No. 36.
1904.
43ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en 'Wonseradeel.
U i
'I
DONDERDAG 5 MEI.
1
BINNENLAND.
4 d
x I
i
KLEINE STATEN.
.1
VOOR
ij
afzonderlijke
Appelscha
dit onderzoek definitieve voor-
van
aan
niks heb-
er mee,
1
J
gegeven
Met een rede van
gezellig bal werd de
i J
en zijn veelbeteekenende
en aflossing van obliga-
a.s. moest plaats hebben
dit jaar te schorsen;
een commissie te benoemen uit obli-
om een nauwkeurig onderzoek
naar den toestand der Maat-
verschilligheid der groote menigte,
enkele, maar
hebben ons
ming gezonden.
En nu zien wij Kuyper zelf weer aan
liet werk met al het gezag, ontleend
Het is zoo ongewoon, dat een Nederlandsch
minister iets anders doet dan wetten maken,
regeeren, „openen” en in de kamers rede-
neeren, dat men in den lande de beweeglijk
heid van minister Kuyper met ietwat boersche
verbazing opmerkt en wantrouwt. Een mi
nister... het was tot nu toe een Hagenaar,
die daar op zijn bureau hard of weinig
werkt, maar in elk geval als minister in
den Haag bleef, of hij dan binnenlandsche
dan wel buitenlandsche zaken had te be-
heeren. En ziet, daar zijn wij met dr. Kuy
per ineens in het teeken van het ministerieel
„verkeer”. Telkens is de premier over de
grenzen en telkens worden zoo allerlei mach
tigen der aarde er aan herinnerd, dat er nog
een Holland is.
Veel Hollanders mopperen des wegen. Zij
hebben het over ijdelheid en over de wen-
schelijkheid om ons maar koest te houden.
Qua Hollandsche struisvogels meenen zij,
dat niemand hen ziet als zij in hun nette
stad achter de gordijnen zijn weggekropen.
Doch dat is wel het geval. Wij zijn er
(helaas voor die ongelukkigenmaar al te
zeer. En wij zitten op een plaats, waar
gaarne een ander wilde zitten. Bovendien
hebben wij een „gordel van smaragd” die
zoo straalt en schittert, dat wij er nooit aan
kunnen denken, dien te verstoppen.
Wij worden dus toch gezien, al zat ook
onze veelgenoemde minister voortdurend op
het Binnenhof. En naar mate de aarde klei
ner wordt, worden de blikken begeeriger die
op al het onze geworpen worden. Daar be
ginnen nu toch zelfs ook de Japanners al
scheel te zien naar onze koloniën. Het land
heeft behoefte aan expansie. En wanneer
tengevolge van de tegenwoordige verwikke
lingen Korea geheel of gedeeltelijk voor deze
kleine natuurgenooteu gesloten wordt, dan
moeten zij wel de ruimte naar het zuiden
zoeken. Zij zijn al op Formosa.
Indo-China, de Philippijnen of Neder
landsch Indië zijn nu aan de beurt. Frank
rijk en Amerika zijn geen mogendheden, die
zich door Japan er uit laten zetten. Blijft
dus Nederlandsch-lndië, waaraan reeds nu
deze Japanners, meer denken dan goed voor
ons is. Gelukkig hebben zij vrij wat con
currenten op dit gebied, gelukkig ook is er
in Europa om ons heen concurrentie. Doch
wie al te veel op deze concurrentie bouwt,
komt bedrogen uit dat heeft de geschie
denis honderd maal geleerd.
Wij moeten er dus op bedacht zijn onze
positie te versterken. En wij kunnen dat
alléén door toenadering tot België, beter door
toenadering tot alle andere Europeesche
kleine staten, speciaal tot België.
Toenadering tot een machtigen buur, in
welken vorm ook, is altijd mis, om de een
voudige reden, die nog steeds door enkelen
wordt genegeerd, ofschoon La Fontaine haar
zoo duidelijk heeft in het licht gesteld.
Toenadering dus tot België, tot de andere
kleine staten. Geen verbond of althans geen
groot-politiek, of- of defensief verbond. Dat
zou aanstoot wekken en tot moeielijkheden
aanleiding geven. Hoogstens zou men zoo’n
verbond mogen voorbereiden door toenadering
te zoeken. Maar op die toenadering komt
het aan. Den kleinen staten moet een ge
voel van solidariteit worden ingeprent, spe
ciaal België en Nederland moeten leeren, dat
zij zonder eikaars steun niets zijn, met elkaar
echter een macht van beteekenis, die niemand
graag tot vijand zal hebben.
