waarbij geldprij
zen en diploma’s worden uitgeloofd. Vooral
het laatste, een schriftelijk bewys van be
kwaamheid afgegeven door een deskundige
commissie, is voor melkknechts van groote
waarde en bij het zoeken van eene betrek
king als zoodanig een atdoende aanbeveling.
Sloten, 18 Jan. Heden, tegen den
avond, zijn een jongeling en twee meisjes
in het Slotermeer door het ys gezakt. In
letterlijken zin stonden zy tot den hals in
het water, want gelukkig konden zy den
grond bereiken. Alle drie werden dan ook
gered. Het ijs is hier en in den omtrek
volkomen onvertrouwbaar.
Leeuwarden, 17 Jan. Zaterdag werd
te Leeuwarden een drukbezochte vergadering
gehouden van den Friesohen Schildersbond,
teneinde te bespreken hoe het risico over te
dragen inzake de ongevallenwet. Een vier
tal voorstellen van particuliere Maatschap
pijen kwamen in behandeling.
Staande de vergadering werd met alge-
meene stemmen besloten het risico over te
dragen aan de Eerste Onderlinge Aannemers-
Verzekering Maatsch., gevestigd te Zwolle.
Wijckel, 18 Jan. De landbouwer H.B.
uit de Wyckeler Eebuurt heeft een vyttal
jong beesten tot nu toe dag en nacht in de
weide loopen en dat bij de hevige koude,
die we in dezen winter hebben gehad. Niet
tegenstaande dat, bevinden de dieren zich
in goeden welstand, ’t Wil anderen echter
voorkomen, dat deze kuur om te harden wel
wat ver doorgedreven wordt.
Stavoren, 19 Jan. Toen er hier laatst,
nadat de dooi was ingevallen veel ys in den
havenmond vast zat, dacht men niet anders
of de opening van het veer Sta vorenEnk-
huizen zou geruimen tijd op zich laten
wachten.
Men had echter niet op de pont gerekend
Daar kwam hij aan, recht op de haven
af, de zware vierkante kolossus, dikke rook
wolken stootend uit zyn beide neusgaten,
zijn komst aankondigenu by wyze van krygs-
geschreeuw met hol gebrom.
Die ’t wachten kon, spoedde zich naar de
haven om te zien, hoe dat zou afloopen.
„Hij doet ’t niet, hy zal ’t wel laten,zoo
hoorde men driest beweren. Doch zie, ver
stomd stond men er van, „met onvertraagde
vaart' gleed hy er door en er over, de haven
binnen en de vaart was geopend.
Thans echter heeft het ys zich niet weer
laten verbreken. De pont was weer uitge
gaan met enkele waggons vee aan boord
van de Vrydagsmarkt, bestemd voor Holland.
Het ging goed, ’t ging best tot ongeveer
halverwege, maar daar hadden ze zich ge
legerd de schollen, vast aaneengesloten.
Daar wachten ze hem af, daar zouuen ze
hem trotseeren met vereende krachten. Hy
liep er op in, moedig hy zou ze welsplyten
en bleken.
Maar geen beweging meer. Werken de
macnines dan niet Stoom op dan machi
nistJa, stoom maar wat ge wilt, de
kolossus heeft zich vastgewerkt, heen noch
terug kan hy.
Nu nebben ze hem in hun macht. Wat
gedaan? Wacht, ze zuilen hem uit den
koers trekken tot daar, waar ’t ondiep is en
hem aan den grond zetten, dan kunnen ze
hem nog beter te lyt gaan.
Zoover is het echter niet gekomen. Of
de natuurmachten medelijden hebben ge
kregen met de arme beesten, die in de
waggons zaten opgesloten Zooveel is zeker,
dat de pont zien na een uur zwoegens weer
wist los te werken.
Van de reis naar Enkhuizen werd afge
zien en 5 uren, nadat ue Stavoransche haven
was verlaten, keerde men er onverrichter
zake terug. Ook de ponten hebben dus nu
den dienst gestaakt.
