Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1905.
44ste Jaargang.
No. 67.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
ZONDAG 20 AUGUSTUS.
lets betreffende het anti-alcoholisme.
BINNENLAND.
Festiviteiten etc. in Friesland,
gelegenheid tot het maken van uitstapjes
per Fiets etc.
VOOR
plaatsruimte.
Afzonderlijke
tuigpaar-
f 22,56*
waarmee
verbittering
niet alleen
ver
men
Sneek over
de zijlijn
dr. Engel-
hier om
vertaling
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
en een
voor
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Cts. per regel. Overigens naar
Het is de gewichtigste taak van de kook
kunst in de spijzen stoffen te ontwikkelen
of er aan toe te voegen, die op onze zin
tuigen reuk en smaak prikkelend
perken. Het is de verdienste van den Rus-
sischen physioloog Pawlow te Petersburg,
die onlangs voor
er ’n licht op en hij antwoordt
//O, de iesboane, dei is an de Paoterswolsche
weg, meneer
Arrestatie op de planken.
De houder van een pandjeshuis aan den
Goudschen Singel te Rotterdam las gister
avond in de courant, dat het gouden horloge
en ketting van den acteur, den heer H. Pool
man, ontvreemd waren.
Des morgens was een en ander bij hem
beleend voor 15 gld. en aan een monogram
herkende hij het horloge. Dadelijk gaf hij
kennis aan de politie, wat tot resultaat had,
dat gisteravond na de 3de acte de politie
achter de coulissen verscheen en in arrest
nam zekeren v. Z. die geboeid werd mede
genomen naar het politiebureau in de Witte
de Withstraat, nadat hij vooraf in tegen
woordigheid van de directie bekend had het
horloge en den ketting ontvreemd te hebben.
De laatste jaren kwam het meermalen voor
dat voorwerpen van waarde op het tooneel
of uit kleedkamers ontvreemd werden*
Prof. dr. Wilh. Engelmann, directeur van
het Physiologisch Instituut der Berlijnsche
Universiteit heeft in de Medizinisehe Folks-
blatter op eenige tot hem gerichte vragen
betreffende de werking van alcohol zeer inte
ressante antwoorden gegeven. In de IFochen-
tchrifi worden de, antwoorden van
mann overgedrukt. Wij geven ze
haar belangrijkheid grootendeels in
weer.
De door u genoemde genotmiddelen als
jenever, wijn, bier, tabak, koffie en thee in
r eiken gebruiksvorm voor //vergif” te ver
klaren, gelijke de fanatieke.geheel-onthouders
doen, houd ik zegt dr. Engelmann voor
dwaas terwijl ik het onverantwoordelijk acht
ze op grond van een onbewezen meening ge
heel aan het volk te willen ontnemen. Ik
houd het matige gebruik van deze genot
middelen voor de moderne kultuurmensch-
heid voor een zeer groot belang, want ik
ben van meening dat onze voeding er onder
lijden zou, als wij deze genotmiddelen
gingen afschaffen. Wij zijn aan het gebruik
er van zoo gewoon, dat het eten zonder deze
ons niet meer zou smaken en dat het voedsel
minder goed zou verteren.
•Men moet er zich voor wachten, de ge-
heele zoo gewichtige maar tevens zeer gecom
pliceerde voedingsquaestie van een enkel bijv,
van een zuiver chemisch of energetisch stand
punt uit te be^ordeelen en te gelooven, dat
bijv, het onderzoek der voedingsmiddelen
alleen op hun kalorieën-gehalte, ter beoor-
deeling van hun waarde, voldoende zou zijn.
Er zijn stoffen, die van een chemisch en
energetisch standpunt beschouwd, geheel vol
doende schijnen, doch in physiologisch opzicht
geheel waardeloos zijn. Het komt er niet op
aan, wat wij eten en drinken, maar wat in
het bloed wordt opgenomen. Daarom is het
ook van het hoogste belang, dat ons voedsel
niet alleen chemisch en energetisch doelma
tig, maar ook goed van smaak en aange
naam van reuk zij en vooral ook afwisselend.
Want als wij het voedsel smakelijk maken,
bevorderen wij de prikkende werking op onze
smaak- en reukorganen en daarmee de lust
tot voedselopname en de afscheiding der ver-
teringssappen en daarmee wederom de vertering
en de opname in het bloed. Zoo is rauw
vleesch in chemisch en energetisch, ja ook
tot zekere hoogte in physiologisch op
zicht een waardevol voedingsmiddel, toch zou
ons het gebruik op den duur tegenstaan.
zijn arbeid den Nobelprijs
mocht verwerven, door bijzondere proeven te
hebben aangetoond dat de invloed der zin-
tuigorganen.: tong, neus en oog en de door
deze opgewekte voorstellingen op de
tering van veel grooter invloed is, dan
totnutoe geloofd had.
