Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No/74.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 43ste Jaargang.
1904.
Het Grootscheepsvaarwater.
DONDERDAG 15 SEPTEMBER.
BINNENLAND.
1
1
VOOR
3 maanden.
Afzonderlijke
ware
klein eindje verder dan
wij kunnen iedereen
kijkje te nemen, ’t is
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts.
gens 10 Cts. per regel. Overigens
verhoog! ng
12 Mei 1905.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per
Franco per post 95 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
evenwel zorg voor, dat men
van 17 regels. Vervol-
rraar plaatsruimte.
er 15 uit
Mej. A. Veenstra op eene belooning van 7 5
en 60 cent per lesuurterwijl de heer J.
Bogtstra tot 1 Januari 1905, wegens vernieu
wing van de gasfabriek, werd herbenoemd
als Directeur-boekhouder.
ziet, deert ’t hart niet".
Wij namen plaats op de „Friesland V".
Om één uur precies zette de boot van wal
en ’t duurde dan ook slechts eenige tellen
of wij hadden den overkant van het Kruis
water, den ingang van de Sneeker vaart be
reikt. Aan het eerste gedeelte is nog niets
gedaan en van flink doorvaren was dan ook
geen sprake. Eerst bij het Panrak, de z.g.
Hooge Hoek zijn wij bij ’t begin der ver-
beteringswerken aangekomen, maar voor dat
wij over de verandering daar spreken, willen
wij eerst nog iets anders aanhalen.
Bij de steenfabriek „Zorgvlied" voorbij
onze aandacht, dat daar
de sabels
daar en links
Sneek. Als eene bijzonderheid kan ge
meld worden dat van de 49 leerlingen, die
7 Sept, bij de opening van den nieuwen
cursus van het gymnasium alhier aanwezig
waren, 7 meisjes waren, wier aantal tot nu
toe nooit meer dan 3 was; 5 zijn uit Sneek,
2 uit Workum.
Van de jongensleeriingen zijn
Sneek, 27 uit andere gemeenten.
Door zijn medewerklieden werd Maan
dagmorgen een timmermansj ongen opgedragen
melk te halen bij den melktapper M. Gilhuis.
Na het vertrek van den jongen bemerkte
G. dat zijn beurs, inhoudende ongeveer f 3
a f 4 van de tafel was verdwenen.
Van dit geval werd, nadat G. zelf den
jongen onder handen had genomen, met het
doel de politie er buiten te houden, op zijn
ontkennen, aangifte gedaan bij de politie, die
den jongen tot bekentenis wist te brengen.
Beurs en geld had hij op een verborgen
plaats gebracht.
Naar aanleiding van een bericht van
de N. Cl. aangaande z.g. waterboomen, die
in hun hollen stam tijdens de grootste droogte
toch nog altijd water bergen, schrijft men
uit Vorden aan de Z. C.-.
Even buiten ons dorp in een klein bosch,
uit eiken en beuken bestaande, vlak aan de
spoorbaan en eigendom van Burgemeester
Gallée staat ook zulk een „waterboom”. ’k
Was naar aanleiding van het bericht van
de N. Ct. nieuwsgierig hoe ’t met dezen
gelegen stond. De Hissinkbeek, de Vordensche
beek en verder op de llackfortsche beek zijn,
op enkele kolken na, geheel droog. Kinderen
doorkruisen die van links naar rechts, om
te visschen in de weinige plassen, of wel om
de noten te plukken van de struiken, die
over de beek hangen. Arbeiders zijn bezig ze
op verschillende plaatsen uit te diepen en
zoo komen aan de kanten de verschillende
grond-formatiën bloot, waaronder eenige dunne
lagen veen.
Niettegenstaande dezen zeldzaam lagen water
stand staat bet water in onzen „waterboom”
op de gewone hoogte, ’t Heeft eene diepte
van pl. m. 16 cM. en staat pl. m. een halven
meter boven den voet van den stam.
’t Gebeurt wel, dat de met water bijna
tot boven toe gevulde ruimte, die uit twee
tot één vergroeide beuken gevormd schijnt,
wordt leeg geschept, maar na verloop van
eenige uren staat bet water weer op de gewone
hoogte.
varende, trok het
zulke massa’s steen in ’t water lagen en ook
gave steenen. Er lagen er zoo-
iemand de opmerking maakte,
bijna wel een huis van zou
Zondagswet.
Eenige werklieden, die Zondag bezig waren
met het spannen van draden voor de electrische
spoor Amsterdam-Haarlem, zijn door een der
gemeenteveldwachters van Haarlem merlide
bekeurd. De burgemeester dier gemeente had
n.l. de gevraagde vergunning om op Zondag
te mogen werken geweigerd.
dacht.
