lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1905.
No. 46.
DONDERDAG 8 JUNI.
BINNENLAND.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 44ste Jaargang.
f
VOOR
Afzonderlijke
onder garantie van kwaliteit en
Het bezoek van vertegenwoordigers der En-
gelsche landbouwpers aan Nederland.
Eene nabetrachting.
het
het
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Wij weten allen dat onze
speciaal in Engeland, niet
ongerept is, wij zullen straks er op kunnen
wijzen hoe wij, ook in dit opzicht, van het
Engelsche bezoek, gunstige verwachtingen
hebben. Ons standpunt in dezen achten wij
bij onze lezers reeds bekend. Onvermoeid
strijden wij en zullen wij strijden tegen eiken
vorm van knoeierij en bedrog. Die strijd
gaat tegen dien vorm van handel die nog
steeds op listige wijze eigen voordeel zoekt
ten koste van onzen eerlijken naam en ten
koste van het algemeen belang. Maar in
dien strijd worden wij krachtig gesteund door
die kern van handelaars, die zich nimmer
met knoeierij heeft afgegeven, daarvan even
afkeerig is als wij. Is het nu voor dien
handel niet (het woord moet ons uit de pen)
beleedigend zoo geheel genegeerd te zijn. Wij
vreezen, dat het gezelschap dezen indruk
heeft gekregende handel heeft in Nederland
niet veel beteekenis en is, behoudens een
enkele export-vereeniging, verdacht. Wij
Venschen zeer, dat deze opvatting onjuist is,
maar vreezen, dat het passeeren van den
handel aan onzen naam geen goed zal doen.
b. Wij spraken reeds de verwachting uit,
dat het besproken bezoek ook ten goede zal
komen aan den strijd tegen knoeierij en be
drog. Die verwachting steunt vooral op de
kennismaking van de Engelsche journalisten
met het stelsel van botercontróle en met het
Rijksmerk. De waarde van deze kennisma
king kan niet licht worden overschat, vooral
omdat toevallig het tijdstip bijzonder gunstig
is. In de laatste weken is in de Engelsche
pers de betrouwbaarheid der Nederlandsche
boter dikwijls, en meest in ongunstigen zin,
aan de orde geweest. De mededeelingen die
het gezelschap, na den terugkeer, zal doen,
zullen daardoor te meer de aandacht trekken.
Die mededeelingen kunnen niet anders dan
bevredigend voor ons zijn. De geheele controle
dienst is getoond, de organisatie is uiteen
gezet, aan meerdere fabrieken is aangewezen
hoe of het Rijksmerk practisch wordt toege
past op verschillende vormen van boterver-
pakking. Wij koesteren de hoop, dat eerlang
in de 53 verschillende Engelsche bladen, die
de journalisten vertegenwoordigden, eene juiste
beschrijving van den contröle-dienstzal worden
gegeven. Wij vertrouwen dat die beschrijving
bij zeer velen de overtuiging zal vestigen,
dat Nederland de meest mogelijke waarborgen
aanbiedt voor een zuiver, onvervalscht pro
duct mits men uitsluitend vraagt boter voorzien
van het officieels Rijksmerk.
Vuur dit onderdeel van de beteekenis die
ons leedwezen hieraan toevoegen, dat wij
minder ingenomen zijn met de wijze waarop
kennis is gemaakt met den handel. Die ken
nismaking is geweest onvolledig en eenzijdig.
Nergens hebben wij gelezen, dat de aandacht
van het gezelschap is gevestigd op de stapel
plaatsen, de pakhuizen, van kaas in de beide
Hollanden, nergens is aanraking gezocht met
de personen die als handelaars een ouden
en eervollen naam dragen. In Friesland is,
ofschoon het bezoek te Leeuwarden op een
marktdag viel, de waag waar boter en kaas
wordt verhandeld, de plaats van samenkomst
der handelaars, gepasseerd en is .slechts een
bezoek gebracht aan de export-vereeniging.
Wij willen in dezen niemand een verwijt
maken. Het is onmogelijk om bij eene ge
legenheid als deze, aan alles te denken en
iedereen tevreden te stellen. De personen
die de tocht hebben voorbereid en als ge
leiders van het gezelschap hebben gefungeerd,
verdienen dank voor al hun moeite. Volgens
onze meening is echter, door aan den handel
slechts onvolledig en eenzijdig aandacht te
schenken, een groote fout gemaakt waarop
in deze nabetrachting gewezen moet worden.
