Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward, en Wonseradeel.
1904.
No. 64.
43ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
DONDERDAG 11 ADGDSTDS.
BINNENLAND.
VOOR
zal dan ook wel weer veel
PRINS JORIS.
4
dat
liij tot
hij
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Allemaal op de fiets.
In den Arhemschen gemeenteraad is door
een lid gevraagd of ’t niet tijd werd, in
sommige straten der stad, alhans voor eenige
uren per dag, het wielrijden te verbieden.
De Voorzitter vond ook, dat er iets gedaan
moest worden tegen de fiets, en nu zullen
B. en W. aan ’t overwegen, wilt.
Gemakkelijk zal ’t niet gaan, iets te vin
den. Het heir fietsers is tegenwoordig bijna
evengroot als ’t heir voetgangers, en 't is dus
maar de vraag wie ’t meeste recht op den
weg heeft...
Aldus redeneeren de fietsers natuurlijk.
Komt er nog eens een tijd, dat zij de groote
En in een land met zulke hopelooze toe
standen, dat men zich met schrik afvraagt,
of de wereld niet vergaan zal als de laaie
brand eindelijk zal slaan in dezen reusach-
tigen berg van smeulende wraak over gele
den onrecht, meent men op dit oogenblik
door een buitenlandschen oorlog aan het volk
afleiding te geven. Ook dat is von Plehwe’s
werk geweest, die den zwakken Keizer, den
man nog wel van de Vredesconferentie,
daartoe heeft overgehaald, en hem heeft
onttrokken aan den weldadigen invloed van
den vredesminister Witte, die begreep, dat
Rusland boven alles vrede noodig had, om
in eigen boezem de wonden te heelen,
Maar de mijn springt verkeerd; de Ja
panners zijn de zegevierende partij, en als
het zoo blijft, kunnen de nederlagen naar
buiten wel eens de oorzaak worden van eene
algeheele omwenteling van binnenzooals de
rampen van 1871 den val veroorzaakten van
het toenmalige in-rotte Keizerrijk.
Als echter zulks in Rusland gebeurt, moe
ten wij eerlijk zeggen, dat wij weinig hoop
op verbetering hebben. Want dan zullen
de heethoofden komen, gloeiend van geest
drift en vol eerlijkheid, maar die geene reke
ning houden met het feit, dat de onwetend
heid der massa aldaar te groot is, om er in
eens een zelfstandig volk van te maken. En
dan zal de poging mislukken, en doen jui
chen allen die daaruit een argument kunnen
putten om tot den ouden toestand terug te
keeren, waarbij zij, de gewetenloozen, zooveel
belang hebben.
Arm RuslandDe weg tot verbetering is
voor U in ons oog onafzienbaar, en hopeloos
en moedeloos wendt men het oog van U af
als onherstelbaar; maar onze gedachten kee
ren zich telkens weer tot U heen, zoodra
de vlam uit den smeulenden berg zich ver
toont.
Hnkh. Crt.
Joure, 8 Aug. Hier ter plaatse is een
geval van diphtheritis voorgekomen met
doodelijken afloop. De lijderes, een aan
vallig 5-jarig meisje uit het naburige Boorn-
zwaag, dat bij hare grootouders alhier logeerde,
werd zoo hevig door de ziekte aangetast,
dat zij na een paar uren bezweek. De in
allerijl ontboden ouders troffen hun kind
dan ook niet meer levend aan.
Snikzwaag, 8 Aug. Bij de opening van
het jachtseizoen werden heden morgen door
een 3-tal jagers twee uit Nijehaske en een
uit het naburige Joure in de zzGraverij”
alhier tien eendvogels geschoten.
’t Jachtgebied schijnt over het geheel ruim
voorzien te zijn van waterwild, dat, ondanks
den lagen waterstand, in goede conditie
verkeert.
’t Geschoten wild kan bij de tegenwoordige
weersgesteldheid langer goed blijven dan voor
korten tijd bij de toen heerschende warmte.
Frieslands Zuidwesthoek, 8 Aug. Heden
wordt in Friesland de jacht op waterwild
geopend. Ofschoon de wildbaan goed voorzien
is, zal het succes in de eerste dagen wel
niet groot zijn. Oorzaak: de droogte, waar
door de slooten en verdere polderwateren
den bodem laten zien, ’t Wild is nu ver
huisd naar de wijde plassen en meren, waar
’t moeielijk te naderen is. De jagers zuilen
dus in hunne velden de vogels niet vinden
en moeten wachten tot de waterstand aldaar
verbetert.
