Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1907.
46ste Jaargang.
No. 2.
De briefwiksel fen Jouw, Bin en Dark.
Zondag 6 Januari.
VOOR
Afzonderlijke
M
plaatsen
Onze stad staat dit jaar
De sedert
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
wordt meege-
burgemeester
van „Frisia”
1
voor de dagelijk -
van hun meestal
hebben gedurende
en slijten haar tijd
Dyn aide frjeon
B I N.
Bd., Aldejiersdei 1906.
BINNENLAND.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
worden verplaatst naar
met medeneming natuurlijk
groote palingschuiten en de
„Palinghandel”. De daaraan
schippers en knechten, waarvan
huisvaders zijn, verhuizen bijna allen mede
naar Holland, zoodat dit een belangrijk ver
lies voor onze plaats is.
In de eerste plaats zullen daar belangrijke
schade van ondervinden de scheepstimmerwerf,
de smid en de koperslager, omreden die
schepen zeer goed worden onderhouden.
Daarna wordt schade geleden door den bakker,
slager, den winkelier, ja bijna ieder zal be
merken, dat dit een groot verlies is.
Hier komt bij, dat- de burgers meer in
de gemeentelasten zullen moeten bijdragen,
omreden de gelden, die onze gemeente noodig
heeft, er toch moeten komen.
Naar wij vernemen wordt deze handel,
tot nu toe door bovengenoemden heer ge
dreven, mettertijd door een maatschappij
voortgezet, waarvan de Firma Dill te Zaan
dam deel zal uitmaken, welke thans eveneens
een palinghandel op Engeland voert.
Sneek, 3 Jan. Zaterdag j.l. is de kuiper
D. N. alhier aan een groot gevaar ontkomen.
Terwijl de stoommachine in volle werking
was, had de jonge patroon de onvoorzichtigheid
een van een pouli geloopen riem weer op
op de bestemde plaats te brengen. Maar op
o a n O a r k.
de Irikmartige fen ris tram rit it spoar en
roun by Baensein dwers oer ’e dyk, en de
middeis ried de healwei fjouweren tram, dêr’t
ik mei werom scoe, earst nei healwei seizen
rit ’e ein. De tramkastelein hie hjir mear
nocht oan as wy, fensels. Nou, ik bin let,
mar goed thus komd, kin ’k dy sizze.
Hjirmei hald ik op. Wy winskje dy in goed
nijjier en folie lok en segen op dyn wegen.
Mei hertelike groetenissen bin ik, lyk as
altiden,
Dr. Kuyper weer in de Kamer.
Naar aanleiding van het ontslag door dr.
M. A. Brants genomen als Kamerlid voor
Ede, vermoedelijk om plaats te maken voor
den oud-minister dr. A. Kuyper, schrijft de
Haagsche correspondent van de Zutph. Cl. o.a.:
//Verwarring heerscht ter rechterzijde,
leiding en leiders ontbreken. Slechts tot
een futlooze guerilla heeft de oppositie
het kunnen brengen, ondanks haar grootst
mogelijke numerieke kracht.
//Onderlinge verdeeldheid kondigt zich
aanernstige fouten zijn bedreven en nu
eindelijk Patroclus-Talma is gevallen, moet
Achilles wel uit zijn tent.
„Is ’t wonder zoo dr. Brants zich weer
uitsluitend gaat wijden aan Schiedam,
Sluit-Schiedam, den strijd tegen de vivi
sectie en de otterjacht, om der coalitie,
waar daden ontbreken, althans het woord
te bezorgen van hem, die in anti-revolu-
tionnair verkeer „de baas zelf” wordt
geheeten.
„Het wordt tijd dat dr. Kuyper zijn
intrede in de Kamer weder doe. Maar
hoe anders zal hij die hebben gehoopt 1
Want niet als een overwinnend veldheer,
wiens triumphweg zorgvuldig door zijn
praetorianen is gebaand, zal hij er bin
nenkomen, maar als een hopman, die zal
moeten beginnen zijn troepen te drillen
en ’t verloren terrein te heroveren.