Het welslagen onzer nijverheid hangt voor
het grootste deel af van de soprt en de
kwaliteit der producten, maar daarnaast staat
als hoogst belangrijke en onmisbare factor
„de handel” wiens taak is om voor de pro
ducten de beste afzet te vinden. Die handel
kan wijzen op de verdienste van in den loop
der tijden de Nederlandsche kaas en boter in
de geheele wereld te hebben geïntroduceerd
en speciaal is dit het geval in Engeland waar
zij overal bekend zijn. Onder de bezoekers
waren de vertegenwoordigers van de „voor
naamste bladen die in Engeland de handels
belangen behartigen. Welke indrukken moeten
die heeren wel van onzen handel hebben
meegenomen?
Er is meer!
eerlijke naam,
wij aan het Engelsche bezoek hechten is dat
bezoek volkomen geslaagd.
c. De Nederlandsche zuivel-industrie is
in den laatsten tijd telkens gedwongen ge
worden aandacht te schenken aan „de kaas
kwestie.” Tot het ontstaan dier kwestie hebben
o. a. ook bijgedragen enkele processen in
Engeland gevoerd tegen verkoopen van magere
Hollandsche kaas. Het feit dat in Nederland
kaas wordt verkocht uit volle melk en uit
gedeeltelijk of geheel geroomde melk, allen
in denzelfden vorm en onder denzelfden naam,
heeft bij onze afnemers doen ontstaan eene
begripsverwarring die bij de genoemde pro
cessen voor den dag is gekomen. Indien de
Engelsche heeren goed uit de oogen hebben
gezien en volledig zijn ingelicht, dan weten
zij ook dat er in dezen iets is, dat niet vol
komen in den haak, niet geregeld is. Zonder
eenige aarzeling is hen volledig en oprecht
getoond allés wat zij voor een juist oordeel
moeten weten. Zij weten dus, dat op uit
gebreide schaal volvette kaas wordt gemaakt,
dat er kaassoorten zijn die ondanks de melk
gedeeltelijk is afgeroomd, tóch als een uitste
kend en goedkoop volksvoedsel mogen worden
beschouwd. Maar tevens zullen zij hebben
gezien en gehoord dat kaas wordt gemaakt
van melk, die volledig is afgeroomd, die
weinig voedingswaarde heeft en onsmakelijk
is en die alleen verkocht kan worden omdat
zij denzelfden vorm heeft en denzelfden
naam draagt als de betere soorten.
Indien de heeren journalisten den toestand
van kaasindustrie en handel goed hebben
begrepen, dan verwachten wij van hen een
duidelijk advies. Dat advies zal zijn dit:
zoolang niet officieele maatregelen genomen
zijn, zullen de importeurs van Nederlandsche
kaas met alle gerustheid die kaas kunnen
koopen, indien zij slechts vragen dat ze
worden geleverd met gedeponeerde handels
merken en
gehalte.
Wij hebben getracht in het kort te geven
een eerlijken en onopgeschroefden indruk van
de beteekenis van het bezoek dat wij be
spraken. Wij eindigen met een woord van
dank aan hem of hen, die het initiatief
namen tot deze excursie en met het ver
trouwen uit te spreken, dat de aangeknoopte
kennismakingen het uitgangspunt zullen zijn
voor geregelde gedachtenwisseling. Betere
erkenning en meerdere waardeering zullen
ontwijfelbaar daarvan de gevolgen zijn.
(De Zuivelcourant.)
Repk. Nieuwsbl. v. Ff.
Berlikum. Hier trad in de Zaal Visser
voor een druk bezochte vergadering op Ds.
Ankerman van Wommels, de gemeenschap
pelijke candidaat der Chr.-Hist. en A.-R. in
dit district.
Spreker begon met te zeggen, dat het
zijn plan niet was, lang stil te staan bij de
beschuldigingen, die van liberale zijde tegen
dit ministerie ingebracht zijn. Ook de wets
ontwerpen door dit ministerie tot stand
gebracht, wilde spreker dezen avond laten
rusten, daar ze hem te ver van zijn onder
werp n.l. de uiteenzetting van de beginselen
der Fr. Chr. Hist, zouden afvoeren.
In een glasheldere rede begon spreker
vervolgens de beginselen zijner partij te ver
klaren. Aan de hand der geschiedenis toonde
hij aan, dat ons land door den 80-jarigen
oorlog gestempeld is als een „Christelijk”
land en dat het als zoodanig een roeping
heeft, een roeping die het, hoe deze ook
verwaarloosd moge zijn door de liberale
ministeries, ook nu nog te volgen heeft.
Temeer betreurde spreker het dan ook, dat
onder dit „christelijk” ministerie op het
„christelijk” beginsel bij de samenstelling
der H.O. wet en de L.O. novelle, waar men
dit toch duidelijk had kunnen laten uitkomen
niet genoeg de nadruk was gelegd. Het
streven moet toch zijn, dat Hods Woord
Joure, 5 Juni. Een groot aantal maaiers
bood zich heden alhier aan, waarvan slechts
weinigen een boer vonden en het meerendeel
derhalve onverrichter zake huiswaarts moest
keeren.
