Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
42ste Jaargang.
1903.
No. 67.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
de Tentoonstellingsfeesten
DONDERDAG 20 AUGUSTUS.
D1NNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
en
van
van den
vooral van
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
een totaal in ont-
f 174.545.75, in uitgaven van
met een batig saldo van
Joure, 17 Augs. Toen de 11 uur tram
van Heerenveen heden avond op korten
afstand van het station alhier stilhield tot
het uitlaten van passagiers, stapte eene be
jaarde juffrouw aan den slootkant uit en
geraakte met koffer en al in de vrij diepe
bermsloot. Op haar hulpgeroep snelden
spoedig eenige personen toe, die door de
duisternis er eerst na veel moeite in slaagden
de drenkelinge op het droge te helpen. Na
zooveel mogelijk van droge kleeren voorzien
te zijn, kon de reizigster die te Amsterdam
thuis behoorde en daarheen op weg was,
haren tocht vervolgen. De Lemster tram
ondervond door dit ongeval nog al eenige
vertraging.
Jorwerd, 17 Augs. Het is nu reeds meer
dan een jaar geleden, dat de typhuskoortsen
hier uitbraken. Sedert is ons dorp er nog
niet vrij van geweest. Gelukkig heeft de
ziekte over ’t geheel een niet ernstig ka
rakter; slechts in één geval heeft zij een
eens heel
de Bols warders. In
ongeveer niets en men
die van onze jaar-
half Nederland
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ledige, aan de Waag te Leeuwarden gestem
pelde Friesche botervaten, waarin ze knoei-
boter deden. Margarine was toen niet bekend,
doch men vervalschte boter met een mengsel
van meel, varkens- en schapenvet van export-
slagerijen, innig vereenigd en gekneed en
bedriegelijk gekleurd. De Friesche boter kwam
in miscrediet, evenals 't Friesche vee het
reeds was. ’t Gevolg wasmen bedong
lagere prijzen.
De prijzen der boerderijen waren bovenmatig
gestegen. Geldbeleggers wilden als om strijd
de boerderijen koopen, waarvoor de boeren
zelven zulke fabelachtige pachtsommen be
taalden.
Toen kwam de val. Het huis van menigeen
w’as op geen vasten grondslag gebouwd; toen
de waterstroomen er met geweld tegen aan
sloegen en de kwade winden waaiden, bleek
't daartegen niet bestand en 't werd neer
geworpen.
Groot, diep, zwaar was de val!
De veepest en besmettelijke longziekte kwa
men en wijlen minister J. Heemskerk Azn.
verordende, dat al het vee uit een stal moest
worden afgemaakt, wanneer ook maar één
dier door een dezer beide besmettelijke ziekten
was aangetast. Het rijk vergoedde 2/3 der
waarde en verkocht het gezonde vleesch bij
veris, best vleesch, dikwijls voor nauwelijks
een dubbeltje per pond, de biefstuk er bij
in begrepen. De prijs was zoo laag omdat
er zoovéél vleesch werd verkocht.
De pachtsommen waren hoog, te hoog, en
boter en vee brachten steeds minder op. Velen
trokken naar Amerika en wilden daar, waar
niemand hen kende, liever armoede lijden
dan in Friesland, waar de deurwaarder hen
van eigen haard verdreef.
Tegen ernstige kwalen moeten krachtige
geneesmiddelen worden toegepast.
De Friezen zijn vasthoudend en verzetten
niet licht de bakens, maar als ’t moet, omdat
’t getij verloopt, doen ze ’t ook goed.
De veepest en longziekte weken voor goed.
De zuivelfabrieken kwamen. Door bemid
deling van den heer Fontein de Jong, te
Murmerwoude, en anderen, kwam te Bols
ward een zuivelschool tot opleiding van
directeuren van zuivelfabrieken, waaraan
menige plaats haar vooruitgang dankt. Krachtig
heeft men den tegenspoed ’t hoofd geboden,
de bestaande gebreken verbeterd, nieuwe
voorkomen, ’t Is een kleine moeite een
goeden naam te verliezen; maar 't is tobben,
langdurig, aanhoudend zich inspannen, om
een verloren goeden naam weer terug te
krijgen.
Nu, we mogen zeggen, de goede naam is
weer verkregen. Wel is ’t niet gelukt, voor
de Friesche boter op de Engelsche markt
den hoogsten prijs te bedingen, dien de Deen-
sche steeds verwerft, doch we mogen zeggen:
de Friesche boter en ’t Friesche vee zijn
weer beroemd.
