Bolsward en Wonseradeel.
Kieuws- en Advertentieblad
1905.
No. 78
44ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
DONDERDAG 28 SEPTEMBER.
Gezoek van het Koninklijk
Echtpaar aan Friesland.
VOOR
Afzonderlijke
I
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
'A
regen en wind gaan
de beiaards-stemmen,
restauratie. De Burgemeester en de Archi
varis wijzen haar met zekeren trots op die
herinneringen uit Bolswards grootsten bloeitijd.
Nadat eenige ververschingen waren aan
geboden, was het tijd geworden het bezoek
te brengen aan de Groote Kerk. De hof-
rijtuigen waren inmiddels vóór gekomen.
Alweer uitbundig gejuich toen de Koningin
naar buiten trad. Luisterrijke stoet het
Koninklijk rijtuig, bespannen a la Daumont,
vooraf gegaan door een landauer waarin de
Commissaris der Koningin met den Burge
meester zaten.
Ter weerszijden der portieren reden de
adjudanten van de Koningin en Prins Hen
drik. En de dames van ’t gevolg (ook in
het Friesch) en de dignitarissen namen plaats
in drie volgrijtuigen. Voorop en achteraan
maréchaussees te paard, voorwaarts naar
de Groote Kerk. Hier werd de hooge be
zoekster ontvangen door H.H. Kerkvoogden
en de oudste predikant, dr. Niemeijer. Weezen
zongen bij het binnenkomen een lied, woorden
van den heer J. R. A. Donker, muziek van
den Heer B. de Vries.
Met belangstelling bezichtigden de Koningin
dit trotsche Kerkgebouw met zijn fraaien
preekstoel en een zoo interessant museum.
Een groote voldoening is het voor schrijver,
dezes, dat een der eerste heeren van het
gevolg een reeds voor lang door Ws. geuiten
wensch uitsprak om van dit museum een
kapel te maken. Alles kwam dan beter tot
zijn recht. En dan de Codex, tijdens den
beeldenstorm uit dezelfde kerk gered voor
vernieling, nu bewaard op het Stadhuis op
een antieken lezenaar voor het oude stomme
orgel. Dan zou Teen karakteristiek geheel zijn.
Het «scheen dat de tijd ontbrak om gevolg
te geven aan het plan het schoone orgel
eenige minuten te laten bespelen door onzen
zoo bekwamen organist.
Jammer dat dit niet ging zooals men T
zoo graag had gewild. En na een aardig
woordje tot de weezen en een dank voor
hetgeen was beziezz ging het naar zzHollandia”.
Weer zette de hofstoet zich in beweging.
Daar klinkt van den toren der Groote
Kerk de eerste klokkentoon. En op dat sein
beginnen al de klokken, op die ééne na die
reeds eene eeuw zwijgt, te beieren. Harmonisch
klinkt dat septet. En een half uur lang
mengen zich al die klokkentonen dooreen,
feestelijk doortrillend de donkere lucht. En
de booze geesten van
op de vlucht van
T wordt beter weer.
Half acht. zzNun
Zoo klinkt het van den 2den torentrans. Het
Stedelijk Muziekkorps zet in met het eerste
nommer der koraalmuziek .op den toren. En
de muzikanten daar in de hoogte zien naar
beneden op straat en plein, waar zich velen
ophouden om te luisteren... zzHec Dies”,
zzdat is de dag”, zoo klonk het al weer,
en na den danktoon volgen de volksliederen
besloten met het populaire zzHeitelan”.
Nu gaat het Bestuur der Kaatsvereeniging
met het vaandel der club in optocht naar
het kaatsveld, waar heden de uitgestelde
wedstrijd wordt gehouden, en zal gekampt
worden om den Koninginneprijs de groote
zilveren medaille (plaquette) van H. M. de
Koningin.
En nu zzümzug” volgens papa Hansché,
marsch door de stad door het Stadskoor
en het Stedelijk Muziekkorps van Harlingen.
Geen straatje wordt overgeslagen, en al
maar door klinken de opgewekte marschen,
stemmend tot feestvreugde.
Het wordt later, de straten vullen zich
met eigen en vreemd. De drukte concentreert
zich om en bij ’t Stadhuis.
De tijd nadert dat de Koningin zal aan
komen. Maréchaussee te paard begint terrein
af te zetten. Hooge oomes in uniform of
galacostuum, verschijnen op het appèl.
Half één vroolijke muziek ons muziek
korps arriveert met de heden populair geworden
Bilse marsch zzMit Bomben und Granaten”.
En nu wachten. De stadstimmerman zit
boven op den toren, om sein te geven als
de Koninklijke tram de grens der gemeente
passeert.
