Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
5ste Staatsloterij. Spoed!
No. 55.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
43ste Jaargang.
1904.
Iverloting „ELK WAT WILS”.
ZONDAG 10 JULI.
I
BINNENLAND.
r
VOOR
l'll
"1
'iliW
afzonderlijke
17 regels. Vervol-
plaatsruimte.
Nw.), 6 Juli.
eenige dagen
zijne
weinig
IIJFBEHOEFTEN.
Het hoogst werd ingeschreven
d. Zwaag te Leeuwarden voor
die er
waarbij
Tzum, 7 Juli. Langer dan 30 jaren heeft
onze bewaarschool bestaan, de laatste 23
jaren onder de uitmuntende leiding van mej.
Lomars.
De school werd gedurende al die jaren
gesubsidieerd uit de rijke fondsen der Herv.
Kerk.
Nu is door de meerderheid in het college
van notabelen en kerkvoogden met hun
adviseercnd lid het besluit genomen om de
kerkelijke subsidie met 1 Januari 1905 in
te trekken. Een verzoekschrift om hare
instandhouding, geteekend door meer dan
mannelijke lidmaten, heeft niet mogen
oefening in den velddienst
van het le reg. inf. te
naar het hospitaal te
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar
Iets Omtrent Jongemahuis en Heremahuis
te Bolsward
en hunne Eigenaars en Bewoners.
Door D. BARTSTRA,
Archivaris der Gemeente Bolsward.
II.
VOORHANDEN DER
een Trekkingslijst en de Prijzen franco ge-
tachtig
baten.
Men wil nu trachten de school door par
ticulieren steun in stand te houden en zich
in de eerste plaats wenden tot het gemeente
bestuur om gratis gebruik van het gebouw,
dat een gemeente-eigendom is.
Harlingen, 7 Juli. Gisteren is de oudste
ingezetene van Harlingen, de wed. de Boer,
in den ouderdom van bijna 97 jaren in het
Stads-Armhuis overleden.
Nijega, (Hem. Oldeph. en
Op het meer alhier werd voor
een nieuw soort wildstrooperij opgemerkt. Aan
hengeltuig ving men n.l. watervogels, waartoe
aan ’n drijvend en vischhaak lokaas bevestigd
was. Vroeger liet zich op deze wijze wel eeng
’n gulzige reiger door ’t spartelende vischje
verschalken, maar ’t was bij toeval. Thans
echter schijnt de proef ’n opzettelijk metier
te bedoelen, dat in den jachttijd vervolgd
moet worden.
rijen, alle uit te wijzen door de
in persoon kon behartigen, in diens plaats
alsdan in Bolsward te regeeren en te heer-
schen; en evenwel de Magistraat, geprikkeld
en gesteund door de Burgerij, die een af keer
had van eene vrouwen- of spinrokkenregee-
ring, hield vol en sterkte Juw Juwingha op
alle mogelijke wijzen.
Tjaard Juwingha was overleden in Juni
of Juli 1479 en de krakeelen tusschen den
Magistraat met Juw Juwingha eenerzijds, en
Wjts Juwsma anderzijds, hadden voortgeduurd
tot 22 Februari 1480, toen het tot eene
uitbarsting kwamna eene stormachtige
vergadering in de St. Martini-kerk, waarbij
de aanhangers van IFyts Juwsma de meer
derheid schenen uit te maken, begreep Juw
Juwingha, dat hij daar niet langer veilig
was; hij verliet daarom de bijeenkomst, en
begaf zich naar ’t Muntmeesterhuis, zooals
reeds is ongemerkt, denkelijk zijn woning.
Stadhuis werd ingericht, omdat het bestaande,
dat er toch beslist heeft moeten wezen, te
klein was gewordentoen dit Stadhuis tegen
’t begin der 17de eeuw weder te klein was
gebleken, werd het ten westen en ten oosten
met een vleugel vergroot, zoodat de buiten
muren van ’t oude binnenmuren werden
van ’t nieuwe Stadhuis, waarna het gebouw
in gewijzigden renaissance-stijl geheel nieuw
werd opgetrokken, van 16141617; van
18931895 grondig gerestaureerd, is het
thans nog een der schoonste Raadhuizen
onzer provincie.
Tegen 't einde
Juwingha nog een
zijn vromen zin en vaderlijke zorg
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
noemt
man van vredige natuur, en
oorlogendoch dit zal
moeten beteekenen, in vergelijking;
andere hoofdelingen, zijne stand
tijdgenooten, die weinig meer
dan gewone rooverkapiteins en niets
ontziende partijgangers; hij trouwde, denke
lijk op reeds gevorderden leeftijd, omstreeks
1447, met Sijts Tjaards van Aylva te Wit-
marsum, bij wie hij heeft verwekt twee
kinderen: 1. Tjaard; 2. Rint, die gehuwd
is geweest eerst met Pieter IPvises van
Harinxma thoe Slooten, en later met Hero
Lolles van Ockinga te Burgwerd, Stam
boek.
