Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
le kwaliteit ZoutevisC
Gezouten Schelvis^
No. 99.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
44ste Jaargang.
1905.
DE TELEPHOON
B
ZONDAG 10 DECEMBER.
ONTVANGEN:
Gezouten- en gemarioneerde HARI^
J. J. LEMSTlf
De toestand in Rusland.
VOOR
Afzonderlijke
begonnen.
Kan je
L
- L
..f
"ar
der post-
verkrijgen.
I
aan de orga-
de z/Zwarte Bende” en dat deze
en de Ukraine Jodenvervolgingen
aan de noodige
De reden is een ander, n.l.
en telegraafbeambten
Op St. Nicolaasavond waren te Doorn
eenige jongens aan het //Sinterklaas” spelen.
Midden onder het spel komt, met een Hinken
gang, een rijtuig, met twee paarden bespan
nen, aangereden; de jongens kunnen zich
allen redden... op één, een 14-jarigen knaap,
na, die door een der paarden op den grond
werd geworpen, zóó, dat de beide wielen van
het rijtuig over zijn onderlijf gingen. Hevig
kermende werd de jongen naar huis gedragen,
waar een dokter werd gehaald.
’t Geval is gelukkig niet zóó ernstig als
het zich eerst liet aanzien. Tegen den
koetsier werd proces-verbaal opgemaakt. De
koetsier moet geheel onschuldig aan het
geval zijn. T«lt
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents perJ3 maanden.
Eranco per post 95 Centaijl
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
direct van ’t
de handels-
man had de bokkepruik op en
is van honk gegaan, voor twee dagen zei
hij. Nu ben ik zoo alleen. Kan je van
avond wat bij mij komen?”
//Dezen avond, neen, dat gaat moeielijk,
dan heeft onze meid haar uitgaansavond, ’t
Spijt mij wel! Wij hebben het vandaag zeer
druk. Ik moet noodig even naar de keuken.”
//Ajuus dan, Bij U alles goed?”
//Heel wel, dank u, Ajuus!Rrrr...
rrrrt.”
En Dientje kon dien avond uitgaan, zonder
dat er een haan naar kraaide. Of de haan
er later ook van gekraaid heeft weet ik niet,
maar men ziet toch, hoe gemakkelijk het is
dat je de telephoon tot je beschikking hebt.
Vooral als ’t getal aangeslotenen wat toe
neemt, is het voor de conversatie en de
gezelligheid zeer bevorderlijk. Dat getal is
hier ter stede nog slechts zeer gering, maar
’t zal allengs wel toenemen; in Sneek zijn
naar wij hoorden, meer dan 100 aangesloten
en hier nog geen twee dozijn.
De telephoon wordt meer en meer een
artikel van behoefte. In Amerika is het dit
reeds en hier zal ’t slechts een kwestie van
enkele jaren zijn. De handel kan er al niet
meer buiten en weldra zal ’t tot den bon ton
bebooren, aan het interlokaal telephoonnet
verbonden te zijn.
De dagbladpers heeft reeds het bewijs
geleverd, hoe verre de telephoon de telegraaf
overtreft.
De groote redevoering die de heer Cham
berlain voor eenigen tijd in Birmingham
ly’xHjs-Coürant.'' ix
Io-
=P
AANBEVELEND, e’
Grootzand, BOLSWARD1’
b
Gebr. NlispelölDm Btljtf:
KASSIERS en COMMISSIONAl"
in EFFECTEN
Om 8,22 werd het eerste stuk copie gezet.
Het eerste, gedeelte van het telegrafisch
rapport kwam eerst om 9,23 aan.
Öm 10,5 eindigde Chamberlain zijn rede
voering.
Het avondblad kwam uit met een volledig
woordelijk verslag van de rede om 10,32.
Het laatste gedeelte van het telegrafisch
verslag kwam om 11,37 aan.
De electrofoon heeft dus de telegraaf ver
overwonnen.
Men zou
noemen,
totaal wegcijfert, maar dan i
in die kamer zeker dramatisch.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
uitroepen. Daarop riep een toornige stem:
z/Gooi dien kerel er uit.” Een paar dozijn
handen grepen den reporter aan tilden hem
op gaven hem over de hoofden der menschen
heen door en in minder dan geen tijd stond
hij op straat. Hij riep een cab aan en kwam
nog juist op tijd op zijn bureau.
Telegrammen kunnen nu
postkantoor per telephoon aan
kantoren worden overgebracht.