Wachten al maar wachten. Commissie
leden discuteeren drukwat duurt het lang.
En dan weer gaan veler oogen naar omhoog
als om te vragen: vriend Pieter, ziet gij nog
niets komen?
Eindelijk daar zwaait het vlaggetje
daar boven op den trans, rrrrt zoo rof
felen de tamboers, bom-bam galmen de
klokken zenuwachtig gaan veler vingers
langs knoop en das. Zit alles correct?
Daar klinkt vanaf dè Sneekerpoort een
zwak geruisch, dat sterker wordt, a] sterker.
De tram komt aanrollen. En de honderden
schootkinderen en haie opgesteld langs de’
rails, wuiven met hunne vlagjes, Wilhelmus
wordt geblazen..de tram houdt stil. Goud-
gegaloneerde hooge personages stappen haastig
uit, de Burgemeester staat op het plankier,
buigt.daar is de Koningin, en
wat lieve verrassing: in Friesch Costuum.
Daverend klinkt het gejuich, T publiek,
even stil door de groote verrassing de Lands-
vorstinne zzin T Fryse” te zien, jubelt het
uit. Hoeden zwaaien, handen en zakdoeken
wuiven... daar staat Zij op het bordes, de
Hooge vrouwe. En als Zij links en rechts
groet en met een lief lachje al die hulde in
ontvangst neemt, is er menigeen die toevallig
een stofje in het oog krijgt, en menig gezicht
ziet ernstig, menig oog richt zich vol aan
doening naar die tengere verschijning op de
vierschaar.
Mooi tableau al die schitterende uni
formen, zwaar van goud, die wiegende veder
bossen op steek en colback, en daar in
het midden zzde Bloem van Nederland” in
die eenvoudige landsdracht, aan de zijde van
Haar Gemaal.
Inmiddels heeft Mej. G. v. d. Veen den
Koningin een bouquet aangeboden.
Op de Raadszaal wordt de Gemeenteraad
aan de Hooge gasten voorgesteld. Minzaam
onderhoudt de Koningin zich met elk der
leden, informeerende naar enkele bijzonder
heden, waarna de Burgemeester een hartelijk
woord tot de Koninklijke gasten sprak, waarop
H. M. antwoordde.
In de Vroedmanskamer worden de Koningin
enkele belangrijke stukken uit het archief
getoond, o.a. de bekende oorkonde van Keizer
Karel V, het stuk met de handteekening
van Al va, en de u eerste steen” gelegd aan
het gebouw, - gevonden bij de laatste
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
De reinheid van alles is zelfs spreekwoorde
lijk geworden.
En waar de Prins-Gemaal zijn bijzonderen
wensch te kennen had gegeven kennis te
maken met zzHollandia", is dit een verblij
dend teeken, dat Hij zich interesseert voor
het hoofdzakelijke in onze provincie zzde
zuivelbereiding".
Ook voor de Koningin bestaat een klokje
van gehoorzaamheid. T Was hooge tijd ge
worden om te vertrekken. Onder de tonen
van het muziekkorps verliet de stoet de ter
reinen der fabriek, met zich meenemende een
hoogen indruk der industrie, daar beoefend.
Als een souvenir aan het bezoek zal der
Koningin en Haar Gemaal door de vennoot
schap worden aangeboden een groote porte
feuille van naturel zwijnsleer, in nieuwen stijl
gestempeld, en voorzien van in goud ge
stempelde opdracht, waarboven een konings
kroon, van binnen met mooie zijde gevoerd,
inhoudende 16 photo’s der fabriek te Bolsward,
opnamen van den photograaf Slaterus te
Leeuwarden.
Deze portefeuille wordt vervaardigd in de
werkplaats van den heer C. B. Bretschneider
te Leeuwarden.
Voorloopig ontving H. M. nu twee kleine
etui’s met photo’s, met gestempelde op
dracht, ook werkstukken van gezegden heer
Bretschneider.
In draf ging het nu terug naar T stad
huis, nog eenige minuten werd daar vertoefd,
en toen moest er afscheid genomen worden.
Maar eerst nog verscheen Zij op T bordes
en keek nog eens rond, als ware T om een
indruk mee te nemen van de vriendelijke
landsstad, die Haar zoo hartelijk had ont
vangen en zoo graag de Koningin nog- wat
binnen haar muren zou houden.
En toen brak de jubel los, luid klonk
het van verre af aan de kreetleve de
Koningin. En koudbloedigen voelden zich
verwarmd door de gratie die uitging van die
tengere vrouwenfiguur, daar op de vierschaar,
en versterkten met hun geroep het groote
koor der in vervoering geraakte Friezen.
En het Stedelijk Muziekkorps speelde der
Koninklijke Friesinue het „Fryse bloet” toe.
