Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
ft
No. 26.
Verschijnt Donderdags en Zondags 44ste Jaargang.
1905.
Bolswartl en het spoor.
DONDERDAG 30 MAART.
BINNENLAND.
il
ij»
VOOR
Afzonderlijke
-
I
het
Door
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Mijnheer de Redacteur, beleefd verzoek
ik U een plaatsje in Uw blad voor een
artikeltje over
van H. en
eens bewaarheid zouden
door een Leeuwarder, zekeren X, las ik o.m.
den volgenden zin//Later is er om reden
van localen aard door den aanvrager in
trekking verzocht, van het gedeelte Bols-
wardSneek.” Wat ik en meerderen met
mij vreesden is uitgekomen. Maar blijft de
concessie voor het gedeelte EranekerBols-
ward bestaan? Mijns inziens wel, er wordt
tenminste alleen gesproken over het gedeelte
BolswardSneek. Nu, daar dat gedeelte in
het plan blijft opgenomen, kan men niet
beter doen dan oude plannen oprakelen
en wederom trachten een lijn te verkrijgen
EranekerBolswardWorkum.
Ik zeide daareven, dat wat ik en meerderen
met mij vreesden, uitgekomen is. In ’t laatst
van verleden jaar vermeldden de bladen, dat
de trambaan zoo zou worden iugericht, dat
spoorwagens er zouden kunnen rijden, om
goederen zonder overlading naar Bolsward te
vervoeren. Men bracht dit in verband met
genoemd spoorwegplan. Toen werd mijn vrees
grooter en grooter naarmate ik daaromtrent
niets meer vernam. 4En thans is ’t bekend,
dat het groote spoorwegplan ingekrompen is,
BolswardSneek is vervallen.
Is dat bericht foutief of juist? Niet dat
ik denk, dat ’t voorbarig gesproken is, doch
ik zou mijn vraag op deze manier kunnen
inkleeden: Is het gedeelte EranekerBols
wardSneek ingetrokken of het gedeelte
BolswardSneek
Eerst wilde ik 't geval wat nader bezien,
alsof alleen BolswardSneek is ingetrokken.
Wanneer een lijn in exploitatie opgeheven
wordt, dan komt dit doordien die lijn niet
rentegevend is, zoo denkt men, dat ook ’t
geval za] worden met een lijn waarvoor men
intrekking van concessie veszoekt. Maar zal
het gedeelte EranekerBolsward dan wel
rendabel worden, is dat gedeelte dan zooveel
beter, is het verkeer tusschen die twee steden
zoo belangrijk, is dat dan grooter dan tusschen
Bolsward en Sneek?
Ik betwijfel het of beter gezegd alle stad-
genooten weten wel beter. Maar ik zie hierin
iets anders, men wil, om welke reden dit
ook zij, niet concurreeren met de tram en
dat is m.i. de reden om intrekking te ver
zoeken voor het gedeelte BolswardSneek.
Bolsward wordt in dezen opgeofferd aan de
belangen der N. T. M., want het gedeelte
BolswardEraneker zal dan natuurlijk van
zelf vervallen en dus krijgen we per slot
van rekening toch hetzelfde alsof intrekking
verzocht was voor EranekerSneek.
Er is thans tweemaal concessie verleend
om Bolsward aan het spoor te krijgen. De
eerste concessie is in handen van den heer
Hamelink, directeur der N. T. M., de tweede
is verkregen door den heer C. J. v. d. Veen.
Eerstgenoemde is voor een lijn Eraneker
BolswardWorkum, laatstgenoemde voor de
bewuste groote lijn.
Waarom heeft men de eerste concessie
laten varen, vroeg een der leden van de
vereeniging tot bevordering van Handel en
Nijverheid den concessionaris van laatstge
noemde lijn. Omdat, zoo luidde het antwoord,
groote plaatsen aangesloten moeten zijn.
Welnu, wat is van de tweede concessie over?
