Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
I
J
No. 40.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
43ste Jaargang.
1904.
J
J
DONDERDAG 19 MEI.
DI N N E N L A N D.
I fl
I
De
Protectionist aan den
tand gevoeld.
VOOR
afzonderlijke
goedkoop kunnen worden
voor
Er zijn bedrijven, die niet beschermd
Tegenover het nadeel staat dus een
Maar welk van die twee zal het
wat de
haar
haar
con-
en
F.
A.
7.
F.
A.
F.
A.
F.
A.
A.
F.
ders,
F.
uw
A.
niet
Mr. Troelstra eindigde met een opwekking
1 om den strijd der arbei
ders mede te helpen strijden.
De vergadering werd daarna gesloten.
Nader verneemt het Handelsblad om
trent het bedrag, dat Zaterdag door een loo
per van een der bankinstellingen is vermist,
het volgende:
De looper Meyes
ontving aan
opgenomen, die
en later is het
plaats vervoerd.
man het geld ont-
aan de Twentsche
1
1
1
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Wat is //protectie"
In goed Hollandsch: bescherming.
Wie moet er worden beschermd?
De nationale arbeid.
Waarom heeft die bescherming noodig?
Omdat de buitenlandsche arbeid zich
dringt in de plaats van den binnenlandschen.
F. Wat moet hieronder worden verstaan
A. Dat in Nederland voorwerpen worden
gekocht, die niet in Nederland maar over
de grenzen gemaakt zijn.
F. Waarom koopen Nederlanders voor
werpen, die over de grenzen gemaakt zijn?
A. Omdat... die voorwerpen hier tot
lager prijs worden aangeboden dan die welke
in Nederland vervaardigd worden of zouden
kunnen worden.
Welk effect verwacht gij dan van
bescherming?
Dat die buitenlandsche goederen hier
meer zoo
aangeboden.
F. Waarom zal dit een voordeel
de Nederlandsche industrie zijn?
A. Omdat deze dan den prijs van
waren, die nu door de buitenlandsche
currentie gedrukt wordt, verhoogen kan
omdat zij ook waren kan gaan vervaardigen,
die tot nu toe wegens de buitenlandsche con
currentie niet loonend te maken waren.
F. De hooger of nieuw belaste artikelen
moeten dus duurder worden?
Ja..., want daarin moet juist het
voor de Nederlandsche industrie zijn
bezetting,
en
en
verguld zilveren medaille.
op 24 Juli worden gehouden, terwijl als ’t
mogelijk is, een tweede dag van feestviering
aan den eerste wordt toegevoegd. Het feest
zal worden gevierd op een terrein, daartoe
door den heer H. van Dam Ez. alhier, gratis
afgestaan.
’s-Hage, 17 Mei. Een wetsontwerp be
treffende ouderdomsverzekering zal deze week
naar den Raad van State worden verzonden.
Heerenveen, 16 Mei. Onze Pinksterkermis
de reeds begonnen Groningsche doet
weer haar concurrentie gevoelen zal bezocht
worden door: den stoomcaroussel van Vincken,
den draaimolen van Panbakker, de sprekende
electro-bioscope van Hommerzon, de poffer
tjeskraam van v. Dam, de fotografietent van
S. de Winter, de somnambule van Prenger
en onderscheidene galanterie- en suikerkramen.
Kimswerd, 16 Mei. ’t Veefonds //Arum
en omstreken” telde van 12 Nov. ’0312
Mei ’04 133 leden, die te zamen 1081 stuks
rundvee hadden verzekerd voor f 161370.
Gedurende dien tijd moesten 9 runderen
worden afgemaakt, waarvoor f761 werd ver
goed. De omslag bedroeg f 0,45 per f 100.
De Verz. Mij. van Paardehouders in Won
seradeel had een ledental van 163 dat 457
paarden en veulens had laten verzekeren voor
f 103715. Van dit 457 tal stierven 10,
waarvoor f 686.25 moest worden uitgekeerd.
Aan omslag werd 0.7 pCt. geheven.
Leeuwarden, 11 Mei. Hedenmiddag be
vond de reeds bejaarde A. K., bakker van
beroep, die in den laatsten tijd niet normaal
kon heeten, zich op den Marsu mer weg, toen
de tram van het station naar St. Jac. Par. tot de aanwezigen
trok. De machinist remde toen hij hem tus-
schen de rails zag en K. ging ter zijde, doch
wierp zich onmiddellijk daarop onder de
wielen en werd letterlijk verpletterd. Het
vreeselijk verminkte lijk werd door de tram
naar het station terugkeerde
naar de algemeene begraaf-
Een bejaard gardenier te Firdgum, in de
buurt van Minnertsga, heeft dien dag even
eens een levensmoede daad gepleegd, waar
aan het bankroet der gebr. G. niet vreemd
moet zijn. De man, die in zijn jeugd als
remplagant had gediend en vervolgens door
zuinigheid en vlijt een voor zijn doen aar
dig kapitaaltje had weten te verwerven, moet
voor een kleine tweeduizend gulden in dat
bankroet betrokken zijn en voor dien tijd al
min of meer tobbende zijn geweest.
