Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 28.
Verschijnt Donderdags en Zondags, 44ste Jaargang.
1905.
DONDERDAG 6 APRIL.
JS
I BINNENLAND.
Amsterdamsch Schetsje.
VOORLOOPIG.
VOOR
Afzonderlijke
Uit Oude en Nieuwe Stad,
waarborg
ook een bende kwartjesvinders op het tooneel van ernstige bezwaren verbonden zijn.
zij,
kleine roes in, die hij
van
n
Nes en Vijgendam, vóór
I van Trio, kan men dik-
viertal heeren te zamen zien. Twee
een
de vrijgevigheid
te danken heeft, zij
gaat klagen.
Maar daar krijgt hij ook nul
request. Meestal loopt hij nog een schrob-
en zoo noodig
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent-.
I
affaire, ze bezoeken jaarmarkten etc. en
trachten vooral op lange treintrajecten bijv,
tusschen OldenzaalApeldoornAmsterdam
hun slag te slaan. In het vinden van trucs
oua met de medereizigers goede vrienden te
een eenvoudig
er op deze wijs
geval bekend van een
grooten kaaskooper uit Friesland, die op
reis van Leeuwarden naar Amsterdam (via
EnkhuizenStavoren) al zijn contanten,
eenige duizenden guldens verloor. Ongeveer
bij Zaandam smeekte hij zijn bloedzuigers
hem zijn geld terug te geven, hij zou hen
deze roofridders, die zooveel jaar ongestraft dan f 1000 laten. De kerels weigerden. In
hun bedrijf uitoefenen voor de Rinaldo’s en I Amsterdam aangekomen, maakte hij zoo’n
misbaar dat de kwartjesvinders met behulp
van het treinpersoneel naar de politiepost
werden gebracht. Maar wat moest men daar
met hen aanvangen? Vrijlaten en gauw ook!
nog proces-verbaal tegen hem opmaken
wegens deelname aan hazardspel. Maar zijn
geld is onherroepelijk verloren, wie zou ooit
kunnen bewijzen dat de, kwartjesvinders
op zijn post
te wenden.”
Heerenveen, 3 April. De Landdag van
I den Katholieken Bond in Friesland zal dit
I jaar gehouden worden te Heerenveen, op
I Zondag 28 Mei a.s.
Friesche Zuid-Westhoek, 3 April. In den
I vorigen herfst deelden we mede, dat de
I weidevogels, met name de kieviten, zeer door
I de voorafgaande langdurige droogte hadden
I geleden. Vele vogels waren door gebrek aan
I voedsel, dat in den uitgedroogden bodem
I niet te krijgen was, omgekomen; vele andere in
I zoo slechte conditie geraakt, dat ze den winter
I wel niet zouden doorkomen, ’t Blijkt nu, hoe
I groot de slachting is geweest, wat de kie-
I viten betreft. Over groote oppervlakten is
I het aantal dezer vogels te tellen en in vele
I perceelen weiland worden ze niet aangetroffen.
I De eierzoekers maken dan ook zeer slechte
I zaken. Wie in vorige jaren 19 a 12 eieren
per dag vond, spreekt thans al van geluk,
I als hij i’t tot 4 a 5 stuks brengt. En waar,
I gelijk dit voorjaar, bij onderscheidene plaat-
I sen het rapen verboden is in de gegeven
I omstandigheden een wijze maatregel is
I het succes zoo klein, dat ambitieuze zoekers
I de pols maar met rust laten.
Workum, 3 April. Naar we uit vertrouw-
I bare bron vernemen, moeten de twee gear-
I resteerden, die verdacht worden van den
I diefstal bij Tjerk in het Heidenschap, thans
beiden hebben bekend. Ook moet gebleken
zijn, dat de voorwerpen, afkomstig van den
diefstal, niet bij den tweeden verdachte op
den zolder, doch door den meestersknecht in
de gasfabriek onder den vloer, bij het doen
van eenige herstellingen, gevonden zijn.