„De Christelijke beginselen zijn in de
vier jaren der coalitie-regeering zoo al-
omme verspreid, dat ze in één jaar van
rechtsche oppositie niet eens meer behoor
lijk bij malkaer te brengen zijn. Maar
misschien zal de strijdkreettegen de
revolutie... Viviani, wordt zij door den
grooten heraut zelf op ’t Binnenhof aan
geheven, althans eenige schade herstellen”.
De Ruyter-comité.
Te Dordrecht is een vergadering gehouden
van genoodigden ter vorming van een De
Ruyter-comité. De opkomst was goed, allerlei
kringen waren vertegenwoordigd en allen
namen de uitnoodiging aan in het comité
zitting te nemen. De heer Wichera, burge
meester, is eere-voorz., de heer S. M H.
van Gijn voorzitter. Besloten is, zonder den
juisten datum vast te stellen, het S0O-jarig
geboortefeest van den zeeheld te herdenken
o.a. door een extra-bedeeling aan de armen,
door een kinderfeest op de scholen en
zoo de bijdragen voldoende inkomen door
een historischen optocht. N, C.
Een nootlottige val.
Te Liende is de schippersknecht Van Weel
terwijl hij misstapte, in het ruim van het
schip gevallen. De man is tengevolge der
bekomen wonden overleden.
IX.
Brief fen Bin
Frjeon Oark
Dêr komt al gau wer in brief fen my oan.
Ik hie it dy tasein en om myn ünthjit nei
to kommen gean ik der yn ’t aide jier yet
mei to set. En sa sit ik yn myn hoekje fen
’e keamer, dat Hylkje sa trou for my rom
makket, as ik tarissing meitsje om in brief
to skriuwen. It is wol hwet raer, mar as in
minske it iene ef it oare scil, dêr’t hy op
gjin foetten en fiemen nei sa yn trochknypt
is, lyk as de foks yn ’t stéllen, sjê-dêr, den
bat er ek al wer krekt oarsom as Reinom
de hiele boel yn touwen. It wiif skikt
hwet op mei de stopkoer, de faem faget de
tafel óf en ien fen de bern komt mei pom
pier en inketpótsje oansjouwen, wyls’t in
oare nei Simen-winkelman moat om in stürtsk
postsegel. Mem siket de pinne rit it tafels-
laed en den seit hja „en nou stil wêze, hear!
om ’t jimme heit scil brieveskriuwe I” 8a
wirdt it de „man en vader” maklik makke.
Ear’t ik it forjit, dyn léste brief hat
hwet ryklik lang rinderweis wést. Lésten hab
ik sa romme op ’e bêstens fen de postboel,
mar dêr is al gau dalje. op komd. Seis dagen
hat dyn brief omswalke. As my soks faker
bart den scil ik it oan Majoor Pop witte
litte, det er syn mannekes net goed ónder
'e kwint hat. Ik ha sizzen heard det it in
sunigen baes is. Net folie fortsjinje to litten,
hjit bisunigjen. Generael Staal hat tige yn
it stiel biten, sa is er steande bleaun. Hied
er fallen den hie ik baes Pop for minister
fen oarloch habbe wollen. Om ’e sunigens,
fensels.
Dyn Sinterklaes hat goed wést, seistri. De
samling fêrsen fen J. f. ’eG., Klankboarne!
Ik fortrou woi det de ynhald moai is, de
namme fen ’e skriuwer klinkt goed, mar om
dy to sizzen, ho ’t ik der krekt oer tink,
den bin ik it iens mei Walingomme, det de
namme fen it boek „Klankboarne” in eigen
oanredt wird is. In macht fen Friezen witte
net ienris hwet dit wird ynhaldt. It is sa,
lyk as hirdhearrige Lou, de lieder feu us
farikorpes seityharmoanys is ’t net, it
klinkt bird yn myn earen”. En ik siz
„binne de fêrsen fen Markus Miedema ien-
faldiger fen ynhald en foarm, de namme
fen syn boek „To hea en to gêrs” teikent
ek greate ienfald, dy goede eigenskip fen in
hopen feit ris lansljue”.
