Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1905.
44ste Jaargang.
No. 76
VerscJiijnt Donderdags en Zondags.
DONDERDAG 21 SEPTEMBER.
BINNENLAND.
Festiviteiten etc. in Friesland,
gelegenheid tot het maken van uitstapjes
per Fiets etc.
J
Stadsnieuws.
De Kinderwetten.
Aanbesteding Verfwerk.
VOOR
Afzonderlijke
heeft op het
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Branco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
leerling-
man dit
van den daarmee belast
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Bolsward zullen Donderdag 21 Sept
1905, ’s middags 12 uur, ten raadhuize
publiek aanbesteden
Het verfwerk aan het nieuwe
schoolgebouw aan de Hoogstraat.
28 Sept.2 Oct. Kermis te Joure.
Maandag 2 Oct. Concours hippique te
Joure.
’1
een ernstig ongeluk plaats gehad. Een leerling-
machinist, van de Noord-Friesche Locaal
Spoor, zon een machine aan een trein koppelen,
doch geraakte daarbij zoodanig tusschen de
butlers, dat hij onmiddellijk werd doodgedrukt.
Naar men ons meedeelt, is het aankoppelen
van wagens niet het werk van
machinisten, doch deed de jonge
thans ten gerieve
zijnden persoon.
Workum, 16 Sept. In korten tijd werd een
ouderpaar alhier in diepe rouw gedompeld.
Des morgens kwam hun drie-jarig, eenigst
dochtertje uit school, klagende over hoofdpijn.
De moeder dacht dat het spoedig beter zou
zijn, indien zij het kind eenigen tijd op bed
lag, doch... inplaats van beter, werd het
naderhand minder en is Vrijdagnacht alreeds
overleden.
De middelen van den geneesheer mochten
hier ook niet baten.
Arme ouders, die in zoo’n korten tijd hun
lief dochtertje moesten missen.
Een nieuwe vinding. De 23-jarige Elzinga
te Suameer,’ die een kunstig mechaniek, voor
stellende ,/Salomo’s eerste recht" gewrocht
heeft, heeft een nieuwe uitvinding gedaan,
’t Is een scheepje op rollen, dat recht in
den wind opgaat, waarbij van zeilen gebruik
gemaakt wordt. Hoe harder het waait, hoe
vlugger het vooruit gaat. E. deelde mede,
dat zijn vinding o.a. op lorries toe te passen
zou zijn. Voorloopig laat hij zijn schip niet
zien, om zijn geheim niet te verraden, daar
een en ander zeer eenvoudig is. Hij is in
onderhandeling met het octrooibureau te
Amsterdam.
Naar de A. R. Cl. verneemt, heeft
de Minister van Oorlog besloten den parade
pas bij het leger af te schaden.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver-,
volgens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Eerstdaags zullen in Nederland worden
ingevoerd een drietal wetten, die bekend zijn
onder den naam van ,/Kinderwetten".
Deze drie wetten vormen één geheel en
dienen ter bescherming van het verwaarloosde
kind. Er is indertijd ook nog een vierde
ontwerp ingediend, dat handelde over den
rechtstoestandvan de natuurlijke kinderen
en het beruchte Napoleontisch verbod dat
onderzoek naar het vaderschap afschafte,
doch dit is blijven liggen en zal eerlang
wel aan de orde komen.
Van de drie bedoelde wetten behandelt
eene de belangrijke wijzigingen in de ouder
lijke macht en voogdij, waardoor de kinderen
aan ondeugdelijke invloeden kunnen ont
trokken en onder afdoende bescherming ge
steld worden.
Tot heden kan een vader, die zijn kind
verwaarloost en het laat opgroeien voor galg
en rad, bijna niet door den rechter worden
bereikt. Alleen als hij wegens bepaalde
schandelijke feiten wordt veroordeeld, kan hij
tijdelijk als straf uit de macht over zijn
kind worden ontzet.
De wet van 1901 kent nu de ontzetting,
niet als straf, maar als maatregel in ’t belang
van het kind. Zij kan gevraagd worden door
den anderen ouder (want de ouderlijke macht
berust gedurende het huwelijk bij beide
ouders, de vader oefent haar alleen uit), door
verwanten tot den vierden graad, door den
voogdijraad, waarover nader, en eindelijk
door het openbaar ministerie, den officier
van justitie. Natuurlijk heeft de wet een
omschrijving moeten geven van de gevallen,
waarin de ontzettiug kan plaats hebben,
maar deze omschrijving is zoo ruim genomen,
dat des rechters handen niet al te zeer ge
bonden zijn door de doode letter. Misbruik
van macht, grove verwaarloozing der opvoe
ding, slecht levensgedrag, en veroordeeling
wegens eenige strafbare feiten in die ge
vallen mag de rechter de ouderlijke handen
van het kind afslaan en het voor goed,
d.w.z. tot aan zijne meerderjarigheid, aan
betere töevertrouwen. De kantonrechter zal,
zijn beide ouders ontzet, een voogd moeten
benoemen. Is er geen vereeniging die zich
liet kind wil aantrekken, dan moet de kanton-
Donderdag 21 Sept. Ringfietsen te Blauw
huis. Kaatspartij te Grouw.
