Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 84.
1905.
44ste Jaargang.
DONDERDAG 19 OCTOBER.
BINNENLAND.
Uit het Leven.
POKKEN.
F/
1 I
f
VOOR
Afzonderlijke
de agenda
Ütr. Nieuwsbl.
1
f 6322.—
- 5800.—
- 5650.—
- 5558.—
- 5400.—
- 4973.—
- 4910.—
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
café) mee-
een paar
In vroegere tijden behoorden de pokken
tot- de meest gevreesde ziekten. De sterfte
aan pokken was toen, naar verhouding,
grooter dan tegenwoordig die aan diphtheritis,
kinkhoest, mazelen en roodvonk te zamen.'
1796 stierven er in een deel van Duitsch-
Grootvader heeft z’n heele leven lang
hard gewerkt. Hij heeft spierwit haar, een
gezicht vol diepe rimpels, een erg gekromden
rug. Het leven is niet zacht en toegevend
voor hem geweest, nooit is hij gemakkelijk
geslaagd. Niettemin is hij gekomen waar
hij wilde wezen, de bezwaren en hinderpalen
die er Waren, heeft hij overwonnen. Het
vaderlijk erfdeel is onder zijn handen ge
stadig toegenomende eenvoudige boerderij
kreeg de afmetingen van een vorstelijk domein.
Met het woonhuis is het evenzoo gegaan
was het vroeger ongezellig en bekrompen,
thans is het gerieflijk en ruim.
Maar al die veranderingen hebben niet
de minste wijziging gebracht in grootvader’s
hart; dat is even eenvoudig gebleven als
vroeger. In een hoek van het groote huis,
te midden van al die gedaanteverwisselingen,
heeft hij voor zichzelf een onschendbaar en
onveranderlijk plekje afgezonderd dat is z ij n
kamer. Met een kort en bondig woord heeft
hij de architecten heengezonden, die hem
spraken van eischen der symmetrie, zoo ook
zijn zoons en kleinzoons met hun verfijnden
smaak en zijn aangetrouwde kinderen die uit
aanzienlijke kringen afkomstig zijn. Die allen
beweerden, dat in een goed gebouwd en wel-
ingericht huis alles indenzelfden stijl behoorde
te zijn.
Grootvader heeft hen laten praten. Hij
liet niets afdingen op zijn eerbied voor die
oude kamer, met haar oude meubelen, haar
oude portretten. Al die souvenirs uit vroegeren
tijd zijn daar verzameld. Daar is z’n liefste
om eens kalm uit te rusten, om te
en te mijmeren over den ouden
al die jaren van arbeid in gedachten
te doorleven...
W. Agema en
Het werk is
gegund.
Toen eenige lotelingen gisterenavond
een rij toertje langs onze straten maakten,
werd in de Krdizebroederstraat een onbeheerde
kar aangereden, met het gevolg dat de kar
zoodanig in onzachte aanraking met een der
groote spiegelruiten van het modemagazijn
„Het Hooghuis” kwam, dat de ruit werd
verbrijzeld.
Naar we vernemen was de groote spiegelruit
verzekerd en heeft de étalage weinig schade
land 65.220 personen aan; alleen in Pruisen
werd het getal pokkendooden in het begin
van de achttiende eeuw op 40.000 per jaar
geschat.
En als de ziekte het leven verschoonde,
richtte zij toch dikwijls blijvende schade aan.
Het aantal pokdaligen was destijds zoo
groot, dat een vrouw, die niet mottig was,
alleen daarom reeds voor een schoonheid
doorging. En erger nog velen verloren
bij de ziekte het gezicht of het gehoor.
Met mazelen heeft de ziekte dit gemeen,
dat men er hoogst zelden ten tweeden male
door wordt aangetast; het doormaken van
de ziekte geeft onvatbaarheid voor ’t vervolg.
Onze voorouders, er van overtuigd, dat
slechts zeer weinigen de pokken op den duur
konden ontloopen en dat de eenmaal aan
getasten een goede kans hadden om in het
vervolg gespaard te blijven, stuurden hun
kinderen wel eens tijdens goedaardige epide
mieën bij de zieken op bezoek, om de pokken
te „koopen.”
Hetzelfde doel werd beoogd en bereikt
met de zoogenaamde inopulatie; een kunst
bewerking, die lady Montagne te Konstan-
tinopel had leeren kennen, en die, op haar
aanraden, voor het eerst in 1721 in Engeland
werd toegepast. De Oostersche volken wisten
reeds lang, dat de pokziekte een veel minder
hevig verloop heeft, als zij opzettelijk door
de huid of neusslijmvies wordt ingevoerd,
en dat hij, die aldus de ziekte krijgt en door
staat, weinig kans heeft, op de natuurlijke
wijze te ^vorden besmet.
