Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Onze Naamborden.
I
L
k
1904.
No. 82.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 43ste Jaargang.
DONDERDAG 13 OCTOBER.
BINNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
den
gemeentewege
j r
com-
van
liet
en
i regeis. v
plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
over straten, die bij nie-
niemand bekend waren.
1.
subsidie
2.
eene
3.
AL) V hKTMvrl r.lKl.Jö: o o uts. van
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar
Her-
Krijgsman.
nu op
naam niet gelezen had, dan
gelooveu, dat
Bolsward was in ’t laatst bij andere plaat
sen van gelijke grootte vergeleken in enkele
opzichten ten achter. Geene flinke verbinding
te land, geen flinke waterweg, geen tele
foon, kortom er waren vele gebreken, waar
onder men ook rekenen kon het ontbreken
van de naamborden der straten. In het laatste
jaar is hierin wel verandering gekomen; de
verbinding te land is wel bij ’t oude gebleven,
wij hebben nog geen spoor, maar een flink
vaarwater is in wording, de telefoon is reeds
in gebruik, wij hebben de Rijks-Zuivelschool
gekregen en de naamborden zijn aangebracht.
Er is dus vooruitgang waar te nemen, wan
neer dat nog eenigen tijd zoo blijft, dan zullen
wij ook wel eens in het bezit komen van
een spoorweg.
Maar om op onze naamborden terug te
kom^p, er zijn ruim 80 stuks aangebracht,
blauw geëmailleerd met flinke duidelijke let
ters, komen ze goed uit en maken ze waar
lijk ’n goed effect. Het blijkt dat er nogal een
paar veranderingen zijn in de namen der
straten. Een paar voorbeelden:
De dames moeten in het vervolg de dienst
boden niet meer sturen naar Vellinga onder
de Waag of op de Kleine Dijlakker, maar
naar Veïlinga op de Wipstraat; de belasting
schuldigen betalen voortaan hunne rijks-belas-
tingen niet meer aan het kantoor op de Koe
markt, maar, aan het kantoor opdeNieuw-
markt, en ten derden zijn alle bewoners der
Groote Markt verhuisd naar de Marktstraat.
Weinigen zullen er zijn, die wisten, dat de
Groote Markt eigenlijk Marktstraat was ge
naamd. De bewoners zelf wisten niet beter
of zij woonden op de Groote Markt, dit blijkt
duidelijk hieruit, dat wanneer zij iets bekend
lieten maken of iets adverteerden,, zij hun adres
aanduidden als wonende op de Groote Markt.
Wij herinneren ons nog, dat met de Kronings
feesten de stad verdeeld werd in buurten en
een dezer buurten was: Groote Markt, Ap
pelmarkt en Marktplein. Dezen naam kon
men dus als officieel beschouwen, maar, r/es
hat nicht sollen sein,” Marktstraat was het
en Marktstraat zou het blijven.
Niet officieele straten hebben geen naam
borden, zoodat Werkmansbloei, Elandslaagte,
Modderrivier en meer dergelijken het er nog
zonder moeten doen. Deze beide laatste straten
ontleenen hunnen naam, de eerste aan zijn
plaats, de tweede aan de gesteldheid van den
grond. Elandslaagte bevindt zich aan de Hoog
straat, wij zeiden altijd ’t Hoog, maar nu is dat
over, wij weten nu de oorspronkelijke namen en
dienen ze dus ook te gebruiken. Wij hebben
het over Elandslaagte, deze bevindt zich in
den z. g. Mulierstuin en ligt geheel in de diepte.
Het toeval wilde, dat in den tijd, dat deze
huizen gebouwd werden, de slag bij Elands
laagte plaats had en dadelijk was een gepaste
naam gevonden. Ook Modderrivier heeft op
dergelijke wijze den mooien naam gekregen,
dien zij in den eersten tijd van haar bestaan
zoo zeer verdiende. Wel was de Transvaal-
sche oorlog al lang geëindigd, doch lang
blijft die nog in ieders geheugen. Aan de
Harlingerstraat was een groote tuin en dat
is hier ter plaatse zoo wat gewoonte, tuinen
moeten vol huizen staan. Daar in den z.g.
Verwerstuin bevindt zich de Modderrivier.
liegende het, dan was het ieder geraden daar
geen boodschappen te verrichten dan met
laarzen aan, men liep tot de enkels toe in
het slijk.
Wanneer de gemeente deze straten eens
mocht overnemen, wat vooreerst nog wel
niet gebeuren zal, zou het wel aardig zijn,
dat deze oorspronkelijke namen behouden
bleven.
Wij handelden
mand of bij bijna
Wij hebben er nog een in onze aanteeke-
ningen.
