Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
binnenland:
44ste Jaargang.
1905.
No. 37.
Verschijnt Donderdags en Zondags
ZONDAG 7 MEI.
Brandkasten opblazen
I
F
te
VOOR
Afzonderlijke
'l'ielscht CC,
worden
posteerd
Maurik te Hilvaren-
V. d. D.
Hilvarenbeek
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Veenwouden, 4 Mei. Hedenmorgen bad
een werkman aan de spoorlijn het ongelijk
met een arm tusschen de buffers te geraken.
Deerlijk verminkt is hij onmiddellijk naar
Groningen vervoerd.
Stavoren, 4 Mei. De handel in vee, van
uit Holland op den Frieschen Zuidwesthoek
is ook dit voorjaar van belang. Hollandsche
kooplieden en boeren strekken hun tocht
langs de veestallen, onder geleide van com
missionairs, zoo van hier als elders, uit tot
diep in de provincie. Voor de boeren is deze
handel zeer zeker een voordeel te achten, ’t
welk te danken is aan’t gemakkelijk verkeer
In Amerika, waar alles op breeder schaal
gebeurt dan in de oude wereld, behoort tot
de nieuwigheden der laatste tijden de manier
waarop in tal van steden en dorpen van
Colorado brandkasten worden opgeblazen van
postkantoren, banken en andere zakendoende
huizen. Hiervoor bestaan twee oorzaken het
bouwen van de groote Mofat Road (een
spoorweg over de bergen van Denver naar
Salt Lake City in den staat Utah) en de
werkstakingen van het vorige jaar in de goud
mijnen van het Crippie Creek district.
Het werk voor het bouwen van een spoor
baan door en over de bergen vereischt mannen,
die bekend zijn met het gebruik van sterk
ontplofbare stoffen, zooals kruit, nitroglyceri
ne, dynamiet, enz. Deze hobo workmen, zooals
ze worden genoemd, komen van alle deelen
der Vereenigde Staten en worden aangenomen
zonder eenig certificaat van goed gedrag,
vandaar dat er een groot percentage schurken
onder door loopt. Velen hunner, behoorende
tot de Yeggmen, safe crackers of safe robbers,
welke drie woorden in onze taal beteekenen
brandkastdieven of brandkastopblazers, doen
het ruwe en gevaarlijke werk aan de nieuwe
lijn een paar weken of een maand lang en
vertrekken, als ze wat geld hebben verdiend,
naar de groote steden van Colorado, zooals
Deilver, Pueblo, de Springs of Cannion City,
waar het hoofdkwartier der yeggmen is ge
vestigd. Daar aangekomen stellen ze zich in
verbinding met den Master of Boss van de
club en hun misdadige carrière begint opnieuw.
De methode volgens welke dit soort van
boeven te werk gaat is de navolgende Er
wordt van uit het hoofdkwartier een agent
vooruitgezonden om de plaats te verkennen.
Hij is gewoonlijk een jong misdadiger, maar
die nog geen record heeft van gevangenis
straf, want anders zou hij bij de politie
autoriteiten bekend zijndikwijls is hij een
kreupele of verminkte, die bedelt langs den
weg of wel met kleine negotie te koop gaat.
Op die manier komt hij een boel dingen te
weten, zooals de politie-inrichting van de stad
of het dorp waar de aanslag moet plaats
hebben, de dagelijksche gewoonte en leefwijze
van de beambten van het huis, dat beroofd
zal worden, de tijden, waarop goederentreinen
aankomen en vertrekken, de plaatsen waarin
men zich verstoppen kan in tijd van nood,
zooals kolenloodsen of ledig staande panden,
de localiteit waar paarden zijn gestald en
waar de hand cars (lorries die over de rails
worden bewogen met handpompen) zijn ge
borgen enz. enz. Al deze details rapporteert
hij aan het hoofdkwartier, hetzij in geheim
dievenschrift, hetzij mondeling.
De chef of Boss laat zich echter persoonlijk
nooit zien in de stad, waar het plan moet
worden uitgevoerd, want ieder vreemdeling,
die voor of na de diefstal de plaats bezoekt,
zou waarschijnlijk worden herkend en onder
verdenking worden gearresteerd, omdat meestal
een kleine stad of dorp wordt uitgekozen en
men daar veel meer let op iederen vreemde
ling dan in een plaats met een talrijke be
volking. Vandaar dat het alleen aan den agent
of spy veroorloofd is het land te verkennen.