Stavoren, 16 Mei. Ook de afgeloopen
week leverde een ongunstig resultaat op voor
de ansjovisvangst. In ’t geheel werd aange
voerd pl.m. 40000 stuks, waarvoor ontvan
gen werd f6,70 per 1000. Slechts een ge
deelte der vloot neemt nog dee] aan de vis-
scherij. Velen zien naar andere werkzaam
heden uit of zijn daarmede reeds begonnen.
Hedenmorgen echter kwamen hier gun
stige tijdingen uit Enkhuizen, welke de hoop
verlevendigden en enkelen, die reeds gestaakt
hadden, bewogen opnieuw de netten in zee
te brengen. Hepk. N.bl. v. Fr.
Workum, 16 Mei. Een prachtige dag.
’t Was voorjaarspaardenmarkt alhier, doch
leverde niet veel drukte op. In ’t geheel
waren een 20-tal paarden aangevoerd, die
bijna allen onverkocht weder hunne plaatsen
moesten verlaten, zoodat de handel voorgoed
stug kon worden genoemd.
Het adres, dat onder de ingezetenen
der gemeente Hennaarderadeel rondgaat en
waarin aan H. M. de Koningin het verzoek
gericht wordt den huidigen burgemeester niet
weder te benoemen, is o.m. geteekend door
8 leden van den gemeenteraad, onder welke
de beide wethouders, allen behoorende tot
de kerkelijke partij. Een ander raadslid, ook
tot die partij behoorende, weigerde het adres
te onderteekenen, omdat hij oordeelde, dat
de beschuldiging, als zou de burgemeester
partijdig gehandeld hebben, den noodigen
grond mist.
Wij vernemen, dat dit adres zal worden
gevolgd door een contra-adres van anders
denkenden. Sneeker Crt.
De politieke toestand.
Met dit onderwerp trad de heer mr. P. J.
Troelstra, Kamerlid voor het derde Amster-
damsche kiesdistrict, als spreker op voor een
goed bezochte openbare vergadering in Vlied-
zorg” in dit district gelegen.
Hij besprak in de eerste plaats de aanst.
verkiezingen voor de Provinciale Staten en
haar belang voor de arbeidende klasse, memo
reerde de wet op het H. O. als van weinig
belang voor de arbeidende klasse.
Over hun Christendom zijn de Christenen
zulks bleek meermalen in de Kamer
het zelden eens. Volgens jhr. De Savornin
Lobman is bij de algemeene werkstaking het
Christelijk beginsel gebleken. Spreker nu
wilde dit beginsel niet graag’t zijne noemen.
Spr. memoreerde voorts de behandeling
der Strafwetten, waarna de Drankwet ter
sprake kwam. Dr. Kuyper’s suprematie, zeide
spr., is daarbij niet sterk gebleken', ’t Is
schipperen geweest en niet een bestrijden
van volkszonden. Dr. Kuyper maakt wetten
voor de eeuwigheid in termijnen van 25, 50
jaar en langer. De groote speelwoede en de
beurs worden niet afgeschaft; de kleine mis
schien in 1922.
Over de Tariefwetten hoopt spr. later uit
voerig het woord te voeren. Een pensioen
voor den arbeider komt niet. Het geld daar
voor moet op een rechtvaardige manier wor
den gevonden. In de Arbeidswet vindt spr.
den arbeidsdag te lang en voorts zijn er te
veel uitzonderingen in. Wel is ’t een groot
wetboek, maar onze bescherming van den
arbeid blijft niettemin achterlijk. De wet op
het arbeidscontract is zelfs door Christelijke
arbeiders scherp veroordeeld. Deze Regee-
ring, aldus luidde spr.’s conclusie, deed en
doet niets positief goed voor het volk.
Op die vraag is niet een voor alle
bedrijven passend antwoord te geven.
F. Er zijn bedrijven, die niet beschermd
worden, b.v. in ’t algemeen die welke voe
dingsmiddelen produceeren. Ook deze wor
den door de hoogere arbeidsloonen getroffen
welk voordeel staat daar voor hen tegenover?