Wie weet, waar de Heeremastraat is? Wij
hebben het nooit geweten en wanneer men
niet minder dan drie borden den
zou niemand
naar zulk een groot man, zoo’n
onaanzienlijke straat genoemd was. De Heere
mastraat dan vormt de verbinding tusschen
het Hengstepad en de Hoogstraat, welke
laatste loopt vanaf het huis van den heer
Hendriks tot aan het Kleinzand. Wij noemen
daar zoo het Kleinzand j het bestuur onzer
prijken. Straten en stegen als de Wortel
haven, Filipsteeg, Gortsteeg en Lombardsteeg
of in den volksmond Jeneverscheur, krijgen
dan wellicht ook hun beurt.
Het doel, dat men beoogde, is voor de
straten, die van borden voorzien zijn, bereikt,
n.l. het reizend publiek het doorkruisen der
stad te vergemakkelijken. Elk, die in eene
stad geweest is, waar hij onbekend was, weet
bij ondervinding, hoeveel gemakkelijker het
is, met behulp der naamborden den weg te
vinden. Vraagt men dan naar den weg,
dan krijgt men ten antwoord U loopt die
en die straten, maar tot nog toe was
hier: U gaat linksom, dan rechtsom
zoo voort en met al dat
dan maar
stad heeft zeker besloten het aantal straat
namen wat te verminderen. Kleine Kerk
straat en Korte Hoogstraat zijn vervallen en
het Kleinzand is tweemaal zoo lang dan in
■werkelijkheid, het is saamgevoegd met de
Kalvermarkt, die liep vanaf de Wortelhaven
tot de Nieuwe Turfkade. Dat is lastig,
alweer zoo’n verlengde straat. De Beurt-
manskade is vervallen, vanaf de Zandster-
poort tot de Sneekerpoort is alles Nieuwe
Turfkade. Wij zijn dus ineens bij de Sneeker
poort gekomen. Daar op den gevel waar de
naam Sneekerstraat staat, bevinden zich drie
geëmailleerde naamplaten, n.l.Reckitt’s
zakjeblaauw, (met 2 a’s) Zebra kachelglans
en Sneekerstraat, voorwaar eene aardige
binatie. De Sneekerstraat strekt zich
daar uit tot de zuivelschool, want tot aan
het huis van den heer Brandsma loopt het
Hengstepad. Daar bij de Sneekerpoort is het
een warboel. Daar heeft men ten eerste de
Vijverstraat, wat niet op bordjes vermeld
staat, vanaf de Groote Kampen, die over
twee naamplaten beschikt, tot aan het Hooge
Bolwerk. Ten tweede het Hengstepad. Wat
wij Hengstepad noemen is geen Hengstepad,
dat is het Klein Kerkhof, in tegenstelling
met het Groot Kerkhof, ’t welk om de St.
Martini of Groote Kerk ligt. Dit laatste
zagen wij op een drietal naamborden staan,
het woord groot was in de omgangstaal reeds
weggelaten.
Waar het eigenlijke Hengstepad is?
Het postkantoor, het kantongerecht en het
huis van den heer Smits staan op het Heng
stepad, dat zooals gezegd is, loopt tot den
heer Brandsma. De bordjes, aangebracht op
het huis van den heer van Dijk en op den
boek van de Heeremastraat, zijn dus op eene
verkeerde, die op het kantongerecht en op
café Neuf op de rechte plaats. Het blijkt,
dat de volksmond hier den doorslag heeft
gegeven.
Staan wij op het Hengstepad, dan zien we
daar //Kleine Kampen.” Zij is dus beter
bedeeld dan de Wortelhaven, want deze is
nog niet de eer te beurt gevallen. Aan
hetzelfde huis, waar genoemde naamplaat zit,
prijkt nog een tweede: Broerestraat. De Broe-
restraat loopt tot de Kerkstraat en heet van
daar tot //De drie posten” Snorkstraat, wat
men evenals Broerestraat ook op twee platen
aangeduid ziet. We verlaten het Hengstepad
langs de Jongemastraat, die loopt tot de
Kerkstraat, vandaar tot de Markstraat is de
Polstraat. De lange Kerkstraat en de korte
Polstraat beschikken over evenveel borden,
n.l. vier stuks. Een vreemdeling, die de ver
siering op dit gebied van de Polstraat ziet,
zou denken dat het er hier aanzit.
En toch is hier nog vereenvoudigd, want
het stadhuis staat eigenlijk op de Muntstraat
de overkant alleen heet Polstaat; dit werd
ons meegedeeld door den archivaris, den heer
D. Bartstra, wien wij om inlichtingen naar
die goede oude tijden, toen de straten namen
kregen, vroegen en die ons nog meerdere
bijzonderheden verstrekte, dan ons bestek
gedoogt te vermelden.