Wonseradeel, 3 April. De heer J. Postma
1ste onderwijzer te Kimswerd, herdacht 4
April den dag waarop hij voor 35 jaar als
onderwijzer werkzaam was. 19 April a.s.
denkt de heer C. W. C. T. Visser, vroeger
alhier burgemeester, zijn 25-jarig ambtsfeest
te vieren. De heer Visser is thans burge
meester te Alfen a.d. Rijn.
llepk. NieuwM. v. Fr.
Workum, 4 April. Tengevolge den storm
die in den nacht van Zondag op Maandag
woedde, geraakte dicht bij onze kust een
schip op strand. Het zat zoo wat recht
tegenover Gaast. Des anderen morgens zag
men van op den zeedijk, dat een drietal per
sonen zich in den mast bevonden, dat even
eens van andere kustplaatsen werd opgemerkt.
Ras werden booten in gereedheid gebracht
en eenige rappe mannen van uit Gaast,
Makkum en Hindeloopen togen uit om hen
uit hun benarde posities te redden. Na een
kleinen dag werken en begunstigd door den
komenden vloed, gelukte het hun het schip
van den gezagvoerder Drost Maandagnacht
in veilige haven alhier te brengen.
Het schip heeft blijkbaar niet veel averij
gehad, want het is onmiddellijk daarna binnen
door naar Makkum gevaren.
Heidenschap, 1 April. De veehouder B.
Groenhof alhier heeft ter bemaling van zijn
polder een wind-motor gesteld. De resultaten
moeten voorloopig gunstig zijn, ’t Zal een
eigenaardige aanblik zijn, zoo mettertijd alle
hier staande watermolens door wind-motors
zijn vervangen.
Sneek, 3 April. Ds. J. H. Beekman,
predikant bij de Ned. Herv. Gemeente alhier,
heeft om gezondheidsredenen tegen Sept, of
vroeger emeritaat aangevraagd.
Wij lezen in De Banier:
In al wat voorloopig is, ligt iets onzekers,
dat, als het lang duurt, pijnlijk wordt, omdat
het afmat en vermoeit. En toch kunnen wij
geen beter woord vinden om den toestand te
teekenen, waarin wij, alsnog, op politiek ter
rein verkeeren.
Het antwoord van de Antirev. partij op
de motie van 6 Febr. j.l. kwam eindelijk in
en kan moeilijk anders dan hoogst onbe
vredigend heeten.
Wij vraagden in onze motie: Ruim ook
ons beginsel plaats in. Als wij samenwerken
moet er ook met ons gerekend.
Wij vraagden dat, door de ervaring in de
bijna verloopen parlementaire periode geleerd
en omdat juist onze Fr. Bond in het geval
verkeert, dat hij vooraf waarborg daarvoor
moet vragen.
De Chr. Hist, partij en de Roomschen
hoeven dit niet te doen.
Het aantal van hun vertegenwoordigers is
groot genoeg om, zoo noodig, in de Kamer
zelf tot rekenen met hunne gevoelens, te
dwingen, in welke gunstige positie onze Bond
niet verkeert en ook in een nieuwe Kamer
nog wel niet zal komen.
Vandaar onze vraag naar waarborg voor
hetgeen, in geval van coalitie, naar de regels
der eenvoudigste billijkheid mocht geëischt.
Het antwoord der A.-R. partij nu houdt
de verklaring in, dat men elkanders program
van beginselen wil eerbiedigen, wat men
natuurlijk doen kan, zonder er in de prac-
tijk mee te rekenen en dat iedere partij
zelfstandig hare candidaten zal stellen, zoo-
als dit ook reeds in 1901 geschiedde.
Maar verder verwijst het naar art. 3 en 4
van het Antirev. program en meent het dat
daaruit genoegzaam blijkt, dat de Antirev.
partij de Chr. beginselen op politiek terrein
wil toepassen, zoodat er geen sprake van zijn
kan, als zou zij het neutraliteits-standpunt
innemen.