Een doode lijn, een voedsterlijn voor den
spoorweg HarlingenLeeuwarden, gelegen
tusschen twee niet groote plaatsen, waar dit
niet zoozeer vereiscbt is. Voor Bolsward is
in de eerste plaats geen aansluiting noodig
met het noorden, maar wel met den Zuid
westhoek, vereischt wordt in de eerste plaats
betere verbinding met Holland.
Om die betere verbinding tot stand te bren
gen moet er aansluiting plaats hebben met
Workum en om dit lijntje niet alleen voed
sterlijn te maken, doch verbindingslijn, daarom
is dan in de eerste plaats verbinding met
Eraneker vereischt. Maar de concessie voor
deze lijn, eerst in handen van een aantal
particulieren, waaronder vele Bolswarders, is
later overgedaan aan den heer Hamelink,
directeur der N. T. M. Deze maatschappij
zal natuurlijk schade ondervinden van een
locaalspoorlijn van Bolsward op Workum, èn
goederen èn personenvervoer zal hierdoor op
het traject Bolsward-Sneek dier maatschappij
verminderen en dat kan bij de N. T. M.
z/de brüne net loeke”, ’t neusje van den
zalm zou dan ook nog bederven. Waar zij
dus nu de concessie in handen heeft, zal zij
begrijpelijkerwijze alles doen om hunne tram
lijn Bolsward-Sneek in waarde te houden
en over locaalspoorwegen van Bolsward o»
Terhorne, 27 Maart. Hoe gevaarlijk soms
het gebruik is van allerlei snoeperij, bleek
hier. Een jongetje bekwam dat lekkers zoo
slecht en hij kreeg zooveel pijn, dat in al
lerijl geneeskundige hulp moest worden
ingeroepen, 't Is te hopen, dat dit voorbeeld
leerzaam zij
Joure, 28 Maart. Hedenmorgen zonk in
het vaarwater //de Zijlroede” alhier een met
steenen geladen bokvaartuig, vermoedelijk door
te zware belasting.
Men is thans met man en macht bezig
het vaartuig, dat hinderlijk is voor de scheep
vaart, te lichten, waarmede echter geruimen
tijd zal heengaan.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Arum, 28 Maart. Zondagmiddag j.l. waren
de stemgerechtigde manslidmaten der Ned.
Herv. Gein, alhier opgeroepen tot eene tweede
vrije stemming, ter voorziening in de vacature
in het college kerkvoogden, ontstaan door het
overlijden van den heer S. E. Kooistra.
Bij de le stemming op Zondag 5 Maart
j.l. was geene volstrekte meerderheid verkregen.
Er werd ook nu weder zeer druk gestemd.
De heeren D. Schaap en M. Eeitsma verkregen
respectievelijk 48 en 41 ’stemmen. Eerstge
noemde is dus verkozen en zal zich volgens
kerkelijk reglement deze week moeten verkla
ren of hij de functie als kerkvoogd aanneemt.
Witmarsum, 28 Maart. Onze plaatsgenoot,
de heer F. Reitsma, thans te Heerenveen
werkzaam, is benoemd tot tijdelijk opzichter
bij de Eerste Drentsche Stoom-tramweg-
Maatschappij.
Workum, 25 Maart. Op den R. K. heilige
dag //Marie Boodschap” overkwam een barer
gemeenteleden een droevig en plotseling sterf
geval. De reeds bejaarde melktapper T. 11.
had des morgens zijn gewone godsdienstplich
ten waargenomen en mocht zich in een goede
gezondheid verheugen. Des avonds ging hij,
als naar gewoonte, bij zijn klanten langs om
melk te brengen. Op het Zuideinde werd hij
plotseling onwel en viel met het hoofd op
de steenen, zoodat de emmer met inhoud,
welke hij in de hand droeg, over de straat
terecht kwam. Een menschenvriend hielp
hem op en zag dat de man zich aan het
hoofd had bezeerd, waarop hij hem naar huis
geleidde. De geneesheer werd gehaald en het
hoofd van den man verbonden, toen niet ver
der het ergste werd gevreesd, hoewel de vrouw
dien avond dadelijk niet naar bed ging. Op
aandringen van haar echtgenoot ging ze toch
eindelijk ter rust en werd ongeveer een uur
later wakker, waarop ze naar hem toeging
en hem helaas dood vond. Een hartverlam
ming had een zoo plotseling einde aan zijn
leven gemaakt.
