lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Een en ander over zwemmen.
No. 62.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1905.
44ste Jaargang.
DONDERDAG 3 AUGUSTUS.
DINNENLAND.
Festiviteiten etc. in Friesland,
gelegenheid tot het maken van
per Fiets etc.
VOOR
Afzonderlijke
a 5 Cent.
uitstapjes
zijn leven behouden
Waarom moet een jongen zwemmen leeren
Van alle voorstanders der zwemkunst zal
misschien wel negentig procent op deze vraag
v. Fr.
gemeente be
zon kun-
van het
tegraad
van het publiek min
belangstelling dan vroeger
verklaren, waarom op het bad vermoeidheid
en vermeerderde eetlust volgen en waarom
te lang aangehouden baden tot vermagering
en ziekelijke aandoeningen kunnen leiden.
Dat het zwemmen gedeeltelijk dezelfde ge
volgen heeft, is natuurlijk zeker dit laatste
nog in verhoogden graad. Evenwel heeft
alleen het misbruik nadeelige gevolgenvoor
vele gestellen zal die vermagering, als gevolg
van verhoogde stofwisseling, niet ondienstig
zijn. Berg. Ct.
vervoegd, doch
kregen dat ze
Kamer moesten wenden,
krijgen.
van tuigpaarden
en wed-
EEN MUZIEKFEEST.
De Friesche Bond van Harmonie- en
Fanfarekorpsen organiseert ieder jaar een
umuziekfeest", jaren lang werd dit gehouden
in den vorm van een Festival.
Onze lezers zullen zich nog herinneren
het hier te Bolsward gehouden feest.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
antwoordenomdat het nuttig is, want heeft
hij het ongeluk te water te raken, dan is hij
in staat zijn leven waarschijnlijk te behouden
ander in gevaar van te ver
een geoefend zwemmer
en is een
drinken, dan kan
redding bieden.
Hoe menigeen zou
hebben, als hij had kunnen zwemmenhoe
velen hebben hun leven te danken aan een
toegeschoten redder, die als flinke zwemmer
zich in het water thuis gevoelde. En dan
onze jongens, moeten zij niet vertrouwd zijn
met Het element, dat zij zullen bevaren Een
zeeman, die niet zwemmen kan, is eigenlijk
een onbestaanbaar individu.
Het practische nut van het zwemmen, dat
velen op het oog hebben, en dat hierin be
staat, dat een goed zwemmer zich zelven en
anderen bij het te water raken kan redden,
is dan ook in ’t geheel niet weg te cijferen.
Een sprekend bewijs daarvan geeft een
lid van het Engelsche parlement. In Enge
land en Wales verdrinken, blijkens de sta
tistieken, jaarlijks ongeveer 3660 personen
bij baden, zwemmen en varen. Naar aanlei
ding van dat hooge cijfer heeft de heer Gren
fell in het Lagerhuis bij de .regeering aan
gedrongen op invoeren van zwem onderricht
als verplicht leervak op de scholen. (In Ne
derland is dit nog niet door een schoolop
ziener voorgesteld’t gebeurt misschien
binnenkort.)
De beteekenis van het zwemmen ligt echter
ook in andere dingen. Wil men deze laten
uitkomen, dan moet er vooral gelet worden
op de werking van het water op het lichaam,
die men ook ondervindt bij een gewoon bad
zonder bepaalde zwembewegingen, en die men
daarom badwerking of badinvloed kan noemen
en vervolgens op den invloed der eigenlijke
zwembewegingen.
De werkingen van het water kunnen van
verschillenden aard zijn. Vroeger hechtte men
veel gewicht aan den scheikundigen invloed,
dien het water op het lichaam zou oefenen.
Bij minerale wateren moge die invloed meer
of minder groot zijn, voor gewoon wafer van
gemiddelde samenstelling heeft men bij opzet
telijke proefnemingen geen voldoenden grond
voor die meening gevonden.
De mechanische werking, die bestaat in
reiniging van huid, is evenwel een feit, Daar
van kan die schooljongen getuigen, die als
een echte waterrat in den zomer dikwijls
ging baden, maar die in den wintertijd weinig
kennis maakte met het water, ’s Zomers heeft
hij een blanke huid, hij is schoon, maar
’s winters schijnt hij tot een ander ras dan
het blanke te behooren. Met een potscherf
zóu men dan het vuil van zijn lichaam kunnen
verwijderen.
Iets anders is het met wat men
nen noemen de «warmtewerking”
water. De hoogerere of lagere warm
van het water brengt eene prikkeling op de
huid teweeg, waarop door het lichaam zeer
zeker gereageerd wordt.