Het spreekt van zelf, dat dit antwoord
niet dienen kan als basis van samenwerking.
Deden wij het, wij zouden moeten toestem
men, dat ons beginsel waardeloos was en
dat wij zelf geen recht van bestaan hadden. I
Meegaande op dezen voet met de andere I
partijen, zouden wij gewillig de palfreniers- I
plaats achter op het rijtuig gaan innemen, I
nu ons de ons toekomende plaats in het I
rijtuig niet werd ingeruimd.
Het kan evenwel, naar wij meenen, haast I
niet anders of dit antwoord moet voortspruiten I
uit een misverstand omtrent beteekenis en I
bedoeling van de 6 Febr. aangenomen motie, I
waarom men onzerzijds wel genoodzaakt was I
alsnog pogingen te doen dienaangaande zeker- I
leid te verkrijgen.
Er hangt toch te veel van hetgeen gevolg I
van dit antwoord zou moeten zijn af, om I
ook maar een oogenblik de mogelijkheid van I
een misverstand te dulden. Met verlangen
en niet zonder hoop zien wij den uitslag van I
dat pogen binnen enkele dagen tegemoet, ons I
daarin bij voorraad verheugende, dat bij dezen I
gang van zaken, wat ook de uitslag zij, I
moeilijk kan ontkend, dat de Fr. Bond het I
alleruiterste deed om de samenwerking, zoo I
mogelijk, te handhaven.
Een reden te meer voor het alsnog trachten I
naar de zoo noodige klaarheid lag daarin, I
dat ook de besprekingen met de chr. hist. I
partij nog niet een eind-stadium bereikten I
wat evenwel niet belet, dat aan dezen I
voorloopigen toestand en het voortduren daar* I
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
gebracht. Die de opera kent begrijpt wel
in welk verband. Een der aanvoerders had
men genoemd Mottigen Hein. Nu moet ook
een bekende Amsterdamsche kwartjesvinder
toevallig dien bijnaam dragen.
Toen de heeren vernamen dat met hen
den spot gedreven was, maakten zij kabaal
in ’t zaaltje en dreigden den heelen boel
kort en klein te zullen slaan, omdat men
hen in hun zaken had willen benadeelen.
En de directie was niet zoo goed of zij
moest uit de opera-parodie eenige passages
schrappen.
Dat de politie nog weinig of geen succes
heeft gehad om de brutaliteit dezer heeren
eenigszins te knotten, mag wel vreemd ge
noemd worden.
Op den hoek van
den sigarenwinkel
wij Is een i- -
ervan zijn kort en dik met rood gebruind
gelaat, dat geen twijfel laat over hun Semio
tische afkomst. De anderen zijn lang en
tenger, vlasblond met brutaal Anglo-Ger-
maansch type.
Er zijn betrekkelijk maar weinig Amster
dammers, en nog veel minder vreemden, die
weten dat deze heeren hier beurs houden.
En wat voor een Beurs! Vraagt men het
een politie-agent, en is men door welke om
standigheden dan ook met den dienaar van
den Heiligen Hermandad een weinig ver
trouwd, dan zal hij U antwoorden dat deze
heeren vertegenwoordigers zijn van het edele
gilde der kwartjesvinders. Hoe zij aan i’
naam komen? Men zegt, dat wanneer
na op sluwe wijze in gezelschap van een
buitenman te zijn geraakt, plotseling een
beweging maakten een gevonden voorwerp
op te rapen.’ Dit bleek dan een kwartje te
zijn. Volgens de legende stelde de gelukkige
vinder voor, het gevonden geldstuk in een
of andere kroeg in bier of sterken drank
om te zetten. En het eind van de historie was
dat de meegetroonde door valsch kaartspel,
waarbij eenige toevallig aanwezige bezoekers
de behulpzame hand leenden, van zijn contan
ten werd beroofd.