Een donkere nacht met weinig of geen
maanlicht wordt uitgekozen, want de yeggman
heeft er een broer aan dood om door iemand
anders dan zijn eigen confraters te worden
herkend. De bende bereikt de stad ongeveer
tusschen middernacht en drie uur in den
morgen, de nacht van Zaterdag op Zondag
is een favoriete voor den brandkast-dief, want
dan slaapt alles in de kleine stad wat langer
dan gewoonliik, tenzij men door het geweld
van de ontploffing wordt gewekt. Schildwach
ten, gewapend met zwaar caliber revolvers,
aan de hoeken van het gebouw ge
en hebben de order een ieder dood
te schieten, zoodra ze zien dat er gevaar van
die zijde dreigt. De mannen die het binnen
werk moeten doen, gewoonlijk twee stuks,
zijn vlug en grondig bekend met het métier.
Vroeger gebruikten ze drils om een gat
te boren onder het slot, dit gat werd dan
gevuld met een sterk ontplofbare stof en zoo
werd de deur geforceerd. Er is echter tegen
woordig een vluggere en gemakkelijkere
methode in gebruik. De yegger besmeert een
voudig de naden rond de deur met gekookte
zeep en laat een kleine opening aan den
IjQven- en onderkant, Op die boven-opening
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
tusschen Friesland en Holland. Dat het ver
voer inderdaad belangrijk is, moge hieruit
blijken, dat door één handelsman deze week
niet minder dan circa 300 koeien in ont
vangst worden genomen aan de stations
Workum, Koudum en Stavoren.
Friesche Zuidwesthoek, 3 Mei. De lam
merenhandel is aangevangen en deze week
(Zaterdag) wordt de eerste markt in dit
artikel te Hoorn gehouden. Ondanks de min
gunstige weersgesteldheid zijn de prijzen zeer
hoog, gemiddeld f 1 a f 1,50 per stuk hooger
dan het vorige jaar, toen de beestjes naar
soort en leeftijd van 8 tot 12 gld. golden.
De aanvoer van lammeren zal dit jaar gerin
ger zijn dan het vorige seizoen, een gevolg
eerstens van de omstandigheid dat er minder
lammeren zijn, in de tweede plaats van het
besluit van vele veehouders, om de dieren
zelf te weiden. Behalve in lammeren is er
thans een levendige handel in ouder wolvee,
waarvan de prijzen van 20 tot 30 gld. bedragen.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Snoek, 3 Mei. In de hedenmiddag ge
houden vergadering van Antir. Kiesvereeni-
gingen in dit district werd met algemeene
stemmen tot candidaat voor de 2e Kamer
gekozen mr. H. Okma. Of de Chr. Histori-
schen die candidatuur zullen steunen? We
weten ’t niet. Van den eenen kant verluidt
’t, dat mr. Dr. Schokking candidaat wordt
gesteld, van den anderen kant hoort men,
dat ter elfder ure de stemmen zich op den
antir. candidaat zullen vereenigen.
In ’t geval dat Dr. Schokking cand. wordt,
krijgen we hier vrijzeker een herstemming,
En dan? dan bestaat er groote kans, dat de
candidaat der Antirevolutionairen niet wordt
herkozen. De Banier.
Witmarsum. Bij finale toewijzing werd het
winkelhuis met annexe woning en turfschuur,
eigen aan den heer Johs. Flapper alhier,
toegewezen aan den heer Tadema te Sneek
voor f 1795.
Friesche Zuidwesthoek. Een wachteres
aan de spoorlijn alhier, bezig hare woning
schoon te maken, viel naar beneden en brak
een harer armen op drie plaatsen. Ook aan
het hoofd bekwam zij kwetsuren. In de
laatste week deden zich alhier twee gevallen
van bloedvergiftiging voor. Gelukkig, dat
het tijdig inroepen' van geneeskundige hulp
erger gevolgen voorkwam.
Workum. Met de veranderde weersge
steldheid hebben de landbouwers in dezen
omtrek niet alleen „jong vee”, maar ook
koeien in het land. De weiden zitn er over
’t algemeen flink uit en als er nu spoedig
wat warmte komt, zal er ongetwijfeld veel
gras komen. Er is voorloopig voldoende
voedsel voor de beesten. Bij vele boeren
zijn de hooischuren bijna leeg, zoodat men
begint te verlangen naar ’t ontruimen der
stallen.
De Bode, het orgaan van den „Bond
van Nederlandsche Onderwijzers,” geeft een
welsprekende kantteekening op de wonderlijke
verzekering, den 5en April door dr. Kuyper
in de Tweede Kamer gegeven
„Er is nooit in ons lartd, mijns wetens,
een onaangenaam woord tegen de openbare
school gesproken.”
Deze uitspraak van den Minister, zegt ze,
verwekte in de Tweede Kamer opschudding.
