NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWA.RO EN WONSERABEEt
Kantongerecht te Bolsward.
1903.
42ste Jaargang.,
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 32.
Rede Ds. A. van der Heide.
g ZONDAG 19 APRIL.
BLJNJNENJLAJND.
VOOR
vooral ook de
INGEZONDEN.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
Uw dw. Dnr.,
H. J, db VISSER,
Zitting van 11 April 1903.
Niet alleen veerbooten en pont zullen er
van kunnen profiteeren, maar ook den vis-
schers, die op zee door mist worden over
vallen, zal de nieuwe mistklok uitstekende
diensten kunnen bewijzen.
Uit den Zuid-Oosthoek, 16 April.
Het zoogenaamde Alva’s veld tusscben Beet-
sterzwaag en Hemrik schijnt het eldorado
van wilde dieren te zijn. Voor eenigejaren
trof men daar wilde zwijnen aan, later zag
men er reeën, en nu houden er zich herten op.
De lammeren zijn dit voorjaar duur. Het
is een waar buitenkansje voor den arbeider,
als hij de lammeren van één schaap voor
f 18 a f20 kan verkoopen. En dat gebeurt
nog al eens.
Geachte Redacteur!
Zou U zoo vriendeljjk willen zijn, mij
een plaatsje in Uw blad af te staan, opdat
ik my van eene aangename opdracht kan
kwijten
Ik was n.l. zoo vrij de vorige week eenige
circulaires van den Heer P. A. Steenekamp
rond te zenden.
Als antwoord daarop kon ik den onge-
lukkigen ex-commandant een bedrag van
f35,— - toezenden. Hij verzocht my den
edelen gevers daarvoor zijnen hartelijken
dank over te brengen, hetgeen ik bjj dezen
doe. Den 25sten dezer hoopt hij naar Zuid-
Afnka terug te keeren en zich na eene
scheiding van ruim drie en een half jaar
weder met de zynen te vereenigen. Mocht
er nog iemand zyn, die zich zyner aange
trokken gevoelt, zoo wil ik mij gaarne be
lasten met het overmaken van „nage
komen' giften.
U, Geachte Redacteur, dank ik voor de
plaatsruimte.
Hoogachtend,
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 17 April, ’t Feit, dat een jonk
man te Breda eerlang in het huwelijk zal
treden met de zuster zijner moeder, is niet
nieuw; een 15 jaren geleden deed zich dat
zelfde hier voor. Dat huwelijk werd gezegend
met een zoon, wiens grootmoeder (nog in
leven) de zuster zjjner moeder is, wiens
vader zijn neef is, wiens grootvader de
zwager is zijner moeder, en de zoon is van
zjjn grootvader (ra, ra, hoe is dat?); wiens
grootmoeder zijne tante is en wiens ooms
en tantes zijne neven en nichten zijn. Eu
zoo zou men haast in het oneindige door
kunnen praten over die treurige bloedver
wantschap.
Wie dit alles niet onnatuurlijk noemt,
die sympathiseere met onze Nederlandsche
wet, welke nog ruimte laat zulke schan
dalen te permitteeren. De Banier.
Dat het in den verboden tijd niet
kwaad visschen is, blijkt van een hengelaar
alhier, die op Goeden Vrijdag uit eenige
opvaarten ruim 30 pond blei, voorn en baars
haalde. Een aardig presentje voor moeder
de vrouw, als de centen ontbreken, om
manlief een stukje vleasch voor te zetten.
Sn. Crt.
De firma Louwmans Co. neemt van
haar personeel, groot 120 personen, 80 mee
naar ’t Loo. Onder die 80 bevinden zich 40
huisvaders.
De eerlijkheid is de wereld nog niet
uit. Heden morgen verloor een jongen, die
voor zijn vader een rekening moest betalen,
van het bsdrag, hem meegegeven, een briefje
van f 25.
Kort daarna komt iemand uit IJlst aan
het pnlitie-bureau met een boodschap, dat
hij op het Grootzand een bankbiljet had
gevonden van f 25.
Joure, 16 April. Op de heden gehouden
veemarkt waren aangevoerd 19 paarden,
140 koeien, 135 schapen en lammeren en 90
varkens en biggen.