Daar men het echter over die z/prikkel
werkingen” en haar gevolgen nog niet recht
eens is, zullen wij er hier niet op ingaan.
Met meer zekerheid bekend zijn de wer
kingen, die veroorzaakt worden door de ont
trekking van warmte aan het lichaam. Het
is bekend, dat water van 12 graden Celsius,
bij een bad van 4 minuten, aan het lichaam
100 caloriën warmte ontneemt, dat is even
veel als in de lucht gedurende een uur ver
loren gaat.
Dit koude bad met verstand gebruikt, is
dus een goed afkoelingsmiddel.
Daar echter de verloren gegane warmte
spoedig weer door in het lichaam nieuw ge
vormde wordt vervangen, dient het bad tot
nog iets meer dan regelaar der warmte, het
is ook een prikkel tot warmte vorming. Na
een koud bad dit is bekend gevoelt
men zich spoedig behaaglijk warm.
Vervolgens is van belang de mechanische
werking der drukking vau het water. Men
denkt allicht, dat die drukking weinig om
het lijf heeft en dus ook haast niets ten
goede of ten kwade kan uit werken. Want,
zegt men, er is een waterkolom van we] 10
meter hoogte noodig, eer men één atmosfeer
drukking méér ondervindt, en men baadt of
zwemt toch niet op een diepte van 10 meter.
L^ten wij hier tegenover nu een eenvou
dige berekening maken. Wij nemen aan,
dat iemand tot aan den hals rechtop in het
water staat. De oppervlakte van borst en
31 Juli—7 Aug. Kermis te Franeker.
2-8 Aug. Bloementoonstelling te Sneek,
tevens 5-6 Aug. hondententoonstelling.
Donderdag 3 Aug. Kaatspartij van 24
genoodigden en keuring van tuigpaarden te
Buitenpost. Harddraverij te Akkrum.
Ringfietsen te Franeker.
Vrijdag 4 Aug. Keuring
te Akkrum.
Zondag 6 Aug. Festival van den Fr. Boud
van fanfare- en harmonie-corpsen te Beetster-
zwaag. Kaatspartij te Engelum. Jon-
genskaatspartijen te Berlikum en te Ternaard.
Kaatspartij van 30 genoodigden te Wit-
marsum.
Maandag 7 Aug. Jongenskaatspartij te
Franeker. Kaatspartij te Winsum.
Keuring van tuigpaarden en ringfietsen te
Witmarsum.
Dinsdag 8 Aug. Harddraverij te Mantgum.
Leden-kaatspartij te Witmarsum.
Woensdag 9 Aug. Groote jaarlijksche
jongens-kaatspartij te Wommelsom de gouden-,
zilveren- en nikkelen horloges, uitgeloofd door
Jonkvrouwe C. J. de Vos van Steenwijk.
Festival van den Fr. Bond van Chr. fanfare-
en harmonie-corpsen te Leeuwarden. Kaats
partij te Mantgum. Harddraverij te Ytens.
910 Aug. Landb.-tentoonstelling te
Wolvega.
Vrijdag 11 Aug. Harddraverij te Weidum.
1117 Aug. Kermis te Sneek.
Zondag 13 Aug. Kaatspartijen te Menaldum
en te Arum.
Maandag 14 Aug. Harddraverij te Menal
dum.
Woensdag 16 Aug. Hardzeilen
gtrijd met motorbooten te Sneek.
24-29 Aug. Kermis te Bolsward.
Zondag 3 Sept. Kaatspartij van genoo
digden te Tjalleberd.
25, 26 en 27 Sept. Bezoek van H.M.
Koningin Wilhelmina en den Prins-Gemaal
aan Friesland.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Hepk. Nieuwsbl.
Workum, 31 Juli. In onze g
ginnen de mazelen zich in vrij erge mate uit
te breiden. Kinderen van 3 tot 6 jaren
worden meest er door getroffen. In ongeloof
lijk korten tijd worden de kinderen door de
ziekte aangetast, doch zij heeft niet een
kwaadaardig karakter. Gelukkig zijn er tot
nog toe geen sterfgevallen voorgekomen. De
Chr, Bewaarschool alhier is voor de helft er
door ontvolkt.
Koninklijk bezoek aan Marken.
Maandagmiddag bezochten de Koningin,
Prins Hendrik en hun logé de groothertogin
Marie v. Mecklenburg per stoomboot bet
eiland Marken. Het bezoek was onverwacht
en aanvankelijk werden de hooge bezoekers
met hun gevolg, allen eenvoudig gekleed,
niet herkend. Maar toen de burgemeester
zich bij het gezelschap voegde en kerk en
scholen werden bezichtigd, was de mare
spoedig verbreid.
