Kieuws- en Advertentieblad Bolsward en Wonseradeel. 5ste Staatsloterij. Spoed! No. 55. Verschijnt Donderdags en Zondags. 43ste Jaargang. 1904. Iverloting „ELK WAT WILS”. ZONDAG 10 JULI. I BINNENLAND. r VOOR l'll "1 'iliW afzonderlijke 17 regels. Vervol- plaatsruimte. Nw.), 6 Juli. eenige dagen zijne weinig IIJFBEHOEFTEN. Het hoogst werd ingeschreven d. Zwaag te Leeuwarden voor die er waarbij Tzum, 7 Juli. Langer dan 30 jaren heeft onze bewaarschool bestaan, de laatste 23 jaren onder de uitmuntende leiding van mej. Lomars. De school werd gedurende al die jaren gesubsidieerd uit de rijke fondsen der Herv. Kerk. Nu is door de meerderheid in het college van notabelen en kerkvoogden met hun adviseercnd lid het besluit genomen om de kerkelijke subsidie met 1 Januari 1905 in te trekken. Een verzoekschrift om hare instandhouding, geteekend door meer dan mannelijke lidmaten, heeft niet mogen oefening in den velddienst van het le reg. inf. te naar het hospitaal te ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van gens 10 Cts. per regel. Overigens naar Iets Omtrent Jongemahuis en Heremahuis te Bolsward en hunne Eigenaars en Bewoners. Door D. BARTSTRA, Archivaris der Gemeente Bolsward. II. VOORHANDEN DER een Trekkingslijst en de Prijzen franco ge- tachtig baten. Men wil nu trachten de school door par ticulieren steun in stand te houden en zich in de eerste plaats wenden tot het gemeente bestuur om gratis gebruik van het gebouw, dat een gemeente-eigendom is. Harlingen, 7 Juli. Gisteren is de oudste ingezetene van Harlingen, de wed. de Boer, in den ouderdom van bijna 97 jaren in het Stads-Armhuis overleden. Nijega, (Hem. Oldeph. en Op het meer alhier werd voor een nieuw soort wildstrooperij opgemerkt. Aan hengeltuig ving men n.l. watervogels, waartoe aan ’n drijvend en vischhaak lokaas bevestigd was. Vroeger liet zich op deze wijze wel eeng ’n gulzige reiger door ’t spartelende vischje verschalken, maar ’t was bij toeval. Thans echter schijnt de proef ’n opzettelijk metier te bedoelen, dat in den jachttijd vervolgd moet worden. rijen, alle uit te wijzen door de in persoon kon behartigen, in diens plaats alsdan in Bolsward te regeeren en te heer- schen; en evenwel de Magistraat, geprikkeld en gesteund door de Burgerij, die een af keer had van eene vrouwen- of spinrokkenregee- ring, hield vol en sterkte Juw Juwingha op alle mogelijke wijzen. Tjaard Juwingha was overleden in Juni of Juli 1479 en de krakeelen tusschen den Magistraat met Juw Juwingha eenerzijds, en Wjts Juwsma anderzijds, hadden voortgeduurd tot 22 Februari 1480, toen het tot eene uitbarsting kwamna eene stormachtige vergadering in de St. Martini-kerk, waarbij de aanhangers van IFyts Juwsma de meer derheid schenen uit te maken, begreep Juw Juwingha, dat hij daar niet langer veilig was; hij verliet daarom de bijeenkomst, en begaf zich naar ’t Muntmeesterhuis, zooals reeds is ongemerkt, denkelijk zijn woning. Stadhuis werd ingericht, omdat het bestaande, dat er toch beslist heeft moeten wezen, te klein was gewordentoen dit Stadhuis tegen ’t begin der 17de eeuw weder te klein was gebleken, werd het ten westen en ten oosten met een vleugel vergroot, zoodat de buiten muren van ’t oude binnenmuren werden van ’t nieuwe Stadhuis, waarna het gebouw in gewijzigden renaissance-stijl geheel nieuw werd opgetrokken, van 16141617; van 18931895 grondig gerestaureerd, is het thans nog een der schoonste Raadhuizen onzer provincie. Tegen 't einde Juwingha nog een zijn vromen zin en vaderlijke zorg ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden. Franco per post 95 Cents. nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent. noemt man van vredige natuur, en oorlogendoch dit zal moeten beteekenen, in vergelijking; andere hoofdelingen, zijne stand tijdgenooten, die weinig meer dan gewone rooverkapiteins en