Meuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
X
No. 65.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
43ste Jaargang.
1904.
ZONDAG 14 AUGUSTUS.
BINNENLAND.
COLPORTAGE.
VOOR
afzonderlijke
raad
577
dus met een
In
even
53
90
34
163
300
114
dorp in matigen
het eenig antwoord
over het paard werd
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. pèr regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
de stemming was als volgt
Welsrijp
9
58
5
nood verkeerende praamschip Henriette, schip
per Kruithof, van Hasselt, met een lading
steen van Lobith naar Sneek.
Leeuwarden, 12 Aug. Met bruine gezich
ten en blijde harten zijn gisteren vacantie-
koloniekinderen, die een week of drie op
Vlieland zijn geweest, in de stad terruggekeerd.
Afgehaald werden ze door eveneens blijde
moeders. Geen uur mis weer hebben ze gehad
en juist voor den regen zijn ze onder dak
gekomen.
Friesche Zuidwesthoek, 10 Aug. Met de
binnenvisscherij ziet het er slecht uit. Onder
de marktwaardige vischsoorten heersclit groote
sterfte, waardoor de vangsten gering zijn en
de prijzen gedrukt. De ziekte tast vooral de
paling aan, waarvan in sommige wateren
minstens de helft sterven. Een palingschuit
zette de vorige week meer dan 100 pond
overboord en de visschers moeten eiken dag
beun en kaar nazien, om de doode visschen
te verwijderen. Deze visschen komen terecht
in het vischwater, waardoor de ziekte, door
infectie, zich uitbreidt.
De vischprijzen zijn als volgtsnoek 16
24 ct., baars 1216 ct., zeelt 2025
et., blei 57 ct., voorn 25 ct., paling
naar soort en kwaliteit 1550 ct., alles per
l/2 k.g.
Leeuwarderadeel, 11 Augs. Gister sprak
ik den directeur van een boterfabriek, die
zeide, dat er vanwege de droogte dagelijks
een duizend liter melk minder werd ontvangen
dan gewoonlijk om dezen tijd van ’t jaar.
Een ander vakman noemde een nog hooger
cijfer en schreef de mindere melkopbrengst
dit jaar mede toe aan het slechte wintervoeder,
gevolg van den natten zomer van 1903.
Rauwerd, 11 Aug. Gisteravond werd ons
dorp in rep eri roer gebracht door een be
stuurder van paard en chais, die met vaart
de buurt kwam inhollen. Al spoedig had een
botsing plaats met den vrachtwagen van
Hiddinga, welke daarbij nog al eenige averij
opliep. De genoemde bestuurder van paard
en chais bleek bezoeker te zijn geweest van
het festival te Oranjewoud. Nadat hij eerst
aan de politie een valschen naam had opge
geven en weigerde om aan den vrachtrijder
eenige schadevergoeding uit te keeren, werd
hij toevallig herkend door een dorpsgenoot.
Hij bleek een zekere Schaafsma van Ooste-
rend te zijn. Door zijn zonderling optreden,
daarin nog versterkt door enkele fietsers
(mede festivalbezoekers), kwam er een heele
volksoploop en waren velen allesbehalve
vriendschappelijk tegen hem gezind. Toen hij
dan ook op zeker oogenblik van de gelegen
heid dacht te profiteeren, om stilletjes er
van door te gaan, werd eenvoudig het paard
door ettelijke personen bij den teugel gegre
pen, de chais gezwaaid en in den doorreed
van den kastelein de Jong gebracht. Het
einde van de onderhandelingen, welke hier
gevoerd werden, was, dat hij vijf gulden
schadevergoeding aan den vrachtrijder uit
keerde. Toen hem daarop bij zijn vertrek
werd aangemaand om ons
draf te verlaten, was
daarop, dat de zweep
gelegd en in vliegende vaart (’t was intus-
schen duister geworden), de buurt werd ge
passeerd. Naar wij vernemen, is procesver
baal opgemaakt, en dat is goed ook, want
niet alleen veroorzaakt het woeste rijden ge
vaar voor groot en klein, maar bovenal moet
volgens ooggetuigen het meer dan ergerlijk
zijn geweest, hoe het arme paard werd af
gebeuld.
Het is te hopen, dat de strafrechter der
gelijke personen eens goed zal laten voelen,
dat zij in hun brooddronkenheid zich binnen
grenzen dienen te houden.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. Terwijl we dit schrijven, begint
de nadering der kermis zich te doen bemer
ken. Onder toezicht en tot groot genoegen
der vacantiehebbende jeugd, worden tenten
en kramen opgeslagen of ’t bouwmateriaal
daarvoor aangevoerd.
Van doodbloeden onzer kermissen is er dit
jaar weer weinig te bespeuren.