Een gewoon visschershutje werd ook be
zocht, waar de huisvrouw aan de Koningin
vroeg «of de juffrouw den boel eens wilde
bezien.”
Wonseradeel, 31 Juli. De zomer, die veel
droogte en warmte bracht, heeft ook in deze
omgeving de landbouwvruchten vroeg doen
rijpen, ’t Vlas is reeds getrokken, en de andere
gewassen zijn drie a vier weken vroeger dan
gewoonlijk. De Hollanders en Belgen zijn
ook dit jaar weer koopers van ’t vlas geworden,
tot spijt onzer arbeidersbevolking, die anders
’s winters met de vlasbewerking nog een
daggeld maakte. De landbouwer D. B.
uit Witmarsum, wien een paar weken geleden
met paard en wagen een ongeval overkwam,
is nog altijd onder dokters handen. Zijn
aangezicht zit in windsels, en er bestaat veel
gevaar, dat de man het gebruik van één oog
zal moeten missen.
Friesche Zuidwesthoek, 31 Juli. Evenals
de vorige geeft de huidige zomer een tekort
aan regen, waarvan het ongerief zich duchtig
begint te doen gevoelen. Bij de woningen
wordt het regen- en putwater schaarsch, ten
gevolge waarvan de waterneringen de prijzen
verhoogden; in de weiden dort het etgroen
en wordt het drinkwater in de slooten drab
big, in de tuinen verwelken de groenten en
bloemen, terwijl er rupsenplaag heerscht, in
de gaarden schrompelt het loof, aangetast
door zwammen, en groeit het ooft niet uit;
op de akkers, die aanvankelijk zoo veel be
loofden, komt vroegrijpheid in korrel en knol:
kortom, overal doet de langdurige droogte
haar stagneerenden invloed gelden. Waardoor
misrekening is ontstaan, inzonderheid voor
den boer, die zijn hooivoorraden, ofschoon
puik, niet voldoende voor den komenden
winter, hoopte te kunnen aanvullen met een
flinke tweede snede. Wat er nu is, moet
gegeven worden aan het vee, dat gaarne de
kale, roodende fennen verlaat. Weersveran
dering is dus dringend gewenscht.
Onsmakelijke toepassing der drankwet.
In een bierhuis te Utrecht gebruikten
eenige bezoekers een glas port wel geoor
loofd dus, toen een paar politie-agenten
binnentraden. Ter controle of ook sterkedrank
werd getapt, roken ze aan de glazen port,
en uit het eene werd met een lepeltje ge
proefd.
Een paar der bezoekers schrijven thans in
de N. Rt. Ct. dat ze deze wijze van con
trole zeer onsmakelijk vinden en gaarne een
ander middel zagen toegepast. Ze hadden
zich ook reeds bij den inspecteur van politie
van dezen ten antwoord ge-
zich maar... tot de Tweede
om het anders te
buik, die aan de ademhaling deelnemen, kan
veilig gelijk gesteld worden aan die van een
kwadraat met 25 cM. zijde, dus tot een
grootte van 625 vierkante centimeter. De
bovenzijde van ’t kwadraat ligt aan den hals
en ondervindt dus een waterdruk van 0;
de onderkant heeft echter een druk van een
waterkolom hoog 25 cM., zoodat de gemid
delde druk 12,5 cM. waterhoogte bedraagt.
Op elk vlakje van 1 vierkanten cM. drukt
dus gemiddeld een waterkolom van 12,5 cM.
hoogte en alzoo van 12,5 kubieke cM. inhoud.
Daar nu 1 kub. cM. water juist 1 gram
weegt (zeewater 1,03 gram), is de drukking
per vierk. cM. hier 12,5 gram; dat maakt
op de gansche oppervlakte van borst en buik
625 maal 12,5 gram, in een rond getal bijna
8 kilo. Men verbeelde zich nu eens zakjes
zand of looden platen tot een gewicht van
8 kilo op borst en buik drukkende en vrage
zich dan af, of de ademhaling hierbij niet
meer krachtsinspanning zou kosten dan ge
woonlijk. Nu is het wel waar, dat het
lichaam bij het zwemmen geen loodrechten
stand inneemtmaar daar staat tegenover,
dat het deel der lichaamsoppervlakte, dat bij
het ademen het sterkst bewogen wordt,
dieper ligt dan bij bovenstaande berekening
is aangenomen. Daar nu de borstoppervlakte
zich bij elke inademing gemiddeld 1 cM. of
0,01 M. voorwaarts beweegt, is er, om een
drukking van 8 K.G. te overwinnen, een
hoeveelheid arbeid van 0,08 kilogrammeter
noodig.
