Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1903.
42ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 89.
DONDERDAG 5 NOVEMDER.
POPULAIRE BRIEVEN.
VOOR
Afzonderlijke
nijverheid zich niet
geduchte
INGEZONDEN.
Bolsward, 3 November.
Hoogachtend
J. HEIJT.
afdoende
nog maar
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
hen die zoo
Ofschoon, ik
over de Tramweg-maatschappij
de Sneekerbrug genoemd
Bols-
een be-
Gemeente-
niet kan, zou
maar wat laten rusten. En de
van het kapitaal? Dit is immers
gemakkelijk mogelijk gesteld.
Joure, 2 Nov. Terwijl de timmerman G.
Hiemstra heden morgen gaten kapte in balken
van de in aanbouw zijnde meubelmakers-
werkplaats van den heer K. de Vrij alhier,
schoot onverwachts de vlijmscherpe beitel
uit en drong met kracht in zijn linkerhand,
tengevolge waarvan dit lichaamsdeel zöo
ernstig werd verwond, dat direct geneeskun
dige hulp moest worden ingeroepen.
Oldeboorn, 2 Nov. Bij den veehouder
K. de Wal te Warniahuizen onder dit dorp,
wiens binnenpolder de vorige week door het
doorbreken van een gedeelte polderdijk geheel
onder water is geloopen, zijn thans in enkele
uren drie koeien gestorven.
Zonder dat er vooraf ook maar het ge
ringste ziekteverschijnsel viel waar te nemen,
vielen de beesten plotseling dood op den stal
neer.
De districts-veearts is per telegraaf ver
zocht een onderzoek te willen instellen.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Friesche Maatschappij van Landbouw,
afdeeling Bolsward.
Af. de R.
Mag ik beleefd eens aan U vragen of er
iets bekend is van het financieel resultaat
der in Augustus jl. gehouden tentoonstelling?
Belanghebbenden, meer bepaald de aan
deelhouders in het waarborgfonds, hebben
stellig al eenigen tijd uitgezien naar de
gebruikelijke „rekening en verantwoording”.
In verband daarmee, ben ik zoo vrij voor
bovenstaande vraag een plaatsje in uw blad
te verzoeken.
de vreeselijke ziekte, waaraan hij zijn naam
ontleent. Voor enkele jaren werden in Gaaster-
land meerdere exemplaren gevangen.
De fabricatie van metselsteenen aan het tichel-
werk „Friso” te Rijs gelukt thans zeer goed
en het fabrikaat heeft een goeden aftrek.
De specie wordt thans voor een deel aange
voerd van de klei en verwerkt door bekwame
werklieden uit IJselstein en omstreken.
II.
Geachte lezeressen en lezers!
In mijn vorigen brief scheidde ik van U
met de belofte, om in een volgenden, dat
is dus dezen, eenige regelen te wijden aan
het Grootscheepsvaarwater en wat er nog
meer te bespreken viel. Die belofte wensch
ik getrouw te blijven, weshalve ik mij thans
nederzet, om U een en ander mede te deelen.
Ik wil dan nagaan wat er alzoo in de ver
gadering van den Raad onzer Gemeente be
handeld is geworden; ik bedoel namelijk die
Raadsvergadering, waarin ook de subsidie
voor het grootscheepsvaarwater is toegestaan,
dat was, meen ik, de vergadering van Vrijdag
9 October laatstleden. Ik beloofde dan,
zooals ik boven reeds zeide, om zoo goed
mogelijk, de voor- en nadeelen na te gaan
welke er zouden kunnen voortvloeien voor
Bolsward en de nijverheid dezer Gemeente,
door Bolsward een vaarwater te verschaffen
voor groote schepen, of beter uitgedrukt,
om Bolsward voor groote schepen bereikbaar
te stellen.