Dat kon men zien op deze tentoonstelling.
We behoeven zeker ’t belang van wat
Dinsdag en Woensdag te zien en te hooren
was, niet meer aan te geven. Reeds de tegen
woordigheid van den heer Commissaris der
Koningin,*baron Van Harinxma thoe Slooten,
bewijst, dat we hier met de hoogste provin
ciale belangen te doen hebben.
v. d. Feer van
een jong maatje, dat volgens
een baas is, Tj. Kooistra
M. Helfrich van Kimswerd, terwijl
•de f 12 ten deel vielen aan A. Brouwer
van Achlum, Jan Reitsma van Pingjum en
J. Struiksma van Wommels.
Ureterp, 15 Aug. Gisteravond liep het
halve dorp schier te hoop, op ’t vernemen
van ’t gerucht, dat drie mannen //vergiftig”
goed hadden gedronken. Wat was ’t geval?
Bedoelde drie zouden een lijkkist halen en
werden toen, zooals gebruikelijk is, getrak
teerd op ’n glaasje. Maar een poosje later
gevoelden ze zich allen zeer onwel; bij twee
deden zich vergiftigingsverschijnselen voor:
braken met een zeer onwel gevoel, en toen
de flesch, waaruit geschonken was, nog eens
werd nagezien, bleek werkelijk het geval te
zijn, hetgeen men vreesde. Bij vergissing
was eene flesch genomen met het etiket
Zuiveringsvocht voor vee. Men spoedde zich
terstond met de drie patiënten naar Dr.
Beijerman te Drachten, die een tegengift
gereed maakte. Na den geheelen nacht af
en toe gebraakt te hebben, gevoelden ze zich
heden heel wat beter, zoodat de gevolgen
niet ernstig zullen zijn.
FLepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Wonseradeel, 15 Aug. Van 'de heden
gehouden Raadsvergadering valt het volgende
mede te deelen
Aan den heer W. Postma is eervol ont
slag verleend als hoofd der school te Ex-
morra wegens benoeming naar elders.
Tot onderwijzer aan de school te Tjerk-
werd is benoemd K. van Eek te Grouw,
no. 2 der voordracht, waarop verder voor
kwamen S. Gorter te Twijzel en G. de
Vries te Ried.
Tot advies in handen van Burg, en Weth.
zijn gesteld verzoekschriften van den aan
nemer der verbindingsvaart uit de Melk-
vaart naar de Groote Zijlroede om vergoe
ding van de schade, die hij tot een beloop
van f 1500 bij de uitvoering van dat werk
heeft geleden en van den pachter der sluis
en havengelden te Makkum om gedeeltelijke
kwijtschelding van pacht wegens vermin
derde scheepvaart.
Op een adres van drie wegwerkers om
verhooging van jaarwedde zal bij de be
handeling der gemeentebegrooting worden
gelet.
Door Burg, en Weth. is aangeboden het
ontwerp voor eene verordening op het pen-
sioneeren van gemeente-ambtenaren en hunne
weduwen. Dit ontwerp is tot onderzoek en
rapport in handen gesteld van eene com
missie, waarin zijn benoemd de heeren A.
de Jong, Blanksma en Wijnia.
Gunstig is beschikt op een bezwaar van
D. Heslinga te Arum tegen den aanslag op
het kohier van schoolgeld over het le
kwartaal.
Het kohier van schoolgeld over het 2e
kwartaal is vastgesteld tot een bedrag van
f 486.95.
toch maar hangen en de besmetting plant
zich voort. Zou daartegen niets te doen zijn?
Sneek, 17 Aug. Prachtig weer, afgewisseld
door een weinigje stofregen, begunstigde
heden onzen kaatswedstrijd, waaraan 24 uit-
genoodigden deelnamen.
Bij de prijzen: f 45, f24 en f 12, waren
nog drie groote, prachtige zilveren medailles
gevoegd, door onze vereeniging ter bevorde
ring van ’t Vreemdelingenverkeer, waarvan
één, in keurig étui, prijkte met een fijne
laag verguld.
De weinige belangstelling, die hier voor
kaatsen bestaat, ’t slecht te vertrouwen weer
en misschien ook een kwartje entrée, wsft-en
de oorzaak, dat een betrekkelijk klein, maar
hoogst dankbaar publiek den wedstrijd bij-
woonde. Prachtig werd er gekaatst en telkens
klapten de handen als er weer een fijne
kaats was afgespeeld.
Tot bij halfzes duurde ’t, voordat ’t lot
beslist was.