De handel was vlug en de prjjzen vooral
van de koeien, waren hoog.
Toch echter vernamen we, dat sommigen
thuis voor enkele dagen nog hqoger prijzen
konden besommen, dan nu op de markt.
Geheel-ontho uiers.
Aan alleGeheel-Onthouders-Vereenigingen
in ons land is de volgende circulaire ver
zonden.
„Door de afdeeling „Arnhem* van de
Nederlandsche Vereeniging tot afschaffing
van alcoholische dranken en de afdeeling
„Arnhem* van den Algemeenen Neder-
landschen Geheel-onthouders-Bond, wordt
op den 5en Juli a.s. een groote nationale
meeting georganiseerd ten gunste der Ge
heelonthouding, op het „Sportterein,* (naast
het Landgoed „Klarenbeek.*)
„Het spreekt vanzelf, dat, wil deze mee
ting werkelijk een nationaal karakter dragen,
daaraan dan ook door alle geheelonthouders-
vereenigingen der geheele natie moet worden
deelgenomen. Dit is de reden dat het comité,
dat voor deze beweging uit bovengenoemde
atdeelingen is samengesteld, een beroep doet
op uw aller bereidwilligheid en medewerking
en u beleefd uitnoodigt, uw vereeniging
door het zenden van afgevaardigden te doen
vertegenwoordigen.
„De meeting begint ’s namiddags te één
uur.
„Als sprekers zullen optreden mannen van
verschillende richtingen (na toezegging hun
nerzijds worden de namen gepubliceerd).
terwjjldeGeheelonthouders-Zangvereeniging
„Neen Nooit* uit Deventer, bereidwillig
bare medewerking heeft toegezegd.
„Is in uw bezit een Banier, dan verzoeken
wjj beleefd deze mede te brengen. Wjj
dringen nogmaals op het u doen vertegen
woordigen aan. Laat de leuze op 5 Juli
zjjn: Op! Naar de Meeting te ArnhemOpI
voor de Geheelonthouding 1
„Laat die leuze door het gansche land
gehoord worden.*
In een Amsterdamach Israëlietisch
weekblad wordt „voor een orthodox jong-
mensch een prachtige affaire met of zonder
dochter ter overname aangeboden.
Veroordeeld:
Stavoren, 16 April. Geen grooter
vijand van uen schipper op zee dan mist.
Zelfs de veeröooteu Stavoren—Enkhuizen,
nebben daarmede te kampen, hoe goed overi
gens het pad bekend mag zijn. Vooral de
reis naar Stavoren biedt bij mist moeilijk
heden, wijl het vaarwater naar de Stavo-
renscne haven minder scherpe aanwijzingen
geeft dan het geval is met de haven van
Bakhuizen.
’t Is dan ook meermalen voorgekomen,
dat de boot, tor niet geringe teleurstelling
van de reizigers, by mist het spoor byster
raakte.
Om afdwalen te voorkomen, bedient men
zich tot nog toe van een misthoren, die van
tyd tot tyd zyn eentonig geluid over de zee
doet kiiuaen, maar uit den aard der zaak
slechts op geringen afstand hoorbaar is en
daardoor niet geheel aan ’t doel beantwoordt.
Daarin zal uu verbetering komen. Voor
rekening van de Holl. My. wordt op ’t uit
einde van den noorder havendam een door
middel van een uurwerkmechaniek zelfwer
kende mistklok aangebracht, welke 10 uren
aaneen zal kunnen luiden.
De klok zal worden opgehangen in een
soiled bewerkt steenen gebouwtje ter hoogte
van 5 M., met torentje daarop van 4 M.
Dit gebouwtje alleen zal ongeveer f 1500
komen te kosten. De klok en het uurwerk-
meohaniek worden geleverd door de Bre-
dasche machinefabriek.
Woensdagavond trad voor de hier ge
vestigde afdeeling van de Vereeniging tot
afschaffing van alcoholische dranken in
hare openbare vergadering in „de Doele*
als spreker op Ds. A. van der HEIDE van
Engelum. De opkomst van het publiek
was niet groot, de zaal was door de aan
wezige dames en heeren slechts half bezet.