In Friesland hebben de jagers voor het
aanstaande seizoen het blijde vooruitzicht: het
jachtveld zal goed van wild voorzien zijn.
De droge zomer is voor de teelt der hazen
zeer gunstig geweest; zij vertoonen zich dan
ook menigvuldig en vinden in de bosschen,
bouwlanden, maar vooral in de droge sloten,
geschikte verblijfplaatsen.
Patrijzen worden over het algemeen minder
waargenomen, ofschoon het weder gedurende
den broedtijd bijzonder gunstig was, maar
veel eieren zijn in den hooitijd of bij het
maaien verloren gegaan.
Waterwild zal er vermoedelijk niet veel
zijn; daarvoor was de zomer te droog en
door de opgedroogde poelen en plassen is de
ruimte voor die zwemvogels te beperkt. Bij
hoogeren waterstand verwacht men evenwel
nog de opkomst van vele eendvogels en
snippen.
De chef van het station der Dedems-
vaartsche Stoomtram te Zwolle is sinds Vrijdag
avond nog niet weer op zijn post geweest.
Uit de kas is ruim f 1206 verdwenen.
Men vermoedt, dat hij per nachtboot naar
Amsterdam en verder naar het Buitenland,
vertrokken is. jV. 2?» C.
dat als daar weer een nieuwe woning wordt
gebouwd, deze eenige meters naar binnen
moet.
In zoo’n enge straat ontstaat bij een optochï
licht ophooping en als een gevolg daarvan
opdringing. Zoo was het ook hier. Onze
politiemannen schenen met dat opdringen
niet content te zijn, waarom in een omme
zien de sabels voor den dag kwamen en hier
en daar en links en rechts slagen werden
uitgedeeld.
Vóór het politiebureau bleven de volgelin
gen nog lang surveilleeren, totdat S. weer
losgelaten werd en hij onder luide hoera’s
naar zijn vriend F. Kamstra werd gebracht.
Aldaar gearriveerd zoo deelt men ons mee
bedankte hij voor de betoonde belang
stelling.
Hedenavond volgt de wraakSamson treedt
te 81/2 uur in „Amicitia" op met ’t onder
werp „Politiewillekeur, als een gevolg van
’t kapitalisme" en Kamstra met „Een betere
samenleving."
Workum, 12 Sept. In den omtrek van
onze stad en verderop naar Bolsward en
Makkum ziet het er met de landerijen treu
rig uit. Vele perceelen hebben een echt
wintersch aanzien, dor en kaal,, waarop het
weidende vee nauwelijks den honger kan
stillen. Daarbij ontbreekt het drinkwater in
de slooten, zoodat het ongerief en de schade
zeer groot is. Onder Bolsward wordt op eene
boerderij nu reeds zeven weken hooi gevoe
derd aan de beesten en op verschillende
plaatsen aldaar melkt men minder dan de
helft van gewone jaren. Met groote bezorgd
heid zien de veehouders den winter tegemoet,
die lang en moeilijk zal worden.
Lemmer, 12 Sept. In de afgeloopen
maand is alhier in het geheel 21500 pond
bot aangevoerd. Voor de 100 pond werd
gemiddeld f 9 besomd. Ook werd hier nog
3000 K.G. spiering aangevoerd, waarvoor
van f3 tot f4 de 100 K.G. werd besomd.
Jammer voor onze visschers dat deze visch
nog niet voor verzending naar het buiten
land geschikt iszulks kan gewoonlijk niet
voor October plaats hebben. Dientengevolge
houden zich, hoewel er een massa spiering
in zee is, maar enkele visschers met deze
visscherij bezig, daar anders de markt over-
voerd zou worden.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum, 13 Sept. In de gister gehouden
vergadering van den Raad dezer gemeente
werd naar aanleiding van het ingekomen
rapport van de Commissie, inzake de stichting
van een armhuis besloten, aan Armvoogden
den raad te geven om rond te zien naar een
geschikte gelegenheid, voor een terrein en dan
met een eenvoudiger plan zich tot den Raad
te wenden; werd benoemd tot lid der Com.
van bijstand in het beheerder Gem. Gasfabriek,
in de plaats van den heer Tjebbes vertrokken,
de heer Jacob Jansen; afschrijving van H. O.
dienst 1904 verleend aan den heer Tjebbes
voormeld; gunstig beschikt op een verzoek
van J. Stout, hoofd-agent van politie om vrije
woning en verhooging van jaarwedde met
ingang van 12 Mei 1905. (De jaarwedde
wordt alsdan vastgesteld op f 525, plus f 50
voor kleeding)toegestaan het verzoek van
R. Kroese en L. B. Wiersma, om het op de
begrooting voor 1904 geplaatste bedrag ad.
f 50 voor de feestviering op 31 Aug. jl. aan
hen te verstrekkenbesloten tot het aangaan
eener geldleening groot f 1500 voor de
brug op het Zuideinde en het aangeboden
plan goedgekeurd voor kennisgeving aange
nomen de verzoeken van de Kamer van
Koophandel en fabrieken te Hoogezand en
Sappemeerom ondersteuning van een inge
zonden adres, inzake eene wijziging van art.
