No. 59.
42ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1903.
DONDERDAG 23 JULI.
D1NNENLAND.
Haast ongelooflijk.
VOOR
Afzonderlijke
drie weken onder de
Rolde en Coöp. Zuivelfabriek te
openbaarmaking
Nieuwsbl. v. Nederl.
Ze
door
ƒ7370
- 6945
- 6767
- 6577
- 6524
- 6473
- 6399
-6362
- 6297
- 6220
-6107
- 5990
- 5954
opgemaakt
met
Hij
ter
en heeft
dwang het voedsel moeten
bevindt zich nu in de zie-
observatie zijner geest ver-
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Wegens
hondsdolheid is te Leiden de muilkorvenwet
afgekondigd.
Zuidwesthoek, 20 Juli. Woensdag a.s.
hoopt Sake Schaaf van Koudum den dag te
gedenken, waarop hij voor 25 jaar een vracht-
kardienst tusschen genoemd dorp en Workum
opende. De man heeft zich gedurende al
die jaren steeds tot groote tevredenheid van
het publiek van zijn taak gekweten. Op
merkelijk is het, hoe weinig hier dit jaar
de meeste vruchtboomen beloven. De nacht
vorsten en de rupsen zijn hiervan de naaste
oorzaken. Het vorige jaar was de oogst
mede gering. De stand der akkergewassen
is over het geheel middelmatig.
Harlingen, 20 Juli. Reeds in den vroegen
morgen verlieten heden de drie oorlogsbodems,
de Cerberus, de Wodan en
hier Vrijdag waren
havens weder.
plaats krijgt plotseling
nieuw leven door zulk
zee bij nacht
den middag was het nog niet
van de spoorlijn te
was f 5740,
M. de Koningin-Moeder), Coöp. Stoomzui-
velfabriek te Oldeboorn; 3e prijs (uitgeloofd
door de firma Boeke Huidekoper) Coöp.
Stoomzuivelfabriek te Heeg; 4e prijs Stoom-
zuivelfabriek te Oudwoude; 5e prijs Stoom
zuivelfabriek te Oosterzee; 7e prijs Stoom
zuivelfabriek te Zurich (bij Harlingen); ru
briek 3 boerenboter, 2e prijs R. H. Tacoma
te Pingjum. Andere prijzen in deze rubriek
niet toegekend.
6e prijs eerste rubriek Coöp. Stoomzuivel
fabriek te Heerde; rubriek 2 Boter van
handkracht-boterfabrieken. Eerste en tweede
prijs niet toegekend; 3de prijs CoöpZuivel
fabriek te Drouwen; 4de prijs Coöp. Zuivel
fabriek te
Gasteren.
vervalschte
van driejaar
moge een officier van
een geheel-onthouder zijn,
brandewijn als uit den booze
de Balder, die
binnengevallen, onze
Onze gewoonlijk vrij stille
een opflikkering van
een bezoek. Met het
doel, op zee bij nacht en dag den rechten
koers te vinden en vooral de zeestroomingen
te leeren kennen, wordt de geheele week
aan het doen van proeftochten besteed en
wordt de Zondag gewoonlijk in de een of
andere haven doorgebracht.
Leeuwarden, 20 Juli. Bij het le bat.
van het le reg. inf., alhier in garnizoen,
&ijn heden de miliciens-verlofgangers van de
Hondsdolheid.
de voorgekomen gevallen van
lichting 1897 voor
wapenen gekomen.
De bekende Frans Rosier maakt het
in de gevangenis alhier zijn bewaarders nog
al eens lastig.
Verleden week heeft hij gedurende eenige
dagen niet willen eten of drinken
men hem
toedienen,
kenkamer,
mogens.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
van de op
van 't maken
van verschillende
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het zijn haast ongelooflijke dingen, die
op de Vrijdag te Baarn gehouden jaarver
gadering van den //Volksbond” zijn mede
gedeeld over een vorm van drankmisbruik,
die hier te lande op grooter schaal moet
voorkomen dan men zou durven vermoeden.
Het betreft het gebruik van brandspiritus
als genotmiddel.
Men weet wat brandspiritus is: brande
wijn door toevoeging van methyl-alcohol
ondrinkbaar gemaakt. Die methyl-alcohol
d. i. uit hout gestookte alcohol, deelt n.l.
onaangenamen,
smaak mede, dat
enkel teugje
aan den alcohol zulk een
neen walgelijken geur en
het onmogelijk schijnt er een
van naar binnen te slaan.