„Hoe, wat ieder onderwijzer in ons land
«’eet, is dr. Kuyper ganschelijk niet ter
oore gekomen, ja zelfs wat Z.Exc. eenmaal
zelf schreef, is hij geheel vergeten En
het blad laat een bloemlezing volgen van
liefelijkheden aan het adres der openbare
school, met vermelding van de bron, te be
ginnen met dr. Kuyper’s „Ons Program,”
gevolgd door 33 aanhalingen uit anti-revo-
lutionaire en katholieke bladen, waaronder
ook de Standaard, of uitspraken van dr. de
Visser, mr. Heemskerk, Staalman, enz. en
besloten met de fraaie circulaire van jongen
datum ten bate van de stichting eener
Christelijke school op West-Terschelling,
waarin de openbare school „de Moloch onzer
eeuw” genoemd wordt, „de fatale moeder
die uit haar borsten het anti-Christelijk gif
met volle teugen aan de kinderen te drinken
heeft gegeven,” waaronder een aanbeveling
van de heeren H. Pierson, jhr. mr. A. F.
de Savornin Lohman en R. Derksen 1
Och neen, het eerste „onaangename” woord
moet nog tegen de door de zich noemend?
Christenen veel gesmade openbare school ge
sproken worden
Op Zondag £8 Mei zal te Heerenveen
gehouden worden de negentiende algemeene
vergadering van de katholieken in Friesland.
Op de agenda komen o.a. voor: 1. De strijd
tusschen rechter- en linkerzijde, in te leiden
door den heer Th. van Balen te Franeker;
2. Voorstel tot het benoemen eener commissie,
om te trachten het blad Ons Noorden van
de tegenwoordige eigenaars over te nemen en
voor eigen rekening van den Katholiekenbond
te exploiteeren. Na de pauze zal mr. 11. J.
C. M. Kolkman, lid van de tweede Kamer,
een rede houden.
De heer G. van
beek schrijft in het N.
„Dinsdag werd van Hilvarenbeek naar
’s-Hertogenbosch, geboeid tusschen twee maré-
chaussées, een man getransporteerd. Het was
een grensbewoner Belg. Welk misdrijf
had hij begaan? Op Paaschzondag was hij
door den rijksveldwachter onder Hilvarenbeek
op de heide aangetroffen in het bezit van
één kuildersei, alzoo van een beschermden
vogel. Na in bewaring gesteld te zijn bij de
maréchaussée, werd hij twee dagen later als
boef getransporteerd naar den Bosch, door
voorbijgangers nagezien, door reizigers aan
gegaapt, gehouden voor een gevaarlijk indi
vidu, misschien wel voor een moordenaar.
„Te ’s-Hertogenbosch aangekomen werd
hij in vrijheid gesteld, nadat door zijn pa
troon een som van f 60 cautie was gestort
en kon hij met denzelfden trein als zijn ge
leiders terugkeeren. Aan de voorschriften was
voldaan.
„Zou die man niet al te hard gestraft
zijn met twee dagen vrijheidsberooving en
openlijke tepronkstelling en dat om één ei?
En is zulk een strengheid noodzakelijk
Te Karlsbad had de Hongaarsche edel
man Julius von Talaks de dochter van den
Amerikaanschen archi-millionnair Charles
Bardt leeren kennen en haar hartje gewonnen.
Nauwelijks was echter de rijke man achter
de genegenheid van zijn dochter gekomen,
of hij ging met zijn gezin ijlings op de
vlucht. Talaks ging hem achterna, en zoo
ging het vliegensvlug van Karlsbad naar
Moskou en verder naar St. Petersburg, Berlijn,
Londen, Parijs enz. Eindelijk was het hart
van den millionnair verteederd en den 25
November had te Berlijn de huwelijksplech
tigheid plaats. Het reizen en trekken had
echter den jongen edelman een half millioen
gekost, die hem helaas, niet behoorden. Toen
nu de geldschieters bij hem kwamen, terwijl
hij op zijn huwelijksreis in Rome was, zond
de schoonvader hem naar Weenen, om daar
besprekingen te houden met zijn schuld-
eischers. Talaks gehoorzaamde, maar onbe
schrijfelijk was zijn schrik, toen hij bij zijn
terugkeer naar Rome, noch zijn schoonvader,
noch zijn vrouw, noch eenig geld vond.
Met behulp zijner oude geldschieters is hij
nu sedert anderhalf jaar bezig zijn schoon
vader en vrouw in Amerika te zoeken. Hij
heeft reeds alle mogelijke klachten ingediend,
maar zijn schoonvader is steeds opreis; het
is niet mogelijk hem een exploit te bctec-
kenen. Thans is het geduld der geldschieters
uitgeput, zij willen geen geld meer in de
zaak steken en de ongelukkige Talaks moest
uit Amerika naar Weenen terugkeeren, zon
der vrouw en zonder geld.