niets ontziende partijgangers; hij trouwde, denke lijk op reeds gevorderden leeftijd, omstreeks 1447, met Sijts Tjaards van Aylva te Wit- marsum, bij wie hij heeft verwekt twee kinderen: 1. Tjaard; 2. Rint, die gehuwd is geweest eerst met Pieter IPvises van Harinxma thoe Slooten, en later met Hero Lolles van Ockinga te Burgwerd, Stam boek. Olde Goslick Juwingha schijnt overleden te zijn in 1474, immers na dat jaar komt hij niet meer in de geschiedboeken voor; maar de werken des vredes, die gedurende zijn Oldermanschap, zeer zeker met zijne veelvermogende medewerking in Bolsward zijn tot stand gekomen, wettigen en beves tigen den lof, door de kronieken hem bijna eenparig toegebracht. Vooreerst behoort daartoe het stichten van de St. Martini-kerk van 14461463 gebouwd en opgetrokken, ten einde den dienst niet te onderbreken, rondom de oude bouwvallige en te klein geworden kerk heen, eene trotsche stichting voorwaar, die thans nog getuigenis aflegt van het vroom gemoed en den edelen kunstzin van het veelzins geminachte middeleeuwsche voorgeslacht. Daarop volgt het St. Anthoni-Gasthuis, gesticht in 1464, gebouwd en ingericht van de materialen en fonds en van tenminste drie andere, kleinere gasthuizen, vóór dien tijd alhier bestaande; bij dit Gasthuis be hoorde toen ook eene eigen kapel, die be diend werd door een vasten pastoor; van deze kapel zijn nog sporen gevonden in 1781 bij de verbouwing van ’t Gesticht tot den vorm, waarin wij het nu kennen. Eindelijk nog het stadhuis, dat heet ge bouwd te zijn in het jaar 1474; maar daar alleen Hoogstraten, wien anderen klakkeloos hebben nageschreven, dit jaar als stichtings jaar opgeeft, zou ik, in stede van gebouwd of gesticht, liever willen lezen ingericht, en misschien heeft hij ’t ook zoo bedoeld, dat een groot, op die plek staand gebouw tot van zijn leven, gaf Goslick schitterend bewijs van j voor de openbare zedelijkheid, toen hij in 1473 met zijn schoonbroeder Douwe Aylva van Sjaerdema te Franeker, den Paus verzocht, de Minre- broeders, wegens hunne zeef wereldsche leefwijze Gouden en vroolijke broeders ge- heeten, uit hun klooster te mogen verwijde ren, en anderen, Observanten, peinzende of beschouwende broeders, wier wandel on berispelijk was, dit convent te doen betrek ken; de Paus gaf daarvoor toestemming, en de beide zwagers, onderseund door andere gelijkgezinde edelen van Westergoo, voerden de zaak uit. In den vorigen nacht was Wyts Juwsma, slechts vergezeld door een enkelen bediende, te paard naar Franeker gereisd, en had Siceo Sjaerdema overgehaald, om met eenige hon derden van zijne mannen den volgenden dag naar Bolsward te komen, ten einde Juw Juwingha daaruit te verjagen. Deze toeleg gelukte in zooverre, dat Juw uit vrees voor de woeste bende, waarmede Siceo kwam aanrennen, Bolsward verliet, door in den zeer donkeren nacht van 23 Februari Heremahuis, dat zijnen broeder Tjerk toebehoorde, te ontvluchten, en zich te begeven naar Walta-State; maar de bur gers van Bolsward verjaagden de roovende en plunderende Franeker benden uit hunne huizen, dreven hen ter poorten uit, en ver volgden ze sloot uit sloot inSicco Sjaerdema redde zich met veel moeite bij zijne schoon moeder op Jongemahuis, vanwaar hij eenige dagen later vermomd, en begunstigd door de duisternis van den winternacht, naar Franeker ontkwam. Nauwelijks hadden de Burgers dit ver nomen, of zij haalden Juw Juwingha uit Tjerkwerd, en brachten hem aan ’t hoofd van ’t stadsbestuur, thans tegen den zin van den Magistraat, die dit zelf had willen doen, maar zich nu in zijne waardigheid gekrenkt gevoelde, door te worden gesteld voor een feit. Al begon de Raad nu over te hellen naar de partij van Wyts, noch hij, noch zij kon er iets aan veranderen Juw bleef als plaats vervangend Olderman de stad besturen tot 1490, toen Goslick hem dwong voor eenigen tijd de