Onderscheidene eigenaars van landerijen
hebben ter verbetering van den wildstand
besloten, ditmaal geen vergunningen uit te
reiken.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
meerderheid krijgen, dan mag men misschien
verwachten, dat Arnhem’s vroede mannen
z/ordonneeren ende bevelen” Allemaal op de
fiets! Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. In de Concertzaal kan men
Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag en
Donderdag van de kermis weer terecht.
Zondag en Maandag, Grand Spectacle
Concert Varié, onder directie van den heer
G. Stroober.
’t Tableau de la troupe geeft op
Troupe Donnelly met buitengewone Equili-
bristische Kunstproducten; mej. Cato Gulp,
de Hollandsche Variété Soubrettede ver
maarde moderne jongleur mr. Labainde
heer Van Tol met zijn wonderbare gedres
seerde viervoetersdan een wonder boven
wonderzzTacius Phenomenale Vocalist
met transformatie, Paulina Herve, Holl.
Costuumsoubrettede heer Swaaf, beroemd
Holl. Karakterkomiek- en meerdere eerste-
rangs-specialiteiten.
Kapelmeester is de heer Wallase.
Dinsdag, Woensdag en Donderdag, speelt de
Nieuwe NederlandscheTooneelvereeniging van
Amsterdam, bestuurder de heer B. Delmonte.
Dinsdag wordt gegeven, Madame Sans
Gêne, tooneelspel in drie bedrijven en een
voorspel van V. Sardou en E. Moreau.
Woensdag krijgen we Inkwartiering, een
blijspel in vijf bedrijven, naar ’t Duitsch
van G. v. Moser en F. v. Schónthan, door
Jac. de Vos.
En Donderdag komt De Industrieel van
Pont-Avennes, tooneelspel in 5 bedrijven,
naar ’t Fransch van Georges Ohnet, door
J. Joha.
z/Amicitia”
volk trekken.
Den 64-jarigen S. V. alhier óver
kwam Zondagavond, uit de kerk komende,
het ongeluk, dat hij in de Leeuwarder Pijp-
steeg door een fiets werd overreden. De
fietsrijder kwam in dolle vaart en zonder
bellen, daar hij geen bel had, van af ’t
Vischmarktpleinook hij geraakte met zijn
wiel onder de voeten. V. kwam er met den
schrik en eenige ontvellingen aan zijn eenen
arm af (den anderen arm verloor hij reeds
bij een vroeger ongeluk)de wielrijder kreeg
schade aan zijn rijwiel, vooral aan de trap
pers. Van ’t ongeluk is aangifte gedaan bij
de politie.
De moord in de Haarlemmermeer.
De Haarlemsche correspondent van het
Algemeen Handelsblad meldt
„Naar aanleiding van het bericht in een
der bladen, dat het scheikundig onderzoek
van de bebloede kleeren van den verdachte
Blonk zou hebben aangetoond, dat die met
paardenbloed zijn bevlekt, heb ik informaties
ingewonnen, en deze geven recht tot de
verklaring, dat gemeld bericht volkomen
onjuist is. Het scheikundig onderzoek is
nog niet afgeloopen, en geenerlei mededeeling
is daarvan, noch aan de Justitie, noch aan
iemand anders verstrekt.”
Drie opgeschoten knapen nit Amsterdam,
wisten (door een raam op te schuiven) uit
een woning onder Zunderdorp geld
te ontvreemden. De wisselwachter der N. H.
T. M. zag van zijn post wat er gebeurde.
Hij waarschuwde telephonisch de politie van
Buikslootzoo gebeurde het, dat de jongelui
daar bij hun komst werden aangehouden,
terwijl het geld in hun bezit gevonden is.
Zij bekenden het feit.
Te Amsterdam deed zich, volgens het
N. v. N., eenigen tijd geleden het schier
ongelooflijke geval voor, dat een man zich
wegens een of ander misdrijf op een der
politiebureaux kwam aangeven, waar hem te
verstaan werd gegeven dat hij zich moest
aanmelden bij een politieagent op straat
Een tegenhanger van dit geval vinden
we in een Duitsch blad vermeldIn Hagen
werd bij een twist tusschen drie personen
een der drie op straat neergestoken. De
dader vluchtte en hield zich in de naburige
bosschen schuil doch besloot later zich bij
de politie aan te geven. Hij ging naar het
parket van den officier van justitie doch
daar werd hem gezegd, dat het parket niet
bevoegd was en dat hij zich tot de politie
moest wenden. De schuldige, die waarschijn
lijk spijt gekregen had van zijn stap, is
intusschen niet bij de politie verschenen ea
er weer vandoor gegaan.
Er is in Rusland weer eens een aanslag
gepleegd. De minister von Plehwe is omge
komen tengevolge van een bom onder zijn
rijtuig geworpen, en met hem, zijn koetsier
en paarden den weg van alle vleesch gegaan.