Maandag 25 Sept. Bezoek van H. M.
Koningin Wilhelmina en den Prins-Gemaal
van circa 13 uur aan Bolsward. Bezich
tiging om l1/^ uur van de St. Martini-kerk
en daarna van „Hollandia”. Groote kaats
partij te Bolsward, waarbij als koningsprijs
een groote zilveren medaille door H. M. de
Koningin uitgeloofd is. ’s Avonds illuminatie
en projectie van lichtbeelden in de openlucht
aldaar. Omstreeks 4 uur officieels ontvangst
te Leeuwarden. Te 7 uur diner ten stad-
huize aangeboden door de Staten van Friesland.
Wielerwedstrijden te Leeuwarden.
Dinsdag 26 Sept. H.H. M.M. te Leeu
warden. Bezoek om circa 10 uur aan het
Friesch Museum, in de Koningstraat, de
coöp. stoom-zuivelfabriek en de tentoonstelling
von Fnesoho i*) Dq. -
vanger ZAL ZIJN GESLOTEN, en de
GEMEENTE-SECRETARIE ZAL ZIJN GE
SLOTEN vanaf ’s middags 12 uur.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
C. J. van der VEEN.
De Secretaris,
K. H. LAAGLAND.
rechter een keuze doen en zijn eenig wapen
daarbij is, dat niemand een opgedragen voogdij
mag weigeren, wanneer men niet een geldige
reden van verschooning heeft.
De voornaamste van die redenen is, dat er
bloedverwanten in het arrondissement zijn,
die de voogdij kunnen waarnemen.
De ontzette ouders moeten natuurlijk bij
dragen doen in de kosten van onderhoud en
opvoeding der kinderen, of liever die komen
geheel te hunnen laste. Reeds gedurende het
onderzoek kan de rechtbank de kinderen aan
den voogdijraad toevertrouwen. En deze is
het ook, die later zorgt, dat de uitkeering
der ouders voor hunner kinderen nooddruft
prompt en regelmatig binnen komt. Straf
is hier de hand van ThemisGeheel buiten
gewone rechtsmiddelen kent zij den voogdij
raad in dezen toeheeft de kantonrechter
eerst de wekelijksche uitkeering vastgesteld,
dan kan Op staanden voet tot de executie
van des ouders goederen worden overgegaan.
Is de ouder ergens in een bezoldigde be
trekking, op een simpele kennisgeving van
den raad is de werkgever verplicht aan den
voogdijraad van het door den ouder verdiende
loon de uitkeering te betalen, des noods tot
het volle bedrag van het verdiende loon.
Alleen door geheel veranderde omstandig
heden kan de uitkeering verminderd worden.
En het eenige lichtpunt voor den ouder is,
als hij beter wordt of is geworden, de voor
hem bestaande mogelijkheid om in de macht
over zijn kinderen, na een zeer nauwkeurig
onderzoek, te worden hersteld.
Geheel iets anders dan de ontzetting is
de ontheffing van de ouderlijke macht. Reeds
de naam duidt aan, dat hier iets anders,
iets den ouders minder onwaardigs wordt
bedoeld. Er kunnen inderdaad gevallen zijn,
waarin het den ouders niet aan goeden wil
en bedoeling ontbreekt, maar het hun noch-
- thans onmogelijk is voor hun kinderen te
zorgen gelijk het behoort. Men zou zeggen,
dat dan dergelijke goedmeenende maar zwakke
lieden wel geheel vrijwillig hun kinderen aan
sterkeren en beteren konden toevertrouwen.
Volkomen waar. Doch het gevaar bestond
dan juist weer hierin, dat de helderziendheid
van deze ouders in wat het belang der kin
deren medebracht, later plaats maakte, vooral
als de kinderen grooter waren, voor nog
scherperen kijk op hun, der ouderen, eigen
belang, en dan stond weer de opvoeder
machteloos. Daarom heeft men in de wet
de ontheffing gebracht, een maatregel om
met toestemming der ouders ze]ven, hun
voorgoed de macht te ontnemen. Op eigen
houtje kunnen de ouders dit echter niet doen.