Onze vroede vaderen kwamen overeen, om
punt 1 der agenda namelijk het vaarwater
het laatst te behandelen, wat ik van hun
standpunt bezien ook volkomen juist acht,
maar ik voor mij, als briefschrijver, geef er
de voorkeur aan, om den hoofdschotel van
die vergadering de eerste plaats in dezen
brief te geven. Ik heb altijd de gewoonte,
om wat het voornaamste is, het eerst te
behandelen, omdat ik mij dan met meer lust
en opgewekter aan de zaak overgeef en ook,
omdat het mij wil voorkomen, dat men zich
op ’t einde van een brief vlugger en ge
makkelijker, ja te vlug en te gemakkelijk
van zoo iets gewichtigs af maakt. Althans,
ik voor mij, ben die meening toegedaan. Men
begrijpe mij echter* wèl. Niet, dat ik zeggen
wil, dat de Raad er zich te vlug en gemak
kelijk van ontdaan heeft, integendeelhet
is ons allen genoegzaam bekend, dat de Raad
er zich meer dan eens onledig mee gehouden
heeft. En buitendien, ik heb zooeven ook
reeds gezegd, dat het mij, wat den Raad
betreft, van de leden daarvan voor eene
vruchtdragende discussie wenschelijk en juist
voorkwam, om te doen, zooals zoo terecht
door den Voorzitter werd voorgesteld endoor
den Raad werd besloten. Nogmaals dus de
verzekering, dat ik die handelwijze niet afkeur,
doch haar veeleer en van ganscher harte
toejuich. Men vergeve mij slechts, om van
dien regel af te wijken en ik verzoek U
derhalve beleefd, om goed te vinden, dat ik
het eerst behandel, wat als nummer I aan
geduid is. Ter zake dan.
Laat mij, als optimist, het eerst maar eens
trachten aan te toonen het voordeel, dat er
mijnsinziens direct of indirect uit voortvloeien
kan, dat onze goede stad hare verkeersmid
delen of gelegenheden ziet toenemen.
Terwijl men al spreekt en moeite doet, of
misschien reeds gedaan heeft om de commu
nicatie per tram of trein uitgebreider te
maken, door bijvoorbeeld te ijveren voor een
locaalspoorweg van uit den zuid-oosthoek der
provincie via Bolsward naar Wommels c.a.
vind ik, dat waar de gelegenheid zich nu
zoo prachtig voordoet, om ook te water in
beter conditie te komen, men niet mag na
laten, die gelegenheid gretig en met beide
handen aan te vatten, om Bolswards bloei
te bevorderen. Want ik heb de heilige over
tuiging, misschien ben ik wel wat te opti
mistisch, dat, indien er al menschen geneigd
zouden zijn, eene fabriek in Bolsward op te
richten, zij zulks zullen hebben nagelaten,
omdat er te water geen voldoende gelegen
heid bestond, om de gefabriceerde goederen
met een groot flink vaartuig te verzenden.
Gij zult mij misschien tegenvoeren, dat de
zoodanigen hunne producten dan maar per
tram of dergelijke moeten vervoeren, doch
gij zult mij moeten toegeven, dat men dit
lang niet altijd en naar alle plaatsen van
ons land kan doen. En daarbij komt ook
nog dit, dat sommige artikelen zich beter
leenen voor een vervoer per schip of boot
stad er bij vooruit gaat. Waarom? Omdat
er dan veel kans bestaat, dat evenals in
andere steden het geval is, ook hier mannen
gevonden zullen worden met lust, met onder
nemingsgeest, met energie, om fabrieken op
te richten, want gij moet niet wegcijferen
de groote waarheid van het spreekwoord:
//gelegenheid maakt genegenheid”. En dan
zullen er aan die fabrieken en aan die
industrie-inrichtingen werkkrachten noodig
zijn. Die werklieden verdienen daardoor hun
behoorlijk werkloon; zij hebben dan //vast
geld” zooals men dit noemt en dat geld
wordt natuurlijk weer in verschillende handen
gebracht. Nu moeten de arbeiders, nu er
nog geen zoodanige fabrieken zijn, ook wel
in hun onderhoud voorzien, maar als het
losse werklieden zijn, zooals nu het geval
is, die vandaag werk hebben en morgen leeg-
loopen, dan koopen zulke menschen, wanneer
ze wat verdiend hebben en hebben ze geen
geld, welnu, dan wachten ze, tot er weer wat
komt en behelpen zich zoolang, tot er weer
werk is. Dan kunnen ze weer koopen, de
een ’n nieuwe j as, de ander een nieuwe broek
enz. Vraag het hun maar eens, wat ze liever
hebben, vast geld of sommige tijden van
het jaar wat verdienen en ik durf wel haast
voorspellen, dat het antwoord niet twijfel
achtig zal zijn, doch dat zij als uit één
mond zullen roepen om ,/vast geld”.
En zou de stad daarvan dan niet weer in
direct profiteeren Zouden, indien de arbeiders
konden rekenen op een vast weekloon, de
winkeliers daarvan niet genieten?
Zouden dan die winkeliers niet nog bloeien-
der zaken krijgen?
Zouden handel en
uitbreiden, ja, zeer in om vang toenemen, als
Bolsward eens een industrieplaats is geworden?
De arbeidersstand zou wat steviger, wat
solieder worden en zij zouden van arbeiders
opklimmen tot kleine burgers en de burger
van thans zou dan nog flinker burger worden
en heil de stad, die zich beroemen kan op
,zeen gulden- middenstand”.