De methode leverde zulke goede resultaten,
dat zij door velen werd toegepastmaar er
was een groot bezwaar aan verbondende
aldus besmette was even aanstekelijk als
hij, die op de natuurlijke wijze ziek geworden
was. En al was hij zelf gebaat bij de kunst
bewerking, de-door hem besmetten profiteer
den daar niets van. De geïnoculeerden, die
zich dikwijls zoo weinig ziek gevoelden, dat
zij zich vrijelijk bewogen, leverden dus groot
gevaar op voor anderen en waren herhaal
delijk oorzaak van epidemieën. Van ver
schillende kanten werd dan ook verlangd,
dat het inoculeeren verboden zou worden.
Maar toen kwam Jenner met de vaccinatie,
die hij had leeren kennen door de boeren
in zijn omgeving. Deze wisten en het
was ook elders, bijv, in Holstein, bekend
dat zij, die bij het melken aan de handen
besmet waren met de pokken, welke wel
eens bij de koeien aan uiers gezien worden,
beschut waren tegen besmetting door men-
schenpokken. Jenner begreep van dit feit de
groote beteekenis, onderzocht het weten
schappelijk, maakte de methode voor aige-
meene toepassing geschikt en deed vervolgens
zijn best haar te propageeren.
Dat ging gemakkelijk; de mare, dat er
een middel bestond om het liefste, dat men
bezat, te bewaren voor dood of ellende, ging
als een stormwind over de wereld, en in
korten tijd was overal het inenten in gebruik
gekomen.
hoek Wip en
panden voor i
(men spreekt
zijn groot winkelhuis een confectiewinkel
te bouwen.
17 Oct. De Raad van Wijmbritsera-
deel heeft Zaterdag j.l. met 8 tegen 6 stemmen
besloten, de som f 15000 voor subsidie van
de tramlijn StavorenSneek te handhaven
en die niet, zooals door het D. B. was voor
gesteld met f 10.000 te verhoogen. De
voorstemmers verkeerden in de meening, dat
de tram er evengoed buiten de f 10.000
verhooging van Wijmbritseradeel' komt.
Naar wij uit betrouwbare bron vernemen,
zouden de voorstemmers met die meening
wel eens aardig bedrogen kunnen uitkomen.
plekje
peinzen
tijd, om
nog eens
Wat zal er worden van grootvader’s kamer,
als hij er eens niet meer zal zijn De
kleinzoons, die aan den ouden werker het
beste van wat zij zijn en het beste van wat
zij bezitten, te danken hebben zullen zij
daar nog eens gaan zitten als in een heilig
dom Of zal de kamer donker blijven,
eenzaam en verlaten, langzamerhand bedolven
onder het stof der vergetelheid, totdat op
zekeren dag een laatste poging in de richting
van de „eischen der symmetrie” haar geheel
en spoorloos doet verdwijnen, en haar inhoud
verjaagt, misschien wel naar den winkel van
den uitdrager?...
Arme, dierbare gedenkstukken, gewijde reli-
quieën der familie, getuigen uit den ouden
tijd, uit dagen van strijd, van eenvoud, van
armoede wellichtHoe verschillend wordt
gij soms door de menschen behandeld, over
eenkomstig hun eigen waarde. Sommigen
verachten en verbergen u. Als zij konden,
zouden zij u uitwisschen, gelijk men vuile
plekken wegveegt. Zij verbeelden zich, dat
men om groot te zijn en iets te beteekenen
zijn allereerste begin moet vergeten.
Alles wat er hen aan herinneren kan, dat
zij het vroeger minder hadden dan nu, grieft
en ergert hen. Zij schamen zich over hun
kindsheid, over hun ouderlijk huis, zij schamen
zich zelfs over hun ouden vader en moeder.
Gelukkig voor de eer en het welzijn der
menschheid zijn er ook nog, door wie de familie
herinneringen geëerbiedigd worden, naarmate
zij zei ven nederiger zijn. Zij beseffen, volgend
de inspraken van het trouwe hart, dat de
teedere eerbied jegens het verleden een der
reinste bronnen van onze kracht is, niet
alleen voor de personen in ’t bijzonder, maar
ook voor de maatschappij. Wee dengenen,
die hun verleden vergeten Zij bemerken
niet, dat zij schatten wegwerpen, dat zij zich
zelf verkleinen en vernietingen, door zich
te willen vergrooten. Het is hen, die zich
wel uit den oud vaderlijken bodem zouden
willen losrukken, onbekend, dat het met
den mensch gesteld is evenals met den boom
dat hem door de wortels toevloeien het sap
en zijn levenskracht
verzekerd
bekomen.