Olde Goslick Juwingha schijnt overleden
te zijn in 1474, immers na dat jaar komt
hij niet meer in de geschiedboeken voor;
maar de werken des vredes, die gedurende
zijn Oldermanschap, zeer zeker met zijne
veelvermogende medewerking in Bolsward
zijn tot stand gekomen, wettigen en beves
tigen den lof, door de kronieken hem bijna
eenparig toegebracht.
Vooreerst behoort daartoe het stichten
van de St. Martini-kerk van 14461463
gebouwd en opgetrokken, ten einde den
dienst niet te onderbreken, rondom de oude
bouwvallige en te klein geworden kerk heen,
eene trotsche stichting voorwaar, die thans
nog getuigenis aflegt van het vroom gemoed
en den edelen kunstzin van het veelzins
geminachte middeleeuwsche voorgeslacht.
Daarop volgt het St. Anthoni-Gasthuis,
gesticht in 1464, gebouwd en ingericht van
de materialen en fonds en van tenminste
drie andere, kleinere gasthuizen, vóór dien
tijd alhier bestaande; bij dit Gasthuis be
hoorde toen ook eene eigen kapel, die be
diend werd door een vasten pastoor; van
deze kapel zijn nog sporen gevonden in 1781
bij de verbouwing van ’t Gesticht tot den
vorm, waarin wij het nu kennen.
Eindelijk nog het stadhuis, dat heet ge
bouwd te zijn in het jaar 1474; maar daar
alleen Hoogstraten, wien anderen klakkeloos
hebben nageschreven, dit jaar als stichtings
jaar opgeeft, zou ik, in stede van gebouwd
of gesticht, liever willen lezen ingericht, en
misschien heeft hij ’t ook zoo bedoeld, dat
een groot, op die plek staand gebouw tot
van zijn leven, gaf Goslick
schitterend bewijs van
j voor de
openbare zedelijkheid, toen hij in 1473 met
zijn schoonbroeder Douwe Aylva van Sjaerdema
te Franeker, den Paus verzocht, de Minre-
broeders, wegens hunne zeef wereldsche
leefwijze Gouden en vroolijke broeders ge-
heeten, uit hun klooster te mogen verwijde
ren, en anderen, Observanten, peinzende
of beschouwende broeders, wier wandel on
berispelijk was, dit convent te doen betrek
ken; de Paus gaf daarvoor toestemming, en
de beide zwagers, onderseund door andere
gelijkgezinde edelen van Westergoo, voerden
de zaak uit.
In den vorigen nacht was Wyts Juwsma,
slechts vergezeld door een enkelen bediende,
te paard naar Franeker gereisd, en had Siceo
Sjaerdema overgehaald, om met eenige hon
derden van zijne mannen den volgenden dag
naar Bolsward te komen, ten einde Juw
Juwingha daaruit te verjagen.
Deze toeleg gelukte in zooverre, dat Juw
uit vrees voor de woeste bende, waarmede
Siceo kwam aanrennen, Bolsward verliet,
door in den zeer donkeren nacht van 23
Februari Heremahuis, dat zijnen broeder
Tjerk toebehoorde, te ontvluchten, en zich
te begeven naar Walta-State; maar de bur
gers van Bolsward verjaagden de roovende
en plunderende Franeker benden uit hunne
huizen, dreven hen ter poorten uit, en ver
volgden ze sloot uit sloot inSicco Sjaerdema
redde zich met veel moeite bij zijne schoon
moeder op Jongemahuis, vanwaar hij eenige
dagen later vermomd, en begunstigd door
de duisternis van den winternacht, naar
Franeker ontkwam.
Nauwelijks hadden de Burgers dit ver
nomen, of zij haalden Juw Juwingha uit
Tjerkwerd, en brachten hem aan ’t hoofd
van ’t stadsbestuur, thans tegen den zin
van den Magistraat, die dit zelf had willen
doen, maar zich nu in zijne waardigheid
gekrenkt gevoelde, door te worden gesteld
voor een feit.
Al begon de Raad nu over te hellen naar
de partij van Wyts, noch hij, noch zij kon
er iets aan veranderen Juw bleef als plaats
vervangend Olderman de stad besturen tot
1490, toen Goslick hem dwong voor eenigen
tijd de stad te verlaten.
Wordt vervolgd.