Friesl. Zuidwesthoek. De weilanden alhier
liggen dit jaar bijzonder voordeelig. De kleur
is frisch-groen en oude stoppel wordt nergens
gezien. Loopt het met het weder niet te veel
tegen, dan zal de staltijd van het vee vroeger
dan gewoonlijk kunnen eindigen, waardoor
vele veehouders gebaat zullen worden. In de
schuren ziet het er nl. minder gunstig uit,
de hooiresten zijn zeer klein en in koop is
dit artikel moeilijk te verkrijgen. Dé prijzen
bedragen naar soort en kwahtteit van 15 a
16 tot 25 gld. per 1000 halve kilo’s.
Sneek. Dinsdag waren ter markt alhier
aangevoerd ongeveer 500 kievitseieren, welke
tegen 30 a. 40 cent per stuk werden opgekocht.
De Kiezerslijst dezer gemeente voor
het jaar 1905 wijst aan:
1733 kiezers voor de Tweede Kamer, 1725
voor de Prov. Staten en 1423 voor den
Gemeenteraad.
In 1904 resp. 1499, 1494 en 1335 kiezers,
alzoo, eene vermeerdering van resp. 234,
231 en 88 kiezers.
Door de politie is alhier Zondag gear
resteerd G. K., verdacht van diefstal van een
beurs met geld en een gouden horloge ten
nadeele van zekeren V., met wien hij dezer
dagen in gezelschap is geweest te Leeuwarden.
Op de terugreis naar hier moet de ontvreem
ding zijn geschied. De verdachte moet reeds
volledig bekend hebben, het horloge zijn
metgezel afhandig te hebben gemaakt.
Gistermorgen is hij gevankelijk naar
Leeuwarden overgebracht.
De Chr.-Hist. in het kiesdistrict Sneek
zullen een candidaat stellen, zonder overleg
te plegen met de anti-revolutionairen.
2V. R. Crty
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Franeker en Workum, maar niet denken.
//Wanneer de voorwaarden in de concessie
vervat, verkregen zijn, worden deze ook uit
gevoerd”, zeker, maar dit antwoord is de
middenweg tusschen een bevestiging en een
ontkenning van de vrees van den indu-
striëel. Ook nu zal dat wel ’t geval zijn,
al zie ik de totstandkoming nog nietin
den tusschentijd is daar een gedeelte uitge
nomen en wanneer men dus bij eventueelen
aanleg de opmerking maakt, waar of ’t ge
deelte Bolsward-Sneek blijft, dan zal het
antwoord luiden Ja, de concessie is ver-
leènd voor Franeker-Bolsward en voor Sneek-
Drachten-Grongen. Het gezegde wordt dan
dus in elk geval bewaarheid.
De lijn zal de gemoederen dan ook niet
meer warm maken, de bewoners van Blauw
huis, Westhem c.a., die zoo gaarne aange
sloten zouden willen worden, hadden hun
verzoek dus wel achterwege kunnen laten,
zij in geen geval verkrijgen het verlangde,
want dat gedeelte is vervallen.
De volgende verklaring is niet voorbarig
ditmaal krijgt Bolsward wederom geen spoor,
geen derde kind wordt uit het tweede huwelijk
geboren.