Nu is deze arbeid zeker niet buitengewoon
groot, naar schatting wiskundige zeker
heid is hier niet te geven bedraagt hij
slechts 15 procent bij gewoon ademen. Maar
vooreerst verdragen de ademspieren zulk een
vermeerdering van arbeid minder dan andere
spierende spieren van armen en beenen
bijv, zouden een arbeidsvermeerdering van
15 procent ternauwernood bemerken, die der
ademhaling echter vee] meer. En in de
tweede plaats wordt bij het zwemmen de
ademhaling veel meer versterkt dan door
den waterdruk alleen zou geëischt worden.
Dientengevolge heeft men dan ook bij het
zwemmen eigenaardige gewaarwordingen. Die
nog niet gewoon zijn te water te gaan,
vooral kinderen, kunnen een zeker angstge
voel niet onderdrukken, zoodra het water
hun tot de armen komt. Dan begint n.l.
de waterdruk op de ademhaling te werken
de uitademing wordt versterkt, de inade
ming vergt bepaalde inspanning. De moeite
die men doen moet om bijvoorbeeld
enkele meters ver te zwemmen, veroorzaakt
zelfs bij geoefende zwemmers ademloosheid,
wat bij evenveel spierarbeid in de lucht vol
strekt niet het geval zou zijn. Natuurlijk
is de waterdruk hier alweer de oorzaak, en
men krijgt dan ook een merkbare verlichting,
wanneer men zich op den rug draait, omdat
dan de ademvlakte (buik en vooral borst)
van den waterdruk bijna geheel bevrijd
wordt.
In bet algemeen kan men .zeggenhet
zwemmen werkt gunstig op de warmteregeling
van het lichaam; het is een goede spier-
oefening en versterkt dus het spierenstelsel
in het algemeen, doch de ademspieren in
het bijzonder. Bovendien dwingt het den
zwemmer tot diep ademhalen, tot longven-
tilatie en alzoo tot het krachtig maken der
longen.
Het spreekt vanzelf, dat men zich voor
overdrijving moet wachten. Men moet niet
gaan zwemmen in al te koud water, niet
trachten het zwemmen buitensporig lang vol
te houden en niet streven naar een razende
snelheid. Uitputting en verdere noodlottige
gevolgen zouden daarbij niet uitblijven.
Men heeft dikwijls opgemerkt, dat het
zwemmen vermagert en vraagt misschien
waardoor dit komt.
Een koud bad voor het geheele lichaam
waarbij het hoofd alleen buiten het water
blijft en dat ongeveer 20 minuten duurt,
kan de temperatuur van het lichaam plm.
5 gr. Celsius doen dalen en na het bad
pleegt de lichaamswarmte in de openlucht
nog 1 graad af te nemen. Het aantal pols
slagen wordt in het bad met 6 a 9 in de
minuut verminderd en na het bad nog met
I a 2 slagen. De ademhalingen blijven,
wat hun aantal betreft, onveranderd; maar
worden dieper. Deze drieledige werking op
het organisme is zeer sterk. In verband
met de leer der stofwisseling valt hieruit te
’t Scheen dat deze festivals uit den tijd
raken, tenminste er kwamen en van de
leden en van de zijde
der blijken van
het geval was.
Gedachtig aan de spreuk «als ’t getij ver
loopt, moet men de bakens verzetten", werd
in de wintervergadering van 1903 besloten
voortaan ’s jaars een concours uit te schrijven.
Het le concours werd verleden jaar ge
houden te Gorredijk, 't viel zeer in den
smaak. De leden interesseeren zich veel meer
voor een wedstrijd, dan voor een gewoon
«blaas maar op", zonder jury en controle.
Zondag a.s., 6 Augustus, wordt er weer
„geconcourst", nu te Beetsterzwaag.
Van de leden van den bond gaven zich
tot deelneming aanin de afdeeling Harmonie
Ons Ideaal en Excelsior te Lemmer, Apollo
te Grouw en Crescendo teTjummarum; ter
wijl in de afdeeling Fanfare zullen kampen
de korpsenEuterpe te Beetsterzwaag,
Crescendo te Oude Bildtzijl, Harmonie te
Pingjum, Ons Genoegen te Heeg, Excelsior
te St. Anna-Parochie, Harmonie te Joure,
Ostinato te Lippenhuizen, Concordia te Olde-
boorn en Excelsior te Drachten.
De jury bestaat uit de heeren Mr. Jac.
Kalma te Groningen, J. C. van den Berg
te Leeuwarden en M. van Bonzel te Harlingen.
De prijzen zullen bestaan in medailles.
Bolswardsche Courant