Na opening der bijeenkomst door den
heer Hoedemaker begon de spreker met
te zeggen, dat hij eigenlijk wel heel kort
kon zyn, daar toch ieder der aanwezigen
er wel van overtuigd zal zyn, dat de drank
slecht is en veel ellende in de wereld ver
oorzaakt. Het doel dezer bijeenkomst is
evénwel om propaganda te maken voor
het doel, dat de Vereeniging van Geheel
onthouders voorstaat, namelyk de tragen,
lauwen en onverschilligen op te wekken
om mee te doen in den strjjd tegen het
drankgebruik.
Deze strijd is zeer, zeer oud. Eeuwen en
eeuwen lang werd door de wetgevers van
het volk reeds gewaarschuwd tegen het
drankgebruik. Confucius en Boedha in de
oudheid, by de Chineezen en Oostersche
volkeren, Mahomed bij de Turken, waar
schuwden by hun wetgeving tegen het
gebruik van den drank. In onze landen
heeft ook ’t drankgebruik steeds schrik
barend geheerscht, in de 17e eeuw werd
zelfs in de kerken zooveel bier gedronken,
zoodat er een verbod tegen moest worden
uitgevaardigd en o.a. in Engeland werd er
door het volk tegen geprostesteerd. Men
was er reeds zoo aan gewend, dat men er
geen afstand van wilde doen. In musea
ziet men nog de groote bokalen en drink
bekers, die ons verkondigen hoe men er
een eer in stelde, veel te kunnen drinken.
By de feestmalen uit dien tyd werd
altoos veel drank gebruikt. Toch was er
een groot verschil tusschen dien tyd en
tegenwoordig. Voorheen werd enkel by
feestelijke gelegenheden drank gebruikt,
maar allengs is de drank meer als huis
genoot beschouwd en daardoor is juist het
gevaarlijke veel vermeerderd en heeft het
gebruik allengs schrikbarende afmetingen
aangenomen. Het is een volksgebruik, ja
misbruik geworden, zoo erg, dat er een
sterke volksbeweging tegenover dient te
worden gesteld of de ellende zal op zedeljjk
en maatschappelijk gebied op den duur
niet te overzien zyn.
In de laatste eeuw is de drank in plaats
van een feestgenoot een huisgenoot gewor
den. Alle uitvluchten worden er gezocht
om voor het drinken een aanleiding te
vinden. By geboorten, bij huwelijken, bjj
sterfgevallen, op lotingsdagen, volksfeesten,
bijeenkomsten, verjaardagenvoor koude
of hitte; by vreugde en verdriet wordt
naar de flesch getast en wat is van dit
alles het gevolg geworden Dat velen zich
een drinkgewoonte hebben eigen gemaakt,
die onbewust tot dageljjksch gebruik is
gekomen. In huis en op het werk, in den
schafttijd en ter ontspanning altoos*wordt
dan de zucht gevoeld om een borrel te
nemen en dan is er nog geen sprake van
drankmisbruik. Wie niet meedoet wordt
gewoonlijk als spelbreker beschouwd, de
geheelonthouders worden uitgelachen, spot
tend de ridders van de blauwe knoop ge
noemd.
Waar zoo de drinkgewoonte, ja eigenlijk
de dwang tot drinken bestaat, is het ver
bruik enorm groot. Men weet het, in ons
kleine Nederland wordt per jaar 80 mil-
lioen aan alcohol verbruikt, een hoeveel
heid die men zich niet kan denken. Als
men ’t in één kruik wilde bergen, deze
zou veel hooger dan de domtoren van
Utrecht moeten zjjn300 locomotieven
zouden er noodig zjjn om ’t gewicht te
trekken; op een schaal geplaatst, zou men,
om evenwicht te kry^en, de helft der
inwoners van Nederland op de andere
schaal moeten plaatsen.
En toch, men weet het, de alcohol is
een vergift. Zuivere alcohol is zelfs een
doodelyk vergift, doch men begrype toch
ook met water verdund, blyit het een vergift,
dat niet nalaat zjjn nadeelige uitwerking
op het gestel van den meusch uit te oefenen.
