Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Oorlog en Ontwapening!
1906.
45ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 72.
Donderdag 6 September.
VOOR
Afzonderlijke
1
op
BINNENLAND.
voor-
Het Zilveren Jubileum van z/Floralia"’,
op 11 September 1906.
zou
en ver-
INGEZONDEN.
{Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.}.
De 17-jarige bakkers
van hier, wiens ouders
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
wilde! Waarom zon ik dat gedaan hebben?
Mijn hand beefde immers en toch krijg ik
het Sint-George-kruis. Ik begrijp er volstrekt
niets van...
hoeveel te meer dan wel niet aangaande
grootere feiten, als oorlogen bijvoorbeeld. De
geschiedenisboeken wemelen van oorlogen en
al die oorlogen hebben oorzaken gehad
natuurlijk. In de eerste tijden, zoo wordt ons
verzekerd, toen de menschen nomaden waren,
ontstonden die oorlogen aldus wanneer ’n
volksstam in ’n landstreek woonde, die niet
genoeg voedsel meer opleverde, trok hij naar
’n nieuwe woonde daar dan toevallig al ’n
ander volk, dan werd om dat land gestreden,
nogal begrijpelijk. Het was dan’n levenskwestie
en in aanmerking genomen, dat de menschen
toen nog niet veel beter waren dan de beesten,
die ze met zich voerden, is’t zelfs zeer goed
aan te nemen. Precies als straathonden
als de eene 'n kluitje vindt, willen de anderen
’t hem afnemen. Toen de menschen zich
later voorgoed in een streek hadden gevestigd,
en het land bebouwden enz., was ’t natuurlijk
met die oorlogen gedaan. Toch werd er
onophoudelijk weer krijg gevoerd altijd
maar door en dan vertelt men ons, dat de
oorzaken waren, b.v. dat koning Jan op ’n
pretje beleedigd was door koning Piet, of dat
koning Ferdinand ’n zeker soort van menschen
in zijn land verdrukte en koning Gustaaf
daar nijdig om was, of dat koning Karei ’n
stukje grond wilde bezitten, dat ook de
hebzucht van koning Frans had gaande ge
maakt, enz. De landzaat vocht zoozeer zelf
niet, ofschoon hij er allen last van ondervond
men had er aparte mannetjes voor. Nog
later echter, toen men geen liefhebbers meer
genoeg voor dat ongure handwerk krijgen
kon, werden de bewoners der landen zelf
gedwongen mee te doen en om ’t hun een
beetje smakelijk te maken zeker,- werd hun
geleerd, dat ’t voor hun eigen voordeel was,
zoodat tegenwoordig ’n oorlog wordt beschouwd
als’n noodzakelijke uitbarsting om economische
reden. Wat dat beteekent, begrijp ik eigenlijk
niet goed... ’n uitbarsting, noodzakelijk nog
wel om economische reden 1.Voor wie?
Voor het geheele volk Of voor ’n kleine
groep van menschen, die er belang bij hebben
en die het gebeele volk mee weten te sleepen
De oorlog van Engeland tegen de Zuid-
Afrikaansche republieken, was dat zoo’n
uitbarsting b.v. Was het bezit van Transvaal
en Oranje-Vrijstaat noodzakelijk vpor het
Engelsche volk Heeft dat volk het dan nu
beter dan vóór dien Zijn de loonen gestegen,
is de handel vooruitgegaan, is er geen armoede
meer Of was die oorlog een gevolg wellicht
van hebzuchtwas er iets te verdienen
voor enkelen? Of de oorlog van ’70, was
dat nu ’n noodzakelijke uitbarsting om eco
nomische reden En voor wie Voor de
Duitschers of voor deFranschen? Men zegt:
voor de Duitschers. Waarom dan toch wel?
Kon het Duitsche volk zonder dien oorlog
niet blijven bestaan O, ’t is waar, nu begrijp
ik het toch Zonder dien oorlog, dat zagen
de Duitschers duidelijk in de dommen
alleen uitgezonderd zou, na verloop van
’n paar jaar, de nijverheid stilstaan, zouden
de mijnen geen steenkool en ijzer meer op
leveren, de grond geen groeikracht meer
bezitten, de rivieren geen visch, zonder dien
oorlog zou de zon niet meer in Duitschland
hebben willen schijnen enz... Men voelt,
die oorlog was zeer noodzakelijk Tel.
behoeve van
omdat men
voorzag. Deze voorspelling is
geheel uitgekomen, want
heeft men zich aan dit vroeger zooveel
komende wanbedrijf schuldig gemaakt,
zaak is inxonderzoek.
