dvertentieblad
Wonseracleel.
JFFIE.
^BANK.
1905.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 44ste Jaargang.
No. 50.
Meeting Geheelonthouding.
22 JUNI.
BINNENLAND.
0,50 ct. verp. in1 |a en114. kilo
38
)R
i heden goedgekeurd
op, dat de afdeeling „Bolsward" I
was, dat de propaganda voor
een
goed mogelijk trachten
H
- 5372,67
- 29068,63
ƒ221874,29
Commissarisien voornoemd
A. BANNING.
de bewijzen
I
deze is:
u
Zondag 18 Juni j.l. had de aangekondigde
openlucht-meeting plaats, die georganiseerd
was door de afdeeling „Bolsward" van de
Nederlandsche vereeniging tot afschaffing van
alcoholhoudende dranken.
's Middags half twee had er een optocht
plaats van deze afdeeling, voorafgegaan door
het stedelijk muziekkorps. Een zestal hunner
zouden op ’t terrein voor eenige afwisseling
zorgdragen, terwijl de overige leden van ’t
korps belangeloos voor den optocht hunne
medewerking verleenden.
De nieuwe blauwe vaan der afdeeling
prijkte in volle glorie boven de menigte uit
en de stevige bries droeg er niet weinig toe
bij ze nog meer tot haar recht te doen komen.
Van onderscheidene afdeelingen waren
leden opgekomen o.a. uitLeeuwarden, Fra-
neker, ISexbierum, Wijnaldum, Arum, Ooster-
littens, Wommels en Sneek, doch geen dezer
afdeelingen had de vaan meegenomen, zoodat
alleen deze afdeelings-banier wapperde.
Nadat de optocht op ’t terrein was aan
gekomen, werd er door verschillende leden
van verschillende afdeelingen gecolporteerd
met geheelonthouders lectuur, welke colpor- 3
teurs, gelijk we later vernemen, hunne bro- :g 5 September
chures Hink aan den man brachten. gn>
De voorzitter der afdeeling „Bolsward", I,
de heer ROSIER, opende de bijeenkomst.
Hij wees er
zich bewust
hun schoon beginsel nooit krachtig genoeg i.2,42
strekt niet.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Vervol
gens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
En dan is er maar één middel en dat is,
dat ieder, die ’t kan, zich onthoude. Ik zeg,
- die ’t kan, want voor verslaafden is 't on-
mogelijk zich aan hun gewoonte te ontwor-
stelen. Wij moeten de verleiding kleiner
maken en die verleiding gaat uit van de
matigen. Hoe dikwijls wordt een geheelont
houder niet door de matig-gebruikers bespot
en een zwakke juist daardoor tot den drank
gedreven. De matigen zijn de schuld van
- de onmatigheid, van gebruik komt misbruik.
En zelfs al was dit niet zoo, zelfs al zeiden
ze tegen hem, dat hij ’t niet gebruiken
moest, wijl hij zijn maat niet kende in tegen
stelling met henzelf, dan zou hij misschien
gaan drinken om te toonen, dat hij zijn
maat wel kende en hoe menig drinker is
hierdoor niet in ’t moeras van ellende
teruggevallen.
Vroeger werd de drank alleen bij feestelijke
gelegenheden gebruikt, thans is hij reeds
huisvriend geworden en in dat opzicht is
men in ons land dus niet vooruitgegaan.
Och, zeggen de matigen, we kunnen het
evengoed laten staan. Welnu, laten ze dat
doen, laten ze ons steunen in ons streven,
de hoofdzaak is bestrijding der drinkgewoonten
én wanneer alle matigen zich bij ons aan
sloten, waren we reeds een heele stap in de
goede richting.
Verondersteld, dat men tegen u zegt, uw
kind wordt een dronkaard, ge zoudt radeloos
zijn; bedenkt dan, dat gij met uw matigheid
het eerste voorbeeld gegeven hebt. Uit
matige drinkers komen de dronkaards, iemand,
die geen alcohol gebruikt, kan nooit een
misbruiker worden. Dronkaards richten uit
zichzelf geen geheelonthouders-vereeniging op
en daarom moét men zich bij onze vereeni
ging aansluiten. De spot is in handen onzer
tegenstanders een geducht wapen, doch wan
neer wij vereenigd zijn, staan wij sterk tegen
over hun, ons nageslacht zal grooter, beter
en sterker worden.
Wat uw richting ook moge zijn, sluit u
bij onze beweging aan. Laat ieder toonen,
dat hij niet alleen voor zichzelf leeft, doch
dat hij in dienst der gemeenschap is.
De heer Eelkema werd door de aanwezigen,
die ten getale van omstreeks 700 waren
opgekomen, luide toegejuicht.