Arme koetsier, arme beesten. Zeker, wij keu
ren een dergelijken aanslag onvoorwaardelijk
af, maar daarmee is dan ook alles gezegd.
En wij zouden niet gaarne als rechter zitten
over den Israëliet, die den aanslag bedreef,
want de moed om hem ook maar de geringste
straf op te leggen, zou ons ten eenen male
ontbreken. Wat zal de rechter, die over hem
geroepen wordt teoordeelen, moeten antwoor
den, wanneer de bedrijver van den aanslag
vraagt: Welk ander middel bestond er in
dit van God verlaten land om den misdadi
ger Von Plehwe zijne straf te doen toekomen
voor eene reeks misdaden, waarvan de be
schrijving reeds het bloed in de aderen doet
stollen
Dan zal de rechter niet anders kunnen
zeggen dan: Gij hadt geen ander middel; als
hij tenminste volgens eer en geweten recht
zou spreken; maar dat zal hij niet; als hij
dat wou, zou hij geen rechter in Rusland
kunnen wezen; waar geen recht bestaat en
de zoogenaamde rechter niet anders is dan
een gewetenlooze handlanger van een nog
gewetenloozer regeering.
Laten wij niet vergeten, dat deze onge
lukkige Israëliet heeft gezien, hoe te Kische-
neff onder zijn geloofsgenooten is huis gehou
den. Hoe zwangere vrouwen daar werden ge
schoffeerd voor het oog hunner mannenhoe
aan jonge meisjes het ingewand weid uitge
rukt en de buik met modder gevuld, hoe
kleine kinderen met het hoofd te pletter
werden geslagen tegen de muren.
Dat alles is in de eerste plaats de schuld
geweest van von Plehwe. Zeker van zijn
steun en van zijne bescherming hebben de
plaatselijke autoriteiten deze gruwelen niet
alleen toegelaten maar uitgelokt, en de come-
dievertooning daarna gehouden, het schijn
proces tegen de daders, heeft aan geheel
Europa laten zien, dat er in Rusland geen
recht is voor den Israëliet.
Maar niet alleen voor den Israëliet, er is
daar voor niemand recht. Noch voor den
Fin, die in strijd met alle afgelegde eeden
behandeld wordt als een overwonnen vijand,
noch voor den Armeniër, het slachtoffer van
voortdurende uitbuiting en uitzuiging, noch
voor den Pool, wiens vrijheidszucht door
meer dan eene eeuw van rechtsverkrachting
niet werd uitgedoofd; noch voor den Rus
zelf, die door eene gewetenlooze ambtenaars-
kliek, die den zwakken en onbeteekenenden
Czar beheerscht, ieder oogenblik onschadelijk
kan gemaakt worden, zoodra hij lastig wordt.
Arm RuslandMet de regeerders, die Ge
hebt, schijnt er voor U geene hope, en ook
daarom is deze aanslag zoo te betreuren,
omdat die slechts zal dienen om den Czar
te gemakkelijker over te halen op den weg
van gruwel en onrecht voort te gaan. Er
is blijkbaar niets wat zijne oogen kan ope
nen voor de waarde van zijne raadsmannen;
14 April 1901 viel von Plehwe’s voorgan
ger Sipjagin als een slachtoffer van een
moordaanslag en tot zijn opvolger werd be
noemd... de thans vermoorde, die denzelfden
weg beschreed, dat nog wel in sneller pas
en geheel zonder mededoogen Bobrikoff, de
gouverneur van Finland werd weinige weken
geleden vermoord, en tot opvolger werd aan
gewezen een man, die hetzelfde stelsel van
onrecht, maar nu zonder eenige genade, zou
volhouden.
Het Handelsblad zal dan ook wel het
gevoelen van geheel de beschaafde wereld
uitdrukken, wanneer het zegtzzHet is on
mogelijk minister Plehwe’s dood te betreu
ren. Hij heeft geoogst, wat hij gezaaid
heeft; de wraakzuchtige haat van hen, die
hij vertreden en onderdrukt heeft. Zoowel
in Finland als tegenover de Russische joden
was hij de vervolger, de tiran bij uitne
mendheid”.
