Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Caspar de Robles’ Dykrjucht,
1905.
44ste Jaargang.
No. 69
Verschijnt Donderdags en Zondags.
ZONDAG 27 AUGUSTUS.
Festiviteiten etc. in Friesland,
gelegenheid tot het maken van uitstapjes
per Fiets etc.
Stadsnieuws.
KONING1NNEDY
VOOR
k.
'lil
Afzonderlijke
den dijk
Stoarje lit
Daar staat,
op den Zeedijk
TE MAKKUM,
31 AUG U ST U 8 1905.
17 regels. Ver.
naar plaatsruimte.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van
volgens 10 Cts. per regel. Overigens
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
en ”t
kin elk
van tuigpaar-
was
zacht en
voor. Dit
's middags
24-29 Aug. Kermis te Bolsward.
Zondag 27 Aug. Groote kaatspartij te Beet
gum ter, gelegenheid van het tienjarig bestaan
der kaatsvereen. ,/Oefening kweekt Kunst”.
Jongens-kaatspartij te Bolsward.
Zeilwedstrijd te Grouw. Ringfietsen te
lenserburen bij Roordahuizum.
Maandag 28 Aug. Bloemencorso en volks
vermaken te Bolsward. Ringfietsen te
Bolsward. - Harddraverij te Beetgumermolen.
Dinsdag 29 Aug. Groote kaatspartij te
Bolsward. Jongens-kaatspartij te Britswerd.
Harddraverij te Goutum.
Woensdag 30 Aug. Leden-kaatspartij te
Bolsward. Ringfietsen te Goutum.
Donderdag 31 Aug. Kaatspartij van ge-
noodigden te Dokkum. Wedrennen te
Leeuwarden. Historisch feest te Makkum.
Opstijging van een luchtballon teFraneker.
Ringrijderij te Koudum.
Zondag 3 Sept. Kaatspartij van genoo-
digden te Tjalleberd. Kaatspartij te
Pingjum.
Maandag 4 Sept. Harddraverij te Pingjnm.
Kaatspartij te Wommels.
Woensdag 6 Sept. Keuring
den te Workum.
Zondag 10 Sept. Kaatspartij te Finkum
en te Marssum.
Maandag 11 Sept. Paardenkeuring te
Irnsum. Harddraverij te Marssum.
Dinsdag 12 Sept. Harddraverij te Harde-
garijp.
25, 26 en 27 Sept. Bezoek van H.M.
Koningin Wilhelmina en den Prins-Gemaal
aan Friesland, waarbij het Koninklijk Echt
paar den 25sten September van l1^3T/2
uur te Bolsward en den 27sten dier maand
te Harlingen vertoeft.
jaren op den zeedijk dicht bij Harlingen een
gedenkteeken, de Steenen man.
En de Koninginne-vereeniging te Makkum,
die telken jare op 31 Augustus een feit uit
Frieslands geschiedenis, in den vorm van
een optocht etc. organiseert, verkoos als
onderwerp van 1905 een moment uit de
boven aangehaalde dijksaangelegenheid.
Caspar de Robles komt mei syn kriichs-
folk fen sédyk, yn Makkum, legert op it
doarpsplein en slacht dêr syn tinten op. De
President en trije riedshearen fen ’t Hof dt
Ljouwert, dtnoege ta in gearkomste mei
de Robles komme oan, om mei de kolonel
te praten oer de stikkene sédyken, dy 't fen
de léste stoarm wer bot lyd hawwe, Dykgraef
en dyksbistjürders bin ek op ontbean.
Skriuwers en boaden sizze de edelljue en
eigenhieders, dy T hjir en dêr thus binne,
oan, om by de dyk to kommen.
Door bekwame hand in scène gezet wordt
alsnu het zzDyksrecht" vertoond. Dyksarbei-
dersvolk, burgers, alles komt op ’t appel.
En dan weer dat in-mooie, dat elk jaar
te Makkum de kroon op ’t werk zet,
daar verschijnt de zzfam mestoet"mei it
Fryske findel foarop, yn wite klaeijing, alle-
geare mei de Fryske kleuren om, mei grien
en blommen yn it hier. Hja bringe oan de
kolonel hulde, de hulde fen it hjoeddeiske
Fryslan.
En dan zingen ze het le vers van dat
mooie nieuwe Friesche volkslied
Dêr ’t de dyk it lan om klammet,
Lyk in memmejerm it bern,
Dêr ’t de wylde sé jauik flammet
Op in hap üt Friso’s hern.