De eisch tot ontheffing moet uitgaan van
voogdijraad of openbaar ministerie, en deze
lichamen hebben dus over de wenschelijkheid
in elk afzonderlijk geval hun woordje te
spreken. De ouder echter moet het goed
vindende ontheffing neemt nooit het karak
ter van ontzetting aan. Bovendien vindt de
wet het wenschelijk, al schrijft zij het niet
gebiedend voor, dat tegelijk wordt aange
wezen, wie de zorg voor de kinderen op
zich zal nemen. Ook hier opent zich een
ruim arbeidsveld voor vereenigingen. En ook
gewone private personen zullen langs dezen
weg kunnen komen tot een soort aanneming
van andermans kind, adoptie, die volgens
de oude wet gewoonweg onmogelijk was.
Een nieuwe instelling der wet, waarvan
we reeds herhaalde malen melding maakten,
is de voogdijraad, een in ieder arrondisse
ment, een college van respektabele menschen,
dat een soort van oppertoezicht zal voeren
over alle zakpn die minderjarigen betreffen.
Deze raad kan ontheffing en ontzetting vra
gen, de kinderen kunnen hem voorloopig
worden toevertrouwd, hij oefent toezicht uit
op de gestichten-voogdij. Zelf-voogd ij heeft
de raad nooit. Maar door zijn vele kontro-
leerende bevoegdheden, ook in het straf
rechtelijk gedeelte, kan de -raad zich maken
tot het meest op den voorgrond tredende
element in de nieuwe regeling, tot den
kampioen voor onnoozele kindertjes in den
waren zin des woords.
Ook de voogdij door vereenigingen, wees
huizen enz.gevoerd, is beter geregeld. Tot
dusver stond daar alles met de macht over
de kinderen op losse schroeven. Wel kende
de wet den gestichten voogdij toe, maar men
nam aan, dat die, als het ware subsidiaire
voogdij, wederom week voor den wil van den
eigenlijken voogd.
Kimswerd, 17 Sept. Gisterenavond had
alhier de vijf-jaarlijksche verhuring plaats,
van de z.g. kerke- en armenlanden. De animo
was groot. Vele gegadigden en belangstel
lenden waren tegenwoordig en zorgden er
voor (zoo te verwachten was) dat de huursom
gemiddeld weer 25 °/0 hooger werd dan voor
de vijf vorige jaren. Een perceel klom 50 °/q
en werd 45 maal verhoogd. De weilanden
bleven vrij wel op dezelfde hoogte. Het
hoogste bod voor bouwland was f 56 per
pondemaat, voor weiland f 40 p. p.
Wonseradeel, 18 Sept. Met het bieten-
rooien is alhier een begin gemaakt. De knol
belooft een overvloedige opbrengst, evenals
de aardappel. Ook het vlas was flink in
prijs, zoodat onze bouwboeren dit jaar profi-
teeren ondanks de zomerdroogte. Men ont
waart echter ziekte onder de aardappels, doch
de overvloedige oogst maakt veel goed.
Hem. Oldeph. en Nw., 18 Sept. Wie
goede zaken maken, dat zijn de lantaarn-
verkoopers tegenwoordig. Overal in galanterie
ën blikwinkels, in werkplaatsen van wagen
makers enz. zijn de artikelen uitgestald, die
er moeten zijn, nu de Provinciale verordening
licht voorschrijft op donkere avonden. En
de koopers komen de een na den ander
wie wil er tusschen, om Ti uitgaaf van een
paar kwartjes En men komt er tusschen,
als men niet oplet de politie heeft lang
genoeg gewaarschuwd, ieder kan het weten
Op mogelijk oponthoud moet ook gerekend
worden. Iemand op ’n naburig dorp, die
uitreed met het stellige voornemen op licht-
dag weer thuis te zijn, kreeg verlet en...
proces-verbaal toen hij reed de lantaarn
of liever ’t licht ontbrak aan ’t rijtuig.
Voor de kaarsenfabrieken is ’t voorschrift
ook 'n meeloopertje. Kaarsen zijn nu op elk
dorpje verkrijgbaarvroeger moest men ze
expres bestellen. v
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 19 Sept. Hedenmorgen werden
hier gearresteerd en hedenmiddag reeds naar
Leeuwarden opgezonden twee knechts van de
firma Z., W. L. en A. V., verdacht van
diefstal van koloniale waren.