245 der Gemeentewet en van het bestuur
van de Vereeniging van Burgem. en Gemeente
secretarissen in Friesland, omtrent de regeling
der jaarwedden van de dienaren van politie;
gewijzigd de bureau-uren voor de aangiften
van den Burgerlijken stand; aangeboden de
begrootingen van de gemeente, arm- en wees-
voogdij en de gemeentelijke-gasfabriek voor
1905, welke zijn gesteld in handen eener
Commissie, waartoe door den Voorz. zijn
aangewezen de heeren Hingst, Kroese en
Dijkstra; gunstig beschikt op een adres van
Tj. Westendorp e. a. tot het geven van
herhalingsonderwijs in het Heidenschapde
verordening gewijzigd en benoemd tot onder
wijzer de heer Bonga en tot onderwijzeres
vele heele en
vele, dat er
dat men er
kunnen bouwen. Om de waarheid te zeggen,
wij zagen daar ook geen stukje bodem en
'dat was zoo over bijna de geheele lengte
van het tichel werk. Wanneer ’t nieuwe ka
naal gereed is en er vallen er daar nog zoo
veel steenen in ’t water, nu, dan zal de ver-
breeding en uitdieping daar ter plaatse niet
veel geven.
Bij het Panrak wordt een groot stuk land
weggegraven, zoodat de vaart daar eene
kolossale breedte krijgt. Zulke doorgravingen
worden er ook uitgevoerd bij Vijfhuis, deze
.is reeds gereed, bij Piekezijl onder Abbega
twee en aan eene bij Oosthem moet nog
begonnen worden.
Al deze vergravingen worden op dezelfde
wijze uitgevoerd. Eerst wordt namelijk de
walbpschoeïng gemaakt, ’t Is dus de omge
keerde wereld, de wal is er, maar van den
wal raakt men daar niet in de sloot. Van
deze beschoeiing af graaft men nu trapsge
wijze den grond weg, zoodat men als ’t ware
een circus krijgt a la Baruum Bailey, nl.
een dat te lang is in evenredigheid tot de
breedte.
Men draagt er
niet te dicht het water nadert, dat men als
’t ware een dijk vormt tusschen ’t uitge
graven gedeelte en den stroom. Op dezen
dijk, of op den nieuwen wal staande, ziet
men in den circus neder. Daar ziet men
dan tientallen kruiwagens, welke natuurlijk
gebruikt worden om de aarde in de schepen
te brengen en tot nog toe slechts weinig
polderwerkers, die met de spade in de hand
met gekromden rug een geheelen dag spitten
of de klei in dè kruiwagens scheppen. Dit
en ’t opkruien der klei is geen kinderwerk
en menig gewoon mensch zou er na eenige
oogenblikken de brui van geven, vanwege
pijn in den rug of moeheid in de beenen.
Men heeft niet alleen klompen aan, o neen,
buiten dat heeft men aan zijne voeten nog
eenige kilo’s klei hangen, wat het loopen
natuurlijk niet lichter maakt. En zoo ver
richten deze mannen dag in, dag uit hun werk.
Zware klei zit er in dat land, zeide een
boer m onze nabijheid, dat maakt ’t anders
al geen licht werk er nog beduidend
zwaarder op.
Wanneer de geheele put op de vereischte
diepte is, wordt de dam zoover mogelijk
weggegraven en verder door middel van de
baggermachine tot ’t bepaalde aantal dM.
A.P. uitgebaggerd.
Het Panrak of de Hooge Hoek is dicht
bij onze stad, een
Spree uwen stein" en
aanraden, daar een
wel de moeite waard. Voor dat de afgraving
op deze plaats klaar is, zal er nog wel
eenigen tijd verloopen, want er liggen hier
weinig woonscheepjes en er werken dus ook
niet veel. Slot volgt.
Sneek, 12 Sept, ’t Was Zaterdagavond
niet erg rustig in onze stad.
Samson was de Pol als plaats aangewezen
om papier aan den man te brengen. En
terwijl de koopman zoo druk bezig is zijn
waar aan te prijzen, wordt hij plotseling van
zijn stoel gezet en mee naar het politie
bureau genomen.
Nieuwsgierigen zullen er altijd in de wereld
blij ven en daarom baart ’t geen verwondering,
dat zijn talrijke hoorders hem naar ’t bureau
velgden.