Hardegarijp, 19 Jan. Ook hier bleek
Zamruag ji. dat net ys nog lang niet te
vertrouwen is, want tuen eenige jongens
zich daarop begaven, zakte al spoedig één
hunner, welke alhier ter school gaat en
afkomstig is van Veeuwoudsterwal, er door.
Gelukaig wist men hem nog te redden,
hetgeen echter nog al eenige moeite kostte,
ornaat hy ouder de brug zat.
Akkrum, 19 Jan. Heden had alhier
een treurig ongeluk plaats. Twee jonge
lingen geraakten op de terugreis van Grouw
naar Akkrum met een slede in een heden
nacht dichtgevroren wak in de Bokkum-
mermeer. Ze waren met een slede vol hout
naar Grouw geweest. Een hunner wist met
inspanning van alle krachten zich zelf te
renden en de woning van den op eenigen
afgtaud wondenden landbouwer H. de
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Elms werd, 20 Jan. 1903. Heden namid
dag brak, precies op de brug, van een goe
derenwagen de koppelstang. De locomotief
stoomde met een gedeelte van den trem door,
totdat werd bemerkt, dat ’t achterste deel
ontbrak, ’t welk, door de snelle vaart, reeds
ver buiten !t dorp was gekomen. Hier werden
de gescheidenen weer vereenigd.
De Raad der gemeente IJ 1st besloot
met geringe meerderheid tot invoering van
een hooidelyaen omslag op progressie ven
grondslag. Door een aantal ingezetenen wer
den daartegen by Gedep. Staten bezwaren
ingediend en zooüra dit bekend werd door
andere ingezetenen een tegen-adres ingezon
den. Een commissie uit Gedep. Staten heeft
nu in ’t gemeentehuis te Ijlst zitting genou
den, om de tegenstanders der progressie in
de gelegenheid te stellen hunne bezwaren
toe te lichten.
Schaatsenrijden.
Men schrijft uit Zwolle:
Op de banen der Zwolsche Ijsclub werd
Zateruag de aangekondigue wedstrijd van
beroepsryders op de korte baan gehouden.
De wedstryd was zeer interessant, vooral
door de onverwachte aanwezigheid van
nagenoeg al de beste ryders uit Friesland
en Groningen. Behalve Holst uit Amster
dam en Ter Molen uit Zwolle waren er
ryders als Dykstra van Lemmer, Veldmar
van Harkstede, Poepjes van Lammer, Van
Dyk ,van Ternorne, Van der Meer van
Irnsum, De Jong van Leeuwarden, Van
der Feer van Rauwerd, te zamen 23.
Na een spannenden stryd, dia tot 5 uur
duurde, bleven van het zestal aan Veld
man, Poepjes, W. van Dyk, Wijtna van
Follega, De Jong en Holst. Van deze moest
bet Poepjes afleggen tegen Veldman, Wynia
tegen Van Dyk en De Jong tegen Holst,
zoodat voor den einde try d o verbleven: Holst,
Van Dyk en Veldman, Hiervan viel W.
van Dyk af voor den derden prys, waarna
Holst en Veldman na een spannende rit
om de overwinning kampten. Het slot was,
dat Holst met een zeer klein verschil met
den eersten prys scryken ging. Veldman
verkreeg den tweeden prys.
Drie personen uit Velp, die in ken-
nelyken staat van dronkenschap verkeerden,
heboen Zaterdagavond op den Velperweg
een korporaal van Bronoeek aangtranu,
zyo uniform van het lichaam gescheurd en
hem messteken toegebracht. De aangerande
bleef bewusteloos liggen en werd door eenige
personen naar Bella Vista overgebracht,
vanwaar hy Zondagochtend naar Bronbeek
werd vervoerd. De daders zyn aangehouden.
Vergiftigd.
De veehouder K. te Watergraafsmeer had
een koe die de laatste dagen alle voedsel
weigerde. Vrijdagmorgen stierf het dier en
bij het openen van de maag vond mea een
linnenzakje met 2*/} ets. stukken. Het
vleesch is voor de consumptie afgekeurd
on begraven,
Li
Bolswardsche Courant
I