Wel een derde deel der kranzinnigen die
in gestichten worden verpleegd heeft zjjn
ongeluk aan den drank te wyten, de ge
vangenissen worden voor een belangryk
deel gevuld, doordat de sterke drank de
zinnen benevelt, de zenuwen verzwakt.
Allerlei ziekten ontstaan door ’t gebruik
van drank. Elk in zjjn omgeving kan het
opmerken wat ellende door den drank ont
staat. Vele huishoudingen worden er door
verwoest, ellende, armoede, mishandelingen,
misdaden, ontstaan er door, om nog niet
eens te spreken van de verstokte slaven
van den drank.
En wat niet uit het oog moet worden
verloren, de drankgewoonte gaat heel vaak
van ouders op de kinderen over, zelfs tot
in het derde geslacht. De ziekte wordt
vaak erfeljjk, en in ieder geval werkt .het
voorbeeld van de ouders sterk op de kin
deren. ’t Is daarom zoo noodig dat er een
einde kome aan die drinkgewoonte. De
volksmeening moet worden omgewerkt,
want de drinkgewoonte, op zich zelf reeds
zoo verkeerd, leidt menigwert tot misbruik.
De zwakkeren glijden langs het hellend
vlak naar beneden. Alleen daarom is het
reeds noodig het matig gebruik af te keuren.
Velen zien in een matig gebruik geen
kwaad, maar omdat duizenden en duizen
den door dat matig gebruik tot ellende
gevoerd zyn, richt de Vereeniging van
Geheelonthouders zich tegen deze dwaling.
Wjj allen hebben in de samenleving de
plicht der naastenliefde te betrachten. Al
gevoelt men zich sterk, zelf niet tot mis
bruik te zullen komen, dan nog is het voor
den naaste, den zwakkere, liefdeloos, zich
geene kleine opoffering te willen getroosten.
Een goed voorbeeld heeft een goeden in
vloed. Spreker spoort daarom ieder aan
zich aan te sluiten by de Vereeniging, die
zich kampt tegen deze volkszonde, een
kamp, die zich gelukkig gestadig uitbreidt.
Er is in de laatste jaren reeds veel gedaan
en de goede uitwerking valt niet te ont
kennen. Van onderwijzers en predikanten
kan en gaat reeds een goeden invloed uit,
vele vereenigingen werken mede tot het
goede doel, de regeering steunt den strijd,
de onthoudersbeweging wint veld. En al
zullen wy het niet beleven dat de maat
schappij drankvrij zal zjjn, laat ons dat
niet ontmoedigen, wjj bereiden den weg
voor ’t nageslacht. Een goed beginsel werkt
door als een zuurdeesen bij het deeg.
De drank is het monster dat op alle
wyzen moet worden bestreden, de ouders
vooral hebben een duren plicht hun kin
deren ten voorbeeld te strekken.
Nederland verkeert op dit oogenblik in
een ernstigen tijd, er neerscht een strjjd
die het volk als in twee kampen doet tegen
over elkander staan, doch zoo, besluit Spr.,
’t is volstrekt niet over dezen stryd dat ik
wil spreken, ik noem dezen tyd, desondanks
toch ook een gelukkigen tyd, daar uit
allerlei rangen standen velen eenstemmig
strijden naar verbetering. Er zjjn toestan
den die ten hemel schreien, en een krachtig
middel tot verbetering is vooral ook de
strjjd tegen Schiedam.
Dat velen zich geroepen gevoelen mee
te werken in dezen strjjd, tot verbetering
en verheffing van ons Volk! (Applaus.)
Na deze rede werd door de Krite „Bol-
sert” alhier .opgevoerd, het drama „Krïst-
joun’’ van Y. Schuitmaker. Dit treffend
tooneelstuk was als ’t ware een levend
tafereel om de heillooze gevolgen van het
drankgebruik te doen zien, en dus na deze
rede by zonder passend. De inhoud mogen
wjj bekend veronderstellen. Het spel was
weder uitmuntend, alle rollen werden met
toewijding vervuld, en het geheel liet een
treffenden indruk na.
Van de gelegenheid tot debat werd geen
gebruik gemaakt. De Voorzitter, de heer
Hoedemaker, bracht dan den Spreker zyn
dank voor zyne rede, alsmede aan de Spe
lers voor hun verdienstelijk en leerzaam
spel, en sloot daarna de byeenkomst.