stad te verlaten. Wordt vervolgd. Na den dood zijns vaders volgde Tjaard Juwingha dezen op als heerschap en Older man te Bolsward, en als zoodanig bewoonde hij Jongemahuis met zijne vrouw, Wyts Wopcke Baukes dr. Juwsma van Rinsuma- geest, met wie hij in 1472 gehuwd was; zij was toen weduwe van Juw Bockes Harinxma thoe Sneek, van wien zij eene dochter had, Luts geheeten, die in 1477 trouwde met Siceo Douwes Aylva van Sjoer- dema te Franeker, en in 1488 met Schelle Schelles Liauckama te Sexbierum, later heer schap te Sneek. Van Tjaard Goslicks Juwingha melden de kronieken al ,heel weinig: hij schijnt te zijn geweest een bedaard, evenredig, mis schien zwak en sukkelend jongman, zich meest bezig houdend met het bestuur der aan zijn Oldermanschap toevertrouwde stad en met de zorg voor zijne uitgestrekte be zittingen, maar die zich in vele opzichten liet leiden en beheerschen door zijne woelzieke, manhaftige en heerschzuchtige vrouw. Reeds in 1479 overleed hij, nauwe lijks 39 jaren oud, nalatende twee kinderen 1. Ansck, die later trouwde met Bocke Feyckes Harinxma thoe Sneek; 2. Goslick', beiden waren bij den dood huns vaders nog kinderen van hoogens 6 en 4 jaren. Op den anderen hoek van de Kerkstraat, tegenover Jongemahuis, stond het Munt- I. Jongemahuis. Tjaard Juwingha volgens ’t Stamboek Juw Hottinga, die den naam Juwingha aan nam, heeft, bij welke vrouw dan ook, verwekt vier kinderen: 1 Goslick; 2 Tjerk; 3 Juw; 4 Bauck. Bauck schijnt non te zijn geworden in Nij klooster te ScharnegoutumJuw is ge huwd met eene vrouw wier naam onbekend is gebleven, evenals die hunner kinderen, indiep zij die ooit hebben gehad; Tjerk is gehuwd met Ebel Osinga van IKalta, eene dochter van Meyle Bolta van Osinga te Kimswerd, die hem Walta-State te Tjerkwerd ten huwelijk medebracht waardoor hij sedert bekend is als Tjerk Juwingha van IF alia. Stamboek op Juwingha. Deze echtelieden hebben gewoond op Walta-State te Tjerkwerd, en aldaar ver wekt vier kinderen: 1. Juw, gehuwd met Trijn IFatses Harinxma thoe Slooten; 2. Ansck, getrouwd aan Auke Keimpes Unia 3. Rint, gehuwd met Rienk Watses Harinxma thoe Slooten; 4. Tjerk, gehuwd met Tieth Johans Herema van Tjum; de eerste noemde zich naar zijn vader, Juwingha, de laatste, naar zijne moeder, steeds JPalta, Stam boek, en beiden zijn bekend en berucht geworden in den twist om het bestuur van Bolsward, 14801496, een twist, die einde lijk overging in den strijd om ’t bezit van Bolsward en van geheel Friesland, en ten laatste daarmede eindigde, dat ons gewest voor goed werd opgenomen in het reusach tige rijk van keizer Karel V. Goslick Juwingha, door de meeste ge schiedschrijvers de Olde genoemd, wordt door hen geteekend als een vrij rustig hoofdeling en Olderman van Bolsward, wo nende meestal stil op zijn stins, Jongemahuis aldaar; Winsemius, folio 295, hemZ/Een afkeerig van wel met en waren i Hepk. Nieuwsbl. v. Fr. Sneek. Woensdagmorgen geraakten een paard en wagen, waarin 2 mannen en 1 vrouw, in de sloot tegenover het Tramstation, doordat het paard van de tram schrok. ’t Kostte nog al eenige moeite alles weer op ’t droge te brengen. De inzittenden kwamen met een nat pak en een paar lichte kwetsuren vrij, ’t paard was ongedeerd terwijl de wagen vrij wat beschadigd was. Stiens, 5 Juli. Bij den heer P. F. Polet alhier staat een Napoleon-pereboom. Daar deze bij zeer velen wellicht gevonden wordt, zal dit feit niemand verbazenen we zouden er geen melding van gemaakt hebben, indien de bloeiwijze niet gedurende de laatste zes jaren een ieders aandacht trok. Driemaal per jaar toch geeft zij nieuwe bloesems en vruchten. Voor dit jaar bloeit zij thans voor de derde maal, waardoor de vruchten van de eerste en tweede bloei als door een hloemenkraag zijn omgeven. De eigenaar stelt dezen boom gaarne voor belangstellendenden ter bezich tiging. Wommels, 