17 Oct. De eene confectiezaak na de
andere verrijst hier.
Thans heeft de manufacturier Wiebenga,
i Grootzand, 2 naastliggende
een vrij groote som gekocht,
van f 20.000) om daar met
van
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
alhier, wier plan het aanvankelijk was een
luchtgasfabriek in deze gemeente op te rich
ten, zullen er wellicht weder van afzien, ’t
Octrooi was reeds verleend, vergunning van
Wonseradeels gemeenteraad bekomen, doch
de oprichters zien bezwaar in den korten
termijn van steun (slechts tien jaar), door
de gemeente toegezegd. Ze hadden op dertig
jaar gehoopt.
Heerenveen, 16 Oct. Verleden week deel
den we mede, dat alhier een vrij groote
meubelmakerij zou worden opgericht. De
werkzaamheden zijn reeds aangevangen met
11 man. Thans vernemen we, dat er nog
een tweede zal komen, werkende met 14
man en wel in het voormalige Terbandster
tolhuis, dat tot dit doel aanmerkelijk zal
worden uitgebouwd. Het een met het ander
is een stuk nijverheid, dat van Joure naar
Heerenveen wordt verplaatst. Een gevolg er
van zal zijn een toenemende vraag naar
werkmanswoningen. Zou ’t ook voor Heeren
veen niet een zaak van belang zijn, dat eene
woningvereeniging werd opgericht? Als de
drie deelen van onze plaats het in dezen r’s
eens konden wordenEen plotseling toenemen
van de bevolking met verscheidene gezinnen
tegelijk, al nu te wachten staat, is een drang
te meer er toe.
Balk, 16 Oct. Ofschoon er veel trekwild
in de bosschen is, loopt ’t den Gaasterland-
schen vogelaars toch niet mee. Het ruwe
weder veroorzaakt veel schade aan het
materiaal en verhindert de geregelde uit
oefening der vangst. Geklaagd wordt ook
over het rooftuig, inzonderheid over de brutale
Vlaamsche gaaien, hier als houteksters bekend,
Vaak moeten deze vogels echter hun rooflust
met den dood betalen, daar ze zelf in de
strikken geraken. Een vogelaar ving de vorige
week niet minder dan 27 stuks.
Muizen geven ook weer blijk van hunne
ongewenschte tegenwoordigheid. Ze begeeren
de pitjes uit de besjes en bijten daartoe de
trosjes geheel af.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. Zaterdagnamiddag werd door B.
en W. dezer gemeente, ten Raadhuize, over
eenkomstig 37 van het bestek, aanbesteed
het verbouwen van het voormalig Stadswerk-
j aan de Koemarkt bij het
Lemmer, 17 Oct. De kap. Kofman met
de salonboot „Bolsward" van de Holl. Fries-
landlijn, om 12 uur gisteren avond van
Amsterdam vertrokken zijnde, bemerkte, toen
de boot in de Oranjesluizen lag te schutten,
dat inde voorkajuit een alleen reizend jongetje
van omstreeks 10 jaar oud lag te slapen.
De kapitein trachtte toen den knaap wakker
te maken, ten einde hem te vragen waar
hij naar toe moest, doch kon op zijn her
haalde vragen uit den slaapdronken jongen
geen ander antwoord krijgen, dan dat hij
naar Harlingen moest. Kofman besloot daarom
den jongen voorloopig maar mee naar hier
te nemen, daar het niet geraden was hem
midden in den nacht aan de Oranjesluizen
van boord te zetten. Hedenmorgen alhier
aankomende, bekende de knaap, na door
Kofman bedreigd te zijn, wanneer hij niet de
waarheid sprak, de politie te zullen halen,
dat hij van zijn ouders, die te Amsterdam
wonen, was weggeloopem om eens te gaan
reizen, en dat zijn vader August Voogd
heette en smidsbaas was. Kofman besloot
daarop, na hem een flinke boterham ver
strekt te hebben, den jongen weer mee terug
te nemen.
Witmarsum, 16 Oct, Gebr, Werkhoven
Workum, 13 Oct. Hedenavond had ten
huize van Joh. Boersma, de algemeene ver
gadering der vereeniging „Plaatselijk Belang”
alhier, plaats. De vergadering werd ten 8
ure geopend met een kort inleidend woord
van den Voorzitter, die een welkom toe riep
tot de aanwezige leden en den wénsch uit
sprak, dat ook deze vergadering moge bijdra
gen tot bloei voor onze burgerij.