Dientengevolge beschouwt de staat de
aldus ondrinkbaar gemaakte, of zooals het
officieel heet //gedenatureerde” alcohol, niet
als genotmiddel, heft er geen accijns van,
zooals van het andere gedistilleerd en het
gevolg is, dat een liter brandspiritus belang
rijk goedkooper is dan b.v. een liter jenever.
Intusschen zijn er menschen, die niet alleen
niet gruwen van brandspiritus, doch voor
wie de vloeistof een versnapering is geworden,
waaraan zij verslaafd zijn!
De zaak is ter sprake gekomen, doordat
het bestuur van den Volksbond” bemerkt
had, dat er in de laatste jaren steeds grooter
hoeveelheden alcohol werden gedenatureerd.
Van 1896 tot en met 1901 steeg het
aantal hectoliters brandspiritus van 26500
H.L. tot 41800 en nam naar verhouding
sneller toe dan de tot verbruik geschikte
alcohol.
Nu kan dat daaraan toe te schrijven zijn,
dat brandspiritus meer gebruikt wordt voor
huiselijke of industriëele doeleinden dan
vroeger het geval was, doch voor het bestuur
was dit toch niet afdoende en het vroeg
aan de afdeelingen om nadere inlichtingen.
Slechts een 12-tal wisten wat mede te deelen
en het uitvoerigst waren de onthullingen
van de afdeeling Arnhem.
In haar rapport werd o.a. meegedeeld,
dat een wijkzuster een club van 10 a 12
drinkebroers kent, die zich aan brandspiritus
te buiten gaan. De mannen zijn van het
laagst allooi. Een drogist uit eene andere
buurt, kende er 7 van hetzelfde slag.
Ook van de drogisten te Arnhem werden
verschillende mededeelingen ontvangen, be
treffende het drinken van brandspiritus.
Vooral zij, die het artikel bij de uitoefening
van hun beroep noodig hebben en door
het gebruik van jenever al diep gezonken
zijn, komen volgens de drogisten in de ver
leiding brandspiritus te drinken.
Een drogist vertelde verder, dat er tal
van kleine tappers zijn, die daartoe op
gewekt door reizigers van brandspiritus-
fabrieken direct van de fabriek brand
spiritus in eene hoeveelheid van ten minste
5 liter betrekken. Deze brandspiritus wordt
gedurende 24 uur getrokken op baci juniperi
(jeneverbessen), daarna gedistilleerd, verdund
en wanneer hij niet helder is met
aluin of melk geklaard. Het aldus verkregen
product wordt met jenever van slechte
kwaliteit vermengd en per borrel verkocht.
Z.i. werd dit kwaad door den hoogen accijns
en het hooge vergunningsrecht in de hand
gewerkt. Daar goede brandspiritus 85 pCt.
methyl-alcohol bevat, kan hij belangrijk ver
dund worden, vóórdat hij de sterkte van
jenever bereikt. Dit en de lage prijs maken
de vervalsching zéér winstgevend.
Wat te Arnhem is ontdekt, zal ook elders
wel voorvallen, al wordt dit wel eigenaardig,
door het rapport der afdeeling Amsterdam
vrij stellig ontkend wat de Hoofdstad betreft.
Maar dan vragen we ’n de eerste plaats
of de onthullingen van Arnhem niet aan
politie en justitie aanleiding moeten geven
eens een ernstig onderzoek in te stellen.
In art. 330 van het Strafwetboek toch
wordt tegen het verkoopen van
drinkwaren een gevangenisstraf
bedreigd en nu moge een
j ustitie desnoods
jenever en 1
beschouwen, zij behooren tot de drinkwaren
en de wijze waarop te Arnhem er soms
mede wordt omgesprongen, is een vervalsching
van de echte en ergerlijkste soort.
Naar men verneemt zal de man, die hier
Vrijdag j.l. door een dollen hond is gebeten,
op last van den inspecteur der volksgezond
heid, dr. Th. G. den Houter, die de wond
heeft onderzocht, naar Parijs vertrekken
om daar onder behandeling van Pasteur te
worden gesteld.
Straf voor
Het Volk meldt:
z/De Utrechtsche reserve-sergeant Jonkers
is wegens het schrijven van het stuk over
den luitenant Lakenveld de Heus tot 8 dagen
provoost veroordeeld. De waarheid of on
waarheid der door hem gepubliceerde feiten
werd niet onderzocht door de commissie van
onderzoek, bestaande uit twee kapiteins en
een eerste luitenant. De straf werd opge
legd wegens het publiceeren van daden van
een officier in een onderteekend stuk geza
menlijk met een vrijwillig korporaal en 7
minderen, zonder gebruikmaking van gezag.