Ongeveer 40 van hen vertrokken om 2
uur met de stoombooten naar Sneek om daar
morgen op de weekmarkt hunne diensten aan
te bieden.
weer de basis zal zijn, waarop alle staats
instellingen rusten, dat ons land, dat toch
immer „christelijk” heet, overal dat „chris
telijk beginsel” op den voorgrond moge
stellen.
Om hiertoe mede te werken riep spreker
de kiezers voor de a.s. verkiezingen op.
Wel stelde hij zich voor, dat het geen gemak
kelijke strijd zou zijn, dat men met veel
moeilijkheden te kampen zou hebben, maar
toch vertrouwde hij op ’n eindzegepraal.
Van de gelegenheid tot debat maakte
niemand gebruik. Wel werden eenige vragen
gesteld door enkele a.-r., die het voornamelijk
met spreker niet eens waren over de vraag
„hoe” het christelijk beginsel in toepassing
te brengen. Overigens betuigden zij hunne
instemming met veel van wat door den spr,
gezegd was.
Na repliek van den spr. werd de verga
dering door den Voorzitter met dankgebed
gesloten.
Sneek. Naar aanleiding eener gedane aan
gifte, wegens mishandeling van den schoor
steenveger Bondietti, bij den heer Commissaris
van Politie alhier, is door den Wachtmeester
Brigade-Command, der Kon. Marechaussee
een onderzoek ingesteld, waarna procesverbaal
is opgemaakt tegen voornoemden schoorsteen
veger wegens eene valsche aangifte en rond
strooien van lasterlijke praatjes.
Heden, 6 dezer, is door den Heer Rechter
commissaris de instructie geopend tegen Bon
dietti. Sn. Cl.
Workum. Door den jongeling Jelle Ploeg-
stra is met weinig moeite gevangen eene
postduif welke een ringetje om den linkerpoot
droeg, waarop stond: 146.dan een koordje,
vervolgens 0 727 g.
De betrokken eigenaar zal dezelve kunnen
terugkrijgen, indien hij daarvan per brief kaart
kennis geeft.
Leeuwarden, 6 Juni. De Leeuwarder
Courant verneemt dat de zaak van het faillisse
ment van gebroeders Gratama niet naar de
openbare terechtzitting wordt verwezen, daar
de officier van j ustitie geene voldoende termen
ter vervolging wegens buitensporige verterin
gen heeft kunnen vinden.
Sneek, 6 Juni. Naar ons wordt meege
deeld werd tijdens ’t onweer van gisteren
avond in de wei onder Scharnegoutum een
paard van den landbouwer IJ. Bruinsma
door den bliksem gedood. Ook werd door
't hemelvuur getroffen de loods van ’t spoor
station te Bozum, alsmede de houtmolen van
de firma Oppedijk te IJlst.
Aan de loods moeten een paar planken
beschadigd zijn, van den molen niets.
Bij den heer Burgemeester zijn heden
als candidaten voor de 2e Kamer ingediend
de h.h.Ds. II. van Eyck van Heslinga van
Berlikum (Chr. Hist.); Mr. H. Okma (a.-r.)
zittend kamerlid; A. P. Staalman (chr.-dem.)
Heldersch afgevaardigde, en Dr. C. J. Nie-
meijer (lib.) predikant te Bolsward.
Laatstgenoemde houdt hier een politieke
lezing 15 Juni, eerstgenoemde 7 Juni, beiden
in de groote zaal van Amicitia.
Men deelt aan de Tel. mede:
De, in navolging van andere rijken, in
ons land genomen proef, om jongelieden te
gebruiken voor het bezorgen van telegram
men, heeft aan de verwachting beantwoord
en zijn dientengevolge door den directeur-
generaal eenige bepalingen vastgesteld, welke
in hoofdzaak op het volgende neerkomen:
De jongelingen worden ter voorziening in
vacatures van besteller door de directeuren,
na bekomen machtiging van den directeur-
generaal, in dienst genomen.
De aanneming geschiedt op 16-jarigen
leeftijd, op een aanvankelijk loon van f 4
per week, hetwelk bij gebleken ijver en ge
schiktheid door drie jaarlijksche verhoogingen
van f 1 tot f7 per week wordt vermeerderd.
Aan de jongelingen wordt, ten gebruike
bij de uitvoering van hun dienst, verstrekt
eene uniformpet, eene pelerine, een stel
lederen beenkappen, een tasch, welke zij aan
een rood-lederen riem over de borst dragen,
alsmede een koperen nummerplaat, welke op
de borst wordt bevestigd.