En het klonk en daverde van „Wijnberg”
tot „Neuf” ter eere van Haar die door Haar
verschijnen in de kleederdracht der oude
Stanfriesen, dat Zij hoog stelde de „aide
eare fen de Fryske groun”.
Es ist bestimmt... man muss scheiden,
vom Liebstes was man hat”.
De tram rolde heen langs zijn ijzeren
baan, en het publiek vormde onbewust een
eerewacht van duizenden menschen, die
der Landsvrouwe uitgeleide deed tot de poort
der stad.
De Burgemeester geleidde der Koningin
tot aan de grens der gemeente, en keerde
ten Stadhuize terug met de Koninklijke
boodschap aan de ingezetenen, dat H. M.
en haar Gemaal ten zeerste dankbaar waren
voor de warme ontvangst Hen bereid.
En toen es war dagewesen.
Had men H.M. noode zien heengaan
nu het afscheid voorbij was, werd het feest
voortgezet, en ontdaan van het officieele kwam
nu weer de oud-Bolserter zin voor fuiven
aan T licht. Hja wieren los, de ljue.
De. beide muziekkorpsen hielden den geest
er in door opgewekte muziek, op de tenten
bij „Wijnberg” en kaatsterrein.
Van kaatsen gesproken. De wedstrijd, onder
broken door de komst der Koningin, werd
na Haar vertrek voortgezet. Bij de laatste
partij was nog al veel publiek aanwezig. De
prijs werd gewonnen door T. W. Kooistra,
Dokkum, P. Hovinga, Marssum en C. Werk
hoven, Witmarsum; le premie S. A. Kooistra,
Witmarsum, H. v. d. Heide, Franeker en
M. Helfrich, Kimswerd; 2e premie Johs.
Struiksma, Wommels, R. Ozinga en K.
Okkinga, Wijnaldum.
De Koninginne-prijs, eene groote zilveren
medaille, werd toegekend aan den Koning
der partij, waartoe door keurmeesters met
algemeene stemmen werd uitgeroepen C.
Werkhoven van Witmarsum.
Half zeven ongeveer zette zich de licht-
stoet in beweging. Eenig mooi gezicht, al
die in het wit gedoste meisjes, die flinke
jongens, allen scholieren, netjes rij op rij
marcheerend, elk een lichtende ballon dragende.
Langzaam bewoog zich deze stoet door de
straten, voorafgegaan door de feestcommissie,
begeleid door de beide muziekkorpsen.
danket alle Gott”.
T Was in Juni 1892. Friesland vierde
feest. Immers onze jonge Koningin
Wilhelmina zzwier ut fen hüs bij ueses”. En
de hoofdstad van T gewest had zich in
feestkleedij gestoken, om zzdy Ijeave, lytse
Keninginne mei hjar Mem" zoo goed mogelijk
te ontvangen. Drie volle dagen duurde het
Hoog bezoek, en in dien tijd veroverde
Willemyntjezich stormenderhand een plaatsje
in T hart van velen.
ZZU onzen groet," zoo zongen bij de aubade
honderden kinderen. ZZU onzen groet" zoo
klonk het na eene spanne tijd over de
gansche stad, ZZU onzen groet" zoo zong
kort daarna z/heale Fryslan." En de klokken
van Oldehoof zongen in diepe tonen, zoodat
het uren fier trilde in T roun "U onzen
groet."
Het meisje werd vrouw, de tijd kwam
dat de koninklijke Moeder den scepter zzdien
zij zoo lang voor ’t kind had bewaard,"
zooals Spoel’s mooi lied zegt, terugga/ aan
haar, die nu zelf de plaats van zzeerste vrouw”
van Nederland zou innemen.
En was men dankbaar gestemd tegen
over de moeder, die haar kind zorgzaam had
opgevoed, wetende dat Haar een zware
taak wachtte met vreugde begroette het
volk zijne jonge Koninginne, en T luisterde
met eerbied naar het zzIk zweer trouw aan
T Vaderland", uitgesproken op den dag der
kroning.
En dertien jaren zijn vervlogen,
nu komt andermaal Wilhelmina op Frieschen
grond, nu aan de zijde van haar doorluchtigen
Gemaal.
En weer klinkt het: ZZU onzen groet”.
En a] zwijgen de Oldehoofster klokken
ditmaal, toch „klinkt en davert het fier in
T roun” U onzen groet.
En de steden die de eer zullen genieten van
korter of langer verblijf binnen hare muren
van het vorstenpaar, wedijveren met elkaar
wie zich T meest behagelijk aan de oogen
der lands-vorstinne zal voordoen. En Bolsward,
èn Leeuwarden èn Harlingen, alle 3 wachten
zij in gala op de komst der Hooge Bezoekers.