//Jonkers, die meent niets strafbaars ge
pleegd en niet tegen krijgstucht gezondigd
te hebben, wijl hij in zijn stuk geen oordeel
over den luitenant Lakenveld de Heus, doch
slechts door dien luitenant bedreven feiten
mededeelde, wil in hooger beroep recht zoe
ken."
De soldaat K. van het le reg. inf.
te Leeuwarden, werd in het begin der maand
Juni dezes jaars overgeplaatst bij het 8e
reg. inf. te Doesburg. Op den dag der
overplaatsing verliet hij te Zwolle den trein,
verkocht zijn militaire kleeding en uitrus
ting, verbraste het geld en hield zich verder
te Kampen op, waar zijne ouders wonen.
In de vorige week werd hij na eene afwe
zigheid van zijn korps van 30 dagen ge
arresteerd. Zaterdagmiddag jl. is hij door
een sergeant en twee soldaten van het In-
structie-bataljon naar het huis van bewaring
te Arnhem overgebracht, waar hij wegens
le desertie in tijd van vrede voor een
krijgsraad zal terechtstaan.
In de laatste dagen werden in de
dagbladen meermalen mededeelingen gedaan
omtrent de uitbreiding, welke de kwakzal
verij in ons land krijgt. Als een staaltje
daarvan kan worden medegedeeld, dat sedert
eenigen tijd ook het dorp Voorschoten het
voorrecht heeft een wonderdokter (een
schoenmaker) onder zijne bewoners te tellen.
Als getrouw reiziger op de tram, die door
dat dorp loopt, zijn we bijna dagelijks ge
tuigen van het zeer groote aantal menschen
dat zijn raad komt inwinnen; 70 a 80 per
sonen per dag is niets bijzonders. En dan
nog wel menschen uit alle standen der
maatschappij. Tel.
Een flinke jongen uit de van Lennep-
straat te Amsterdam, de 14-jarige Jan de
Kort, heeft Zaterdagavond het leven gered
van een meisje van een paar jaar. Toen de
kleine de brandweer hoorde aankomen, was
ze op het kozijn van de woning barer ouders,
op de 4de verdieping, geklauterd, doch er
uitgevallen; de kleine greep zich vast aan
een lat van het bloemenrekje voor het raam,
bleef een oogenblik hangen, doch dat oogen-
blik was voor de Kort lang genoeg, om te
toe snellen, zijn armen uit te steken om te
trachten het vallende kind op te vangen.
De kleine kwam op zijn schouders terecht
en viel toen op straat, doch was aan hoofd
en armen, zoo licht gewond, dat ze, na ver
bonden te zijn naar de ouderlijke woning
kon worden teruggebracht iV. v. A
Kimtwerd, 20 Juli. Uitslag
heden gehouden aanbesteding
der gebouwen ten behoeve
landbouwzaken:
T. Bekema, Workum
F. Anema, Almenum
H. Bakker, Kollum
H. Schilstra, Sneek
C. Ysbrandia, Franeker
Gebr. Hollander,
B. v. Vliet, Sneek
J. Torenbeek, Harlingen
R. Bosma, Pingjum
T. Wijma, Burgwerd
T. Fokkema, Ureterp
T. de Vries, Kimswerd
J. IJbema,
De begrooting
door den heer Van der Leij te Arum, door
wien ’t werk zal worden uitgevoerd.
Spoorwegongeluk te Amsterdam.
Dinsdagmorgen had met den trein No. 123,
die te 10.22 spoortijd van het Centraal
station via Js Gravenhage naar Rotterdam
vertrekt, een ongeval plaats. Gaande over
den wissel nabij het blokhuis III, waar de
lijn zich tegenover de 2e Spaarndammer-
dwarsstr., splitst in Hollandsche en Zaansche
lijn, week het achterste gedeelte van den
trein, welk gedeelte bestond uit een van de
groote nieuwe derde klasse waggons, een
postrijtuig, een oude derde klasse rijtuig en
een gemengd rijtuig met eerste en tweede
kl. coupés, uit de hoofdrichting, waar
schijnlijk tengevolge van het verspringen
van den wissel. Het achterste gedeelte werd
daarop met het overige treinstuk meege
sleurd, derailleerde natuurlijk geheel en
knapte eindelijk, door het breken der kop
pelstangen af.
Een wonder mag het heeten, dat het
blokhuis gespaard bleef, want op geen halven
meter afstands daarvan boorde zich de zware
derde klasse wagen in den grond.
Groot was natuurlijk de schrik onder de
passagiers, die in de derailleerende rijtuigen
met hevige schokken door elkaar gesmeten
werden. Gelukkig werd niemand gekwetst.