Te Berlijn is een werkman wegens
„ambtenaarsbeleediging” beboet omdat hij
een politieagent des avonds als „nachtwacht”
■had aangesproken.
In een weiland onder Wonbrugge is
een koe van schrik gestorven.
Een ooievaar vloog wat laag bij den grond,
over een koppel koeien, waardoor alle koeien
schrikten, één zelfs zóó, dat het dier spoedig
dood was.
Bestond er voor eenige weken groote
vrees, dat de sneeuw en de daarop gevolgde
nachtvorst groote schade aan de bloesems van
peren en kersen zou hebben veroorzaakt, thans
blijkt, die vrees over het geheel ongegrond.
De kerseboomgaarden in de Betuwe staan
in vollen bloei. De pereboomen zijn mede als
met een wit laken overdekt, de toen nog
gesloten knoppen blijken dus goed tegen de
koude bestand te zijn geweest en zijn nu
prachtig ontwikkeld,
wordt een kleine trechter geplaatst en hierih
wordt olieachtige stofnitro-glycerine of
dynamiet, gegoten. De olie of soep, zooals
dit materiaal in de dieventaal wordt genoemd,
volgt de naden tusschen de deur en het
lichaam van de kast, totdat de soep aan den
onderkant uitdruppelt, dan wordt die opening
met zeep dicht gesmeerd, de lont in de
bovenste bevestigd en aangestoken en de
roovers stappen naar buiten of in een ander
vertrek, totdat de ontploffing over is.
Er behoort een groote mate van ervaring
en bedrevenheid toe om de j uiste hoeveelheid
van springlading, die gebruikt moet worden,
te bepalen. Dit hangt af van de grootte en
de constructie van de kast en van de soort
der explosieve stof die wordt gebruikt. De
yegger bereidt gewoonlijk zijn soep zelf en
wel van dynamietpatronen, veel minder krach
tig dan de zuivere nitro-glycerine. De echte
Yeggman kan, om zoo te zeggen, op een
haar af bepalen de kwaliteit en de kwantiteit
die hij noodig heeft om met succes een
brandkast te openen, terwijl de zoogenaamde
amateurs, of zij die niet in het vak bedreven
zijn, meestal fouten maken.
De detectives kunnen dan gewoonlijk be
palen, naar gelang van de knappe of lummel
achtige wijze waarop een safe is opengeblazen,
of het werk gedaan is door een expert, dan
wel door een onbekende in de kunst.
Als er te veel of te krachtige soep wordt
gebruikt, springt dikwijls de kast in stukken,
het gebouw wordt vernield en vooral het
papieren geld verscheurd, zoodat het gevaarlijk
wordt dit uit te geven. Bovendien ontwaakt
door zulk een ontzettende ontploffing het
geheele dorp en hierdoor loopen de roovers
’t gevaar, dat zij zich niet tijdig genoeg uit
de voeten kunnen maken.
Dikwijls heeft men deuren van brandkasten
gezien, die naar beneden waren gevallen geen
duim verwijderd van de kast, terwijl een
glazen deur op vier voet afstand niet eens
was gescheurd of het glas gesprongen en
eveneens zag men menig solied, van graniet
opgetrokken bankgebouw totaal vernield en
het papieren geld zoodanig verscheurd, dat
de gang of bende later werd gearresteerd to
stir de naam van den yeggman voor ge
vangenis omdat een der leden een ver
minkte banknoot aan den man trachtte te
brengen, waarvan de detective een gedeelte
in zijn bezit had.
Wee den politie-beambte of den nieuws
gierigen burger, die den yeggman betrapt,
terwijl hij aan het werk is. Tenzij hij blik
semsnel is met zijn revolver en zeker van
zijn schot, wordt hij meest altijd onmiddellijk
vermoord, want de yegger heeft niet de minste
consideratie voor een menschenleven, als zijn
eigen veiligheid op het spel staat. Gewoonlijk
wordt de wachter binnenshuis, als er zoo
iemand te plaatse aanwezig is, niet gedood,
maar alleen den mond gestopt en stevig vast
gebonden. Mocht hij protesteeren of alarm
trachten te maken dan is hij een man des
doods.
Als de affaire over is, verlaat de bende
natuurlijk in allerijl de plaats harer misdaad
en geeft men elkander rendez-vous in het
hoofdkwartier.
Zij neemt niets anders mee dan gemunt-
en papieren geld, waarvan de identiteit
moeilijk kan worden vastgesteld, zoodat de
detectives slechts een magere leiddraad hebben
om naar te werken. Niettegenstaande dat
worden in de meeste gevallen de schuldigen
na korter of langer tijd ontdekt en aan het
gerecht overgeleverd en dit pleit ten zeerste
voor de knapheid en de volharding der Ame-
rikaansche politie.
Bolswarische Courant