De oude standplaatsenVeemarkt, Pol
en Leeuwenburg zijn, als alle jaren, weer
aardig bezet.
Gelegenheid om prettig uit te gaan,
daartoe stelt de pachter van Amicitia zijn
bezoekers weer ruim in de gelegenheid.
’t Grand Spectacle concert Varié, van den
soms te erg kunnen
weer een geval uit Oppen-
Toen namelijk de heer Commissaris
Politie alhier op 4 Augustus j.l. door
conducteur van tram 1.40 van Sneek
klacht kreeg, dat door hem en den
een paal, dwars over de rails
ons land bloeit degriezel-litteratuur al
sterk als in het overige, beschaafde
Europa. En ’t is daarom van belang, eens te
hooren, wat een medewerker van de Weensche
Zeit. publiceert over de colportage met deze
geschriften, die in afleveringen van haat, liefde,
bloei en vernieling den keukenmeiden enz.
worden aangepraat.
Een paar specifiek-Weensche eigenaardig
heden daargelaten, zal het bij ons te lande
wel zoo ongeveer op dezelfde wijze gaan met
dezen tak van indrustrie als daar ginds.
Het begin van het werk is het uitzetten
der netten voor den abonnementen-visscher.
De colporteur en ik, zegt de Weener jour
nalist, gingen van deur tot deur, gaven er
de afleveringen af en bekommerden er ons
verder niet over, wat wel het lot der boekjes
zou worden. In huizen, waarvan de buiten
deuren openstonden, meest huurkazernes voor
kleine luiden en arbeiders, was dit werk niet
moeilijk. De colporteur klopte aan, wachtte
meestentijds in ’t geheel niet op antwoord,
maar opende de deur en gooide met een
vluchtigen groet zijne proefaflevering naar
binnen. In de meer deftige huizen, waar de
voordeur gesloten is, is een groote mate van
behendigheid noodig voor het zoogenaamde
uitzetten. Dikwijls genoeg werden wij door
den portier aangehoudenHei wat, waar
gaat dat heen? Het antwoord was dan altijd
een leugen, want wanneer de colporteur zijn
beroep zou erkennen, dan zou hij zonder meer
teruggestuurd worden met een barschD’r
mag hier niet gecolporteerd worden. Men
moet dus door een leugen zich toegang pro-
beeren te verschaffen. In den regel maakte
mijn collega zich er af met te beweren,
dat we van meneer of mevrouw die en die
eene bestelling hadden de naam had de
leeperd aan de deur gelezenwe werden dan
zonder moeite toegelaten. Nu kwam de tweede
manoeuvre aan de beurt. Wij begonnen steeds
op de hoogste étage, want de kneep is, dat
men niet meer een deur voorbijkomt die men
reeds heeft geopend. De koopwaar moet zoo
gauw mogelijk afgegeven worden en is dit
gedaan, dan is het zaak onmiddellijk af te
trekken, anders loopt men kans haar terug
te krijgen. Deze kans nu is zoo gering
mogelijk en feitelijk tot haar minimum terug
gebracht, wanneer men boven begint. Het
colporteeren geschiedt altijd van boven naar
beneden. De voordeelen heb ik zelf leeren
inzien. Eenmaal stond eene dame met ’t boekje
in haar hand langen tijd bij haar portaaldeur.
De colporteur was toen al anderhalve ver
dieping lager, maar zij dacht, dat hij naar
boven was, en toen hij na lang wachten
niet kwam, nam ze het prul in Godsnaam
maar mee naar binnen. Dat is de speculatie
van den colporteur. Hij denkt, misschien
nemen ze, als ze zich vervelen, het boekje
toch ter hand. Wellicht boeit het hun
en een abonnement is afgesloten.
Slechts in zeer enkele gevallen stelde de
colporteur er zich mee tevreden, het boekje
onder den drempel op te schuiven. Hij belde
aan. Wou het dienstmeisje niet opendoen, dan
loog hij, terwijl hij het boekje in de hand
hieldmevrouw heeft dat besteld. Is al be
taald. Hoogst zelden mislukte deze manoeuvre.
Het uitzetten doet de colporteur op Vrijdag
en Zaterdag, ’s Zondags laat hij zijn slacht
offers rustig den tijd om zich aan de griezel-
lectuur te wijden. En des Maandags begint
dan het moeilijkste karwei van den handel
het ophalen der boekjes en het abonnementen-
werven.
De toegang tot de woningen is nu wat
gemakkelijker te verkrijgen. De colporteur
heeft nu ten minste het schijnbare recht zijn
waar terug te verlangen.
En nu is het de kunst, zijn geheele ge
slepenheid en taaiheid te gebruiken, ten einde
zieltjes te winnen. Praten en van geen wijken
weten en de lui overbluffen met woorden,
zoodat ze er geen boe of ba tusschen kunnen
brengen, dat is de geheele kneep. Ziehier
een wel wat al te mooi gekleurd, maar toch
typisch staaltje uit het verhaal van den
Weenschen jo'urnalist.