Er werd nu een oogenblik gepauseerd,
gedurende welken tijd de muziek eenige
geheelonthouders-liederen speelde, die door
velen werden meegezongen.
Na de pauze sprak Ds. A. van der HOEVE
van Pietersbierum.
De heer van der Hoeve betreurde het,
dat de heer Casimir verhinderd was te komen,
hij was ook niet van plan het onderwerp te
behandelen hetwelk genoemde heer zich voor
genomen had, doch zou over het een en
ander iets aanhalen.
De Spreker noemde verschillende voor
beelden, die duidelijk aantoonden, wat de
drank zooal vermag te verwoesten. De heer
v. d. Hoeve begon met er op te wijzen, dat
er verschillende partijen en richtingen zijn,
die' op veel punten met elkander verschillen,
doch die in één opzicht met elkaar overeen
stemmen, dat zij de wereld zoo goed mogelijk,
zoo rein mogelijk en zoo gelukkig mogelijk
willen maken.
Ongemerkt evenwel komt men dit beginsel
niet steeds na en dat is vooral het geval,
waar het den drank betreft. Men heeft nog
steeds de gewoonte telkens iets aan te bieden
en die gewoonte, hoe verkeerd ook, is nog
te sterk. Men mag zeggen, dat zoo iets niet
te vermijden is, toch is dit wel het geval.
Reeds in de vroegste tijden streed men tegen
de drinkgewoonten en gelukkig is er eenige
vooruitgang waar te nemen.
Tien eeuwen voor Jezus’ geboorte, vaardigde
men in China een verbod uit, waarbij het
drinken verboden werd.
Een Chineesch wijsgeer verklaarde toen,
dat geheelonthouding absoluut onmogelijk was.
Socrates, een Grieksch wijsgeer, zeide, dat
de wijnstok drie vruchten voortbracht, n.l.
blijdschap, dronkenschap en verdriet. Ook
hij zag dus het verkeerde, het onzedelnke
van drinken in. Tot voor eenige honderden
SPAARBANK te BOLSWARD maken
stig Art. 17 van het Reglement op het beheer
orde bevonden.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per lachte gelden deugdelijk belegd en
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijg!
en vastgesteld, geeft aan:
PASSIEF.
Verschuldigd kapitaal aan de
deelhebbers op 1 April
1905 187432,99
Renten op dien datum ver
schenen ten voordeele van
de déél hebbers
Saldo komt de Bank
en cholera te zamen. Wanneer alleen ons
lapd eens vrijgemaakt kon worden/ van dien
pest, van dat groote kwaad, wat zou hier
dan al niet financieel en moreel gewonnen
zijn. Geen middel is ons te kras om te
trachten hiertoe te geraken.
jaren was ’t trouwens treurig gesteld, het
was zelfs zoo, dat in 1624 de Synode in
Saksen, het klinkt bijna ongelooflijk, een
besluit uitvaardigde, waarbij het drinken in
de kerk verboden was. In Engeland ver
zette de aartsbisschop van Canterbury zich
tegen een besluit van Elisabeth van dezelfde
strekking, hij was bang, dat er dan geen
bezoek meer zou komen in de kerk, zoo erg
zat het er in.
Van feestgenoot is de drank evenwel thans
huisgenoot geworden en daarin moet ver
andering komen.
Och, zegt men, ’t neemt immers al hard
af. Wel zeker, in Friesland alleen wordt
per jaar f 1.300.000 aan accijns opgebracht,
in geheel Nederland wordt voor 80 millioen
gulden sterken drank gebruikt.
Waarom, drinkt men dan toch zooveel en
zoo graag
Velen doen het om het verdriet te. ont-
loopen, maar beseffen daarbij niet, dat men
dan juist het groote verdriet tegemoet gaat.
Neen, de een doet het, omdat het zoo lekker
is, een ander, omdat ’t zoo gezellig is, maar
de meesten, omdat ’t gewoonte is.
Juist, omdat ’t gewoonte is en die gewoonte
moeten wij bestrijden, zij moet en zal ver
dwijnen, dat zegt mijn vertrouwen in de
menschen mij, dat-zegt mij mijn geloof. Wij
willen den drank bestrijden om de ellende en
om ’t verdriet, dat hij veroorzaakt. In dien
drankplas van 80 millioen gulden is reeds
menigeen kopje onder gegaan, op den bodem
ligt heel veel verdriet. En niet beperkt zich
dit tot één geslacht, ’t plant zich helaas voort
van geslacht tot geslacht. De Israëliteu hadden
een zeer juist spreekwoord: „Als de vaders
zure druiven eten, worden de tanden der
kinderen stroef,” hiermee bedoelend, dat
wanneer de ouders iets onbehoorlijks deden,
de kinderen er de gevolgen van ondervinden.