Alleen kreeg een kleine jongen een schram
van een brekend glas; hij werd door een
zich in den trein bevindende verpleegster
verbonden. De passagiers van de veronge
lukte waggons werden overgenomen in het
intact gebleven treingedeelte en de trein kon
de reis voortzetten.
Intusschen was de Zaansche lijn geheel,
de Hollandsche lijn gedeeltelijk door
de. wagens versperd.
Het derde klasse rijtuig zat nabij het
blokhuis tot over de assen in den grond,
met versplinterde treeplank, verwrongen
buffers, gebroken stangen en vensters, zeer
ernstig beschadigd.
Het daarop volgende postrijtuig lag dwars
over twee rails, half over zij, eveneens met
de wielen in den grond.
De beide passagiersrijtuigen, die daarop
volgden stonden, half ter zijde van de uiterste
aan de Spaarndammerzijde gelegen rails,
mede beschadigd.
Spoedig waren de hoofdingenieurs van
vervoer en weg en werken, de heeren
Nierstrasz en Roessingh van Iterson, met
zeer veel personeel aanwezig en werd met
het werk tot vrijmaking van de baan aan
gevangen.
Laat in
gelukt het postrijtuig
verwijderen.
Bekroningen tentoonstelling Groningen.
Afdeeling boter. Rubriek I. Boter van
Stoomboterfabrieken, 1ste prijs (uitgeloofd
door H. M. de Koningin-Moeder), Coöp.
Stoomzuivelfabriek te Woudsend; 2e prijs
(uitgeloofd door den heer J. E. Scholten)
en bronzen eeremedaille (uitgeloofd door H.
Intusschen wenschen we er een andere
opmerking aan vast te knoopen van wat
algemeener strekking.
is in den geest van de bewering,
een der Arnhemsche drogisten gemaakt,
dat de hooge accijns en de hooge vergun
ningsrechten aanleiding geven tot dergelijke
zeer ergerlijke toestanden.
De leden van den „Volksbond” hebben
zeker niet minder dan wij, gegruwd van
de Arnhemsche onthullingen. Maar hebben
zij niet overwogen, dat de wijze, waarop een
deel hunner wil dat gestreden wordt tegen
drankmisbruik, dergelijk kwaad inderdaad
doet ontstaan?
Dat zijn de voorstanders van scherpe,
wettelijke beperkingen en dwangmaatregelen.
Drankmisbruik is in de eerste plaats een
onzedelijkheid. Verhooging van de moraliteit
en beschaving is dus het beste middel tot
bestrijding er van; men dient te beginnen
met de overtuiging algemeen te maken dat
drankmisbruik een individueel nadeel, een
maatschappelijke ramp is. Doet men dat niet,
gaat men de onwetendheid, de domheid te
lijf door steeds strenger beperkingen, dan
zoekt die domheid naar mazen, om aan de
wet te ontkomen en helpt de boosheid haar
die te vinden. Een drinker, een dronkaard
vraagt op den duur, niet, waar de drank
vandaan komt, welke de samenstelling, welke
de prijs er van is, als hij maar krijgt waar
naar hij verlangt. En de smokkelaar en de
knoeier profiteeren daarvan, en helpen hem
ten val, mits hij maar betaalt, mits tevens
hun winst zoo groot mogelijk zij.
Nu is door een commissie uit den „Volks
bond” een nieuw ontwerp-drankwet samen
gesteld. Dit verscherpt het reeds zoo onvol
doend gebleken stelsel der tegenwoordige wet
om het aantal „vergunningen” verband te
doen houden met het aantal inwoners en
formuleert tevens het stelsel van „local
option”, het systeem om de groote meerder
heid der bewoners hetzij van een geheele
stad, hetzij van een stadswijk te laten be
slissen, dat er heel geen sterke drank zal
verkocht worden,
Dat voorstel is op deze jaarvergadering
nog niet in behandeling genomen, de af
deelingen zullen er eerst hare gedachten
nog eens over laten gaan. Mogen we nu,
naar aanleiding van de medegedeelde feiten,
er op wijzen, dat men wel moet bedenken,
dat, hoe scherper de nieuwe Drankwet
wordt, hoe ergerlijker en hoe talrijker de
misstanden zullen zijn, die daaruit worden
geboren en hoe iets’, wat we thans haast
ongelooflijk achten, het drinken van brand
spiritus, steeds meer zal voorkomen, naast
misschien misbruik van ether en andere
verdoovende middelen. De Arnhemsche ont
hulling zij een waarschuwing voor hen,
die in scherpe wetten heil meenen te moeten
vinden.
Bolswardsche Courant