Een paar bijzonderheden volgen nog. De
Dijkstraat begint bij het huis van den heer
v. d. Meer tot de draaibrug. Oudtijds droeg
de Dijkstraat den naam //Den Dyck.” Gelijk
men uit de borden moet opmaken, heet het
gedeelte tot het Schildwijk aan weerzijden
Dijkstraat, maar dat is niet volgens de tra
ditie. Van z/bet Blauwhuis” tot het Schild
wijk is de Smidstraat. Deze straat is dus
aan den voorkant van de huizen, wier ach
terkant wij z/Achter de Smeden” noemen,
doch dat in werkelijkheid Scherpenoord heet,
naar het huis van dien naam, waarin de
firma Gebrs. Mispelblom Beijer hare kantoren
houdt.
Maar er is meer op te merken; aan
overkant van de Dijkstraat is van af het
Schildwijk tot het Bolwerk de Bargefenne.
Dit geheele eind heet oorspronkelijk geen
Bargefenne, zij is saamgevoegd met de Spij-
kerstaat.
Wij vinden die vereenvoudiging der straat
namen evenwel zeer terecht. Straten van een
huis of zes behooren geen afzonderlijken naam,
wanneer zij in een richting met andere straten
loopen. Te veel namen is altijd lastig.
Vier en dertig straten zijn thans geheel
of gedeeltelijk van borden voorzien, een
volgend jaar zal hoogstwaarschijnlijk een
ander deel aan de beurt zijn, het zal zoover
wel komen, dat alle officieele namen op platen
daarna links en
links en rechts werd de vrager
aardig in de war gebracht.
Het gaat met de naamborden in de stad
als met de handwijzers aan den weg. Die
er bekend is en den weg weet, neemt er
geen notitie van, doch den vreemdeling zijn
ze van dienst. Daarom//Leve onze naam
borden I”
Van de hand te wijzen de aanvragen
subsidie uit de gemeentekas van eene
commissie voor kindervoeding te Makkum en
van de besturen van zes ziekenfondsen.
Naar aanleiding van de bekende circulaire
van de Vereeniging van burgemeesters en
gemeente-secretaiissen in Friesland besloten
om de regeling van de jaarwedden der veld
wachters in dier voege te wijzigen, dat deze
bij den aan vang f 500 zullen bedragen en
periodiek tot een maximum van f 600 worden
verhoogdvoorts in beginsel voor pensionee-
ring van die ambtenaren zich uit te spreken.
Workum, 10 Oct. Gistermiddag waren
een viertal knapen op het zoogen. /tweede
strand”, liggende tegenover den Makkumer
Zeedijk, aan het zoeken naar hout of eenige
andere voorwerpen. Na een hevig gewoed
hebbenden storm komt het nog al eens dik
wijls voor, dat een of ander voorwerp van
verongelukte schepen of iets dat door den
storm is losgeslagen en zoo aan het strand
komt drijven, wat dan, als het niet een
groote waarde vertegenwoordigt, een welkome
buit voor de vinder(s) is. Zoo ook deze
knapen. In een stroomgeul vonden ze dan
een vischkaar en vluks werd het luikje ge
opend waarin zich een belangrijke hoeveelheid
paling bevond. Geholpen door nog eenige
knapen hebben ze de kaar naar de. haven
gesleept, waarna de levende inhoud zoolang
in een grootere vischkaar is overgezet.
Des anderen daags is van de vondst aan
gifte gedaan bij den heer Burgemeester, Strand
vonder dezer gemeente.
Witmarsum. Bij de ten overstaan van den
notaris v. d. Burg gehouden verkooping van
het buitengoed //Aylvastate” te Witmarsum
zijn koopers geworden van de oostelijke helft
de heer J. H. H. Piccardt, burgemeester van
Wonseradeel te Pingjum voor f 5206.50 en
van de westelijke helft de bewoonster van het
buitengoed mevrouw de wed. mr. J. Klaasesz
de BoerJellema, voor f 4553.50, samen
f 9760.
Te Katwoude (N.-H.) is Zondagavond,
bij den landman Honing, ongeveer f 400
aan goud en zilvergoed gestolen. Toen de
bewoners der boerderij bij een buurman
■waren, heeft men van de gelegenheid gebruik
gemaakt om den diefstal te plegen. Nog
niets is ontdekt*
kennen voor het bestraten van een gedeelte
van den Noorderzeedijk;
2. den gemeente-veldwachter J. Mulder
te Burgwerd, verzoekende om een jaargeld
ingeval aan hem op aanvrage ontslag uit die
betrekking wordt verleend.
Het kohier van schoolgeld over het 3e
kwartaal is vastgesteld tot een bedrag van
f574.
Afwijzend is beschikt op het verzoek van
de afdeeling
onderwijzers
toelage voor
van den Bond van Nederlandsche
om aan de onderwijzeressen eene
het onderwijs in de handwerken
toe te kennen.