6 Juli. Bij de heden ten Ge- meentehuize gehouden aanbesteding van het bouwen eener nieuwe onderwijzerswoning bij de openbare school alhier, werden 8 briefjes ingeleverd, door L. v. f 7871, het laagst door M. G. Obbema te Witmarsum voor f 6288. De gunning is voorloopig aangehouden. Zondagmorgen gingen vier jonge dames van uit Veendain een fietstochtje maken over Assen en Zuidlaren naar Veendam terug. De hevige regenbuien, vergezeld van donder en bliksem, deden de dames besluiten in Zuidlaren te blijven logeeren, nadat de hote lier een bode naar het station SS. De Punt gezonden had, met een telegram, berichtende, dat ze daar zouden blijven logeeren. De laatste tram, aankomst pl. m. 1 uur te Veendam, bracht de vier meisjes niet terug, wat groote ongerustheid wekte. Een der vaders toog met zijn zoon per fiets om 2 uur in den wind naar Zuidlaren en een motorfietsrijder reed over Assen, waar de jonge dames hare toevlucht konden genomen hebben, ook naar Zuidlaren. De hotelhouder gevraagd of daar ook vier meisjes geweest waren, antwoordde tot niet uit te drukken vreugde van den vader: z/ze zijn hier en slapen gerust.” Toen ging vader met een flink gangetje naar Veendam terug, om den naar bericht uitzienden bloedverwanten de boodschap te brengen, dat de meisjes goed en wel lagen te slapen en na het ontbijt per fiets van daar zouden vertrekken. Vader en zoon kwamen ’s morgens halfvijf thuis en de motorrijder bleef in Assen logeeren. Maandagmorgen te halfnegen ongeveer werd het te de Punt aangenomen telegram van den vorigen dag bij den vader besteld! Is ’t in orde, vraagt het N. v. d. D., dat een beambte op Zondag, wanneer na 3 uur niet meer geseind wordt, na dat uur nog telegrammen, die zoo’n bijzondere beteekenis hebben als dit, aanneemt? Ware dat telegram geweigerd, dan zouden de jonge dames zich per rijtuig naar Veen- dam hebben laten brengen en door de familie een 9 a 19 kommervolle uren niet zijn door gebracht. Een bij een verwonde milicien Assen werd vergund gaan. Hij zette in de kazerne zijn geweer op het rek, zonder het magazijn te ledigen. Even later werd het er door een ander afgenomen eenige handgrepen mee uitvoerde, een schot afging, dat een derde achter het linkeroor trof. Er werd zoodanige ver wonding veroorzaakt, dat de man in het militair hospitaal moest worden opgenomen. N. R. Cl. Zondagmiddag werd het negenjarig zoontje van V. d. W., aan den Ringdijk te Watergraafsmeer, door een fietsrijder omver- geworpen. Het knaapje, dat voor zijne jaren zeer tenger was, werd bewusteloos opgenomen. Hoewel een geneeheer, nog denzeïfden dag geraadpleegd, geen ernstig letsel constateerde, is het knaapje Woensdagmiddag aan de ge volgen overleden. Ooggetuigen verklaren, dat de dader, die bekend is, geen schuld heeft. De zaak wordt door de politie nader onderzocht. Bij Velzen is een naaktlooper gezien door het hoofd der bewaarschool, twee harer helpsters en een 59tal kinderen. De man kwam uit het bosch toen zij bij het buiten verblijf Schoonenberg van baron Van Tuijll wandelden. Toen een der helpsters wegsnelde, om een jachtopziener te waarschuwen, haalde de kerel uit het bosch eenige kleedingstukken te voorschijn, schoot die aan en verdween in de andere bosschen om Driehuis gelegen, waar hij, toen na geruimen tijd politie kwam opdagen, niet meer te vinden was. Bij gelegenheid der kermis had te Velddriel weer een bloedig tooneel plaats. Een jongmensch heeft zonder voorafgaande woordenwisseling een ander zoodanig met een mes toegetakeld, dat hij scheen dood te zullen bloeden. Tot nog toe is de verwonde in R leven en wordt in ’t gasthuis liefderijk ver pleegd, zijn toestand is zeer zorgwekkend. Bolswardsclie Courant C' - J i ’-.W’ - voj/U*. vtmwvt e ’’9 w« a ii n 1 VUIiCili VU if CVcVl ixruvaxvipc

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1904 | | pagina 1