Die geschiedenis
Want de tijd verloopt. Dringend noodig
wordt het, dat maatregelen voor de aanstaande
verkiezingen worden genomen.
Zeker van deze overtuiging uitgaande,
ging men van antirev. zijde reeds, zonder
ons daarin te kennen, zijn gang en stelde
men candidaten b.v. in de districten West-
stellingwerf en Franeker.
In afwachting van den nu zeker spoedig
komenden eind-uitslag der besprekingen dient
daarom ook onzerzijds gehandeld.
Minstgenomen in de districten tot heden
door een candidaat der linkerzijde vertegen
woordigd, stelle men, met den meesten spoed,
voorloopig candidaten en dit niet alleen in
Friesland maar ook in Holland.
Welke de koers dan zij, die straks moet
gevolgd, men is dan toch zooveel mogelijk,
gereed.
Alle man
„klaar om
worden of vertrouwen in te boezemen zijn
ze onuitputtelijk.
Vooral de Hol]. IJz. Spoorweg-Mij. ge
niet hun gunst en recommandatie. Want de
groepabonnementen van f 17,50 zijn bizonder
practisch voor hun doel. Je kunt er veel en
ver mee reizen en zonder schade overal uit
stappen, wanneer er onraad aan de lucht of
niets te halen is. Mensch en die op reis zijn,
maken veel spoediger kennis met geheel
vreemden, dan men in zijn eigen land zal
doen. Schrijver dezes weet dit bij ondervin
ding. Hij heeft een groot deel van Europa
bezocht, en wanneer hij zijn collectie: her
inneringen van allerlei aard opslaat, zal hij
vinden adreskaartjes in allerlei Germaansche,
Romaansche en Slavische talen weggedoezelde
herinneringen aan personen met wie hij in
spoorwegcoupé, aan table d’ hóte, aan de
„stammtisch” of in ’t theater kennis maakte.
Men moet dit zelf hebben meegemaakt om
het te begrijpen.
Als men in een vreemd land is, voora
als men niet ten volle de taal verstaat, ge
heel alleen, uren en dagen zonder gelegen
heid te hebben gedachtenwisseling van eenig
aanbelang te houden, is men van harte ver
heugd iemand gevonden te hebben, met
wien men gezellig kan praten. Wie of wat
die iemand is, daar vraagt men niet zoo
precies naar.
De kwartjesvinders die in hun beroep
ontegenzeggelijk veel menschenkennis opge
daan hebben, weten van die menschelijke
zwakheid gebruik te maken. Zelf quasi-rei-
zigers sluiten zij zich bij een medereiziger
Die geschiedenis van het gevonden kwartje I aan, zetten de kennismaking na aankomst
is misschien een der eerste trucs welke door I aan het Centraal-Statiou nog een tijdlang
deze zwendelaars werd toegepast. Doch thans voort, introduceeren hun nieuwen kameraar
Werken zij op geheel andere wijze. I in het vroolijke(?) Amsterdam. Bij toeva
’s Morgens kan men ze meestal vinden op I komen ze in een of andere verdachte kroeg,
de Ruyterkade, de kleine dikke steeds keurig De vreemdeling kan wel zien dat hij in een
gekleede Israëliet met z’n donkerblauwe I burger omgeving, doch niet dat hij in een
overjas, solide, goed-afgeborstelde stijf-zwarte dievenhol is aangeland, want ook deze zijn
hoed, die blijkbaar het best bespraakt is van I met hun tijd meegegaan en worden volstrekt
de bende, noodigt uit tot spelen, een staat I niet altijd in onderaardsche holen gevonden,
er bij om als quasi winner, arglooze loop- I waar een walmende kaars op een ruwe hou-
knechtjes en buitenlui lekker te maken en ten tafel geplaatst de glimmende boeventro-
twee anderen staan aan beide zijden der I nies spookachtig beschijnt.
