Meuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1904.
43ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags
No. 69.
BINNENLAND.
Historisch feestte Witmarsum.
VERFRISSCHENDE DRANKEN.
ra
!i?r*
ZONDAG 28 AUGUSTUS.
DE KERMIS.
VOOR
afzonderlijke
deelnemers.
C. Hobnia,
Premie
van suiker is het gebruik van
zeer algemeen en levert den
fabrikant een niet onbelangrijk voordeel op,
op onze
grondstoffen
krijgen om
te zetten.
In plaats
aardappelsiroop
f
daar deze siroop, die door koken van aard
appelmeel met zwavelzuur bereid wordt,
slechts enkele centen per kilo kost. De
jninder zoete smaak wordt door toevoeging
meer deelnemers
was.
en dan
Heerenveen, 26 Augs. Naar aanleiding
van de opmerking van onzen Sneeker-cor-
respondent over de geneeskundige behan
deling, te Joure verleend aan den jongeling
uit Bolsward, wien, op den terugweg van
het festival te Oranjewoud, te Westermeer
zulk een noodlottig ongeval trof, wordt ons
nu van bevoegde zijde verzekerd, dat het
in het welbegrepen belang van den inwendig
zwaar gekwetsten patiënt was, dat hij zoo
spoedig mogelijk in een ziekenhuis werd
opgenomen, en aangezien de tram naar Sneek
tot vertrek gereed stond, werd de patiënt,
onder leiding van den geneeskundige, in een
goederenwagen opgenomen en verder naar
Sneek vervoerd, waar een geneeskundige in
middels reeds per telefoon op zijne komst
was voorbereid, zoodat alles gereed was om
den patiënt te ontvangen en onmiddellijk
onder behandeling te nemen.
Hepk. Nieumbl. v. Fr.
Workum, 26 Aug. Onder begunstiging
van prachtig zonnig weder, gepaard met een
stevigen bries uit het Westen, had alhier
gisteren vanwege de Onderlinge Zeilclub
„Workum" de jaarlijksche zeilwedstrijd op
het Gaast- en Zandmeer plaats. Voor dezen
wedstrijd hadden zich voldoende liefhebbers
aangeboden. Om 12 uur speelden de muzi
kanten in optocht door de stad, waarna deze
plaats namen op de stoomboot van kapt.
Groenhof, waarbij mede een groot aantal
liefhebbers plaats namen, om dezen wedstrijd
bij te wonen. Eveneens vertrokken met
hetzelfde doel een aantal vaartuigen gevuld
met belangstellenden. Het was een prachtig
gezicht om te zien, hoe die kleine vaartuigjes
over de bruisende baren heengleden om elkaar
de zege te betwisten.
Van de volgende klassen werden de prijzen
gewonnen door:
le Klasse, ijzeren Schouwen, 6 deelnemers.
Prijs: Barometer, Klaas Ketelaar, Workum,
„4 Gebroeders.” le Premie: Theeblad, H. de
Groot, Workum, „de Jonge Jetze.” 2ePremie:
Horlogeketting, R. Flapper, Heidenschap,
„2 Gebroeders.”
2e Klasse, Jollen, 5 deelnemers. Prijs: 10
gulden, G. Mulder, Stavoren, „De Jonge
Doede”. Premie 5 gulden, J. Wiersma,
Workum, 2e Premie f 2,50, A. Zeldenrust,
Molkwerum, „l’Esperance”.
3e Klasse, Tjotters, 3 deelnemers. Prijs:
Bloemmandje, J. Haagsma, Workum, „Kas-
catie”. Premie: Klokje, P. Feenstra, Kolder-
wolde.
4e Klasse, Booten met Bezaantuig, 5 deel-
II. Visser,
P. Kuipers,
commissie zal vormen om daartoe po
gingen in ’t werk te stellen. Wij twijfelen
niet, of dit feest zal dan
lokken, dan thans ’t geval
Zoo is dus de eerste dag der kermis
voorbij gegaan, ’s A vonds bevond zich nog
al tamelijk veel volk op straat, vooral de
luchtschommels maakten goede zaken, .even
als de stoom-carrousel en de draaimolen.
De tweede dag, de Vrijdag is er’s morgens
gelijk alle jaren niets te doen, ’s Middags
Ringrijderij
bij den kastelein A. Postma.
Maar daar hooren wij een paar uur voor
den aanvang, dat de ringrijderij niet door
gaat, wijl er te weinig deelnemers waren
Deze dag gaat dus onopgemerkt voorbij,
Er was wegens ’t slechte weer bijna geen
waren, begaven allen zich naar 't dorp. Het
was zwart van menschen en in een oogwenk
waren de gereedstaande trams gevuld.