Daar kwam de keukenmeid. Eerst wou ze
niet opendoen. In het begin eischte de col
porteur zeer beslist zijne aflevering terug.
Toen dat niet hielp, begon hij te lamen
teren Maar zie nou ’s* lieve juffrouw, wat
is dat nou een schade voor me. De keuken
meid, die er gewetenswroeging over scheen
te hebben, dat ze ’t boekje had laten ver
slingeren, opende nu de deur, liet ons binnen
en stamelde zoo iets vanIk geloof dat ik
’t niet meer heb, meneer. O, dat doet er
niets toe, juffrouw; wanneer u die andere
boekjes van me nou maar eens goed aan
kijkt. En in een wip opende hij zijne map
en begon zijn waar aan te prijzen. Ik stond
er zwijgend bij. Opeens vroeg de keuken
meid, op mij wijzendWie is toch die
meneer En onmiddellijk antwoordde de col
porteur: Das’s nou juist de schrijver van dien
beroemden roman over den scherprechter van
Maagdenburg.
Ik heb den hr. van Borikowski op algemeenen
wensch van mijn geachte abonné’s uit Kopen
hagen laten komen, opdat allen een getuigenis
van vleesch en bloed omtrent de waarheid
van dat beroemde boek voor zich zouden zien.
Vraag hier meneer den baron maar eens hoe
hij door den beul van Maagdenburg met
bloedige handen is ontvangen, en hoe de beul
hem ’t kastje fonkelende diamanten en haren
met bloed der gravin Ypsilon heeft laten
zien De keukenmeid keek me met een
verwonderden blik aan. Ik vreesde bij het
eerste woord in lachen te zullen uitbarsten,
daarom zweeg ik. De situatie werd bedenkelijk.
Maar de colporteur redde er zich wel uit.
Op melancholischen toon zei hijOch, vraagt
u ’t liever niet, mijn bestejuffrouw. Meneer
de baron heeft met de Boeren tegen de EngeL
schen gevochten daarover handelt hier
Rosa Binger, het boerenmeisje en daarbij
is ie door het gedonder der kanonnen in den
slag bij Padua aan beide oorendoofgeworden.”
Nu was de keukenmeid half gewonnen.
Maar een abonnement was nog lang niet
gesloten. Zij wou niets weten van scherprech-
tersgeschiedenissen, dat was haar te griezelig.
Ook liefdesromans interesseerden 'haar niet
omdat de mannen toch allemaal valsch benne.
Na lang onderhandelen snapte de colporteur
wat haar genre was roovergeschiedenissen
las ze gaarne, ’t Eind van het lied was, dat
ze een der meest beroemde rilromans kocht:
Schinderhannes, de grootste roover dezer eeuw.
Vier afleveringen kreeg ze direct, de overige
zouden elke week bezorgd worden.
Maar heel weinig lieden weigeren bepaald de
proefafleveringen terug te geven. Wanneer
deze verloren waren geraakt, dan betaalden
de vrij welgestelden gewoonlijk zonder veel
pruttelen het dubbeltje schadeloosstelling, dat
gevraagd werd. Er waren ook tal van menschen,
die de colporteur al kende als ware rilroman-
liefhebbers. Ze abonneerden zich meestentijds
direct, namen als ’t kon onmiddellijk vier
afleveringen en bezwoeren als ’t ware den
colporteur toch op tijd de volgende afleveringen
te bezorgen. Deze echte klantjes waren meest
jonge, in den kost ergens wonende arbeiders,
naaistertjes, dienstmeisjes en ook wel kantoor-
en winkelbedienden.
Doch het succes was niet overal zoo schit
terend. De meeste abonnementen moesten door
taaie indringerige overreding gewonnen wor
den. Wanneer een deur geopend werd om het
boekje terug te geven, dan schoof de colporteur
snel zijn voet over den drempel, en dan begon
hij te onderhandelen. Opgrof heden antwoordde
hij met moppen of complimenten. Dikwijls
speelde hij den armen drommel en werkte
op het medelijden. Zoo liet hij menige vrouw
en menig meisje er in loopen. Maar o je,
wanneer de man thuis was, dan werd het
gevaarlijk met den voet tusschen de deur.
Dan klonk het soms dreigendRuk uit met
die snertboeken, of ik gooi je er uit. Begrepen?
Maar de man verkocht zijn waar, en dat
was hem genoeg. En ’t verhaal van dezen
journalist, die uit eigen ervaring kan spreken,
is een sterk bewijs voor den wansmaak van
het publiekmaar ook van de energieke
vindingrijkheid ,der nimmer rustende colpor
teurs.