Bolswardsche Courant
1. R. de J. te Bolsward, overtreding leer
plichtwet tot f 2 of 1 dag hechtenis.
2. L. G. wed. J. B. te Stavoren, ten le wegens
het voorhanden hebben in den winkel van mar
garine zonder dat het woord „margarine" op de
verpakking of de waar zelve in duidelijk zicht
bare letters voorkomt en ten 2e wegens het niet
gesteld hebben van het woord „margarine" op
de winkelramen ’t dichtst bij de buitendeur,
tot 2 geldboeten elk van f 5 of 3 dagen hechte
nis voor iedere boete.
3. Io. J. K., 2o. P. N., 3o. H. v. d. Z., 4o. J.
C. t. B., 5o. R. N., 6o. L. R., 7o. F. \V. H., 8o.
C. d.V., 9o. W. v. d. V. allen te Bolsward wegens
nachtelijk burengerucht verwekken, ieder tot
f 1 of 1 dag hechtenis voor ieder hunner.
4. S. A. te Bolsward, wegens het te Bolsward
rumoer maken in het openbaar tot f 2 of 1 dag
hechtenis.
5. P. v. d. Z. te Bolsward wegens openbare
dronkenschap, tot f 1 of 1 dag hechtenis.
6. R. R. te Bolsward, ten le wegens openbare
dronkenschap 2 maal gepleegd tot 2 maal f 2
of 2 maal 1 dag hechtenis, ten 2e wegens het
niet op een daarvoor bestemde plaats zijn water
loozen tot f 1 of 1 dag hechtenis.
7. R. v. d. M. te Makkum, wegens het in de
gemeente Wonseradeel bloed van geslachte dieren
laten loopen op de openbare straat, tot f 1 of
1 dag hechtenis.
8. A. P. te Sneek, wegens het niet voeren
van een helder wit licht des nachts aan zijn in
een openbaar vaarwater in het rijk gemeerd
liggend vaartuig, tot f 3 of 2 dagen hechtenis.
9. G. B. te Nijega (H. O. en N.) wegens het
in den grooten Noordwoider polder met een schip
langs de algemeene turfvaart met staand zeil
geheel aan den mast verbonden varen tot f 1 of
1 dag hechtenis.
10. G. B. v. K. te Gaast. wegens het op den
openbaren weg een wapen bij zich hebben, tot
f 3 of 2 dagen nechtenis, met verbeurdverklaring
van dat wapen.
11. S. B. te Pingjum, wegens openbare dron
kenschap, tot f 1 ol 1 dag hechtenis.
12. H. J, V. te Bolsward, wegens openbare
dronkenschap bij 2e herhaling gepleegd, tot 5
dagen hechtenis.
13. J. R.; C. S. en C. d. VV. allen te Stavoren,
wegens het verwexken van nachtelijk burenge
rucht, ieder tot f 3 of 2 dagen hechtenis voor
ieder hunner.
14. W. A., F. H., W. St. en J. W. allen te
Witmarsum, wegens het in de gemeente Won-
seradeel spelen met geld in het openbaar (wat
betreft 1, 2 en 3 met oordeel des onderscheids
gepleegd) ieder tot f 1 of 1 dag hechtenis voor
ieder hunner.
15. D, v. d. B., R. O., S. H., J. St. en D. v. Z.
allen te Witmarsum, wegens het in de gemeente
Wonseradeel in het openbaar spelen met geld,
gepleegd met oordeel des onderscheids tot f 1
ui 1 dag hechtenis voor ieder hunner.
16. G. S. te Woudsend, wegens het in den
grooten Noordwoider polder met een schip varen
langs de algemeene turfvaart met gedeeltelijk
aan den mast verbonden zeil, tot f 1 of 1 dag
hechtenis.
17. J. B. te Bolsward, wegens het een gebouw
oprichten zonder schnttehjKe vergunning van
Burgemeester en Wethouders, tot 1 5 of 3 dagen
hechtenis.
18. H. L. te Harlingen, wegens het wettelijk
als getuige opgeroepen wederrechtelijk wegblij-
ven, tot I 15 of 10 dagen hechtenis.
(i