Wonseradeel, 3 Sept. In de Zaterdag ge
houden Raadsvergadering werd medegedeeld,
dat Ged. Staten niet hadden goedgekeurd
het Raadsbesluit aangaande de Bouwvereeni-
ging, die plan had nog 36 nieuwe woningen
te stichten met een kostenberekening van
f39,200. Het gemeentebestuur zal in hooger
beroep gaan»
In zake het beheer over den kuustweg
HarlingenBolsward acht de commissie de
uitgaven te hoog, op grond waarvan zij
adviseert tot niet-goedkeuring van de rekening.
Leeuwarden, 3 Sept. Hedenmorgen ver
namen we, dat H. M. de Koningin bij hare
komst hier ter stede op Zaterdag 15 Sep
tember ter onthulling van Willem Lodewijks
standbeeld, vergezeld zal zijn van H. M. de
Koningin-moeder. Bij de onthullingsplechtig-
heid zal de Voorzitter van Vreemdelingen
verkeer, de heer Schoondermark het woord
geven aan den heer dr. L. Wagenaar van
Middelburg, tot het houden van eene rede,
waarna de heer Schoondermark het standbeeld
aan de gemeente Leeuwarden zal overdragen.
Namens deze zal de Burgemeester, de heer
A. E. Zimmerman, het met een toepasselijk
woord aanvaarden.
4 Sept. Volgens een zoo even ont
vangen schrijven bij den Voorzitter van
Vreemdelingenverkeer heeft Z. K. H. de Prins
der Nederlanden te kennen gegeven dat ook
Z. K. H. zeer gaarne de onthulling van het
standbeeld van Graaf Willem Lodewijk zal
willen bijwonen.
4 Sept. We vernemen nog, hoewel
uit minder zekere bron, dat de Koningin-
moeder niet terstond na de onthullingsplech-
tigheid weer zal vertrekken, doch een nacht,
althans eenige uren, blijven, om nog een
rondgang door de stad te maken. De Koningin
echter vertrekt nog denzelfden namiddag.
Morgen, Woensdag, komt de particuliere
secretaris van H. M. de Koningin in de
stad, om met den Commissaris der Koningin
over de ontvangst der Koninklijke familie
te spreken.
Pingjum, 3 Sept. Aan de heden alhier
gehouden voorgift-harddraverij op de korte
baan om prijzen van f 60, f 30, f 10 en
f 5 namen 15 paarden deel. Uitslag: le
prijs Z/De Jonge Krüger”, 2e prijs //Nellie”
beiden van M. Schaap te Leeuwarden 3e
prijs //De Pingjumer Run” van P. N. Rijpma
te Pingjum 4e prijs //Isabella” van H. M.
Galema te Burgwerd.
Hep. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum. Aan onze kust wordt door
velen naar zeewier gevischt. Verschillende
ploegen zijn bezig bet bijeen te verzamelen
en]op te hoopen, todat voldoende wordt geacht
het naar Harlingen te vervoeren of op te
zenden. Dit vervoer geschiedt meest geza
menlijk, omreden de kosten dan gemakkelijker
zijn te dragen. Verleden jaar ontving men
voor 100 K.G. f 1,75, wat echter nu f 1,25
bedraagt. Daarbij komt dat er dit jaar niet
zooveel zeewier aan de kust wordt gevonden
en meer personen zich daarmee bezighouden,
zoodat de soep dubbel dun is geworden.
Dit zeewier, dat van alle kustplaatsen
wordt bijeen verzameld, wordt gebruikt voor
bedden op groote stoomschepen, die passagiers
vervoeren, Na één ’t reis gebruikt te hebben,
wordt zulks weer vernietigd. Ook wordt
het gebruikt om plafonds aan te vullen en
tusschen de muren om de klank te temperen.
En ten slotte worden er zelfs kledingstuk
ken van gemaakt, welke nog niet door ons
zijn gezien, doch onmogelijk is zulks niet.
De heer J. C. Repko, Banketbakker
alhier, heeft van H. M. de Koningin vergun
ning verkregen het Koninklijk Wapen te
voeren.
3 Sept. De beambte P. Y. de J. van
de H. ÏJ. S. M. wonende bij de halte Wieu-
werd bezocht met zijne echtgenoote en hun
5 jarig zoontje gisteren zijn ouders alhier
om een dag bij hen te logeeren. De groot
ouders hadden dien dag veel pleizier in het
de dag spoedig ver
weer naar hunne
te Baard wonen,
met anderen in
Jorwerd, 2 Sept,
knecht Bauke Bakker
is hedenmiddag, toen hij
de Bolswardervaart
gaan baden, in de diepte verdwenen
dronken.