Dêr ’t de Stienen man syn eagen
Stoarje lit oer fjild en stran,
Dêr ’t men eanget fen gjin weagen,
Dêr is ’t Ijeave Heitelan.
En dan komt de optocht, hiele Makkum
troch’, ek in ein sédyk lans, ont alles wer
op it Plein to lane komt.
Nog eens zingen van lf’t Heitelan"
Frysk bloed", den is ’t dien en
syn wegen gean.
Des avonds wordt de optocht, zonder het
historisch spel, herhaald, met fakkellicht.
De beide Makkumer muziekkorpsen Apollo
en Hallelujah, hebben hunne medewerking
toegezegd.
Wij juichen het idee toe, ons telken jare
eene bladzijde uit de roemrijke geschiedenis
van ons gewest in beeld te laten zien, ’t Is
wel eens goed opnieuw te worden herinnerd
aan de daden van het voorgeslacht. En waar
dan der Makkumer Koninginne-vereeniging
een man ter zijde staat, die als historicus
en letterkundige hoog staat aangeschreven bij
ons Friezen, daar kan het niet anders of de
dag van 31 Augustus 1905 zal een dag van
beteekenis worden voor Makkum. Ws.
"Der ’t de Stiennen-man syn eagen
oer fjild en stran”.
een eind buiten Harlingen,
een gedenknaald, met een
groot, dubbel menschenhoofd, alles in steen
gehouwen. Op de vier zijden van dat ge
denkteeken leest men, dat wil zeggen leest
hij, die der vreemde talen eigen is, dat dit
alles hier geplaatst is als eene dankbare her
innering aan Caspar de Robles, Heer van
Billy, kolonel in Spaanschen dienst, stad
houder van Friesland in de laatste helft van
de zestiende eeuw.
Deze heeft in 1574 door zijn krachtig
optreden en kloek beleid, een weldaad aan
ons gewest bewezen.
Hij heeft een eind gemaakt aan het jaren
lang geharrewar, wie of onderhoudsplichtig
was aan de zeedijken (V Deelen buitendijks).
Op een goeden dag hield hij een schouwdag,
hij zou alles eens zztige neisjen”. Een
vergadering belegd hebbende met den voor
zitter en drie raadsheeren van het Hof van
Friesland, ontbood hij het Dijksbestuur, be
nevens onderscheiden edelen en eigenerfden.
Kort en goed gaf hij te kennen dat het
wachtwoord nu voortaan was: zzaanpakkeu”.
De dijken zo ud en in orde en goed ook.
Of nu al enkelen beweerden dat zij alleen
verplicht waren voor de binnendijken te
zorgen dat hielp niet, de meegebrachte
documenten wierp de Robles in de dij ksgaten,
zeggendekan 't daarmee dicht, mij goed
anders: jelui weet het nu, aan den dijk
of aan de galg.
En it wier poat oan, gjin skelden en oan-
gean en ek gjin drank op 't wirk, der
waerd oan arbeide fen bilang. Yn de maitiid
fen 1574 der mei begoun, kamen de nye
diken yn 1575 klear, alhiel neffens 't foar-
skrift.
Tot gedachtenis aan dit feit en den man
die dit tot stand bracht, zette men in later
En deze man, waardig volgeling van Hem,
die de liefde predikte als het hoogste gebod,
deze man, die zijn eigen bed gaf om een
armzalig wezen te helpen, die, om de
ziel te redden het aardsche lichaam ter hulpe
stond, dezen man achtervolgde een
woelende menigte, dezen man jouwde men
uit, dezen man schorste het hooge kerkbe-
bestuur, in dezen verkeerdelijk voorgelicht.
en toen zijn boeken het huis waren uit
gehaald, toen zijn globe, beeld van Gods
werk, voorwerp zijner lievelingsstudie, door
een armzaligen koster in een vuilen zak was
weggestopt
toen zijn Vriend, vriend der kinderjaren,
studiegenoot medewerker in den wijngaard
des Heeren, hem bij het verlaten der pastorie
de vriendenhand tot afscheid weigerde
toen ging hij heen, door de deur, die
naar de kerk, eens zijn kerk, leidde, over
het kerkhof...
Waarheen
Het doek viel aan allen die zzAller-
zielen” gingen zien overlatende te overdenken
h o e 't verder zal gaan.
Want al is dit stuk uit er worden
zooveel dergelijke geschiedenissen afgespeeld,
er zijn zoovele zzNansens”, die men alleen
laat staan, in edel pogen om menschen te
redden, er zijn zoovelen, al dragen zij
geen soutane, die werkers willen zijn der
dienende liefde, die met het oog op hunnen
Meester zich zelf willen opofferen om anderen
te helpen hoe worden zij daarvoor beloond
Bleef het maar altijd bij ondank. Helaas,
is niet al te vaak verguizing en vervolging
het loon voor hen die het goede willen, zege
vieren niet vaak bekrompenheid en dogma?