Ook met andere steden kan men van
huis uit spreken en hoewel dit berekend
wordt met 30 cent per 3 minuten, wat bij
eersten oogopslag nog al duur lijkt, is het
toch in werkelijkheid goedkooper dan de
telegraaf. In 3 minuten kan heel wat be
sproken worden en men heeft ook terstond
het antwoord. Het kleinste telegram met
antwoord betaald kost reeds 50 cent.
Wij meenen dan ook dat wij voor onze
plaats de nieuwe inrichting als een vooruit
gang ten bate van den handel kunnen be
schouwen. De spreekcel in ’t postkantoor
blijft voor de niet aangeslotenen evengoed
als tot nu toe beschikbaar, maar toch zij
die zich de uitgave getroostten, zullen ’t
zich niet beklagen en hun getal zal o.i.
gestadig toenemen. E.
8 December.
De berichten welke thans tot ons komen
zijn niet talrijk, hoewel ’t niet
stof ontbreekt.
de staking der post
en ambtenaren. Deze staking is er eene die
door de bevolking terdege wordt gemerkt, te
meer daar de stakenden zoo uitstekend ge
organiseerd zijn. De regeering dreigt met
ontslag etc. indien het werk niet wordt hervat,
doch het baat niet, van de 2000 stakers
verklaren zich 50 bereid het werk* weder op
te nemen.
Alles wat dan ook tot. ons komt is dat,
wat door correspondenten vernomen is van
reizigers, die uit Kief of welke andere plaats
kwamen.
Een Russisch professor in het staatsrecht
de Martens, wil nu probeeren of hij ook iets
kan doen om de staking te doen eindigen.
Hij vraagt welk juridisch of zedelijk recht
deze beambten hebben om te staken, of hun
optreden soms gemotiveerd wordt door ver
standige en redelijke gronden? Het antwoord
onzer revolutionairen en anarchisten, zoo
zegt hij, dat ken ik wel, want die zoeken
niet naar redelijke gronden, maar drijven
Rusland willens en wetens naar den afgrond.
Hij is overtuigd, dat het meerendeel der
beambten zulk een antwoord niet geven zal,
want het gezond verstand moet hun toch
zeggen, dat, als Rusland geschrapt is uit de
rij der beschaafde volken, het niet alleen
gedaan is met hun dienst, maar ook met
hun verdienste.
Professor de Martens ziet dus nog al hoog
bij Rusland op... als Rusland geschrapt is
uit de rij der beschaafde volken. Welzeker,
Rusland is nog al beschaafd, 't Is zeker een
teeken van beschaving dat slechts een klein
deel der bevolking voldoend onderwijs heeft
genoten, iets, wat, indien ’t zoover mocht
komen, de invoering van algemeen kiesrecht
belangrijk in den weg zal staan.
’t Is zeker een teeken van beschaving, dat
massa’s menschen, die door hun kennis nuttig
konden zijn voor de samenleving, hun leven
lang worden opgesloten of naar Siberië ver
bannen, omdat zij streven naar verwerke
lijking van dat idee, waarvoor iedereen
strijdt, naar vrijheid en zich daardoor in
woord of daad vergrepen aan den Czaar of
een ander hooggeplaatst persoon, ’t Is zeker
een teeken van beschaving, dat huisvaders
soms uit hunne gezinnen worden gesleurd,
gelijk dat weer geschied is bij den jongstleden
gehouden oorlog tegen Japan, om gebruikt
te worden als kanonnenvleesch, om daar in
de verte hun leven te laten en thuis weduwen
en weezen achter te laten. Dat is zeker
beschaafd, zoo was tenminste Rusland tot op
dit moment!
Och op dit punt heeft Rusland niets te
verliezen. Doch een teeken van beschaving
is wel, dat de arbeiders daar in staat zijn
organisaties te vormen, zoo krachtig dat
zelfs de macht der regeering daarvoor moet
onderdoen. De bewijzen hiervan zijn voor
handen.
het haast dramatisch kunnen
deze opgave, die tijd en afstand
vyas het tooneel
Voor de eerste maal in de geschiedenis
van de journalistiek werd een redevoering
onmiddellijk en woordelijk overgebracht door
een aantal stenografisten, gezeten in een
stille kamer, ver weg.
En ze konden niet alleen duidelijk de
woorden van den spreker verstaau, ze konden
ook de emotie voelen van de vergadering,
zij konden het oorverdoovend applaus hoo-
ren waarmede het talrijk publiek de vurigste
gedeelten van Chamberlain’s rede onderbrak,
ze bemerkten de lichtste trilling in de
stem van den staatsman.