’t Was nu ongeveer half zes en buiten
hen, die in de trams zaten waren er velen,
die verlangden naar huis te gaan.
Kwartier voor acht ongeveer komt er weer
meer beweging. De stoet was in aantocht,
’t Is dezelfde van des morgens, maar nu
verlicht door middel van fakkels. Over het
geheel genomen waren er van deze laatsten
te weinig en wat de verlichting der zege
wagens aangaat, deze zou wel voldoende zijn
geweest, wanneer de acetyleen-lantaarns beter
geplaatst waren.
Ronduit gezegd, omtrent de historische
spelen en den avondoptocht deelen wij de
publieke opinie...’t viel ons niet mee.
Laat dit evenwel de deelnemers niet ont
moedigen, maar een prikkel wezen om weer
eens iets dergelijks te beginnen en dan op
deze kleinigheden te letten.
Wij kunnen evenwel niet nalaten nogmaals
een woord van hulde te brengen aan den
heer W. Jacobs, die als ’t ware, alleen alles
voor elkaar gebracht heeft.
Honderden verlangden om te acht uur of
half negen te vertrekken, maar jawel, twee
trammen stonden daar gedurende een paar
uur zonder af te rijden. Dit had toch
wel anders gekund, want passagiers waren
er genoeg te vinden en nu verveelden zich
èn bezoekers èn trampersoneel.
nemers. Prijs: Gebakschotel,
Workum. Premie: 2 Beelden,
Workum, „De Snoek”.
5e Klasse, Sprietbooten, 8
PrijsNikkel Sigarenschotel,
Hemelum, „De Jonge Wieger”.
Horlogeketting, C de Vreeze, Workum,
„Martha”.
Na den wedstrijd ging de muziek opnieuw
door de stad, gevolgd door een groot aantal
belangstellenden.
Des avonds 8 uur was er Muziek-uitvoering
in den tuin van ’t Stations Koffiehuis, die
verlicht was met eenige lampions. Nu en
dan werd er eenig bengaalsch vuur ontstoken,
wat een prachtig gezicht gaf. Om en bij
het Station bevonden zich vele nieuwsgierigen,
die tevens genoten van den schoonen avond.
De maan scheen helder en er was geen .wind
te bespeuren, zoodat de uitgevoerde muziek
stukken de aandacht van het publiek trokken.
Voor de onderlinge Zeilclub „Workum”
kan deze dag als welgeslaagd beschouwd worden.
Men meldt aan het Volksdagblad, dat
Jan Terwey, de bekende dienstweigeraar, uit
de gevangenis ontslagen is en thans verblijf
houdt te Blaricum en dat sedert eenige dagen.
Jan Terwey gaat nu zijn 5 jaar ontzegging
van het dragen van wapenen in, zegt liet blad.
Daar is ze. Donderdagmorgen acht uur
luidde het klokje om ’t ons te verkondigen.
De „oliekoekspullen” hadden reeds gedurende
een half uur hunne dampen over ’t kermis
terrein verspreid.
’t Is Donderdag en die dag belooft nooit
veel in onze kermis, het geleek wel een
gewone weekmarkt. Men zag bijna geen
vreemden.
Wat men wel zag, dat zijn straatmuzikanten.
Draaiorgels, harmonica’s, violen en hoorns
piepen, krassen en gillen als om het hardst,
’t Is dan ook wel wat erg, 13 a 14 per
sonen hebben toestemming gekregen ons op
hunne kostelijke muziek te vergasten.
Bij al deze instrumenten is er juist één
goed orgel n.l. orgel no. 1. ’t Zou vrij wat
aangenamer zijn, als wij twee orgels van dat
soort hadden dan al die... Datdeed men in
Sneek immers ook en dan blijven al die
kleine piepende orgeltjes wel weg uit vrees
afgekeurd te worden.
's Middags was er
Harddraverij.
Deze werd begunstigd door mooi weer en
mag in dit opzicht geslaagd worden genoemd.
Aan de draverij werd door 7 flinke paarden
deelgenomen. Wegens ’t kleine getal paarden
werd, met goedvinden der winners, besloten
de prijzen te veranderen in cadeaux.
Het le cadeau f 30 werd gewonnen door
„Prins Hendrik” van S. Bangma van Pingjum
en bereden door M. Siderius. Het 2e cadeau
f 10 door „Pietje” van J. R. de Boer te
Workum en bereden door A. de Boer, de
troostprijs f 15 door „Dina” van J. B. de Boer
te Burgwerd, bereden door A. de Boer en
de troostpremie f 5 door „Flora” van de
Wed. Zijlstra te Ytens, bereden doorB. de Boer.