Aan den pachter van het grasgewas van
den tot kunstweg aangelegden weg //de
Hanialaan” is kwijtschelding van de over
1904 verschuldigde pachtsom toegekend.
Goedkeuring is verleend aan de rekening
van het beheer van den BolswarderHar-
lingerweg over 1903, en aan de begroetingen
voor 1 905 van het algemeen armbestuur, de
gezondheidscommissie en het beheer van den
BolswarderHarlingerweg.
Onder zekere voorwaarden verklaarde de
Raad zich bereid tot de door ingezetenen
van Lollum verzochte vervanging van het
hooghout in het voetpad naar den Slachtedijk
door eene draaibrug, waartoe een der belang
hebbenden eene bijdrage van f 655 had
toegezegd.
De gemeentebegrooting voor 1905 wrnrd
vastgesteld met een totaal der inkomsten en
uitgaven van f 148,500. De hoofdelijke
omslag beloopt op deze begrooting f 39.370.
In verband met de begrooting werd besloten
Aan het algemeen armbestuur een
van f 27,360 te verleenen.
Aan de ambachtsschool te Harlingen
bijdrage van f 100 toe te zeggen.
Gunstig te beschikken op de verzoek
schriften van ingezetenen van Parrega tot het
bestraten van het Schil en van de vereeniging
z/Het Groene Kruis” tot het beschikbaar
stellen van toestellen tot het redden van
drenkelingen.
4.
om
Lemmer, 10 Oct. Als treurige bijzonder
heid mag het volgende wel worden vermeld.
Onze visscher Scheffer deelde mij gisteren
mede, dat een familie van hem te Enkhui-
zen, nl. de familie Blok, eenmaal bestond
uit 11 mansleden, en wel vader, zoons en
kleinzoons, die in den loop van de laatste
jaren allen op de Noordzee bij de visscherij
aldaar zijn verdronken. De meesten hebben
weduwen met kinderen nagelaten. De laatst
omgekomene is geweest Tjibbe Blok, die met
den storm van Donderdag jl. met een Enk-
huizer botter voor IJmuiden is vergaan, na
latende een weduwe met zes kinderen.
Leeuwarden, 9 Oct. Bij de heden ge
houden stemming van een lid voor den
gemeenteraad zijn uitgebrachtop den heer
Beerends (lib.) 215 stemmen, op den heer
Boorsma (kerk, partijen) 143, op den heer
Krijgsman (soc.-dem.) 213 en op den heer
Vellinga (vrijz.-dem.) 103 stemmen,
stemming tusschen Beerends en
Hem. Oldeph. en Nw., 10 Oct. De visch-
vangst werd in de laatste weken wel op eene
bijzondere manier uitgeoefend. We meldden
het reeds, hoe knapen en jonge mannen uit
trokken, gewapend met allerlei tuingereed
schap, om terug te keeren met zakken en
emmers vol visch, bemachtigd in heel en
half uitgedroogde landslooten. In de vorige
week werd het op nog andere wijze vertoond.
Met den storm, die het water uit opvaarten
en molenwijken naar de meren joeg, werden
flinke vaarten in geulen herschapen, die zich
overspannen lieten met gewone turfmanden.
Door dit te doen ving men de visch op,
dikke zooien van allerlei soort en grootte.
We zagen een mand uitstorten, waarin zich
anderhalf ponds palingen bevonden.
Achter de kust werd de palingvangst met
fuiken uitgeoefend. Te Molkwerum en te
Hindeloopen waren de vangsten zeer vol
doende. Vele visschers beliepen echter be
langrijke wantschade.
Sloten, 10 Oct. Die lage waterstand is
toch een bedroevend lot, niet het minst
voor onze gemeente. Bedroevend, maar ook
schadelijk. Sedert eenige weken hebben de
booten van de GroningenLemmer Maat
schappij hunne richting veranderd en komen
voorloopig Sloten niet meer aandoen, ten
nadeele onzer gemeentekas, die zoo noodig
aanvulling behoeft, ’t Wordt waarlijk tijd,
dat men van hoogerhand ook eens aan onze
gemeente gaat denken. Laat de provincie
eens beginnen door eene baggermachine in
werking te brengen, want wij hebben hier
veel water, maar meer modder.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Wonseradeel, 8 Oct. In de heden gehouden
Raadsvergadering is benoemd tot lid van de
damescommissie voor het toezicht op het
onderwijs in de nuttige handwerken aan de
openbare scholen te Exmorra en Tjerkwerd
mevrouw J. A. Schippers-Kramer te Exmorra.
Tot advies in handen van Burg, en Weth.
zijn gesteld adressen van:
1, ingezetenen van Makkum, verzoekende
om van gemeentewege eene bedrage toe te
Bolswrdsche Courant
l
1
l
■it