Het geluid van die groote vergadering
galmde ‘in hun hooren, en toch zaten zij
in een stille kamer, terwijl de chef-verslag-
gever, kalm zijn horloge in de hand, rustig
de seconde aangaf, waarop omgewisseld
moest worden.
De directeur van de Electrofoon-maat-
schappij had zorg gedragen, dat ontvang
toestellen in Bingle^y-Hall, waar de lezing
gehouden werd, verbonden waren met draden
van de Nationale telefoon-maatschappij, die
voor die gelegenheid in de zaal gelegd waren,
en met het postkantoor in Birmingham ver
bonden. Die waren weer verbonden met twee
telefoon-lijnen van Birmingham naar het
telefoon-kantoor in Londen vanwaar de draden
liepen naar het bureau van de Daily Mail,
Wellicht komt het ook in Bolsward nog
eens zoo ver, dat men een concert, of een
redevoering in z/de Doele" gehouden, iu zijn
kamer kan hooren. Men kan zich dan de moeite
van het loopen en klaarmaken besparen.
Tot nu toe werkte de verslaggever in de
zaal. Als de reporter zijn verslag gereed
heeft, moet hij dikwijls met acrobatische
vaardigheid door een menigte menschen en
stevig gesloten deuren weten heen te dringen
naar den wachtenden boodschapsjongen. Die
moei de copie stuk voor stuk naar het post
kantoor of de drukkerij brengen, dat dik
wijls aan den anderen kant van de stad ligt.
De moeilijkheid om uit een vergadering
te komen brengt een reportersstreek in her
innering, een jaar of vijftien geleden te
Londen gebeurd. Toen sprak ook een groot
staatsman voor een dichtbezette zaal en kon
de verslaggever den uitgang niet bereiken.
De tijd drong en toen kreeg hij eensklaps
een idee. Overluid riep hij ja, dat is alles
goed, maar wij hebt gij 1880 gezegd?
Een algemeen »sst/z was het antwoord.
Toen herhaalde de verslaggever:
z/Wat hebt gij in 1880 gezegd” en hij
bleef ondanks alle waarschuwingen zijn vraag
De vrouw van professor Borikowski wilde
hare familie in de provincie in kennis stellen
van het overlijden van haar man. De nog
werkende telegrafisten hebben nu moeten
beloven, dat zij geen officiëele telegrammen
zullen verzenden. De spoorweg-telegraaf mag
alleen dienst-telegrammen overseinen, doch
de telegraaf staat geheel ten dienste van de
arbeidersvertegenwoordigers, die onder leiding
zijn van den werkman Chroestolef en als ’t
ware een nevenregeering vormen. De dame
wendde zich nu tot de ministers Witte en
Durnow om hen te verzoeken, bevel te geven
tot verzending van het telegram. Deze
konden haar niet helpen. Ze ging als laatste
middel naar Chroestolef en bood hem duizenden
roebels aan indien hij ’t telegram verzendBh
wilde. Geld werd niet aangenomen, doch
het bericht overgeseind.
De leider der arbeiderspartij is dus mach-
tiger gebleken te zijn dan de ministers.
De weinige berichten, die tot ons komen,
doen ons zien, dat het er weer verschrik
kelijk toegaat. Op verschillende plaatsen
sloegen dragonders, sapeurs en meer andere
geniesoldaten aan het muiten, iets wat reeds
aan de orde van den dag is.
De Jodenvervolgingen zijn weer begonnen.
De Slowo Polski deelt mede, dat de Rus
sische geestelijkheid deel neemt
nisatie van
in Podolië
predikt.
Ook dit is zeker een teeken van een be
schaafd Rusland; ’t is tenminste iets wat
reeds jaren en jaren geschiedt en wie weet,
misschien eerst eindigt, wanneer de //be
schaafde” moordenaars de laatste Jood heb
ben gedood. Wat moet men toch wel denken
van de geestelijkheid, de navolgers van
Christus, die hier inplaats van liefde en
hulpvaardigheid te prediken, aansporen tot
moord en doodslag op hun medemenschen.
De Joden hebben te verduren wat de eerste
Christenen aangedaan is door de Joden, wat
de eerste Christenen te Rome aangedaan is
door dé heidenen en hebben die Christenen
die hierover steeds zoo geschreeuwd hebben
en er hunne afkeuring over uitgesproken
het recht toe te passen het bijbelwoord
z/Oog om oog en tand om tand.” Neen,
beter zou het geweest zijn, dat zij zich hadden
gehouden aan het woord van hun grooten
Meester, dat men iemand den rechterwang
moest toekeeren, indien men op den linker
geslagen wordt.