Wat speciaal de alcohol aangaat,
van zekere zijde met zulk een
te velde wordt getrokken en
tegen het misbruik, wat ook ik natuurlijk
goedkeur, maar zoowaar ook tegen het
matige gebruik deze geheele beweging is
even dwaas als inhumaan.
Ik .spreek niet eens van de heilzame, in
vele gevallen naar het oordeel der meest
ervaren- doctoren, zelfs levenreddende werking
van den alcohol bij gevaarlijke zwaktetoe-
standen, collaps enz. Maar is dan de aan
gename stemming, waarin een matig gebruik
van wijn ons brengt, geheel niets waard?
Hoe dikwijls heeft niet de wijn de door
zorgen gekwelden of zieken van hun droe
ven gemoedstoestand verlost. Hoe velé mil
joenen hebben door den wijn, al was ’t dan
ook maar voor korten tijd, nieuwe hoop,
nieuwen levensmoed verkregen En al waren
dit slechts illusies, zijn dan illusies niet een
geluk, dat men den menschen niet zonder
dringende noodzakelijkheid mag ontnemen
Natuurlijk is er onderscheid te maken
tusschen dranken die rijk zijn aan alcohol
als jenever, brandewijn, cognac die bij veel
vuldig gebruik reeds direct schadelijk wer
ken op de slijmvliezen der verteringsorganen
en dranken, die arm zijn aan alcohol, als bier.
Het is niet bewezen of zelfs maar waar
schijnlijk gemaakt, dat een glas bier dage
lijks gebruikt, nadeelige uitwerking zou heb
ben op een gezonden, volwassen man. Het
samenstellen van practisch bruikbare vormen
voor de toe te stane quantiteiten der ver
schillende genotmiddelen houd ik niet voor
mogelijk.
De geheel onthouders beroepen zich er op,
dat men consequent moet zijn. Ik geloof,
hoe paradoxaal het ook klinken moge, dat
slechts de inconsequentie den menschen het
leven dragelijk maakt. Evenmin als de natuur
kent ook het leven starre wetten en starre
consequenties, doch steeds passen zich de
verschijnselen aan de verhoudingen aan.
Geen planeet beweegt zich in een ellips in
wier eene brandpunt de zon staat, gelijk de
wet van Kepler aangeeft, maar alle wijken
min of meer van deze ideale baan af. Geen
enkel lichaam valt volgens de valwetten,
doch met meer of minder groote afwijkingen,
welke door den weerstand van de lucht,
door vorm, door massa, specifiek gewicht van
het vallende lichaam en door andere omstan
digheden worden bepaald.
Als reeds in de doode wereld der anorga
nische lichamen in dit opzicht geen strenge
wetten gelden, hoeveel te meer moet dat
dan het geval zijn in de wereld der orga
nische lichamen met huft tot in het onna
speurbare gaande menigvuldigheid. Hoe
verwaten zou het zijn bij de enorme gecom
pliceerdheid van het menschelijke lichaam,
van algemeen en streng geldende wetten te
willen spreken, volgens welke men het leven
in elk afzonderlijk geval zou kunnen regelen.
Hoe dieper blik men krijgt in het ingewik
kelde taderwerk der levensverschijnselen, des
te bescheidener, des te voorzichtiger wordt
men in het generaliseeren.
Steeds meer wordt men er van over
tuigd, dat hetgeen wij reeds weten, oneindig
weinig is in vergelijking tot datgene, wat
geweten zou kunnen worden. Het ware te
wenschen, dat deze overtuiging ook ingang
vond bij de strijders voor strenge onthouding!
Sneek, 17 Aug. Door bemiddeling der
politie alhier is ’t gestolen bootje, dat de
16- jarige H. P. hier in de maand Juli weg
nam, van den sluiswachter te Dieren terug
gekocht voor de som, die de sluiswachter er
voor had betaald.
Aangezien 't bewuste jongmensch bij zijne
arrestatie nog in ’t bezit was van f
zal de schade voor den rechtmatigen eige
naar gelukkig niet groot zijn.
Witmarsum, 16 Aug. Eergisteren plaatste
de dienstbode van den heer St. alhier den
kinderwagen met een kind er in even nabij
het huis en ging naar binnen. Door den
wind klapte een stekje tegen den wagen, zoodat
kinderwagen en kind in de vaart terecht
kwamen. Een buurman, die het ongeval
opmerkte, schoot te hulp en bracht kind en
wagen weder op het droge.