Na den dood zijns vaders volgde Tjaard
Juwingha dezen op als heerschap en Older
man te Bolsward, en als zoodanig bewoonde
hij Jongemahuis met zijne vrouw, Wyts
Wopcke Baukes dr. Juwsma van Rinsuma-
geest, met wie hij in 1472 gehuwd was;
zij was toen weduwe van Juw Bockes
Harinxma thoe Sneek, van wien zij eene
dochter had, Luts geheeten, die in 1477
trouwde met Siceo Douwes Aylva van Sjoer-
dema te Franeker, en in 1488 met Schelle
Schelles Liauckama te Sexbierum, later heer
schap te Sneek.
Van Tjaard Goslicks Juwingha melden
de kronieken al ,heel weinig: hij schijnt te
zijn geweest een bedaard, evenredig, mis
schien zwak en sukkelend jongman, zich
meest bezig houdend met het bestuur der
aan zijn Oldermanschap toevertrouwde stad
en met de zorg voor zijne uitgestrekte be
zittingen, maar die zich in vele opzichten
liet leiden en beheerschen door zijne
woelzieke, manhaftige en heerschzuchtige
vrouw. Reeds in 1479 overleed hij, nauwe
lijks 39 jaren oud, nalatende twee kinderen
1. Ansck, die later trouwde met Bocke
Feyckes Harinxma thoe Sneek; 2. Goslick',
beiden waren bij den dood huns vaders nog
kinderen van hoogens 6 en 4 jaren.
Op den anderen hoek van de Kerkstraat,
tegenover Jongemahuis, stond het Munt-
I. Jongemahuis.
Tjaard Juwingha volgens ’t Stamboek
Juw Hottinga, die den naam Juwingha aan
nam, heeft, bij welke vrouw dan ook,
verwekt vier kinderen: 1 Goslick; 2 Tjerk;
3 Juw; 4 Bauck.
Bauck schijnt non te zijn geworden in
Nij klooster te ScharnegoutumJuw is ge
huwd met eene vrouw wier naam onbekend
is gebleven, evenals die hunner kinderen,
indiep zij die ooit hebben gehad; Tjerk is
gehuwd met Ebel Osinga van IKalta, eene
dochter van Meyle Bolta van Osinga te
Kimswerd, die hem Walta-State te Tjerkwerd
ten huwelijk medebracht waardoor hij sedert
bekend is als Tjerk Juwingha van IF alia.
Stamboek op Juwingha.
Deze echtelieden hebben gewoond op
Walta-State te Tjerkwerd, en aldaar ver
wekt vier kinderen: 1. Juw, gehuwd met
Trijn IFatses Harinxma thoe Slooten; 2.
Ansck, getrouwd aan Auke Keimpes Unia
3. Rint, gehuwd met Rienk Watses Harinxma
thoe Slooten; 4. Tjerk, gehuwd met Tieth
Johans Herema van Tjum; de eerste noemde
zich naar zijn vader, Juwingha, de laatste,
naar zijne moeder, steeds JPalta, Stam
boek, en beiden zijn bekend en berucht
geworden in den twist om het bestuur van
Bolsward, 14801496, een twist, die einde
lijk overging in den strijd om ’t bezit van
Bolsward en van geheel Friesland, en ten
laatste daarmede eindigde, dat ons gewest
voor goed werd opgenomen in het reusach
tige rijk van keizer Karel V.
Goslick Juwingha, door de meeste ge
schiedschrijvers de Olde genoemd, wordt
door hen geteekend als een vrij rustig
hoofdeling en Olderman van Bolsward, wo
nende meestal stil op zijn stins, Jongemahuis
aldaar; Winsemius, folio 295,
hemZ/Een
afkeerig van
wel
met
en
waren i
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. Woensdagmorgen geraakten een
paard en wagen, waarin 2 mannen en 1
vrouw, in de sloot tegenover het Tramstation,
doordat het paard van de tram schrok.
’t Kostte nog al eenige moeite alles weer
op ’t droge te brengen. De inzittenden kwamen
met een nat pak en een paar lichte kwetsuren
vrij, ’t paard was ongedeerd terwijl de wagen
vrij wat beschadigd was.
Stiens, 5 Juli. Bij den heer P. F. Polet
alhier staat een Napoleon-pereboom. Daar
deze bij zeer velen wellicht gevonden wordt,
zal dit feit niemand verbazenen we zouden
er geen melding van gemaakt hebben, indien
de bloeiwijze niet gedurende de laatste zes
jaren een ieders aandacht trok. Driemaal
per jaar toch geeft zij nieuwe bloesems en
vruchten.
Voor dit jaar bloeit zij thans voor de derde
maal, waardoor de vruchten van de eerste
en tweede bloei als door een hloemenkraag
zijn omgeven. De eigenaar stelt dezen boom
gaarne voor belangstellendenden ter bezich
tiging.