De Peperstraat is wat nauw, zoo nauw.
Honderden jaren geleden was de tegen
woordige Wijmerts, hier beter bekend onder
den naam Sneeker vaart, slechts eene slinke
van de voormalige Middelzee. Zulk eene
slinke was eene lange, smalle inham, die
zeer ondiep was. Door herhaalde verbree-
dingen, uitdiepingen en verlengingen van
deze slinke, heeft men ’t vaarwater gekregen,
gelijk dat tot voor eenige maanden was.
Men moet zich hierbij evenwel niet den
ken, dat ’t graven van zulk een kanaal in
dien tijd zoo gemakkelijk ging, daaraan waren
veel meer moeilijkheden verbonden dan tegen
woordig. Vooreerst werd een kanaal niet ge
graven of verbeterd door ’t gouvernement
van ’t gewest. Neen, waren er personen of
vereenigingen, die het graven of verbeteren
van een kanaal wenschelijk achtten, dan
moesten zij zelf maar zorgen, dat het er
$wam, want op de overheid behoefde men
in ’t minst niet te rekenen.
De tweede groote belemmering bij het
maken van zoo iets was, dat er geene bepa
lingen waren ten opzichte van het onteige
nen van stukken grond. Men was niet ver
plicht, gelijk thans ’t geval is, om tegen
getaxeerde waarde den grond af te staan.
Dat maakte dan ook, dat het werk dikwijls
geruimen tijd moest worden gestaakt, of dat
men kolossale bochten maken moest, om in
den voortgang der werkzaamheden geene ver
traging te ondervinden. Op deze manier kan
men ook verklaren, dat in de Wijmerts, en in
’t algemeen in de Friesche vaarten, wegen
en dijken, zoo talrijke en groote bochten zijn.
Onder zulke omstandigheden is de Wijmerts
voltooid. Herhaalde malen is zij naderhand
verbeterd, maar de ouderdom komt met ge
breken en zoo was ’t ook hier. Zij werd
lijdend en ten laatste geheel hulpbehoevend.
Bij lange na voldeed zij niet aan de steeds
hoogere eischen, die men aan de vaarwaters
stelde. Dit blijkt volkomen uit het verhaal,
dat de stuurman van een der stooinbooten
ons deed.
„Vóór veertig jaren ongeveer konden wij
hier niet langs varen met ’t schip", zoo ver
telde hij ons. „Ik was toen nog een jongen
van om en de bij zeven of acht jaar, mijn
vader, die thans bijna 60 lange jaren dit
veer bedient, had toen nog een schip en met
dat schip voeren wij over Oosterend naar
Bolsward. Wij konden onmogelijk de Wij
merts passeeren, want zij was geheel droog
en men besloot dan ook, om haar nu maar
over de geheele lengte te slatten."
Zoo zag het er voor veertig jaar uit en
thans is het niet veel beter. Wanneer men
met de boot door die gedeelten van dit
kanaal stoomt, die de verjongingskuur nog
niet ondergaan hebben, dan merkt men
slechts dit verschil op, dat er toen in ’t ge
heel geen en nu heel weinig water staat.
De schroef der boet roert daar in de mod
der, zoodat ’t water over de geheele breedte
der vaart zwart wordt.
Dat is zoo al jaren aan een en ’t spreekt
dus wel van zelf, dat dit kanaal moest wor
den verbeterd. Bolsward had behoefte aan
een verbeterd vaarwater en daar dit kanaal
uitgediept moest worden en voor dit doel ’t
meest geschikt was, werden pogingen in die
richting gedaan. Eindelijk hebben de Pro
vinciale Staten een credit toegezegd voor de
verbetering, zij begonnen op ’t laatst dan
toch in te zien, dat zij Bolsward te stief
moederlijk bedeelden, want in lange jaren
was voor Bolsward van dien kant niets ge
daan, terwijl voor andere gemeenten en ka
nalen dikwijls groote sommen besteed werden.
Wij willen beginnen bij het begin der
tegenwoordige verbetering om U een en ander
van de verschillende werkzaamheden, die
over de geheele lengte van de Wijmerts tot
aan het Heegervar toe worden uitgevoerd,
te doen weten.
’t Was Donderdag dat wij besloten met
een der booten een reisje te maken naar
Nijezijl, om dan de werken aan en bij de
Sneeker vaart in oogenschouw te nemen.
Wij bepaalden ons tot het eerste gedeelte
der vaart, omdat de veranderingen daar aan
gebracht, ’t grootst zijn en ook omdat de
Bolswarders daar ’t meest belang in stellen.
Wat na Nijezijl komt, och, dat wordt niet
breeder gemaakt en dat is zoo ver af; ’t is
feier dus ook al weer, „wat het oog niet
Bolswardsche Courant
t