Daartoe moest de pers, moesten vele man
nen, die werkelijk praktisch vaderlandslie
vend zijn, meewerken. Men moest zooveel
mogelijk aanraking zoeken, dagelijks moest
die solidariteit gepreekt worden. Men moest
België leeren beschouwen als een ander soort
buitenland; een groote, krachtige vereeniging
zou met volharding moeten werken om dit
ideaal te bereiken, geen dag moest men
meer verloren laten gaan.
Maar helaas niets van dat alles ge
beurt. Een poging, indertijd door ons in
die richting gedaan, is mislukt door de on-
81 echts
dan ook veelbeteekende mannen,
toenmaals bewijzen van instem-
ADVERTENTIEPRTJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Nederlandsche Tramweg-Maatschappij.
In de bladen is reeds medegedeeld, dat
de zeer ongunstige financieele uitkomst van
het afgeloopen jaar goeddeels een gevolg
genoemd van het in werking treden van het
nieuwe tramweg-reglement met daarmede ge
paard gaande belangrijke uitbreiding van het
personeel het noodig heeft gemaakt, een
andere regeling te treffen.
Obligatiehouders hebben nu te ’s Hage
vergaderd. Een commissie uit hun midden
was met den directeur in twee dagen heel
de lijn rond geweest. Ze bracht in haar
rapport alle hulde aan den directeur en had
bij haar vluchtig onderzoek bevonden, dat
heel het tramwegnet in zeer goeden staat
verkeert. Als resultaat van haar onderzoek
stelde de commissie voor:
lo. de uitloting
ties die in Mei
voor
en 3o. na
stellen aan aandeelhouders te doen.
Na zeer breedvoerige gedachtenwisseling
werd dit voorstel met algemeene stemmen
aangenomen.
Tot leden der commissie werden gekozen
de heeren, die reeds in de voorloopige com
missie zitting hadden, aan wie verder het
recht werd verleend zich nog door 3 obli
gatiehouders te doen bijstaan.
Wat de ongunstige resultaten van het
laatste jaar aanging, wezen verschillende be
stuursleden er op, dat als gevolg van het
in exploitatie brengen van het gansche net,
de exploitatiekosten aanmerkelijk stegen;
dat de concurrentie van den Noord-Frieschen
Locaal-Spoorweg zich ter dege doet gevoelen
en dat ook de staking in het voorjaar op
een schade van f 3000 voor de Maatschappij
uitliep; waarbij nog kwam het grooter be
drag aan loonen, als gevolg van uitbreiding
van personeel.
Op opmerkingen dienaangaande uit de
vergadering gedaan, werd o. m. beaamd, dat
de aanlegkosten zeer hoog waren geweest
o.a. van de lijn JoureLemmer in ver
band met gestelde eischen der Regeering.
Men meende dat, geheel tegen de bedoe
ling, in plaats vau eeu tramweg, hier een
te Assen,
Franeker—SneekGroningen
welke laatstgenoemde lijn
Akkrum en Drachten eenigszins
zal veranderen.
De heer v. d. Veen vestigt er verder de
aandacht op, dat met deze beoogde verbin
dingen, gevoegd bij de reeds aangevraagde
concessie voor de verbinding SneekGro
ningen, via Drachten, een complex van
spoorlijnen zal tot stand kunnen komen,
waarbij de nu sedert jaren aan de orde
zijnde onbevredigende wijze, waarop het ver
keer tusschen de verschillende gedeelten onzer
noordelijke provinciën wordt onderhouden, op
alleszins voldoende wijze zal worden opgelost.
Een enkele blik op de kaart toch is vol
doende om te doen inzien, welke uitgestrekte
gedeelten van ’t Noorden tot 't aanknoopen
van handelsrelatiën in het onderlinge ver
keer worden opgenomen, indien het Weste
lijk en Noord-Westelijk deel van Friesland
en met name de hoofdstad onzer provincie
eenerzijds in nagenoeg rechte lijn zal ver
bonden worden met het tot nu toe afgezon
derd Zuid-Oostelijk gedeelte van Friesland,
met een groot gedeelte van Drente en het
Oostelijk deel van Groningen anderzijds.
Door algeheele medewerking van allen wien
het belang van onze nijvere Noordelijke Pro
vinciën ter harte gaat, zegt de heer v.d.
Veen zal het Z. Ex. den Minister van
W., H. en N. duidelijk kunnen worden, dat
in het Noorden ditmaal hooge ernst voorzit
om tot betere toestanden der verkeersmidde
len te geraken, teneinde den steeds toene
mende -elangenstrijd in handel en nijver
heid met succes te kunnen blijven volhouden.
Uit de besprekingen, gehouden met de
Directie der H. IJ. S. M. mag worden ver
wacht, dat deze invloedrijke Maatschappij
zich ook met de exploitatie van deze lijn
zal willen belasten.