It bistjür fen it kriperative féfoer-fabryk
hat plan om to „staken” en it fabryk stop
to setten al foar ’t it der stiet. Op in nije
gearkomste fen de leden scil bisletten wirde,
eft der in hege skoarstien rikje scil ef det
it spil nei de kelder moat. Mocht it léste
barre, den kinne de pompieren yn it argyf
to Ljouwert brocht wirde. As dy den nei jier
en dei under it stof sitte en wer foar it
Ijocht belle wirde, den scil de neiteam fen
de leden fen nou, der syn each yn slaen en
sizze allicht: De wysheid feu ris pake-en-dy
koe net op tsjin de dommens en bangens fen
hjar tiid.
It waer is winterich, mei in pak snie.
It wier niis hwet yn ’t ontlitten. It iis is
min to riden, oars hat it wol hwet fen de
winter fen 90 op 91; do wier it moai iis.
Wistri it yet wol, Oark, det wy do alle
dagen op ’e redens wieren, mei oar jongfolk
op en lit. Wy tarden do fen de greate beam.
Goed det ris aide ljue ek jong west hiene,
oars hiene wy de ponge ek wol oan ’e tille
ophingje kinnen. Fen myn eigen hie ik oar
naris oars net yn ’e brise, as de reabrinte
brisdoek, in great poepeknyft, in eintsje tou
en in stikje hout for it oplaepjen fen ris
foetark. It oare dat ik nedich wier, kaem rit
heit-en-dys kammenetslaed. Mar och, hwet
in wille! Dér wier de ein faek fen wei. It
scoe nou dit jier ek wer sa wêze. Forline
wike de slftzen ticht, de wyn yn it easten,
it waerglês heech en it kjeldglês leech, wol
15 lytse graden froast, it stie der aldermoaist
foar. Mar in inkelde teijige dei en de snie-
boel habbe it glêd bidoarn, der is hast gjin
goed riders-iis. Yn pleats fen fleurich to riden
koe it jongfolk yn ’e Krystdagen thus by de
hird sitte to Ijirrekoekbakken en ’t efterst
mei fristen to slaen. Dit wier in tsjinfalder
for de measten.
Bistri goed bireisge fen ’e wike? Ik trof
it freed min nei Ljouwertde moarns rekke
Joure, 2 Jan. Op vermoeden van dolheid,
is heden morgen door den rijksveldwachter
brig. tit. Monsma uit het naburige Snikzwaag
een bond doodgeschoten van den karrijder
P. de Haan alhier.
’t Dier werd in eens zoo woest, dat de
eigenaar zich in zijne nabijheid niet langer
veilig achtte, ’t Cadaver is in een gesloten
kist onmiddellijk ter onderzoek opgezonden
naar de rijks veeartsenijschool te Utrecht.
Lemmer, 3 Jan. Er werd hier deze week
meer dan 1200 pond spiering aangevoerd,
alles onder het ijs in zee gevangen. Voor
deze spiering werd den zeer hoogen prijs van
6 tot 15 cents per pond besomd.
Sneek, 3 Jan. Naar ons
deeld dingen naar ’t ambt van
alhier 12 sollicitanten.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Witmarsum, 2 Jan. Gisteravond gaven
de muziekvereeniging „Frisia” en het dames-
zangkoor, beide onder leiding van den heer
Wubbenus Jacobs, een feestavond ter gelegen
heid van het 10-jarig bestaan van „Frisia”.
’t Programma bevatte muziek- en zang
nummers en twee operettes.
Muziek en zang was zeer ten genoegen
van 't publiekhet zingen van het nog
zoo jeugdige zangkoor overtrof eigenlijk de
verwachting.
„Rikas droom”, bijna geheel een zang
spel werd flink gespeeld. Dit en uEen kost-
school-uitstapje” vielen wel in den smaak,
getuige telkens het luide applaus.
De spelers begrepen zeker, dat het publiek
wel voldaan was, want als toegifte gaven zij
nog een drietal mooie tableaux-vivants.
Wij hebben weer gezien, dat als we hier
met eigen krachten komen, een goede op
komst zeker is, de groote zaal van Meijer
was stampvol.
De heer Jacobs als directeur en den heer
M. Werkhoven als voorzitter
komt lof toe voor samenstelling en uitvoe
ring van zulk een feestavond.