Spurgeon, een groot Engelsch wijsgeer, zeide,
dat ieder schepsel aardt naar zijn oorsprong.
Ik ken een jongen, die idioot is, en toen
ik eens naging wat de oorzaak kon zijn, ver
nam ik, dat de vader als jongen reeds dronk.
Ook uit matige drinkers stamt een geslacht
van idiooten, van hen stammen geestelijk
en lichamelijk zwakke menschen af. Door ’t
voortdurend matig gebruik wordt hun lichaam
als met drank doortrokken.
Reeds zijn vele levens, zielen en geluk
door den drank vernield en nog steeds is
dat ’t geval. Ongeveer l1^ jaar geleden
stond in De Telegraaf, dat in 10 weken
tijd er 35 moorden en zelfmoorden hadden
plaats gehad tengevolge van alcohol.
Geen drank, dat moet de leuze zijn, want
door ’t gebruik is menigeen ongemerkt ’t
hellend vlak afgegleden. Wij moeten geen
voorbeeld geven door zelf alcohol te gebruiken,
juist daardoor zijn bij vele drinkers sluime
rende hartstochten weer opgewekt. Wij
weten niet wat er in den mensch zit, er
kunnen drinkgewoonten in zitten en daarom
moeten wij geen voorbeeld geven en geheel
onthouders worden, dat is het eenige onfeil
bare middel om de drankellende te doen
verdwijnen.
Ook deze spreker vond veel bijval en werd
luide toegejuicht.
De heer ROSIER sloot deze bijeenkomst
eveneens met een woord van opwekking tot
de geheelonthouding toe te treden.
Bij ’t verlaten van ’t land was ’t op den
Sneekerweg zwart van menschen, want niet
alleen, dat er een honderd of zeven in't land
waren, ook op den weg stond een menigte
toeschouwers, want van hooren kon daar
geen sprake zijn.
Sneek. Met 1 Juli a.s. zullen er alhier,
naar we vernemen, een 4-tal vergunningen
worden ingetrokken, omdat de betreffende
perceelen niet aan de eischen der nieuwe
Drankwet voldoen.
Dat deze vergunninghouders, die jaren lang
sterken drank verkochten, tot de onbepaalde
bewonderaars van die Drankwet zullen be-
hooren, valt te betwijfelen.
Zondagmiddag ontstond, tengevolge het
springen van een petroleum-theehchtje, een
kleine binnenbrand bij den heer Landstra
aan de Looxmagracht alhier. Gordijnen en
behangsel brandden reeds, doch door han
delend op té treden kon de brand met eenige
^mmera water worden gebluscht,
De vermoeienis is slechts
schildwacht voor overspanning.
Waarom wordt er dan toch gedronken?
Omdat ’t zoo lekker is, al ’t andere zijn
voorwendsels. Nu over den smaak valt niet te
twisten, doch natuurlijk is ’t niet; een kind
of een dier trekken voor drank den neus op
en iemand, die in jaren geen drank heeft
gebruikt, krijgt den natuurlijken smaak weer
terug, die verlangt zoet en vruchten.
Wij willen een middel aanwenden tegen
’t groote kwaad, dat uit ’t gebruik zoowel
als uit ’t misbruik ontstaat.
Tegen ’t individu is ook ’t gebruik van
drank nadeelig, ’t weerstandsvermogen wordt
kleiner, wat vooral bij ziekten zooals long
ontsteking en cholera zeer duidelijk uitkomt.
Voor een aantal jaren kon een geheel
onthouder zich in Engeland niet verzekeren,
want, zoo dacht men, die gaat te vlug dood
en thans geven 11 maatschappijen in dat
land aan geheelonthouders 5 pCt. korting
op de premies.
Onmatig gebruik is ook voor de maat
schappij verderfelijk, doch ook voor ’t individu
en dat in niet geringe mate. Jeneverdrinkers
krijgen ’t te kwaad met de maag en de lever,
bierdrinkers met ’t hart en de nieren en dat
wegens hunne onmatigheid. Een vreeselijke
ziekte tast de drinkers dikwijls aan, het
dilirium tremens, en wie zulk een lijder eens
gezien heeft, krijgt voor altijd een af keer
van den alcohol.
En dit is nog geneeslijk, hoeVelen zijn er
niet ongeueeslijk, krankzinnig geworden. Dr.
Van Deventer, de directeur van ’t krank
zinnigengesticht Meerenberg, die geen geheel
onthouder is, verklaarde in 1894 in zijn
rapport, dat 42 pCt. der verpleegden daar
Waren tengevolge van alcohol.