kade om te waarschuwen, als een langzaam I O, neen, de kroegen waar de kwartjes-
en reglementair voortloopende smeris (politie- I vinders, die trouwens voor het oog op en
agent) in aantocht is. Wordt het signaal hier- I top heeren zijn, hun zaken doen, zien er
voor gegeven, dan worden de kaarten een I burgerlijk en vrij zindelijk uit. Zoo verstandig
oogenblik opgeborgen en met de handen in I is men wel dat de arglooze, die hier in een
de zakken wacht men tot de politie-dienaar, I val loopt, niet op het eerste oogenblik wordt
die het air aanneemt van den prins geen I afgeschrikt. In zoo’n kroeg komen dan per-
kwaad te weten, voorbij is. Dan gaat het sonen, quasi geheel vreemd aan den vriend,
geliefkoosde spel: Een, twee, drie, klaveren die een kaartje leggen of een of ander
aas, weer lustig verder. I buitenwoon spel op het biljart maken. De
Een der lange comperes wedt voor den begeleider begint belang te stellen in het
schijn, dat hij klaveren aas wel weet te spel en de vreemde volgt, ’t zij uit beleefd-
liggen en wint. Aangelokt door dat voor- heid, ’t zij uit opgewekte hartstocht dit
beeld is er nog menig domoor, die ook een I voorbeeld. En bijna altijd is het eind dat de
kleinigheidje wagen wil, een kwartje bijv. I laatste op een zeker oogenblik uitgeschud en
Hij wint ook. Nu wedt hij nog eens. Tien leeggeplunderd is, dat zoowel de z.g. toe-
stuivers. Weer reikt Fortuna hem de hand, I vallige bezoekers als de begeleider plotseling,
maar als hij een gulden gezet heeft, keert I verdwenen zijn, dat de ongelukkige speler
de kans. Nu ja, men moet den moed niet te I dikwijls met een kleine roes in, die hij aan
gauw laten zakken. Doorspelen. Men kan I de vrijgevigheid van zijn nieuwen makker
het terug verdienen. En het einde van dat I te danken heeft, zijn nood bij de politie
doorspelen is maar al te vaak óf dat een gaat klagen.
burgerjongen zijn geheele weekloon kwijt is, I Maar daar krijgt hij ook nul op het
óf dat hij het geld van zijn patroon heeft request. Meestal loopt hij nog een schrob-
aangesproken en zoo even in de gauwigheid I beering op. Feitelijk moest de inspecteur
zijn leven heeft verwoest. I
Van tijd tot tijd komt het ook wel eens I wegens deelname
voor dat een „linke" jongen de kwartjes
vinders er in laat loopen, nl. door wanneer
hij een paar keer gewonnen heeft, te zeggenI valsch gespeeld hadden,
„ik speel niet meer". Doch gewenscht is Lang niet altijd is het
het dan, dat hij „pootig" is, in staat om I boertje of schippertje die
als de nood aan den man komt een paar I inloopt. Mij is een
kerels van zijn lijf te houden. Want de
bende ziet er volstrekt geen been in om
een slachtoffer, die haar blijkbaar te slim
af is, eens goed af te „rammen" en hem
te dwingen, datgene weer terug te geven,
wat hij hen afwon. In brutaliteit toch doen
de Rinaldo’s en
Aballino’s" der oude halve stuivers romans
volstrekt niet onder. Ook bij hen wordt
niets aan het toeval overgeiaten, doch alles
geschiedt met overleg, ’t Zijn in hun soort
zakenmenschen. Zoo reizen ze ook voor hun Zij zijn straffeloos!
affaire, ze bezoeken jaarmarkten etc. en I Ten slotte een enkel staaltje van hun
grenzelooze brutaliteit. In een parodie op
de opera Carmen, die in een der kleine
theaters hier ter stede werd opgevoerd, werd
Bolswardsche Courant
dien