Zaterdagavond j.l. stalen 2 jongens,
die eerstdaags met hun ouders naar ’t verre
Westen vertrekken, uit een voddenkar bij
het pakhuis van de firma Kuijt 10. kilo
wollen vodden, die voor een deel te gelde
werden gemaakt, voor een ander deel haar
weg vonden over de schutting van een
slager alhier. t
Heden Dinsdagmiddag 3 uur had op
de Marktstraat alhier de keuring plaats van
paarden en chaisen van de deelnemers uit
deze environs aan de a.s. Dinsdag te Leeu
warden te houden ringrijderij, ter gelegenheid
van het bezoek van H. M. de Koningin aan
die stad.
Van de 8 opgekomenen werden 7 goed
gekeurd.
Gisteren ongeveer uur
emplacement van de 8. S. te Leeuwarden
M. E. T. O.
Zondag j.l. was vanwege de kaatclub
M. E. T. O. een wedstrijd uitgeschreven van
donateurs, kunstlievende- en werkende leden.
Zes-en-dertig kaatsers hadden zich hiervoor
opgegeven, die bij loting verdeeld werden
in twaalf parturen.
’t Weer was uitgezocht voor een kaats
partij, en niet gelijk M. E. T. O. dat ge
woonlijk heeft. Geen regen, geen wind, wat
kan men voor een kaatspartij meer verlangen.
Bovendien twaalf partuur van de beste
kaatsers, dus wel een reden om toeschouwers
te lokken. Toch viel er over het bezoek niet
te roemen, wat zeer jammer was, prachtige
partijen werden gespeeld en na menigen
vinnigen kamp mocht het aan Tj. Kooistra,
D. v. d. Meulen en H. Plantinga gelukken
den prijs te behalen. De premie viel ten
deel aan 0. de Jong, R. Nota en H. Flier-
man en de 2de premie verwierven J. van
Spanning, A. Broekstra en 8. de Groes.
’s Avonds deelde de voorzitter bij den heer
Meijer de prijzen uit in tegenwoordigheid
van een veertiental leden met de prijswin-
ners en bestuur.
’t Is te hopen, dat het volgend jaar
M. E. T. O. een beetje meer belangstelling
mag ondervinden van de ingezetenen dezer
stad, die zoogenaamd groote liefhebbers zijn
van het aloude, edele balspel. Zij, die slechts
twee of hoogstens driemaal bij buitengewone
gelegenheden van hunne toegenegenheid blijk
geven, zijn de ware liefhebbers niet en dat
wel wijl er eiken Zondag gelegenheid is
mooie partijen te aanschouwen op het oefen
terrein van M. E. T. O. Ingezetenen van
Bolsward, wordt allen lid dezer vereeffiiging
en moedigt de kaatsers aan door hun spel
min of meer geregeld gade te slaan.
Te water.
Zondagmiddag viel aan de KI. Dijlakker
een jongetje van ongeveer vier jaar te water.
Spelen op een hoop los zand was oorzaak
van dit ongeval. Het knaapje bekwam door
zijn val eenige blessuren aan het hoofd, die,
nadat hij uit het water gehaald was door den
heer Beekhuis verbonden werden. Vroolijk
en opgewekt speelt hij thans weer met zijn
andere makkertjes, doch een kleine onder
scheiding draagt hij nog, zijn hoofd zitn.l.
nog geheel in windsels.
Nu echter worden de kinderen door den
rechter aan de vereeniging of stichting toe
vertrouwd, de laatste worden dus wettig
voogd. Daarbij is het toezicht over hen ge
regeld geworden. De toeziende voogd blijft
in zijn ambt, hij mag eens per week het
kind bezoeken. De voogdijraad en de qfficier
van justitie hebben ten allen tijde vrijen
toegang. Als het gesticht niet zuiver is,
moeten velen ziende blind zijn, zal het niet
aan den dag komen.
Ten slotteook de vrouw is op dit gebied,
waarop zij zoo volkomen thuis behoort, beter
gekend. Zij kan voogdes worden, ook over
andere dan haar eigen kinderen. Zij zal in
de verhooren van bloedverwanten stem in
het kapittel mogen hebben. Het is waar, dat
een gehuwde vrouw niet anders een voogdij
zal kunnen aanvaarden, dan met machtiging
van haren man.
Ziehier, in grove trekken het belangrijkste
der nieuw'e regeling. Slechts zij nog ver
meld, dat de minderjarigheid na de invoering
der wetten met 21-jarigen leeftijd ophoudt
en dat dus binnenkort heel wat onmondigen
in Nederland mondig zullen worden.
Friesche Courant.
Lolswardsclie Courant
■BK'
7 -BH.,
J