Leeuwarden, 18 Aug. Hedenmorgen is
naar het huis van bewaring overgebracht de
17-jarige pottebakkersknecht Reinder L. uit
Bolsward. Den 12 Aug. j.l. heeft hij uit
een kist van zijn medecommensaal V. weg
genomen eenig geld en een gouden ring,
waarmee hij zich toen uit de voeten maakte.
Wijmbritseradeel, 16 Aug. Langs de
boorden van het meer hier en verder zui
delijk naar Heidenschap en Galamadam men
bewogen zich de snippenjagers, sommigen in
hunne schuitjes, om rietkragen, poelen,
slenken en verdere gunstige terreinen te
verkennen. De toestand werd zeer gunstig
bevonden, ook wegens den lagen water
stand voor den aanleg van snippenbedden,
waarmede wel spoedig zal worden aange
vangen. Enkele snippen werden geschoten,
waarbij bleek, dat dit wild goede dagen ge
had moet hebben. Zoodra de wind hoogt,
wordt drukkere jacht verwacht.
Friesche Zuidwesthoek, 16 Aug. On
dank is vaak weldoen’s loon’t volgende
geval bewees ’t weer. Iemand te L. hielp
’n arme aan een boot, om er zijn brood
mee te verdienen. Eerst kwam deze zijn ver
plichtingen behoorlijk na later echter werd
het minder; eindelijk bleef alles uit en nu.
verkocht hij de boot c.a. voor 30 pct. van
de waarde. De oorspronkelijke eigenaar werd
nog juist bijtijds gewaarschuwd, om het
vaartuigje terug te koopenzich voorne
mende niet dadelijk weer te helpen. Zoo
bederft de een het voor den ander.
Rauwerderhem, 18- Augs. Ook in deze
gemeente heerscht groote droogtede anders
zoo puike Heilanden zijn nu op plaatsen
roodgekeurd. Vaarten liggen bijna droog,
wat aan de schipperij grooten last veroor
zaaktgeloste schepen blijven soms nog aan
den grond zitten. Vooral in een zomer als
deze blijken de waterwegen onvoldoende te
zijn.
meer in ons blad vermelde
van bovengenoemd Be-
i uitgevoerd, kan met
Zondag 20 Aug. Provinciale open-lucht-
meeting voor drankbestrijding tê_ Warga.
Kaatspartij te Kimswerd, Vrouwen-Paro-
chie en Grijpskerk. Ringfietsen te Deinum,
Irnsum en Tzum. J ongens-kaatspartij te
Beers.
Maandag 21 Aug. Kaatspartij te Irnsum.
Dinsdag 22 Aug. Keuring van tuigpaarden
te Irnsum.
Woensdag 23 Aug. Kaatspartij te Hallum.
Harddraverij te Wijtgaard.
24-29 Aug. Kermis te Bolsward.
Vrijdag 25 Aug. Harddraverij te Bolsward.
Zondag 27 Aug. Groote kaatspartij te Beet
gum ter gelegenheid van het tienjarig bestaan
der kaatsvereen. //Oefening kweekt Kunst”.
Dinsdag 29 Aug. Groote kaatspartij te
Bolsward.
Donderdag 31 Aug. Kaatspartij van ge-
noodigden te Dokkum.
Zondag 3 Sept. Kaatspartij van genoo-
digden te Tjalleberd.
Woensdag' 6 Sept. Keuring van
den te Workum.
Zondag 10 Sept. Kaatspartij te Finkum.
Dinsdag 12 Sept. Harddraverij te Harde-
garijp.
25, 26 en 27 Sept. Bezoek van H.M.
Koningin Wilhelmina en den Prins-Gemaal
aan Friesland, waarbij het Koninklijk Echt
paar den 25sten September van lx/2
uur te Bolsward vertoeft.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Gaasterland. Hardnekkig houden de ge
ruchten stand, dat in de laatste weken zeer
serieuze onderhandelingen gevoerd zijn door
z/de Maatschappij" over den verkoop harer
bezitting in één perceel.
Sommigen weten te vertellen, dat de koop
op f 20,000 na gesloten zou zijn, maar toen
afgesprongen, omdat de N. V. zich terugtrok
anderen echter beweren, dat de onderhande
lingen nog wel degelijk gaande zijn. Wat
er van aan is, zal wel spoedig blijken.
Workum, 16 Aug. Naar wij vernemen,
heeft de vereenigiug //Plaatselijk Belang”
alhier besloten, ten behoeve der in Sept. as.
te houden keuring, eene verguld zilveren
medaille uit te loven.