Daarna werden door den Secretaris de notulen
der vorige algemeene vergadering voorgelezen
en een vrij nauwkeurig verslag van
de verrichte werkzaamheden in de bestuurs
vergaderingen. Daaruit konden wij hooren,
hoe ons bestuur een open oog heeft, waar
het de belangen der burgerij van onze stad
geldt, dit bleek o.a. dat het bestuur niet
stil had gezeten, inzake het stoppen der snel
treinen, de aansluiting voor Workum aan
het interlokaal-telephoonnet het aanbieden van
een verguld zilveren medaille aan de Friesche
Maatschappij van Landbouw afd. Workum,
de pogingen aangewend tot het verstrekken
van drinkwater, tijdens de droogte in den 1.1.
zomer, enz. enz.
Voorts werden de punten van de agenda
behandeld die stof gaven tot velerlei bespre
kingen en werden onderscheidene nuttige
wenken gegeven. Deze geanimeerde vergade
ring werd half elf met een woord van dank
door den Voorzitter gesloten.
Moge het de vereeniging „Plaatselijk Be
lang” gegeven worden, nog tot veel nut
werkzaam te zijn voor de plaats onzer in
woning.
Zevenwouden. Dat de vraag naar vette
varkens in Friesland tegenwoordig zeldzaam
groot is, kan het volgende bewijzen. Een
veehouder in de gemeente O. had 4 vette
varkens in het hok, die hij niet 'eerder
wenschte te verkoopen dan 12 Oct. Dagelijks
kreeg hij vóór dien datum bezoek van op-
koopers, die tegen elkander opboden, maar
de veehouder hield zich aan den bepaalden
datum. Nauwelijks had in den nacht van 11
op 12 Oct. de klok 12 uur geslagen, of er
werd op de deur van den veehouder, idie
reeds lang met zijn gezin te bed lag, geklopt.
Hij stond op, opende de deur en zag tot zijn
verbazing een der opkoopers voor zich staan.
Deze maakte er hem opmerkzaam op, dat
het 12 October was en bood nog f 5 per
stuk meer voor de varkens dan de andere
opkoopers hadden geboden. De veehouder
nam het bod aan, zoodat de koop gesloten
werd onder voorwaarde, dat de varkens den
volgenden dag zouden geleverd worden, waarop
de kooper vertrok en de veehouder zich weer
naar bed begaf, om het tegen zijn zin spoedig
weer te verlaten, want om 2 uur kwam er
een andere opkooper, die alle hoop had dat
hij de varkens zou krijgen, omdat hij zoo
vroeg was, doch het was te laat. De vee
houder ging nu maar niet weer naar bed, dat
ook maar goed was, want om 4 en 5 uur
kwamen er nog opkoopers, die natuurlijk
ook teleurgesteld werden.
Inbraak.
In den afgeloopen nacht is te Heemstede
op onderscheidene plaatsen getracht in te
breken. Een tweetal personen bracht eerst
een bezoek aan de villa „Zuiderhoek”, doch
daar de bewoner ontwaakte, hebben de in
brekers in der haast de vlucht genomen
zonder eenigen buit. Echter werd een dames-
schrijfbureau zoo goed als geheel vernield.
In de Kerklaan bij een winkelier werd in
gebroken en de geldlade met inhoud mee
genomen, bij een caféhouder aldaar werd een
glasruit verbrijzeld, doch de caféhouder werd
wakker, ten gevolge waarvan zij ook bier
hun slag niet konden slaan. De tapper meent
twee personen te hebben zien wegloopen.
Eindelijk werd ook bij Jan Koster, op den
Rijksstraatweg, ingebroken; door het inslaan
van een ruit is de deur geopend en de lade
met geld (ook hier was ’t in een
genomen, die gelukkig slechts
dubbeltjes bevatte.
Op het gebied van belasting betalen
voelen zich de meeste menschen verongelijkt.
Oin hen beter in te lichten zal de vereeni
ging „Aalten’s Belang” te Aalten een boekje
uitgeven en verspreiden, waarin alle aange-
slagenen in den hoofdelijken omslag met
hetgeen ze te betalen hebben, vermeld staan.
huis, staande
Zuidend alhier.
Ingeschreven werd door:
H. B. de Jong, Bolsward
H. F. Ringnalda, alhier
B. Velsink, alhier
H. Kampen, alhier
J. P. Kampman, alhier
P.'E. Wiersma, Schrans b. Leew.
B. van der Vliet, alhier
J. van der Veen, Augustinusga - 4899.
A. van der Zee, Echten - 4889.
A. Bronsema, alhier - 4892.
A. J. de Graaf en F. de Wolf, alh. - 4777.
A. Elzer, alhier - 4748.
G. Dijkstra, alh. - 3945.
aan de laagste inschrijvers
Bolswardsche Courant.
I
i