Zoodra de concessie mocht verkregen zijn,
zullen al zeer spoedig de noodige stappen,
welke tot de tot-stand-koming zullen leiden,
worden gedaan.
Warns, 1 Mei. Kippen, die geen ras
hebben en dus geen tentoonstellingsbloed
de Friesche boerenhoenders alzoo doen
zelden in wijden kring van zich spreken.
Een enkele maal verrassen ze heur meesters
eens met een bijzonder dik, dubbeldooiïg ei,
dat dan vertoond en getoond wordt, of ’n
lilliputter of andere rariteit, tusschenbeide
ook ligt de kippenreclame in ’t groote aan
tal eieren veel verder brengen ze het
niet en ze hebben er vree mee. Hier heeft
een kip ’t nu eens in leeftijd gezocht en
verzoekt deswege vermelding. Veertien jaren is
locaal-spoorweg was tot stand gebracht.
Nog verklaarde het bestuur zich bereid
bezuinigingen waar dit mogelijk is te zullen
toepassen.
Verscheidene obligatiehouders meenden dat
tegenover de opoffering die obligatiehouders
brengen, eenige vergoeding moest staan, o.a.
in den vorm van hypothecair verband op de
bezittingen der Maatschappij, terwijl men
oordeelde dat in beginsel moest worden aan
genomen dat aandeelhouders geen dividend
zullen krijgen zoolang de Maatschappij niet
aan de verplichtingen tegen de obligatie
houders kan voldoen
Terwijl eenigen dit laatste onrechtmatig
achtten tegenover aandeelhouders, die, meende
men, vóór deze vergadering hadden moeten
zijn opgeroepen, beaamde de voorzitter namens
het bestuur de gemaakte opmerking, dat de
aandeelhouders alles te accepteeren hebben,
wat obligatiehouders, dat zijn de crediteuren,
beslissen.
Nog bleek, dat de opbrengsten over de
eerste 4 maanden van dit jaar f 5500 meer
hadden bedragen dan in 1903 en dat de
directeur vrij gunstig gestemd was ten opzichte
van de toekomst der Maatschappij.
Locaalspoor
LeeuwardenDrachtenAssen.
De heer C. J. v. d. Veen, burgemeester
van Bolsward, heeft thans ook concessie aan
gevraagd tot aanleg en exploitatie van een
locaalspoor van Leeuwarden over Goutum,
Zwichem, Warrega, Wartena, Eernewoude,
Oudega, Drachten, Beetsterzwaag, Terwispel,
Gorredijk, Jubbega, Makkinga, Oosterwolde,
en Smilde naar Assen, aanslui
tende bij de Staatsspoor te Leeuwarden en
en bij de ontworpen Locaalspoor
te Drachten,
daardoor tusschen
van richting
’t beestje mee geweest en elk jaar weer aan
toonde ze zich ’n kloeke legster. Sedert
begin Maart is ze weer aan den leg en ze
wil er mee doorgaan, zegt ze, nog velèjaren
lang. Van de raszusters moet ze
bende boerenkip die gaat
klokt ze zie maar naar mij
Voegen we aan dit kippenbericht toe,
dat de hoenderfokkerij in den Zuidwesthoek
elk jaar nog toeneemt. Hier en daar treft
men parken aan en werkt men met broed
machines en kunstmoeders.
Friesche Zuidwesthoek, 1 Mei. „Waar’t
hart vol van is, daar loopt de mond van
over” dit woord blijkt hier waar te zijn
ten opzichte van de ansjovisvisscherij, die
op handen is. Geen zaak, die drukker be
sproken wordt dan de e. v. campagne, w’elke
weer voor geruimen tijd de welvaart in de
visschersgezinnen zal beheerschen. De ver
moedelijke uitslag wordt gewogen, de ver
wachtingen, de kansen, de prijzen, kortom
alles wat met het bedrijf verband houdt.
Men spreekt er over in de kustplaatsen niet
alleen, maar ook in de aangrenzende dorpen
in de visschersgezinnen, zoowel als in de
burgewoningen en de boerenhuishoudingen
kinderen klappen er over en babbelende
buurvrouwtjes zij vooral maken er
zich druk mee, de dorpsleugenbanken loopen
er van over en de bitter- en biertafels staan
onder den druk er van. Er moet dus wel
veel van afhangen, van deze visscherij.
Inderdaad is dit ’t geval, zooals het vorige
totaal mislukte jaar bewezen heeft. De kloeke
visschers elk weet het kunnen schip
peren ’t bedrijf leert het, ook in figuur
lijken zin, maar de verloopen dagen van
het vorige jaar zijn er moeilijk en bang
geweest. Mocht ’t ditmaal beter gaan Beweerd
wordt, dat de grootte der vischjes ze
zijn klein van stuk en dat ziet men graag
hoop geeft op betere uitkomst.