Deze draverij is zeer in den smaak geval
len van ’t publiek en had behoorlijk veel toe
schouwers getrokken. Wij hopen, dat de heer
Galema ’t volgend jaar weder eene hard
draverij zal organiseeren of anders, dat zich
eene commissie zal vormen om daartoe po-
van saccharine verbeterd en nu is zij gereed
voor verdere toevoegingen.
In plaats van citroenzuur wordt dikwijls
wijnsteenzuur gebruikt, omdat het een weinig
lager in prijs is; het gebruik van zwavelzuur
behoort hier te lande gelukkig tot de zeld
zaamheden.
De vruchtenaroma’s, die gebruikt worden,
zijn dikwijls van zeer twijfelachtigen oorsprong
en hebben veelal nooit kennis gemaakt met
de vruchten, waarvan zij den naam dragen.
Vele aromatische stoffen worden geheel langs
chemischen weg opgebouwd en daaronder zijn
er vele, die geheel gelijk zijn aan de voort
brengselen van het plantenrijk. (Jit de kruid-
nagelolie wordt b.v. bereid de vanilline, ge
heel gelijk aan de fijne kristalletjes, die op
de vanille voorkomen; eveneens zijn de aro
matische stoffen van de oranjebloesem en
anderen kunstmatig bereid. Daarnaast zijn
er ook vele, waarvan, de geur herinnert aan
dien der natuurproducten én die als zooge
naamde vruchtenaethers voor de bereiding
der goedkoopere limonades dienen. Vooral
die waarin amylverbindingen voorkomen zijn
niet zonder bezwaar uit een hygiënisch oog
punt.
Als kleurstof dient in den regel eene ani-
linekleurstof, en dienaangaande kunnen wij
verwijzen naar vele artikels in dit blad,
waarin het kleuren van eet- en drinkwaren
besproken is.
Uit bovenstaande regelen blijkt, hoe het
mogelijk is met de minst mogelijke kosten
een stroopje te bereiden, dat uit minder
waardige producten bereid, het oude spreek
woord bewaarheidt, dat alle waar naar haar
geld is.
Hoe moet men echter beoordeelen de han
delwijze van een fabrikant, die eene vruchten
limonade, geheel alcoholvrij, in den handel
brengt, bereid uit vruchtensap, zooals het
fraaie etiquet aangeeft, waarin ik slechts
saccharine, anilinekleurstof, aardappelsiroop
en een met vanille bereid aroma vond, terwijl
de prijs voldoende was om eene bereiding
uit beter grondstoffen te eischen?
En wat nog erger is Hoe is het mogelijk
dat deze vruchten-limonade onder voort
durende controle van een bekend bureau voor
chemisch onderzoek en iedere flesch het
contrólestempel daarvan draagt?
Niet minder te betreuren is het, dat het
strand en allerlei gedeelten van vele steden
ontsierd worden door tenten en kiosken
waar dergelijke dranken verkocht worden,
zonder dat de gemeente, die deze terreinen
daarvoor afstaat, eenige controle uitoefent op
de deugdelijkheid daarvan.
Bij het steeds toenemend verbruik van
alcoholvrije dranken, moest de Regeering
begrijpen dat uit het oogpunt van drank
bestrijding en van de algemeene hygiëne een
nauwkeurig toezicht daarop niet langer mag
ontbreken. Avondpost.
drukte op straat, zoodat de tweede dag nog
achterstond bij den eersten.
Ook Zaterdag beteekent niet veel, boven
dien is er niets bijzonders. Tegen den
avond evenwel wordt ’t drukker, en ziet
men ook eenige vreemdelingen. En nu
pleizierige avondomtrent de overige dagen
willen wij een en ander in ons volgend
blad melden.
In ons vorig verslag over dit feest hebben
wij een verzuim gepleegd, dat wij zoo vlug
mogelijk willen herstellen. Wij hebben name
lijk vergeten een woord van lof te brengen
aan de heeren S. Koopmans, voor de smaak
volle versiering der wagens en F. Boermans,
beiden van Bolsward, voor zijn aardige
grimeering, waardoor eenigen totaal onken
baar werden.
’t Vorig verslag reikte tot de feesten in
den „Hertenkamp”, zoodat ons nu nog rest
de historische spelen en de avondoptocht.
Wij begeven ons nu naar den „Herten
kamp”. Daar aangekomen konden wij eerst
goed zien, hoeveel volk er was. In dichte
drommen stond men om de touwen. Het
duurde evenwel niet lang, of deze waren op
dommige plaatsen stuk gesneden en velen
stonden in een ommezien vóór de banken,
’t Was weldra een leven van belang, zoodat
’t ons onmogelijk werd van de meeste speechen
iets te verstaan.