A
F. Zal ook niet een recht op machines,
werktuigen en andere fabrieksbenoodigdheden
vwr alle bedrijven een nieuwe last zijn?
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
A. Zeker, maar dat recht strekt ter aan
moediging van de machine-fabricage.
F. Accoord. Maar in deze //bevorderde"
industrie zullen ook de loonen stijgen en
het recht op machines enz., zal ook geheven
worden van die, welke de machine-n ij verheid
zelve voor de uitoefening van haar bedrijf
behoeft...!
A. Maar tegenover dat nadeel staat dan
weer het voordeel van de 3 pCt.
Een quaestie van //compensatie" dus?
J uist.
En hoe zal voor elk verschillend be
drijf die //compensatie" zijn?
Dat... zal de toekomst leeren.
En onze export-industrie?
Moet zich meer toeleggen op pro-
voor het binnenland.
Zal er daar plaats zijn voor de massa
haar artikelen?
Friesche Zuidwesthoek, 16 Mei. Als de
vruchtboomen het woord gestand doen, dat
ze tegenwoordig spreken in den vorm van
een verbazend milden bloei, dan zullen de
liefhebbers van ooft in den a.s. herfst hun
hart kunnen ophalen en een //appeltje voor
den dorst” kunnen bewaren ook nog. Overal
prijken de gaarden in vollen bloesemtooi, die
heerlijk afsteekt bij het ontluikende blad
groen, het oog streelt en de lucht balsemt
met essence van geur. Hopen we, dat de
ijzeren Meinachten dit schoons, dat zooveel
goeds aankondigt, mogen sparen dan
zullen Aeolus mag gerust wat nemen
de ooftkelders dit jaar eens goed voorzien
kunnen worden.
Zoo talrijk als de bloesems in de gaarde
zoo talrijk wenschten we de vischjes in de
zee, opdat de kloeke ansjovisjagers ook eens
van een schoone Meimaand konden spreken.
Tot heden is ’t alles teleurstelling, wat men
vischt, teleurstelling, die telkens rijzende hope
drukt en sombere stemming wekt.
De uitslag der groote visscherij is zoo
klein, dat het bedrijf tusschenbeide gestaakt
wordt. De geepvangst is al even onvoldoende.
Gorredijk, 16 Mei. Voor het te dezer
plaatse van wege den Bond van Harmonie
ën Fanfarecorpsen in Friesland te houden
concours, hebben zich 8 fanfare- en 3 har-
moniegezelschappen aangegeven. Als prijzen
worden uitgeloofd, in de afdeeling fanfare-
een verguld zilveren, een zilveren
een bronzen of klein zilveren medaille
in de afdeeling harmoniebezetting een
De wedstrijd zal
van de Handelmaatsch.
de Twentsche Bank een chèque
op de Kasvereeniging, afgegeven door de
Wester-Suikerraflinaderij, groot f14,100, 8
f 1000 en 3 van f300. De
onbekend,
nadat de
biljetten van
nummers zijn
Een poosje
vangen had, kwam hij
Bank terug met de mededeeling, dat hij het
bovengenoemde bedrag miste. Onmiddellijk
werd aan de Kasvereeniging getelephoneerd
de chèque niet te betalen, indien ze werd
aangeboden, zoodat het verlies zich bepaalt
tot f8900.
Men weet niet of de man in het gebouw
der Twentsche Bank bestolen is of het geld
door hem is verloren.
Tot nu toe is het spoor niet gevonden.
Door den officier van justitie te Arn
hem is proces-verbaal opgemaakt tegen den
ambtenaar van den burgerlijken stand der
gemeente Gr., wegens nalatigheden en infor
maliteiten bij de voltrekking van eenige hu
welijken in die gemeente. Bedoelde ambtenaar
is bereids tegen de civiele zitting der recht
bank van 30 Mei a.s. gedagvaard om zich
deswege te verantwoorden ingevolge de artt.
465 en 466 B. W.
Toen de heer van D. met zijn motor
fiets even Serooskerke gepasseerd was, ont
moette hij een vrachtwagen, waarachter op
eens een kind te voorschijn kwam. De heer
van D. had geen andere keus dan in de sloot
of anders het kind omver te rijden. Hij koos
het eerste, sprong van zijn motor en deze
schoot in de sloot. Door eenige omstanders
geholpen was de fiets spoedig op den kant,
gelukkig zonder schade. (M. C.J
Terwijl een arbeider in de gemeente
Smallingerland met vrouw en kinderen aan
tafel zat, kregen ze hevige ruzie en de vrouw
werd zóó driftig, dat ze op haar man aan
vloog, hem met een mes eene belangrijke
wonde aan de rechterhand toebracht en daarop
met de beide kleinste kinderen voor altijd
zooals zij zeide de woning verliet.