Maar brave pastoor Nanssen, ga vol moed
verder op uwen weg. Gij hebt het zelf gezegd
zzde komst van het Koninkrijk Gods wordt
verhaast als het predikers heeft zooals gij”.
Wie zal het winnen: ’t duister of ’t licht?
Wie geeft het antwoord? ’t Wereldgericht.
Hier is de aloude strijd om ’t bestaan
’t Goede zal blijven, 't kwade vergaan.
Zij ook het onkruid welig van groei;
Sta ’t op den akker sneller in bloei:
’t Edele koren, hoe ook bekneld,
Weet zich te ontworstlen, houdt toch het veld.
De Nederlandsche Tooneelvereeniging heeft
met groote artistiquiteit, dit stuk gespeeld,
■t Scheen of de tooneelisten gevoelden dat
zij s p e 1 moesten leveren, ook al om het
ernstige, heilige onderwerp.
Een woord van groote waardeering zij hen
allen gebracht voor het beslist serieus opvatten
eh behandelen van het hen toevertrouwde
werk. Er zijn onder de hoorders die meer
gesticht waren door zzAllerzielen” dan door
menige meditatie. En dit is de grootste
triumf voor de kunst. Ws.
Henri ter Hall.
Heden (Zaterdag)- en Zondagavond zal in
zzde Doele” optreden het specialiteiten-gezel-
schap onder directie van den heer Henri ter
Hall, ’t Is hier genoegzaam bekend, dat de
heer ter Hall steeds een aardig gezelschap
weet te vormen en ook ditmaal levert hij
daar weder bewijs van. Het gezelschap, dat
hier zal optreden, zijn op een enkele uit
zondering na, meest alle artisten, die hier
nog niet eerder zijn opgetreden. Alleen de
Nobelly’s kunstschutters, hebben hiér voor
een paar jaar proeven afgelegd van hunne
bekwaamheid en toen de verwondering gewekt
door hunne groote behendigheid. Verder ver
meldt het zztableau de la troupe” ffHeiinel and
Willy” kunst- en komische wielrijders, de
muzikale clowns, steeds een aardig nummer
z/Alphons and George Gomberts”. Tot het
gezelschap behooren bovendien een miniatuur-
soubrette, een goochelaar, een Hollandsche
komiek, een jongleur en een paar Afrika
reizigers, ’t Zal het gezelschap hoogstwaar
schijnlijk niet aan volk ontbreken, te meer
daar alles „nieuw” is en wat niet weinig
zegt, wijl er na afloop bal is.
KERMIS.
Daar is ze weer I
In ons vorig nummer hebben we reeds met
een inleidend woord over de kermis gesproken,
thars willen we een en ander omtrent de
vermakelijkheden, festiviteiten, etc. mede-
deelen.
Donderdagmorgen
te acht uur deed het stadhuis-klokje weten,
dat de kermis een aanvang had genomen.
Zes dagen en zes nachten aaneen mag men
nu feestvieren, dansen, zingen, pleiziermaken,
niemand die er thans iets aan doet. Geen
zzklokje van gehoorzaamheid” doet in de
eerstvolgende dagen zijn klanken hooren,
totdat Woensdagmorgen datzelfde klokje de
inwoners weer voor een geheel jaar tot de
orde zal roepen.
Een walm van oliekoeken-geur hing over
het kermisterrein, dadelijk bij de opening der
diverse zaken moest er reeds voorraad voor
handen zijn. Menigeen ging reeds dadelijk
eèn kijkje nemen of de zaken voorelkander
waren. Né ’t was nog lang niet in orde, de
stoomfiets, theatre Hart, paardenspel, draai
molen geen van alle was gereed, ’t Schijnt
hier wel zoowat gewoonte het front der tenten
half te voltooien, Hart heeft ditmaal het
bovenste gedeelte weggelaten en de Wed.
v. Bergen staat thans de derde maal met
slechts ten deele gereed zijnd front, wat de
fraaiheid er van nu juist niet verhoogt. Het
aantal kramen is ditmaal niet zoo groot,
wat dat betreft is het tenminste dunnetjes
bezet. Een tweede opmerking is, dat alles
te verspreid geplaatst is, groote ruimten zijn
hier en daar opengelaten.