't Zou voorwaar voor een stad van 6800
a 6900 inwoners geen weelde zijn aan
groot verkeer te worden aangesloten,
uitgebreider verkeersnet, verkrijgt men grooter
afzetgebied, meer afzet, kan hij grooter par
tijen en daardoor goedkoope.r inkoopen en
concurreeren met andere groote steden. Blijft
een plaats in een zeker isolement liggen, dan
zal langzamerhand die plaats achteruitgaan
en aan wien de schuld? Niet aan de inwo
ners, die kunnen zoo’n kostbaar werk niet
ondernemen, doch aan den staat, die voor
zulke plaatsen ingrijpende maatregelen dient
te nemen, ’t Is niet alleen goed met een:
//verlangd wordt dat Bolsward aan het groot
verkeer wordt aangesloten”, niet alleen
woorden zijn voldoende, maar er worden
daden vereischt, //aan de vruchten kent men
den boom.” Men behoeft niet te beginnen
met groote afstanden. Waarlijk de distantie
van deze stad tot Sandfirderrijp bijv, is niet
zoo groot en daardoor zou verkregen zijn
verbinding met Workum en den Zuid-West-
hoek, betere aansluiting met Holland.
Geen der vorige plannen is op iets uitge-
loópen. Zou dit laatstgenoemde plan niet
verwezenlijkt kunnen worden?
U Mijnheer de Redacteur dankende voor
de plaatsruimte, EEN HANDELAAR.
Niets, dat tegenwoordig in alle plaatsen
den handeldrijvenden meer bezig houdt dan
uitbreiding van ’t verkeersnet. Dat is niet
alleen zoo in groote steden, doch ook kleine
plaatsen doen al, wat in hun macht is, om
de middelen van vervoer te vermeerderen en
niet alleen om die te vermeerderen, maar
ook om die te verbeteren, ’t Geeft bijvoor
beeld weinig, wanneer er een schip ’t ver
keer met een nabijgelegen plaats onderhoudt
en er wordt een tweede beurtschip in de
vaart gelegd; neen, wanneer een tweede
schip vereischt is dan moet er een stoom
boot komen, er móet vooruitgang, verbete
ring plaats hebben in de middelen. En zoo
is het ook hier gesteld er moet verbete
ring komen in de middelen. Niet alleen de
burgerij, de neringdoenden, voelen het gemis
van een grooten hoofdverkeersweg, ook ons
stadsbestuur zag in, dat daaraan behoefte was.
Bolsward moest spoor hebben en een Hin
ken weg naar zee, dat was de algemeene
opinie,
kregen,
er een
Balk, 27 Maart. Hij was kleermaker van
beroep. Zijn haren waren vergrijsd, zijn gang
wankel. Hij leefde heelemaal alleen en had
vriend noch maag, die zich over hem ont
fermde. Hij had betere tijden gekendmaar
hij had een zwak karakter en kon niet ver
dragen ’t gerinkel van zekere glaasjes en
Hesschen. ’t Werd zijn verderf. Zijn eigen
huis moest worden verkocht; zijn verstand
werd beneveld en in dien tijd zwierf hij soms
dagen lang in de omstreken, in de bosschen
rond. Later betrok hij weer een woninkje,
waartoe hij werd geholpen. Hij trok van den
een naar den ander, waar hij zijn oud hand
werk uitoefende. Maar alles verdween, omgezet
in jenever. Zondagnacht werd hij gevonden,
midden in onze plaats, in het water. Wel
leefde hij nog, maar enkele uren later was
zijn lijdensleven geëindigd.
Dokkum, 27 Maart. De schoolvoeding aan
de kostelooze school, waarmee 9 Januari j.l.
werd begonnen, is thans geëindigd. Gedurende
dien tijd werd aan de leerlingen, door wier
ouders dit aangevraagd was, 2 keer per week
voeding verstrekt, ’t Grootste getal deelne
mers bedroeg 28. Verder werd aan ’t grootste
deel der scholieren een paar klompen gegeven.