J. v. d. Steegh van Bozum, A. Groene-
veld van Beetgum en L. Kramer van Bols
ward gingen strijken met den Isten pr. en
de zilv. medailles, van welke de Jury de
verguld zilveren moest toekennen aan v. d.
Steegh, als de Koning van het winnend
partuur.
De f 24 verkregen H.
Oosterlittens,
Jan Reitsma al
alhier en
Onder den titel:
te BOLSWARD,
bevat de Sneeker Courant het volgend artikel
’t welk wij belangrijk genoeg achten, om
het gedeeltelijk over te nemen.
De Sneekers moesten eigenlijk
naijverig worden op
Sneek gebeurt zoo
teert hier op den roem,
lijksche hardzeilerij over
uitgaat. Sneek gaat er prat op de tweede
stad van Friesland te zijn en bloeit door
handel, nering en nijverheid.
Doch eens wat extra's ondernemen, dat
wil er bij de Sneekers niet in.
Sneek moest wat meer naar Bolsward zien
en een weinig overnemen van den geest, die
daar heerscht en die telkens wat nieuws uit
denkt, om van zich te doen spreken.
Hoeveel tentoonstellingen enz.- zijn er al
niet te Bolsward gehouden en... ook altijd
geslaagd. Wie herinnert zich niet de schil
ders-, bakkers-, petroleum- en nog andere
tentoonstellingen 1
Nu, Dinsdag en Woensdag, werd er een
landbouwtentoonstelling gehouden, ter ge
legenheid van de groote algemeene jaarlijksche
vergadering van de Friesche Maatschappij
van Landbouw.
We behoeven zeker niet te zeggen, dat,
waar andere te Bolsward gehouden exposities
iets gezochts over zich hadden, men de
landbouwtentoonstelling als iets zeer actueels
mag beschouwen.
We mogen toch beweren, dat geen pro
vincie van Nederland meer dan de onze haar
hoofdbestaan vindt in landbouw en veeteelt
en wat daar mee samenhangt.
De bloei van Friesland hangt af
bloei van landbouw en veeteelt,
den laatsten.
En die bloei is zeer ongelijk, 't Gaat met
den veeteelt ook even als met handel
industrie, die eveneens hun tijdperken
voor- en tegenspoed hebben.
We beleven hier thans weer een tijd van
voorspoed. Doch ook tegenspoeden zijn er
geweest.
Laten we hierover even uitweiden en dan
de landbouwfeesten in 't wakkere nette
Bolsward bij wonen.
Veeteelt en zuivelbereiding staan hier hoog;
doch niet alleen thans, reeds eeuwen voerde
onze provincie hare beste koeien, hare boter
en kaas uit; reeds eeuwen kreeg Holland
van onzen overvloed. In 't voorjaar vervoerde
men uit Harlingen zooveel koeien naar Hoorn,
(om van daar verder verzonden te worden,)
dat bijna alle schepen daarvoor in beslag
werden genomen.
Een tijd van grooten bloei beleefde Fries
land voor en om 't jaar 1870. Men baadde
in weelde. Het vee was ongehoord duur, de
boter bracht buitengewone prijzen op, de
boeren werden rijk. Alle vakken en bedrijven
bloeiden en de toestand was benijdenswaard.
Armoede behoefde er niet geleden te worden.
In den winter werd altijd verdiend met vlas
braken, dorschen, 't verzorgen van 't groot
aantal koeien.
z/Waar aas is komen de gieren” zegt het
spreekwoord en zoo ging 't ook in Friesland.
De boeren konden de overdadige weelde niet
verdragen en op alle manieren werden zij
aangespoord hunne overtollige guldens te
beleggen.
Men ging speculeeren en vertrouwde menig
speculant, die zich met een mooi praatje
aardig wist voor te doen. Men zou misschien
aandeelen genomen hebben in een sneldienst-
maatschappij naar de Zuidpool of de Zon,
als ze maar hooge percenten beloofden. Van
•degelijke fondsen met lage rente moest men
niets hebben. Er werd door velen zoo veel
gespeculeerd, dat er geen geld overbleef voor
deugdelijke afwatering door begreppeling en
bemaling. Het beste fokvee werd tegen bui
tensporige prijzen naar Amerika, Engeland,
ja, waar niet heen, verkocht. Doch men
vergat, zelf ook best fokvee te bewaren of
tot onvermijdelijke bloedverversching aan te
koopen; en zoo verminderde het vee steeds
in gehalte, al ging de veestapel in getal
vooruit.