En nu de financiëele zijde. Per jaar wordt
in ons land voor circa 8ö millioen gulden
drank verbruikt en daarbij komt nog ’t ver
lies van arbeidsvermogen, het verplegen van
gevangenen en krankzinnigen. Goeman Bor-
gesius, oud-minister van binnenl. zaken en
voorz. van den Volksbond, heeft berekend,
dat dat alles te zamen 300 mill, bedraagt.
Maar nog meer is ’t te betreuren, dat ’t
zedelijk peil door drankmisbruik zoo verlaagt,
dat is nog erger dan ’t financiëele. Uit de
statistieken blijkt weer, dat ’t aantal mis
drijven door den drank toenoemt. Van 184
gevangenen te Arnhem zijn bijna de helft
door den drank in hechtenis.
Ik zal niet trachten al de ellende te be
schrijven, elk heeft die wel met eigen oogen
aanschouwd; wie heeft nooit gezien of ge
hoord dat een flink burger of een financier
door den drank te gronde werd gericht?
Gladstone, de groote staatsman, zeide, dat
de alcohol erger was dan pest, hongersnood
De veiling heden t
Amsterdam, vanwege d<
N. II. Mij. gehouden, liej
j gewone soorten 1 cent beneden taxatie. Begii
maand was de dagnoteering van Java-Koffie
ilge meerdere vraag i/2 cent verhoogd, zoodat d
e noteering thans i/2 cent beneden den afloo
•rige, veiling (11 April) staat.
volgende veiling zal gehouden worden o
a.s.
kan zijn en dat daarom besloten was een j
openlucht-meeting te organiseeren. Hij was
er verheugd over, dat de geheelonthouding
meer en meer instemming verwierf en wees
op de ellende, die zoowel drankgebruik als
drankmisbruik na zich sleept, op de nadeelige
gevolgen zoowel in ’t huisgezin van den
arme als van den meer gegoede, ’t Was
dan .ook des menschen plicht den mond te
sluiten voor den alcohol, die hem financiëel
en moreel te gronde richt.
De eerste spreker was Dr. EELKEMA
van Arum. In ’t kort willen we de prachtige,
gloedvolle rede zoo
weer te geven.
Spreker vergelijkt het drankgebruik bij
een paddestoel, die snel opschiet, en de af
schaffing van den alcohol bij een eik, die
langzaam maar zeker groeit. De geheel
onthouders ondervonden helaas nog te veel
tegenkanting, doch steeds is die tegenkanting
een gevolg van misverstand.
Men vergelijkt de geheelonthouders bij
dweepers, maar wanneer men hen eerst beter
wilde leeren kennen, zou men tot ’t besef
komen, dat ze geen dweepers zijn maar
practische menschen, die ter bestrijding van
een groot kwaad geen lapmiddels verlangen,
doch dat euvel met wortel en tak willen
uitroeien, wijl dat ’t eenige middel is om
veel ellende en verdriet de wereld uit te
helpen.
Verschillende verwijten worden den ge
heelonthouder toegeslingerd en een dezer is,
dat men zegthij durft geen glas bier te
gebruiken, want hij is bang, dat hij te veel
krijgt. Nu dit wil ik wel zeggen, dat wij
’t gebruik van één glas bier niet zoo ver
schrikkelijk vinden, doch ’t nut er niet van
inzien dit vocht te drinken.
Professor Pel zegt in zijn werk„De
kunst om gezond te leven," dat •’t gebruik
van alcoholhoudenden drank nooit nuttig kan
zijn, doch bij heel, heel matig gebruik nu
niet direct schadelijk is.
En daar tegenover staan de meeningen
van vele menschen van allerlei slag, dat ’t
goed is voor den mensch.
Is men koud, dan wordt men na ’t ge
bruik er van warm. Die meening is geheel
onjuist en .dat is niet alleen een praatje
van geheelonthouders, doch ook niet-geheel-,
onthouders zijn deze verklaring toegedaan.
De temperatuur van ’t lichaam daalt en bij
koud weer is ’t gebruik zelfs gevaarlijk,
daar ’t gevaar om te bevriezen tlan grooter
wordt.
Vroeger namen Noordpoolreizigers steeds
sterken drank mee, thans is dat anders. In
1872 had er een Oostenrijksche expeditie
plaats, er werd geen alcohol meegenomen en
geen enkele zieke heeft men gedurende de
reis gehad, ook Nansen weigerde alcohol mee
te nemen.
Bolswardsche Courant
5?
II
II
II
II
II
II
II
fel
II. J. VAN DEN OEVER.
O. J. VAN DEK VEEN.
J. .o UiV vol-