Volstrekte meerderheid 289.
De heer v. d. Velde was
meerderheid van 11 stemmen gekozen.
Iemand in ’t Gooi had twee katten,
beide met één jong. Eén der poesen werd
ziek, hoe langer hoe ernstiger. Spoedig begon
de zieke moeder in-’t-oog-loopend lief te doen
tegen de gezonde, met wie ze vóór dien tijd
slechts zeer weinig op had; ’t was lief mi
auwen, kopjes geven, enz. Eindelijk, toen
ze meende, dat de vriendschap hecht genoeg
was, nam ze haar jong en legde het naast
het jong van haar vriendin; klaarblijkelijk
voelde ze, dat ze zelf haar kindje geen voedsel
genoeg kon geven. Gelukkig werd haar ver
trouwen beloond; de gezonde moeder verzorgt
thans beide kleine katjes.
Het slimme moedertje is thans zoo goed
als hersteld,
Tessel, 12 Augs. Blazerschuit TX 38,
heden morgen bij stormweer uit zee komende
in Kaapenmolengat, is omgeslagen. Schipper
Kuiper, gehuwd, en twee knechts, ongehuwd,
zijn verdronken.
Lemmer, 12: Augs. De salonboot Bolsward,
9 uur van hier vertrokken, keerde te ll1/*}
uur terug. Bij Urk. had zij opgepikt het in
heer G. Stroober staat zoo gunstig bekend,
dat we ’t onnoodig achten ’t kunstminnend
publiek tof een bezoek uit te nopdigen.
Liefhebbers van ’t tooneel kunnen hun
hart ophalen bij de Nieuwe Nederlandsche
Tooneelvereeniging van Amsterdam, die Dins
dag, Woensdag en Donderdag successievelijk
opvoertMadame Sans Gêne, Inkwartiering
en de Industrieel van Pont-Avesnes.
Op de Veemarkt wacht vrijzeker Gebr.
Alberts met hun biograaf een druk bezoek.
Volgens ’t Utrechtsch Nbl. heeft deze bio
graaf gedurende de kermis daar zich kunnen
verheugen in duizenden bezoekers, die om
strijd roemden de duidelijkheid der beelden
en de groote actualiteit daarvan.
In ’t bijzonder wordt genoemd ’t nummer
„In de diepte der Zeeën", dat geheel uit de
hand gekleurd is, terwijl de kleuren op ’t
doek heel mooi worden weergegeven.
Daarnaast vinden we ’t van ouds bekende
Panorama van Damman, dat, naar men ons
meedeelt, dit jaar prijkt met tal van nieuwe,
hoogst interessante tafereelen.
Schuin tegenover staat, niet op zijn oude
standplaats, ’t acrobaten-, tooneel- etc. spel
van Hart Schouten, dat ongetwijfeld zijn
in den regel talrijke klanten weer vergast
op alles, wat den naam van belangwekkend
kan dragen.
De Stoomcaroussel van de Firma M. van
Bergen Co. heeft zijn oude standplaats
weer ingenomen en zal, zooals dat alle jaren
’t geval is, wel weer met het leeuwenaandeel
gaan strijken; draaien en dat te midden van
een keurige omgeving, da’s nu eenmaal
’s menschen lust en leven.
Op ’t Vischmarktplein vinden we een
paardenspel, met hoeveel viervoeters, dat ver
meldt de firma niet; „Circus Nationaal" is
de naam van de met zeildoek bespannen
tent, anders kunnen we er niets van mee
deden.
Dat jongensstreken
worden, bewijst
huizen,
van
den
een
machinist
liggende, onder bovengemeld dorp was ge
vonden, waardoor bij niet ontdekking ge
makkelijk een déraillement had kunnen
volgen, is door Rijks- en Gemeente-politie
van Oppenhuizen ,den volgenden dag dadelijk
een onderzoek ingesteld, die na lang zoeken,
ongeveer een week later, eenige jongens ver
baliseerden, die de leelijke grap hadden uit
gehaald.
Spannum, 10 Aug. Heden had de stem
ming plaats voor een lid van den Gemeente-
van Hennaarderadeel (vac. Struiksma).
Tot candidaten waren gesteld Kingma (1.)
en v. d. Velde (chr. h.) en Vellinga (a.).
Waren de christelijke partijen nog door het
contract verbonden geweest, de verkiezing
van hunnen gemeenschappelijke!! candidaat
was dan verzekerd. Sedert evenwel de antir.
partij aan de chr. historische het verwijt
had gericht, dat zij het contract terzijde had
gesteld, kwam er verwijdering en kwamen
nu beide partijen met een eigen candidaat
voor den dag.
De uitslag van
Wommels Oosterend
Kingma (1.) 101
V. d. Velde 152
Vellinga 75
Bolswardsclie Courant
1