Niet alleen Friesch vee, ook Friesche
boter had een wereldberoemden naam. Dit
loopig vastgesteld met
vangsten van f
f 170,190.46 en
f 4355.29
Inzake een quaestie tusschen het dage-
lijksch bestuur en de uitvoerders van de
restauratie van den toren te Burgwerd, heeft
de Raad zich vereenigd met het voorstel van
de bouwcommissie om aan dezen een bedrag
van f 1831,81 aan te bieden, in stede van
het door hen gevorderde bedrag van f 1992,39.
Zich bereid te verklaren om van gemeen
tewege over te gaan tot het verbreeden van
de BolswarderHarlingervaart in de kom
van het dorp Kimswerd, onder voorwaarde,
dat van de op f 7400 geraamde kosten, uit
de provinciale fondsen 7 5 pet. subsidie worde
toegestaan.
Aan het einde der vergadering werd door
den Voorzitter een woord van afscheid ge
richt tot den wethouder T. H. Rinia, die,
tengevolge van niet herkiezing als raadslid,
heden voor het laatst ter raadsvergadering
tegenwoordig was.
De natte zomer heeft den ondernemer
van Z/De Vereeniging” te Rotterdam den
heer Hobroeckx, op het practische denkbeeld
gebracht, den tuin in minder dan een minuut
te overdekken, wanneer de onheilspellende
bewolkte lucht met stoornis dreigt, en zoo
doende een menschenmenigte van bijna 2000
in 46 seconden tegen het hemelwater te
beschutten.
In den tuin, die eene oppervlakte heeft
van pl.m. 1000 vierk. M., zijn op beton-
fundeering aangebracht 16 ijzeren kolommen,
in twee rijen verdeeld, en verbonden door
ijzeren leggers van 35 M. lengte, waaraan
bevestigd is door 32 stangen of baleinen,
een geprepareerd brandvrij zeildoek.
In opgerolden toestand zijnde, kan de
overkapping of parapluie in 46 seconden met
twee handles, die uit zich zelf kunnen afloo-
pen, neergelaten worden.
Te Rhenen is de metselaar P. L., die
zich voortdurend aan misbruik van sterken
drank schuldig maakt, Zaterdagavond in zulk
een verregaanden staat van dronkenschap
thuis gebracht, dat hij, na eerst nog eenige
harde woorden en verwenschingen tegen zijn
vrouw te hebben uitgebraakt, op een stoel
en vandaar op den leien vloer is neerge
vallen en daar, in een slaap is geraakt, waar
uit hij niet is ontwaakt, 's Morgens werd
hij dood gevonden. Het aan vrouw en kin
deren onthouden weekloon had hij aan drank
besteed. N. R. Ct.
Vrijdag reed men op het traject de
GrensEecloo van de tramlijn EdooIJ zen
dij ke niet, omdat... alle tien de locomotieven
defect waren.
In het verslag van de Rotterd. Kamer
van Koophandel wordt terecht gewezen op
het gemis van een handig vijf centstuk.
Ieder, die in het buitenland verkeert, weet
bij ervaring hoe voor de locale vervoermid
delen en andere kleine uitgaven op straat
het 10 Pf. stuk, het 10 centimenstuk of
de penny onmisbaar is. De bestaande 21/i
■centstukken voldoen daartoe niet en worden
buitendien grootendeels voor muntgasmeters
in beslag genomen en aan de circulatie ont
trokken. Ons stuivertje is te klein en om
met losse centen te betalen of af te passen
behoort niet meer in onzen tijd van snel
handelen en snel verkeer.
Onlangs gaf het Volk een statistiek
van spoor wegongevallen op de Nederlandsche
lijnen, om aan te toonen, dat er na het
ontslag van //het beproefde personeel” als
gevolg der staking meer ongelukken voor
kwamen dan vroeger. Dat werd geweten aan
de onbekwaamheid van het tegenwoordige
personeel.
Naar de juistheid dezer bewering heeft
het orgaan van den Bond van Staatsspoor-
personeel een onderzoek ingesteld; de uit
komst daarvan deelt het in zijn pas ver
schenen nummer mee. En daaruit zien we,
dat in de maanden Februari tot en met Juni
1902 op de lijnen der Staatsspoor werden
gewond 148 en gedood 10 personen, terwijl
die getallen in hetzelfde tijdperk van 1903
waren resp. 114 en 7.
z/Men behoeft zich dus, meent het orgaan,
over onze onbekwaamheid nog niet erg on
ze
Bolswardsclie Courant