20,000 Gulden subsidie is er door onzen
gemeenteraad voor verleend, voorwaar, geen
luttel bedrag, doch ik ben de vaste meening
toegedaan, dat dit kapitaal nuttig wordt aan
gewend en dat het voor ons goede renten
zal afwerpen.
Herik. Nieuwsbl. v. Fr.
Wonseradeel, 31 Oct. De Gemeenteraad
heeft heden de begrooting van 1904 vast
gesteld tot een totaal van f 150,300. In
verband met de begrooting is aan drie
klerken ter secretarie ieder f 100, aan den
concierge in het gemeentehuis f 50 en aan
drie wegwerkers ieder f 26 verhooging van
jaarwedde toegekend en eene nieuwe regeling
van de bezoldiging der veldwachters vast
gesteld. De aanvangsjaarwede voor dezen is
bepaald op f 500, zij wordt viermaal, telkens
na tweejarigen dienst, met f 25 en alzoo
tot een maximum van f 600 verhoogd. Bij
het bereiken van den 65-jarigen leeftijd
wordt ze met f 50, en van den 70-jarigen
leeftijd nogmaals met f 50 verlaagd, ten
ware Burg, en Weth. in de dienstprestatie
van de titularissen aanleiding mochten vinden
hen in het genot van het hooger bedrag te
laten.
De Raad heeft verder besloten:
1. Goed te keuren de rekening van het
beheer van den BolswarderHarlingerweg
over 1902.
2. Aan het algemeen armbestuur toe
stemming te verleenen tot het verkoopen
van eene woning te Dedgum.
3. Afwijzend te beschikken op het ver
zoek van T. Wiersma te Dedgum, om ver
goeding van de schade, welke hij geleden
heeft ter gelegenheid van het slatten der
vaart aldaar, tengevolge waarvan zijn molen
het overtollige water niet kon uitmalen.
4. Het kohier van schoolgeld over het
derde kwartaal vast te stellen tot een bedrag
van f 459,60.
5. Nieuwe verordeningen op de heffing
en invordering van schoolgeld vast te stellen,
zulks naar dien de bestaande heffing tot
ultimo December 1903 goedgekeurd was.
Bij deze gelegenheid is het tarief der heffing
aan eene algeheele herziening onderworpen,
waardoor voor sommige categoriën van aan-
geslagenen in den hoofdelijken omslag het
schoolgeld verhoogd is en een tweetal nieuwe
categoriën van aangeslagenen aan de heffing
onderworpen zijn.
6. De behandeling van het ontwerp der
verordening op het pensioneeren van ge
meenteambtenaren en hunne weduwen tot
de volgende vergadering uit te stellen.
Workum, 2 Nov. Alhier was een weduwe
overleden. Een werkman uit Balk, die de
stille hoop had mede-erfgenaam te zijn,
spoedde zich per rijtuig naar hier, maar
kwam onder Molkwerum met paard en rijtuig
in het water terecht. Allen werden gered,
maar toen ze eindelijk te Workum waren
gekomen, moesten ze wedervaren, dat tante
hen had onterfd. Voor hen een
tegenslag.
helen, dit zou een groote uitgave voor
ward zijn en dan kon er wel eens
denkelijke ruimte komen in onze
brandkast. EnfinAls het nu
ik dit nog maar wat laten rusten,
aflossing
zo° L -
En nu leg ik de voordeelen in de eene
schaal en de nadeelen in de andere, en dan
wil ik eens zien aan welke zijde de evenaar
naar beneden zal gaan. Ik geloof met volle
overtuiging, dat de schaal, waarin de voor
deelen zijn gelegd, het zwaarst zal zakken
en daarom breng ik hier een woord van hulde
aan onzen Raad, die getoond heeft begrepen
te hebben de volle waarde van het devies:
//Bolsward vooruit”.
In deze zelfde Raadsvergadering werd be
handeld een adres van J. J. Knorr c.s. be
treffende het plaatsen van een urinoir bij de
Sneekerbrug. Uit het advies van Burge
meester en Wethouders bleek, dat de Tram-
wegmaatschappij, op wier weg het lag ge
noemde urinoir in orde te brengen wel wat
heel langzaam was met het volbrengen van
dien plicht. Daarom heeft het Gemeentebestuur
die taak inmiddels maar in het reine ge
bracht.
Nu ik toch
spreek en eveneens
heb, moet het er maar meteen uit, dat het
mij altijd zoo tegen de borst stuit als ik
daar getuige ben van het rangeeren der
trammen. Het wil mij voorkomen dat het
daar heelemaal niet de plaats is voor rangeeren.