Enfin, dat is gebeurd maar mocht Wit
marsum weer eens iets dergelijks beginnen,
dan kunnen wij ze aanbevelen de omheining
wat langer te maken.
En de muziek, och, het tempo was lang
zaam, 't scheen treurmuziek, doch dit kwam
misschien om er ’t middeleeuwsch karakter
beter uit te proeven.
Toen de historische spelen afgeloopen
Herhaaldelijk kan men in de natuur waar
nemen, dat de middelen om een kwaad of
nadeel te bestrijden tegelijkertijd of in de
onmiddellijke omgeving van de oorzaak daar
van voortkomen, ja zelfs dat dikwijls het
kwaad zelf het kwaad geneest. De natuur
geeft zelve alle middelen ter bestrijding aan
de hand. De kleinere dieren, die zich moeten
verdedigen tegen den aanval van grootere en
sterkere vijanden, door bijzondere vlugheid
of door een harde opperhuid gewapend tegen
die aanvallen. De bacterie, die oorzaak is
van verschillende ziekteverschijnselen, brengt
zelve de stoffen voort, die het organisme
onvatbaar maken tegen dezelfde ziekte.
Evenzoo is het met den weerstand, dien
menschen en dieren moeten hebben tegen
het klimaat en de omgeving waarin zij leven.
De kleur van de opperhuid, de meer of
minder harige bekleeding daarvan zijn in
overeenstemming met temperatuur en atmos-
pheer. Zoo zien wij ook dat in de warmste
landen de meest verfrisschende vruchten
groeien en dat ook in onze streken, wanneer
door de hoogere temperatuur en het aanhou
dende zonnetje het vochtverlies meer is dan
onder gewone omstandigheden, de heerlijkste
vruchten rijpen om door hare verfrisschende
sappen de dorstenden te laven. Wie echter
tracht deze sappen te bewaren om voor later
gebruik te dienen, bemerkt dat ze gaan gisten
en tegen den winter is uit het verfrisschende
vruchtensap de wijn ontstaan, die geheel
tegenovergestelde eigenschappen heeft, meer
aanpassende bij het koude jaargetijde.
De moderne maatschappij breekt evenwel
met deze regeling, door Moeder Natuur aan
gegeven en ook in den winter heeft men,
dank zij den eischen der beschaafde samen
leving, behoefte aan verfrisschende dranken,
want bals en soirées kunnen het ons even
warm maken als het warmste Julizonnetje.
De industrie heeft dan ook gezorgd, door
geschikte conserveermethodes die vruchten
sappen geschikt te maken voor langere be
waring.
Eene der eenvoudigste wijzen van bewaring,
die vroeger door vele huismoeders werd in
toepassing gebracht, bestaat in het opkoken
van het sap, dat vervolgens in goed ge
zwavelde flesschen wordt bewaard. Door ver
schillende aldus bereide sappen met suiker
te koken, verkrijgt men een zuivere en
frisch smakende siroop, eene in werkelijkheid
uit vruchten bereide limonade.
Door de ontwikkeling der koolzuurindustrie
heeft de bereiding dezer limonades een nog
veel uitgebreider debiet gekregen, want de
combinatie der verfrisschende vruchtensappen
met het koolzuurhoudend water verhoogde
de vele goede eigenschappen, die deze reeds
bezaten.
Bij deze bereiding deed zich evenwel de
moeilijkheid voor, dat verschillende dezer,
uit vruchtensap bereide siropen niet helder
bleven of van kleur veranderden, wanneer
zij in kogelfleschjes bewaard werden. Van
daar dat men naar middelen uitzag om dit
te voorkomen, en wetende, dat de vruchten
haren frisschen smaak te danken hebben aan
de daarin voorkomende plantenzuren, citroen
zuur, appelzuur, wijnsteenzuur, en dat de
geur zetelt in de aetherische olie, zooals
citroenolie en dergelijke geurige producten,
die door distillatie te verkrijgen zijn, ging
men van deze grondstoffen gebruik maken
voor de bereiding1 dezer dranken en thans
heeft deze wijze van bereiding de andere
bijna geheel verdrongen.
Een goede limonadesiroop dient dus bereid
te worden uit vruchtensap en suiker of uit
citroenzuur, suiker en het aroma der vruchten,
dat als aetherische olie of essence door distil
latie bereid wordt. De zucht naar het goed-
koope speelt hier evenwel parten, want dank
zij de concurrentie en het geringe toezicht
levensmiddelen, tracht men deze
zoo goedkoop mogelijk te ver
tegen lagen prijs van de hand
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Bolswartlsclie Courant
L