Gaasterland, 4 Sept. Men heeft
speld, dat het afsnijden van paardestaarten, ten
lijsterstrikken, zou ophouden,
zich op andere wijze van materiaal
echter niet
te Ruigahuizen
voor-
De
Nog begrijpt Nicolaas Rostow het niet
hij heeft nog te weinig ervaring, om de
dingen rondom hem met onbeneveld oog te
kunnen waarnemen maar ’t licht komt,
langzaam wel, maar ’t breekt toch door. Alle
veldslagen heeft hij meegemaakt van Schön-
graben af tot 1812 toe, doch is, ondanks
alle bloed- en moordtooneelen mensch ge
bleven. Wrevelig wendt hij het hoofd af,
als kameraden hem hunne heldendaden mee
deden; sinds Schöngraben weet hij maar al
te wel, welke waarde hij aan dergelijke
verhalen moet toekennenonophoudelijk komt
zijn inborst in opstand tegen alles rondom
hem rechtvaardigheid, eerlijkheid, hij zoekt
ze tevergeefs; allerlei vragen bestormen
zijn geest: waarom doen we datwaarom
dit? waartoe is dat noodig? Is het goed, is
het niet goed, wat ik doe?
Hij kan er geen antwoord op vinden.
Hem hangt nog bij die revue vóór den ge-
denkwaardigen slag van Austerlitz, toen zijn
keizer, de jeugdige Alexander, de troepen
inspecteerde, hoe hij stil hield juist voor
zijn regiment, de Pawlograder huzaren, hoe
hij met zijn klankrijke stem ze toesprak, als
mijn kinderen! maar dan weer denkt hij
aan dat hospitaal, waar zijn vriend Denissow
werd heengebracht; dat hospitaal, waar typhus
en pest de slachting voortzetten, door de
machthebbers begonnenWaar zooveel
van zijn kinderen lagen te sterven als honden.
Hij gevoelt, dat de menschen, tegen wie
hij strijden moet, ’t toch ook niet kunnen
helpen, dat ze in Rusland zijn gekomen...
Ja, waarom zijn ze eigenlijk gekomen Waar
om zijn ze niet in hun land gebleven?
Of zouden die menschen ’t moorden en
het verwoesten van landstreken zoo prettig
vinden? Neen, dat toch ook nietJa, waar
om vecht hij zelf toch wel en al zijn kame
raden Haat hij de Franschen en deze hem?
Neen, ook niet want, als morgen de beiden
keizers ’t behaagt, elkander te schrijven...
Mijnheer, mijn broeder.ik reik u de hand
dan feesten de Russische en Fransche sol
daten heel vroolijk met elkaar, evenals na
den slag van Friedlanden men feest
toch niet met hen die men haat. Daaren
boven, die menschen hebben hem nooit eenig
kwaad gedaan. Maar waarom vecht hij dan
Omdat het wordt bevolen. Op bevel dus
En van vreemden nog wel! Wij allen (de
Franschen niet uitgezonderd), bedrijven dus
iederen dag afschuwelijke misdaden moord,
plundering, brandstichting, vervaardigen van
nietswaardige papieren, geld enz... alles op
bevel!... En toch zijn we menschen met ’n
eigen oordeel! En ten slotte leidt zijn over
peinzing hem tot het denkbeeldals we nu
allen eens naar huis gingen en we lieten
keizers en bevelhebbers staan, dan was het
toch afgeloopen. Ja, zeker, dat was het!...
Waarom doen we het dan niet! Hij wist
het niet, ’t Was hem alles ’n raadsel'
Geschiedenis schrijven is zeer moeilijk.
Soms vraag ik me zelf af, of er we] één
geschiedeniswerk bestaat, waarin de gebeur
tenissen worden beschreven, juist zooals ze
hebben plaats gehad, met vermelding der
ware oorzaken enz. Ik herinner me nog, hoe
één mijner kennissen me eens drie beschrijvin
gen toonde over dezelfde betrekkelijk
slechts kleine gebeurtenis de Parijsche
Commune in ’71. Nooit heb ik zoo’n ver
scheidenheid gezien in voorstellingin wat
de schrijvers, elk voor zich, de oorzaken
noemden in de gevolgen welke, naar hun
meening er uit voortvloeiden in de reden,
waarom de opstand misluktekortom, het
was, zooals mijn vriend het uitdrukte, reus
achtig En toch hadden die menschen uit
dezelfde bronnen geput, waren ze zelf ter
plaatse, waar die gebeurtenis zich had afge
speeld, geweest, hadden ze alle drie zelf
onderzocht, zelf nagevraagd... en zie... wat
verschillende uitkomsten! Was ’t wonder,
dat ik me toen zelf afvroeg Hoe zou het
nu toch wel toegegaan zijn Wat zouden
toch wel de oorzaken geweest zijn En vooral
de laatste vraag, de oorzaken, is het voor
naamste gewoonlijk in zulke gevallen. De
rest is natuurlijk bijzaak. Mij dunkt, als er
nog verschil van gevoelen bestaat, omtrent
de oorzaken van zoo’n plaatselijke gebeurtenis*
Andreas Sebastianowitsch, zeide Rostow,
we zouden ze best overhoop kunnen werpen,
dunkt u ook niet?