Nogmaals arm RuslandHoe is het
mogelijk, dat toestanden als daar worden
aangetroffen, kunnen voortduren I
Een schel licht is op die toestanden ge
worpen door het bekende Königsberger pro
ces, Men kent de zaak. Joegen Pruisisch^
onderdanen werden vervolgd op verzoek van
den Russischen ambassadeur bij het Prui
sische Hof op grond van Majesteitsschennis
en hoogverraad. Het groote misdrijf van
deze negen mannen, allen kleine luiden, is
dat ze de in Rusland streng verboden soci-
aal-democratische geschriften in het Czaren-
rijk hebben binnengesmokkeld. Wij zouden
hier heel wat kunnen zeggen over de ver
achtelijke houding van de Regeering van
Pruissen, die ter wille van den machtigen
nabuur, onderdanen gaat vervolgen voor iets
wat in éigen land niet strafbaar is, alsmede
over het ontzettende fiasco, dat die regeering,
en dus ook de Russische met haar proces
heeft geleden; edoch dat ligt voor heden
niet op onzen weg; wij zouden het slechts
hebben over hetgeen uit dat proces is ge
bleken omtrent Russische toestanden. En dat
putten wij uit het verhoor van den Hr.
von Reusner.
Deze von Reusner, ridder in de 3e klasse
der St. Andreasorde (eene zeer hooge orde)
was vroeger professor in het Russische staats-
en strafrecht aan de hooge school te Tomsk,
maar heeft zijne betrekking neergelegd wegens
het onrecht door de politie te Tomsk naar
aanleiding van een studentenopstootje aan
twee studenten aangedaan, een onrecht, waar
bij de Russische regeering niettegenstaande
het algemeen protest van de professoren te
Tomsk, de politie in het gelijk stelde. Aan
het verhoor van dezen rechtlievenden man,
door de verdediging opgeroepen als deskun
dige om over Ruslands toestand te getuigen,
is het volgende ontleend
zzIn de hoogte regeert de officieele kliek,
in de laagte de meest grenzelooze willekeur.
De Tzaar is machteloos en de bureaucratie
oppermachtig. De ambtenaren missen elk recht;
zij kunnen ontslagen worden ook op enkele
verdenkingen kunnen aan den anderen kant
voor geen enkel gepleegd misbruik vervolgd
worden, tenzij hunne superieuren daarvoor de
toestemming geven. De burger heeft geen
enkel rechthij mag zelfs niet gelooven wat
hij wil. Als hij uit de Grieksch-Katholieke
Staatskerk wil treden, kan hij dat slechts
met verlof van den minister, maar hij raakt
dan ook tevens het laatste schijntje van recht,
dat de Russische burger heeft kwijt; zelfs
om zijne kinderen op te voeden. Gaat
eene Duitsche secte over, dan wordt
naar Siberië verbannen. Trouwens de
kerkelijke overheid kan eiken verdachte tot
levenslange gevangenisstraf of kloosterstraf
of verbanning naar Siberië veroordeelen. (Wij
zouden hierbij willen voegen, dat de man,
die op het oogenblik in Rusland aan het
hoofd staat der kerkelijke zaken, Pobedonost-
zeff, zijns gelijke niet kent in dweepzucht
en wreedheid). De Joden worden verschrik
kelijk verdrukt (dat is bekend) en wat de
vrijheid van drukpers aangaat: De Minister
van Binnenlandsche Zaken kan, wanneer hij
wil, aan een krant verbieden advertenties op
te nemen of publiek verkocht te worden, ja
hij kan zelfs aan een krant verbieden een
of ander onderwerp te bespreken. De Min.
van Volksontwikkeling, zijn collega van
Justitie en de Procurator der Heilige Synode
kunnen elk oogenblik elke courant verbie
den te verschijnen. En alsof zulks nog niet
genoeg was, bestaat er eene Kerkelijke cen
suur, eene militaire censuur, een bibliotheek-
censuur en eene volksbibliotheek-censuur.
Het recht van vereeniging bestaat absoluut
niet. De politie kan iedere vergadering zon
der opgave van redenen verbieden; zelfs
vreedzame betoogingen en werkstakingen zijn
ten strengste verboden. Eigenlijk bestaat er
wet noch recht. Want ieder wet kan door
een geheim bevelschrift van den Keizer op
geheven, ieder vonnis langs administra-
tieven weg veranderd worden. Die verdacht
wordt als student hervormingsdenkbeelden
te zijn tuegedaan, wordt levenslang bij het
leger ingelijfd, en om aan eene buitenland-
sche universiteit te gaan studeeren moet men
verlof hebben, wat zeer moeilijk te krijgen
is; doet men het zonder verlof, dan wordt
al wat men bezit verbeurd verklaard. De
Russische Regeering is geene voorstandster
van ontwikkeling, noch in de hoogte, noch
in de laagte. Wie zonder speciaal verlof
van den minister lezen of schrijven leert,
wordt zwaar gestraft. Voorwaar, nimmer
werd de stelregelHoud ze maar dom, dan
kunt Ge ze des te gemakkelijker verdrukken,
brutaler toegepast,
I
Bolswardsche Courant