Bij het bereiken van den 21-jarigen leef
tijd volgt ontslag. Zij, die in alle opzichten
daarvoor geschiktheid betoonen, kunnen als
dan bij behoefte, overgaan als hulp-brieven-
besteller bij den postdienst en later in aan
merking komen als vaste brievenbesteller»
Bovenstaand bezoek, waaraan de vorige
week, door de pers, op veelzijdige wijze aan
dacht werd geschonken, behoort tot de ge
schiedenis. De indruk gemaakt door de min
of meer opgeschroefde verslagen over de be
zichtiging van deze of geene fabriek, boerderij
of andere instelling of over dejeuners en
diners met toasten en champagne, komt op
den achtergrond.
Het komt ons voor, dat het thans ge
rechtvaardigd is om een kalm en nuchter
antwoord te zoeken op de vraag: welke prac-
tische beteekenis kan dit bezoek voor onze
zuivelindustrie hebben? Bij het zoeken naar
dat antwoord zullen wij tevens gelegenheid
hebben over het welslagen een oordeel uit
te spreken.
Volgens onze meening is de practische be
teekenis deze: het gezelschap was in de ge
legenheid om
a. zich een denkbeeld te vormen van den
om vang onzer zuivel-industrie;
b. zich grondig op de hoogte te stellen
met het ernstige streven waarborgen te geven
voor de onaantastbare eerlijkheid van onzen
boterhandel, door de toepassing van
controle-stelsel en het gebruik van
Rijksmerk;
c. een inzicht te verkrijgen in de ver
houdingen die bij onze kaas-industrie bestaan.
Wij zullen deze drie punten kort bespreken.
a. Wie in de laatste veertig jaren den
loop van den boter- en kaashandel op de
Engelsche markt heeft gevolgd, weet ook
dat in dien handel eene geheele omwenteling
heeft plaats gehad. Was Nederland eens
nummer één op die markt, die plaats is veel
zijdig bestreden, doordat telkens uit andere
staten, die vroeger geene zuivelproducten
exporteerden, boter en kaas in toenemende
hoeveelheid naar Engeland werden gezonden.
Denemarken, Zweden, Rusland, Canada,
/Australië, Argentinië hebben met succes een
plaats verkregen. Nederland is daarbij lang
zamerhand meer op den achtergrond gekomen,
temeer waar de genoemde staten, om zich
te introduceeren, in verschillende vormen
reclame hebben gemaakt, waartoe voor Neder
land, als oud zuivelland, minder aanleiding
bestond. Een natuurlijk gevolg is, dat in
vele opzichten de beteekenis der Nederland
sche zuivel-industrie wordt onderschat, niet
meer voldoende wordt erkend.
De gedachten om door persoonlijk bezoek
van de mannen der vakpers meer waardeering
op te wekken was zeker zeer gelukkig en
de uitvoering van dit gedeelte van het pro
gramma verdient alle lof. Een tocht door
onze beste weidestreken in Zuid-Holland,
Noord-HoUand en-Friesland in den meest gun-
stigen tijd van het jaar moest een gunstigen
indruk maken. Onze nationale rijkdom is
het gezelschap in volle glorie getoond. Wij
vertrouwen dat de verschillende geleiders
gezorgd hebben dat hetgeen gezien is, werd
aangevuld met mededeelingen omtrent den
omvang van den veestapel, de cijfers van de
export van zuivelproducten enz. Wij her
halen het, in dit opzicht moet de indruk
gunstig zijn geweest en moet de tocht geheel
aan het doel hebben beantwoord.
Eveneens zijn wij ingenomen met de wijze
waarop de heeren gelegenheid is gegeven
kennis te maken met de veelzijdigheid onzer
zuivel-industrie. In Zuid-Holland zagen zij
de vervaardiging van vette Goudsche kaas
zooals die nog op de boerderij wordt uitge
oefend. In Noord-Holland werd kennis ge
maakt met de vervaardiging van Edammer
kaas. In Friesland bezocht het gezelschap
een drietal zuivelfabrieken, waaronder de
grootste die in Nederland bestaat. Het maakte
aldaar kennis met de boterbereiding en de
fabricatie van kaas van verschillend gehalte.
Tevens werd in die provincie een omvangrijke
fabriek van gecondenseerde melk bezocht.
Een en ander was uitstekend geschikt om
zich een juist denkbeeld te vormen van de
verschillende vormen waarop, in het groot
zoowel als in het klein, in Nederland de
melk wordt verwerkt.
Is ons oordeel over de wijze waarop de
Engelsche vakpers in de gelegenheid is ge
steld met onze zuivel-fnaWrie kennis te
Qjaken» dus aeet gunstig, wij moeten tot
Bolswardsche Courant