Somwijlen hebt gij daar een opeenhooping
van machines, personen- en goederenwagens,
alsmede melkwagens gaande naar- of komende
van de boterfabriek en te midden van dit
alles nog wandelaars, fietsers en dergelijke.
Waarom koopt de maatschappij niet een stuk
land, waar zij het station opbouwt en waar
dan meteen een terrein, afgesloten van den
publieken weg, is, bestemd voor rangeeren en
wat er meer te verrichten valt? Ik meen
wel haast, dat zulks al meer dan eens in
overweging is genomen en waarom daar dan
niet mee begonnen. Gerust, het station is
lang niet mooi en niet te goed om tot den
grond toe te. worden geslecht. Is het U
nooit opgevallen, dat er midden op den be-
ganen weg een groote poel of plas machine
olie lag, hoogst waarschijnlijk daar terecht
gekomen, door het omvallen van de oliekan,
terwijl men de machine wilde smeren? Ik
heb wel gezien, dat er dames wandelden,
die de schrik om ’t hart sloeg omdat zij
bang waren, dat hare mooie japonnen met
die plas vuiligheid in aanraking zouden komen.
En die vrees kan ik zeer goed billijken.
Het is niet erg pleizierig als zij een hoe
veelheid van die smeerolie meenemen. Zou
dus de maatschappij hierin spoedig verande
ring brengen? Ik hoop het.
Ik merk daar, dat mijn brief een al
aardigen omvang heeft aangenomen, daarom
za] ik mijne andere opmerkingen maar be
waren tot een volgenden keer en eindig ik
thans met U de groeten aan te bieden van
WILLEM.
En nu nog de schaduwzijde. Ik geloof
dat het plan is om slechts het grootscheeps
vaarwater te brengen tot het Kruiswater. En
wat is dan het geval? Dit, dat er nog maar
enkele fabrieken een betere gelegenheid hebben
gekregen om hare producten en grondstoffen
te laden en te lossen en dat dus door het
ruime vaarwater de fabriek //Hollandia”,
houtzaagmolen, de roggemolen, de gasfabriek,
de olieslagerij, de grutterijen en nog meer van
dien aard niet gebaat zullen worden, doordien
men aan het plan blijft vasthouden om het
vaarwater slechts te vergrooten tot aan het
Kruiswater. Ik kan mij dan ook heel best
voorstellen dat er menschen zijn, die, bij
eenig nadenken hebben ingezien, dat wij
hier voor 20,000 gulden toch waarlijk wel
iets mogen hebben verkregen, dat in eens
zou zijn geweest en die dit werk
half werk noemen. Ja, want ook
hierin wil ik eerlijk blijven, ik gevoel wel
veel voor het bezwaar van
spreken. Het is ook waar,
noem het daarom nog lang niet ,/halfwerk”,
o, neen? Ik neem altijd, indien ik het geheel
niet kan krijgen, al heel gaarne datgene aan,
wat ik wèl kan machtig worden. Maar even
wel, indien de Gemeente het doen kan, d.w.z.
indien de draagkracht der Gemeente het toe
laat, zou ik de eerste willen zijn om te be
werken, dat het vaarwater vergroot zou
worden niet tot aan het Kruiswater, maar
tot even buiten de voormalige Sint Janspoort.
Gij zult wel schrikken, lezer, dat ik zoo
durf, maar laat ik er dadelijk bijvoegen, dat
ik het niet anders zou doen, dan nadat men
de volkomen zekerheid had verkregen, dat
het de draagkracht der Gemeente niet zou
overschrijden. Ware dit het geval, ik zou er
natuurlijk geen oogenblik aan denken. Want
deze door mij geopperde verlenging van het
grootscheepsvaarwater zou natuurlijk alléén
Hemelum, 2 Nov. Door een lijsterstrikker
alhier is een pestvogel gevangen. Deze schoone
vogel heette vroeger de voorhode te zijn van
ten laste oi liever ten koste van de stad
komen en dan zouden er twee bruggen moeten
worden vergroot of, wat mijns inziens waar
schijnlijker is, geheel nieuwe moeten worden
aangebracht en, laat ik het mij niet ver*
En wanneer nu wèl een grootscheepsvaar
water Bolsward bereikbaar maakt en het van
zijn gedeeltelijk isolement bevrijdt, dan kan
liet niet achterwege blijven, dat onze goede
JUndelijk', nog zijn benoemd tot leden van
de commissie tot wering van schoolverzuim
de heeren J. H. Upma en O. IJ. de Haas
te Arum en B. Luxwolde, M. Hoekstra en
K. T. Westra te Witmarsum,
Bolswardsche Courant