Een en ander ging uit van de afdeeling
z/Dokkum” van Volksonderwijs, gesleund door
een Gemeente-subsidie van f 100.
Leeuwarden, 27 Maart. De zeer uitgebreide
instructie in de zaak der gefailleerde Gebrs.
Gratama schijnt haar einde te naderen. De
laatste dagen zijn o.a. vele leveranciers der
Gebrs. in verhoor geweest en eerstdaags kan
men het verhoor der Gebrs. zelf verwachten.
28 Maart. Er zijn weer Zweden op
de komst om hier vee te koopen. Ook een
drietal Russen zijn te wachten.
dat was
Welnu, dit laatste hebben wij ge-
een weg naar zee is er, al ontbreekt
flinke aanlegplaats voor de groote
Rotterdammer boot b.v. De steenen walm uur
is te kort, deze boot toch heeft hare lig
plaats aan een houten wal beschoeiing en
verleden week o.a. zakte eensklaps ’t wiel
van een geladen kar in den grond weg.
Wat toch was ’t geval? In de houten be
schoeiing was een gat en de walkant daar
door niet geschikt om zware vrachten op
karren te laden.
Maar om terzake te komen, „Bolsward en
het spoor” staat aan ’t hoofd van dit arti
keltje en mijne bedoeling is dan ook nog
even op ’t spoor terug te komen.
In den laatsten tijd vernam men her
haaldelijk bemoedigende teekenen, dat onze
stad aan het snelverkeersnet zou worden
aangesloten. De heer C. J. v. d. Veen vroeg
en verkreeg concessie voor den aanleg van
een spoorweg FranekerBolswardSneek
DrachtenGroningen.
Ik wil mij thans nog even in herinnering
brengen, wat hieromtrent gesproken is op
de feestelijke bijeenkomst, gehouden ter ge
legenheid van de inwijding der rijks-zuivel-
school. Het hoofd dezer gemeente zeide, dat
onze vroegere Burgemeester, de heer Peere-
boom, de zuivelschool genoemd had een kind
uit het tweede huwelijk en nu wilde hij
haar het eerste kind noemen,’t tweede kind,
’t grootscheepsvaarwater, zou niet lang meer
op zich laten wachten en hij zou alles, wat
in zijn macht' was, doen om de geboorte
van een derde kind, het spoor, te verwezen
lijken. Die woorden verwierven applaus, luid
applaus der aanwezigen, ten teeken dat allen
het met den spreker eens waren, dat er
spoor moest komen. Het was een straal
tje hoop inzake dat groote iets; dat
reeds zoovele jaren lijdende was, nu eens
wat beterschap vertoonende, dan weer kwij
nende. Eenige malen reeds was het schijn
dood geweest, doch langzamerhand traden
weder betere toestanden in; somtijds zelfs
was er hoop op volkomen beterschap, doch
evenzoo dikwijls trad er weder achteruitgang in.
Alle teekenen van leven heb ik in dit
blad vermeld gezien en o.a. ook, dat de heer
0. J. v. d. Veen concessie gekregen had
voor den aanleg van een lijn Franeker-
Bolsward-Sneek-Drachten-Groningen. Ook
heb ik gelezen; dat men reeds bevreesd was,
dat de woorden van een groot industrieel te
dezer stede op een vergadering
N. gesproken, wel
kunnen worden, n.l. dat het gedeelte Frane
ker-Bolsward-Sneek wel eens op den achter
grond zon kunnen geraken, doch de conces
sionaris, ter vergadering aanwezig, verklaarde,
dat wanneer de voorwaarden in de concessie
vervat, verkregen zijn, deze ook worden uit
gevoerd. Dat gaf mij moed.
En wat vernemen we nu? Niet meer of
minder dan dat het derde kind voor zijn
geboorte is verongelukt. In een artikel «De
Qutwikkeling der spoorwegen” geschreven
Bolswardsche Courant
f7