Zeker, want inderdaad... Maar Rostow
wachtte het einde van het antwoord niet af,
hij gaf zijn paard de sporen en stelde zich
aan het hoofd zijner manschappen, die, door
denzelfden aandrang bezield, vooruit sprongen,
zonder zijn commando af te wachten. Nicolaas
begreep niet, waarom en hoe hij zoo han
delde; hij deed het, zonder voorafgaande
overweging, hij volgde eenvoudig den drang
van het oogenbük; en terstond daarop
hoorde hij, dat zijn geheele eskadron hem
in scherpen draf volgde. De Fransche dra
gonders namen de vlucht, en Rostow zelf
achtervolgde een officier. Dicht genoeg ge
naderd, hief Nicolaas werktuigelijk de sabel
op en liet haar neerkomen op den vijande-
lijken dragonder. Deze, evenals verscheidene
zijner kameraden, gaf zich gevangen en de
huzaren keerden naar hun oorspronkelijk
rendez-vous-stelling terug. Rostow deed even
eens, maar een onaangenaam gevoel beklemde
hem de borst. Hij kon er zich geen reken
schap van geven, hij wist zelf niet, wat het
was, dat hem zoo onpleizierig stemde, toen
hij den officier gevangen nam en vooral,
toen hij hem een sabelhouw had gegeven.
Rostow dacht na over zijn heldendaad, die
hem tot zijn groote verwondering het Sint-
George-kruis en den naam van een dapper
krijger had bezorgd. Daar was iets in, dat
hij met den besten wil ter wereld maar niet
begrijpen kon. Zij zijn dus nog banger dan
wij, dacht hij. Dat en anders niet dan dat,
heet dus heldenmoed? Het komt mij toch
voor, dat mijn vaderlandsliefde er geen deel
aan hadEn in wat opzicht is mijn gevan
gene met zijn blauwe oogen toch verantwoor
delijk voor hetgeen er voorvalt?... Wat was
bij bang! Hij meende, dat ik hem dooden
Bovengenoemd feest zal Dinsdag 11 Sep
tember e.k., des avonds ten 7 ure in //de
Doele” worden gevierd.
231 Aanvragen om stekken zijn ingekomen,
zoodat op inzending van plusm. 924 planten
kan worden gerekend.
Des namiddags tusschen 2 en 4 uur zullen
de bloemen evenals de te verloten planten,
in de Doelezaal worden tentoongesteld, de
leden en begunstigers van //Floralia” hebben
daar vrijen toegang, ieder ander kan er
komen tegen betaling van f 0,50. Men kan
zich dan overtuigen met hoeveel lust en zorg
er gekweekt is. Voor houders van loten staan
de te verloten planten eveneens ter bezich
tiging.
Des avonds ten ö3/^ ure is de zaal ge
opend voor allen die bloemen inzenden en
ten &ll2 uur (voor zoover er plaats is) voor
andere personen boven den 16-jarigen leeftijd,
tegen betaling, ditmaal met bet oog op den
feestavond van f 0,25 per persoon.
Het Bestuur van Floralia heeft één ver
zoek: verblijd het, welwillende geefsters en
gevers, evenals vorige jaren met eenige ge
schenken, die het voor de best-gekweekte
planten als prijzen kan uitreiken.
Wij kunnen de prijzen niet uit eigen
middelen bestrijden, daarom weldadige plaats-
genooten, help ons ook nu, ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan van Floralia, uit
onze verlegenheid.
Alle geschenken worden gaarne Maandag
10 September e.k. in /zde Doèle” tusschen
7 en 10 uur door het Bestuur in ontvangst
genomen.
Het Bestuur der Fereeniging zz Floralia"
C. J. v. d. VEEN, Voorzitter.
D. v. d. MEER, Vice-Voorzitter.
J. HOMMES.
Dr. C. J. NIEMEIJER.
D. TERHENNE.
A. BANNING.
II. BEEKHUIS.
II. EISMA.
M. SCHOTMAN Mz„ Sec.-Penn.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
kleine ventje, doch was
streken en moesten ze
woonplaats vertrekken.
Heden evenwel kregen de ouders bericht
van hun zoon, dat het kleine ventje heden
morgen bij hunne woning in de sloot was
verdronken. Treurig, op zoo’n noodlottige
wijze hun kind te moeten missen.
Makkum. Voor het beroep naar de Geref.
Gemeente alhier heeft Ds. Oberman te Lun-
teren bedankt.
In het Twentsch is kuieren praten,
«Kuier effen* beteekent: praat een oogen-
blikje. Een telefoon noemt men daar nu
een kuierdraad en een fonograaf wordt in
de buurt van Oldenzaal een kuierhoren ge
noemd.
Bolswardsche Courant
111
I