Doch om verder te gaan. Om tien uur
had de keuring van orgels plaats. Zeven
mededingers, zeven toegelaten, waarvan ons
„stedelijk draaiorkest”, kapelmeester Hofstra,
wegens meerdere bekwaamheid zonder exami-
nati toestemming kreeg. Behalve deze orgels
waaronder een drietal groote, kreeg nog een
muziekkorps toestemming, alzoo weer genoeg
ter opluistering.
's Middags had er een keuring van tuig-
paarden plaats, doch de zzclou” van den dag
was het optreden van „Het Nederlandsch
Tooneel” met Heyermans „Allerzielen”, waar
over elders in dit blad een uitgebreid verslag
voorkomt. Tevens traden in „het Hof van
Holland op de heer en mevrouw Nap. de
la Mar-Glopper. Het bezoek was niet groot,
slechts een 60-tal, doch de heer en mevrouw
de la Mar hebben de aanwezigen een aange-
namen avond bezorgd en verwierven luide
toejuichingen.
Er was tamelijk veel beweging op straat,
meer dan dat we dat voor den eersten dag
gewoon zijn. Het weder, dat gelukkig wat
opgeklaard was, werd in den avond een
weinig ongunstiger, doch na een enkele
doch flinke regenbui was de zaak afgeloopen.
Vrijdags
hèt weder uitmuntend. Het weder was
met de lucht stond het er goed
was trouwens niet verkeerd, want
zou op den Harlingerweg de
Harddraver ij
worden gehouden, die georganiseerd was door
den heer Y. K. Galama, eigenaar van zzhet
Hof van Holland". Verleden jaar hadden
we weer voor de eerste maal na eenige jaren
van een harddraverij genoten en gelijk we
toen reeds zeiden, de eerste kennismaking
was ons goed bevallen. Voor de draverij
van hedén hadden zich 9 liefhebbers opge
geven, die elkander de prijzen van f 40 en
f 10 zouden betwisten. Met niet veel moeite
gelukte het aan den bruinen ruin zzAccuraat"
van den heer J. de Boer te Ysbrechtum den
prijs te behalen, terwijl de premie ten deel
viel aan den bruinen ruin /Kroonprins” van
den heer H. Brandsma te Oosterend. De
eerste werd bereden door den eigenaar, bij
den tweeden fungeerde A. de Boer als pikeur.
De draverij was geheel volgens de eischen
des tijds. Voor alles was zorg gedragen ook
voor het wedden, een gevaarlijk vermaak,
waaraan helaas nog veel te velen meedoen.
Maar, men doet het nu eenmaal en ook nogal
veel. Aan de baan was een totalisator bij
wien men in djt opzicht terecht kon.
Aan weerszijden van den weg waren in het
land toeschouwers en het wil ons voorkomen,
dat wanneer men wederom een flinke draverij
houdt met dito prijzen er wel aardig bezoek
zal komen opdagen. Thans laat men de
risico door één persoon dragen, die gelukkig
ondernemingsgeest genoeg bezit om zich dit
te doen welgevallen.
Na de draverij begaven zich allen weder
stadwaarts en verspreidden zich over het ker
misterrein, waar het ook dezen dag weer
recht gezellig was en flink druk.
„Allerzielen.”
zzAllerzielen En op dezen dag, gewijd
aan de nagedachtenis‘der dooden, werd het
kindje begraven, achter op ’t kerkhof,
in ongewijde aarde. En de moeder, die
geen kruisje mocht zetten op het grafje,
nam een bloeiende roselaar, en plaatste die
op het grafheuveltje, opdat zij zou weten,
waar haar lieveling lag, om het hem te
kunnen wijzen, hem, haar man, als die terug
kwam van zee.
Wat was er een opschudding geweest om
dat kleine kindje. Op een stormachtigen
avond geboren in de eenvoudige pastorie
van een dorpje aan zee, had het ’t dorp al
in rep en roer gebracht. Wie was de
moeder
Hoe luidden daaromtrent de papieren, door
den wethouder opgevraagd.
Die moeder, van alles verlaten, ziek,
ellendig, uitgeput, opgenomen door een
braven geestelijke, die zijn huis openstelde
voor een hulpeloos mensch, een diep
gezonken mensch, zooals de geruchten zeiden,
maar een mensch, die ’n ziel te verliezen
had.
Daar was liefde in ’t hart van pastoor
Nansen, edele, ware menschenliefde, en
daarom, daarom alleen tartte hij de publieke
meening, daarom hield hij aan, terwijl hij
wist, dat er schorsing zou volgen, in die
liefde, die uit God is.
j.
Bolswardsche Courant