Vooral Bolsward stelt dit bezoek op hoogen
prijs. T Is lang geleden, jaren lang, sinds
een Oranjevorst binnen hare muren vertoefde.
In 1873 was Willem III voor T laatst hier,
op zijne doorreis van Leeuwarden naar Sneek.
En vooral gaan we er prat op dat de
Koningin het eerst bij ons komt. Ja, dat
oude typische stadje, waarvan de vertegen
woordiger van het HandelMad ons dezer
dagen vertelde, dat hij T betreurde dat het
niet meer bekend en bezocht werd, dat oude
stadje, eens het machtige „Bolsward”, Hanze
stad door Karei de Vijfde gerechtigd om den
dubbelen adelaar in zijn wapen te voeren,
wedijvert met de beide zustersteden wie de
Koningin het waardigst zal ontvangen.
Een aantal personen van allerlei richting
werd door den Burgemeester uitgenoodigd
een feest-comité te vormen. En de sub-com-
missies togen aan den arbeid elk op eigen
terrein. Op de beurs van de ingezetenen en
der gestichten werd een aanval gedaan. En
kapitaal en arbeid aldus vereenigd, togen aan
T werk, en zoo steekt op ’t oogenblik Bols
ward in een habit, waarin T zich mag laten
zien. Wij wijzen op de beide eerebogen aan
Sneeker- en Harlingerpoort, op de ver
lichting en versiering van markten en straten,
op de meer en minder groote particuliere
en buurtversieringen, waarlijk, T kan
bezien lijden.
Zondag was het al druk, zeer druk. Van
buiten de stad kwamen velen reeds een kijkje
nemen En toen opende het Stedelijk muziek
korps de feestelijkheden met een concert in
de muziektent op het plein.
Het was geheel buiten T programma om,
haastig opgekomen, maar dat men dit
apprecieerde, bewees het talrijke publiek en
de ongewone stilte.
zzNun danket alle Gott”, dat was de slot
som der muziek; en rustig ging men huis
waarts, hopende op mooi weer voor morgen.
Maar maar die barometer!
Maandagmorgen zeven uur. Donkere lucht,
barometerstand niet beter geworden. Wat
aal dat worden?
Eu langs den weg dien de Koningin reed,
stond het vol- menschen, en dat wuifde en
zzhoerahde" steeds crescendo.
Langs de Koemarkt hadden zich opgesteld
de 4 werklieden-vereenigingen.
De vaandels maakten het saluut, zou
Wilhelmina toen niet even hebben terugge
dacht aan dat kunstige vaandelzwaaien in
Brabant, een paar jaren geleden tijdens haar
bezoek aan die provincie.
Minzaam groette de Koningin die ver-
eenigingsteekens.
zzHollandia" is bereikt. Het muziekkorps
der fabriek begroet het Hoog Gezelschap
met een volkslied.
Fraai is de fabriek versierd. Groen en
bloemen tooien het front.
Zoodra de rijtuigen binnen het hek zijn,
wordt alles stop gezet.
Van een der schaftlocalen was een salon
gemaakt, waarin de Koningin werd ontvangen.
Door bekwame hand smaakvol gedecoreerd,
lucratief ingericht, maakt deze zaal een
waarlijk vorstelijke figuur.
De heer C. fi. Hummelinck, directeur der
fabrieken Z/Hollandia", stelde nu aan H. M.
voor de commissarissen der maatschappij,
enkele dames, alsook den heer Witte, chef
van deze fabriek.
Hij sprak der Koningin toe. Vertelde
Haar hoe het bezoek aan deze inrichting
door allen die bij haar geïnteresseerd zijn,
op hoogen prijs wordt gesteld. De fabriek is
op den wensch der Koningin in volle actie.
T Gansche personeel is aan den arbeid,
opdat Uwe Majesteit een voorstelling zal
kunnen maken van al hetgeen hier wordt
verricht.
Nu ving de tocht door de gebouwen aan.
en werden alle machines weer in beweging gezet?.
Der belangstellende Bezoekster werd het
bedrijf in zijn geheelen om vang getoond,
bezichtigd de verschillende afdeelingen, ieder
met zijn eigenaardige bestemming, met zekeren
trots gewezen op de keurig ingerichte ma
chinekamer.
Met belangstelling nam H. M. alles in
oogenschouw. T Is dan ook waarlijk een
interessant iets, door deskundigen zoo een
aan alle eischen voldoende inrichting, te
zien en hooren expliceeren. T Is immers
bekend, zelfs buiten de grenzen dat de
Hollandia-fabrieken uitmunten in alles..
E
Bolswardsche Courant
1