Tevens besloot het Bestuur der genoemde
vereeniging om te trachten de waternood in
onze gemeente te lenigen, door het aanvoe
ren per spoor van zuiver drinkwater. Van
onze ingezetenen zal het nu zelve afhangen
of dit plan al dan niet uitgevoerd kan
worden.
Nader vernemen wij, dat het Bestuur een
waggon zuiver drinkwater heeft ontboden,
hetwelk heden Vrijdagavond alhier aankomt,
en voor de ingezetenen verkrijgbaar wordt
gesteld.
Uit dit en
zaken, op initiatief 1
stuur ontworpen en
recht worden erkend, dat deze Vereeniging
nuttig is en den bloei onzer gemeente be
vordert.
Het ledental stijgt dan ook dagelijks en
heeft zeker al meer dan 100 bereikt, die
uit volle sympathie zich bij deze Vereeni
ging aansloten.
Koninklijk bezoek aan Friesland.
Het officieele programma voor het Konink
lijk bezoek van 2527 September aan
Friesland is nog niet officieel vastgesteld.
Bekend is echter reeds, dat aan 1{. M. te
Leeuwarden diners zullen worden aangeboden
door de Staten van Friesland en door het
gemeentebestuur van Leeuwarden?
Door de heeren Nierstrasz, Rauwen-
hof en Van Ooijen, afgevaardigd door de 11.
IJ. S. M., en C. J. van der Veen, Burge
meester van Bolsward, in zijne kwaliteit als
consessionaris, is in loco onderzoek ingesteld
naar de ontworpen spoorlijn van
Drachten naar Groningen en
DrachtenLeeuwarden.
Mishandeling.
Twee *heeren uit Rotterdam, die Woensdag
avond van een tochtje per auto huiswaarts
keerden, werden onder Zevenhuizen door
eenige kerels lastig gevallen en ergerlijk mis
handeld. Met bloedende gezichten en gescheurde
jassen reden zij naar Zevenhuizen terug, waar
een hunner, die eenige messneden in het ge
laat had opgeloopen, verbonden werd en onder
dak werd gebracht.
De ander reed met den gemeenteveldwach
ter de woestelingen achterop, met het gevolg
dat tegen den dader, zekeren G. W., uit
Nieuwerkerk a/d IJsel, proces-verbaal werd
opgemaakt.
De aanleiding tot het geval moet hierin
liggen, dat de automobilisten G. W., die een
veulen den aan halster met zich voerde, ach
terop moesten passeeren. Hoewel zij dit met
de meeste voorzichtigheid deden, maakte het
veulen zich toch angstig en ontsnapte aan
zijn geleider, die, daarover vertoornd, zijn
mes trok en de heeren aanviel.
N. R. Cl.
Vreemdelingenverkeer.
De 9e algemeene vergadering van den Bond
van Vreemdelingenverkeer in Nederland zal
Zondag 10 Sept. a. s. te Beverwijk in Mai
son Stroucken worden gehouden. De beschrij
vingsbrief bevat o m. een voorstel om stap
pen te doen tot de oprichting van een inter
nationalen bond en een voorstel om eene
nieuwe reclame voor Nederland, een klein
album met vele illustraties en weinig tekst
uit te geven.
Zaterdagavonds zullen de afgevaardigden
ten Raadhuize worden verwelkomd door den
Burgemeester en den Gemeenteraad. Zondags
morgens wordt de vergadering gehouden, des
middags zal een rijtoer naar Wijk-aan-Zee
worden gemaakt en wordt gedineerd in het
Bad-hotel der Maatschappij //EJ’lurius Unum”»
aldaar. Des Maandags denkt men een boot
tocht naar Velsen en IJmuiden te onder
nemen, in .welke laatste plaats de sluizen,
havenwerkeh, vischafslag enz. zullen bezocht
worden.
De Tel. meldt, dat uit den Helder
duinwater (leidingwater) per motor vervoerd
wordt naar Schagen en omstreken en aldaar
verkocht wordt voor vijf-en-dertig cents de
twee emmers van gewone grootte.
Op de Groote Markt te Groningen.
Een heer en dame, Duitschers, onbekend in
de stad,, bestudeeren Baedeker’s reisgids. Ze
zoeken ’t spoorwegstationkomen niet tot
een gewenscht resultaat.
Komt een timmerman voorbij, beladen met
planken en gereedschap.
z/Bitte”, zegt de meneer, ,zwo ist die Eisen-
bahn
De werkman bedenkt zich, trekt z’n voor
hoofd in rimpels, doch plotseling gaat hem
Bolswardsche Courant