Wommels, 6 Juli. Bij de heden ten Ge-
meentehuize gehouden aanbesteding van het
bouwen eener nieuwe onderwijzerswoning bij
de openbare school alhier, werden 8 briefjes
ingeleverd,
door L. v.
f 7871, het laagst door M. G. Obbema te
Witmarsum voor f 6288. De gunning is
voorloopig aangehouden.
Zondagmorgen gingen vier jonge dames
van uit Veendain een fietstochtje maken over
Assen en Zuidlaren naar Veendam terug.
De hevige regenbuien, vergezeld van donder
en bliksem, deden de dames besluiten in
Zuidlaren te blijven logeeren, nadat de hote
lier een bode naar het station SS. De Punt
gezonden had, met een telegram, berichtende,
dat ze daar zouden blijven logeeren.
De laatste tram, aankomst pl. m. 1 uur
te Veendam, bracht de vier meisjes niet
terug, wat groote ongerustheid wekte. Een
der vaders toog met zijn zoon per fiets om
2 uur in den wind naar Zuidlaren en een
motorfietsrijder reed over Assen, waar de
jonge dames hare toevlucht konden genomen
hebben, ook naar Zuidlaren. De hotelhouder
gevraagd of daar ook vier meisjes geweest
waren, antwoordde tot niet uit te drukken
vreugde van den vader: z/ze zijn hier en
slapen gerust.” Toen ging vader met een
flink gangetje naar Veendam terug, om den
naar bericht uitzienden bloedverwanten de
boodschap te brengen, dat de meisjes goed
en wel lagen te slapen en na het ontbijt per
fiets van daar zouden vertrekken. Vader en
zoon kwamen ’s morgens halfvijf thuis en
de motorrijder bleef in Assen logeeren.
Maandagmorgen te halfnegen ongeveer
werd het te de Punt aangenomen telegram
van den vorigen dag bij den vader besteld!
Is ’t in orde, vraagt het N. v. d. D., dat
een beambte op Zondag, wanneer na 3 uur
niet meer geseind wordt, na dat uur nog
telegrammen, die zoo’n bijzondere beteekenis
hebben als dit, aanneemt?
Ware dat telegram geweigerd, dan zouden
de jonge dames zich per rijtuig naar Veen-
dam hebben laten brengen en door de familie
een 9 a 19 kommervolle uren niet zijn door
gebracht.
Een bij een
verwonde milicien
Assen werd vergund
gaan. Hij zette in de kazerne zijn geweer op
het rek, zonder het magazijn te ledigen. Even
later werd het er door een ander afgenomen
eenige handgrepen mee uitvoerde,
een schot afging, dat een derde achter
het linkeroor trof. Er werd zoodanige ver
wonding veroorzaakt, dat de man in het
militair hospitaal moest worden opgenomen.
N. R. Cl.
Zondagmiddag werd het negenjarig
zoontje van V. d. W., aan den Ringdijk te
Watergraafsmeer, door een fietsrijder omver-
geworpen. Het knaapje, dat voor zijne jaren
zeer tenger was, werd bewusteloos opgenomen.
Hoewel een geneeheer, nog denzeïfden dag
geraadpleegd, geen ernstig letsel constateerde,
is het knaapje Woensdagmiddag aan de ge
volgen overleden. Ooggetuigen verklaren,
dat de dader, die bekend is, geen schuld
heeft. De zaak wordt door de politie nader
onderzocht.
Bij Velzen is een naaktlooper gezien
door het hoofd der bewaarschool, twee harer
helpsters en een 59tal kinderen. De man
kwam uit het bosch toen zij bij het buiten
verblijf Schoonenberg van baron Van Tuijll
wandelden.
Toen een der helpsters wegsnelde, om een
jachtopziener te waarschuwen, haalde de
kerel uit het bosch eenige kleedingstukken
te voorschijn, schoot die aan en verdween
in de andere bosschen om Driehuis gelegen,
waar hij, toen na geruimen tijd politie kwam
opdagen, niet meer te vinden was.
Bij gelegenheid der kermis had te
Velddriel weer een bloedig tooneel plaats.
Een jongmensch heeft zonder voorafgaande
woordenwisseling een ander zoodanig met een
mes toegetakeld, dat hij scheen dood te zullen
bloeden. Tot nog toe is de verwonde in R
leven en wordt in ’t gasthuis liefderijk ver
pleegd, zijn toestand is zeer zorgwekkend.
Bolswardsclie Courant
C' -
J
i
’-.W’ - voj/U*. vtmwvt e ’’9 w« a ii n 1
VUIiCili VU if CVcVl ixruvaxvipc