Met den meesten spoed werd de wonde van
den man door een geneesheer verbonden.
Onze plicht in Indië.
Over dit onderwerp sprak dr. E. B. Kiel-
stra Maandagavond in de vergadering van
//Hou en trouw” te Amsterdam, naar aan
leiding van sommiger beweren dat wij te veel
koloniën hebben en niet bij machte zijn die
tot ontwikkeling te brengen. Die bewering,
zeide hij, zou oneindig veel meer reden van
bestaan gehad hebben in 1816, toen Indië
ons door Engeland werd teruggegeven. Toen
was onze personeele en materieele kracht in
vergelijking met heden al zeer gering, en geen
der Buitenbezittingen had nog waarde. Maar
wanneer onze voorgangers toen b.v. Sumatra
aan eene andere mogendheid hadden afgestaan
en deze daar juist gehandeld had, zooals wij
nu gedaan hebben, hoezeer zouden wij dan
thans spreken van de kortzichtige Staatslieden
van dien tijdOver eene eeuw zou vermoe
delijk hetzelfde verwijt aan ons gedaan worden
wanneer wij ons nu van Borneo, Celebes of
Nieuw-Guinea terugtrokken. De spreker gaf
daarop een uitvoerig overzicht van de wijze
waarop in de 19e eeuw ons gezag in de ver
schillende deelen van Sumatra is gevestigd,
en in hoe groote mate daardoor de toestand
der inlandsche bevolkingen is verbeterd. On
danks al de begane fouten, waarvan de meest
sprekende in het licht werden gesteld, is ten
slotte, alles te zamen genomen, een schoone
uitkomst verkregen en met die uitkomst
voor oogen is er geen reden om thans klein
moedig te worden, waar het andere gedeelten
van den Archipel betreft. Wanneer geloof in
onze roeping, gevoel van plicht, zelfvertrouwen
niet ontbreken, dan zal, wanneer wederom
een eeuw is verloopen, ons Koloniaal Rijk
evenzeer in beteekenis gewonnen hebben als
nu na een eeuw het geval is geweest; en dat
is beter vooruitzicht dan hetgeen zij openen,
die thans eene gedeeltelijke liquidatie van
onze koloniën bepleiten.
A.
F.
A.
ductie
F.
van
A
F. Welke //compensatie" is er ten slotte
voor den verbruiker?
A. Een vrijhandelaar kan meer vragen
dan tien protectionisten kunnen antwoorden.
A.
profijt
gelegen.
F. De //bescherming wordt dus betaald
door den kooper dier waren, dus in de laat
ste instantie door den verbruiker?
A. Ja.
F. Maar de koopkracht van den ver
bruiker is beperkt en zoo dus alles duurder
wordt, kan hij minder koopen... Is dat dan
geen nadeel?
A. Ja..., maar door de bevordering
van den nationalen arbeid zullen grootere
winsten worden gemaakt, de loonen zullen
stijgen, er zal meer welvaart heerschen en de
hoogere prijzen zullen dus geen nadeel zijn.
F. Maar van hen, die niets met de be
schermde industrie te maken hebben, zal
het inkomen toch niet stijgen, niet waar?
Het arbeidsloon zal stijgen.
Dus voor allen, die niet zijn arbei-
voor particulieren, kleinere en groote
ambtenaren enz. enz. zal het duurder worden
van waren toch wel een groot nadeel zijn
A. Ja..., maar daar staat tegenover dat
er meer welvaart zal heerschen door de her
leving der industrie.
F. Een vraag nog over de arbeiders;
zoo hun loon stijgt in evenredigheid .met
de verhooging der waren, hebben toch ook
zij geen profijt?
A. Niet direct misschien, maar er zal.
minder werkloosheid zijn, omdat er minder
wordt ingevoerd en dus hier te lande meer
gemaakt moet worden.
F. Maar als wat hier te lande gemaakt
wordt, duurder is dan voorheen, en als de
koopkracht van het groote publiek beperkt
blijft, zal er niet meer, doch juist minder
dan voorheen worden gekocht niet waar?
A. Er zal toch altijd een zeker quan
tum noodig zijn.
F. Wegens de beperkte koopkracht zal
men d.i. het publiek, op de weelde-artikelen
moeten uitzuinigenMaar nu v
//beschermde" nijverheid betreft, voor
zijn toch die hoogere arbeidsloonen een nadeel.
A. Toch niet, daar zij haar product nu
ook duurder verkoopt.
voordeel.
grootste zijn?
a. r
Bolswardsclie Courant
F.