Bij de twee bataljons van het 9e reg.
inf. te Leeuwarden zullen tusschen 15 en 25
Mei a.s. in dienst komen 180 miliciens van
de lichting van 904 met verkorten diensttijd
zoogenaamde viermaanders allen uit
de provincie Friesland.
Hepk. N.bl. v. Fr.
Workum, 3 Mei. Alhoewel we in een
vorig nummer den wensch uitspraken, dat de
gisteren gehouden Voorj aars veemarkt een
ruimeren aanvoer ten deel mocht vallen, was
toch de aanvoer zeer gering. Slechts een zestal
mooie koebeesten stonden aan de lijn, terwijl
een schaap met een tweetal lammeren ook
waren aangevoerd.
Wat nu de oorzaak kan wezen, kunnen we
niet gissen.
Wel werd ons van een deskundige verzekerd,
dat hier wel een veemarkt opgang zou kunnen
vinden, indien, na overeenkomst met al de
landbouwers in den omtrek, een wekelijksche
veemarkt werd ingesteld, die dan op Woensdag
diende gehouden te worden.
Gaasterland, 2 Mei. Naar we uit betrouw
bare bron vernemen is het jachtveld in onze
gemeente, eigen aan de maatschappij „Gaas-
terland” voor den tijd van 5 jaren verpacht
voor de buitengewone som van f 800 per
jaar. Vele boeren alhier hebben reeds weer
een groot deel van hun melkvee buiten. De
landerijen liggen hier over het geheel zeer
goed. De roggeakkers liggen goed. Wegens
het betrekkelijk koude weder der jongste
dagen gaat het met de tuingewassen nog niet
hard.
Sneek. ’t Meifeest trof hier Zondag aller
prachtigst weer.
Tusschen 8 en 10 uur begon ’t feest met
een optocht van 275 kinderen, die opge
luisterd werd door tal van banieren, vlaggen
en muziek. Op een dier banieren lazen we
o.a.: „Weest geen schaap, anders vreten de
wolven u op.”
*s Middags sprak Giezen uit Leeuwarden
over „den strijd der arbeiders”.
’s Avonds werd in Amicitia
„Allemans vrienden”.
Samson en met een
feestavond besloten.
Nog vergaten we mee te deelen, dat de
genoemde kinderschaar onder 't houden van
wedstrijden, ruim werd onthaald.
Op de paardenmarkt te Haarlem is een
paardendief gearresteerd. Hij reed reeds met
een paard weg.
zijn hoog ambt
persoonlijkheid.
Al meer mendenke o.a. aan de Ant-
werpsche demonstratie - heeft deze buiten
gewone man, die werkelijk den blik van een
staatsman heeft, in deze zelfde richting ge
werkt. Maar nog heeft hij geen weerklank,
geen begrip voor de hooge waarde zijner
daden in eigen vaderland gevonden.
De groote pers blijft zich bezighouden
met wetten, wettekes en allerlei kleinere be
langen, doch roert deze levenskwestie nauwe
lijks aan. Evenmin doet zij pogingen om
door betere berichtgeving uit België het ge
wichtige belang van de toenadering in de
hand te werken.
Zal de nieuwe daad van dr. Kuyper ein
delijk meerderen de oogen openen Wij hopen
het. En wij blijven hopen dat het Noorden
ook in dit opzicht zal vooraangaan, dat men
hier Kuypers wenk zal begrijpen en aan het
werk zal willen gaan om de toenadering te
verkrijgen, die alléén in staat zal zijn onze
economische positie te verbeteren en de milli-
oenen, uitgegeven voor onze defensie, vrucht
baar te maken.
Op den duur kunnen particulieren, mits
zij over voldoende fondsen beschikken, hier
zoo heel veel meer doen dan autoriteiten
zonder dat het aanstoot geeft. Een stelsel
matige, krachtige propaganda zou zooveel
goeds kunnen doen, zooveel nieuw leven in
de brouwerij kunnen brengen. Hier zou nu
inderdaad een praktische weg zijn om dichter
bij den wereldvrede te komen, om propa
ganda voor ontwapening te maken, de inter
nationale publieke opinie te versterken en
een vaderlandslievende daad te doen. Hier
is nu een groot en edel doel, aan de berei
king waarvan alle partijen en alle godsdien
stige gezinten zouden kunnen medewerken.
F. G. Ct.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Bolswardsche Courant
j
A
2o. i
gatiehouders
in te stellen
schappij