Afschuwelijke tooneelen werden er afge
speeld. De dochter van een Joodschen arts,
die juist met het spoor was aangekomen,
werd vermoord en na haar nog tien Israëlieten.
Te Sartarof is de gouverneur Sacharof ver
moord. In hooge kringen en vooral in re-
geeringskringen maakt dit geval diepen indruk.
Deze hooggeplaatste is vermoord door een
vrouw, die onder voorwendsel den gouverneur
-te willen spreken, op deze een revolver loste.
Het meest kritiek is de toestand te Kief.
De Roess verneemt uit Kief, dat daar een
paniek heerscht; de bevolking vlucht en het
grootste gedeelte der troepen sloeg aan het
muiten. In het Polytecbnicum had een ver
gadering plaats, die door 16000 personen
bijgewoond werd. Muitende soldaten be
schermden het gebouw tegen de politie.
In een later bericht lezen we, dat de
meeste studenten, intellectueelen en socia
listen onder leiding der //Zwarte Honderd”
vermoord zijn; meer dan 1500 personen zijn
naar men zegt vermoord.
In hoe verre dit bericht waar is, weten
we niet, juiste berichten zijn door de staking
der post- en telegraafbeambten moeielijk te
Zoo is dan, na langer dan een jaar wachren
tens ook te dezer stede de gelegenheid geopen^ell
de telephoon aan huis te hebben. Evena
met alle nieuwe zaken, moet men eervan
eenigszins er aan gewennen, doch spoed'^en
zal men er ook zoo aan gewoon zijn geraak
dat men er later haast niet buiten kai;nu.
Vooral voor handelszaken van eenigen ou
vang begint het meer en meer een eisc11®'
des tijds te worden, doch in groote plaatse
is het dit ook reeds voor de deftige burgei
huishoudens. De bestellingen voor den slaget
de fruitvrouw of den groenteboer, den bakke
en den kruidenier, ’t gaat alles door middf111,
van de telephoon.
Allerlei boodschapjes, conversatie’s en dei
gelijke, voor mevrouw evengoed als voor
mijn heer, worden door de telephoon ovei
gebracht en ’t spaart tijd en moeite en i
nog goedkoop ook, 21/2 cent per Ipcas
gesprek. Stuur daar den kneoht of d
meid maar eens voor uit. ’t Klaarmaken ei
verkleeden eerst, dan ’t loopen en daarbi
de kans dat zij of hij onderweg nog kennisset
treft, daarna het verhaal van de ontvangst
enz. tegelijk met het relaas van veront
schuldigingen over het lang uitblijven, dat
alles vordert in Bolsward minstens een half,
in grootere plaatsen lichtelijk een uur. Wat
is ’t nu gemakkelijk als je de telephoon tot
je dienst hebt.
Rrrr... rrrr! je neemt den hoorn en
houdt dien voor ’t oor en van ’t hoofd
kantoor klinkt de vraag: //Wat verlangt U
//Aansluiting met No. zooveel.” ’t
Zal geschieden.” Een oogenblik daarna hoort
ge reeds: Hallo! wat is er van uw dienst?
Voor de zekerheid vraagt ge nog: //Met
“wie spreek ik? en als ’t antwoord het
goede nommer geeft (en abuizen aan ’t hoofd
kantoor zijn zeer zeldzaam)... begint ge een
gesprek, evengoed als een persoonlijk onder
houd. Mijnheer kan voor zijn zaken bestel
lingen doen, inlichtingen vragen en ’t ant
woord heeft hij er direct bij. Ook afspraken
voor ’t kaartrondje en dergelijke kunnen door
de telephoon behandeld worden. Mevrouw
kan met hare vriendinnen correspondeeren,
vragen of die het loopende nieuwtje al weet.
Of mededeel en dat ze de koffie reeds gereed
heeft, haar Huib gister een uur over z’n
tijd van de vergadering is gekomen enz. enz.
Onlangs moet in de hoofdstad bet volgende
geval afgespeeld zijn.
Op zekeren morgen toen de meid de kamer
deed, ging ongewoon vroeg de telephoonschel
over. Mevrouw was nog niet beneden, maar
Dientje, weetgierig als de meesten van haar
geslacht en daarbij voor geen klein geruchtje
vervaard neemt de telephoon ter hand en
roept: Hallo! No. met wie spreek ik?
z/Met No. Ben je ’t zelf, Carolien?”
z/Ja wel, Marianna, wat is er voor
nieuws?”
//Mijn i
honk
Bolswardsche Courant
9
b’i
- t -x --«tauxvi CV11 Zilj II
stenografische aanteekeningen uitwerken.