Workum, 4 Jan.
een belangrijk verlies te wachten.
meer dan 60 jaren bestaande palinghandel,
welke gevoerd wordt op Engeland door den
heer J. Haagsma alhier, zal aanstaande Mei
de Hollandsche kust,
van de vier
stoomboot
verbonden
de meesten
’t zelfde oogenblik grijpt de machine hem,
waarna zijn kleeren in een ommezien van ’t
lijf worden gescheurd. Reeds stond hij op
’t punt door een riem, die zich om zijn hals
gewerkt had, te worden doodgeknepen, toen
hij nog juist eenig geluid om hulp kon
uitbrengen. Een knecht komt daarop toe
schieten, die op ’t zelfde oogenblik de machine
tot staan bracht.
3 Jan. Dinsdagmiddag j.l. had de
10-jarige E. B. op de Gedempte Haven alhier
’t ongeluk bij een klimpartij met zijn pink
in spikkeldraad of in een spijker te blijven
hangen, waardoor dit lichaamsdeel werd af
gescheurd. Met den patient voorop en de
pink achteraan werd de reis naar Dr. B.
ondernomen.
Hoeveel pijn de operatie aan de gewonde
hand ook deed, geen kreet werd door den
jongen lijder geslaakt.
Schipbreukelingen op de levenszee.
In onderscheidene Friesche gemeenten,
vooral in de meest waterrijke, heeft men
naast armvoogden of armmeesters, die te
zorgen hebben voor de gemeentelijke armen,
nog afzonderlijke verzorgers der doortrekkende
armlastige schippers, z.g. schipkevoogden. Op
de gemeentebegrooting en -rekening komt jaar
lijks voor als onderdeel der kosten van de
arm voogdij een vrij aanzienlijk bedrag in die
gemeenten voor bestrijding der kosten van
armverzorging der arme schippersbevolking.
Die arme schippers, algemeen bekend onder
den naam van schipkelui, zijn een bijzonder
slag van menschen, zij vormen ah ’t ware
een afzonderlijk gilde en genieten over het
algemeen een niet te beste reputatie. Men
vindt er lieden onder van allerlei handwerk:
stoelen matters, scharenslijpers, orgeldraaiers
en ander soort „vroolijke bedelaars”, mars
kramers, doch meest zijn het grondwerkers,
die ’s zomers werken in den polder en bij
allerlei soort waterstaatswerken in de pro
vincie of daarbuiten. Des zomers bemerkt
men van al deze menschen niet veel; ze zijn
dan over de provincie verspreid en de mannen
oefenen rustig hun handwerk uit, daarmede
voldoende, sommigen zelfs ruimschoots geld
verdienende, om te zorgen
sche nooden en behoeften
talrijk gezin. De vrouwen
dien tijd gewoonlijk rust
dan meestal in niets doen.
Doch niet zoodra is de herfst en daarmee
de slappe tijd, wat de werkzaamheden voor
de mannen betreft, aangebroken, of de rollen
worden omgekeerd. Dan breekt de niet altijd
gedwongen rusttijd voor de mannen aan en
de vrouwen en kinderen gaan er iederen
morgen opnieuw met een korf aan den arm
op uit, huis in huis uit, hun kleine negotie
uitoefenende door hun koopwaar, bestaande uit
garen en band, postpapier en allerlei andere
dingen, te koop te bieden, een fatsoenlijke
bedelarij, en een jaarlijks wederkeerend kruis
voor vele bedrijvige huismoeders, die door
deze marskramers telkens weer naar de huis
deur geroepen worden.
Zoo bewerken ze den ganschen omtrek en
trekken, als er geen cent meer te verdienen
valt, met hun woonscheepje verder, van het
eene dorp naar het andere, inmiddels niet
verzuimende allereerst den schipkevoogd met
een bezoek te vereeren, om hun rantsoen,
gewoonlijk bestaande in een half roggebrood
en een dubbeltje per schip en per dag, in
ontvangst te nemen. Zoo trekken ze van
gemeente tot gemeente en noemen dit geheel
naar waarheid „voogdevaren”. Als ze niet
ongelukkig zijn, kunnen ze zelfs op één dag
meer dan één voogd bereiken en hebben dan
natuurlijk dubbel rantsoen.
Zoo sleepen deze menschen hun jammerlijk
bestaan van den eenen dag op den anderen
voort, totdat het begint te vriezen en het er
op begint te lijken, dat het „dicht water”
worden zal. Dan worden „alle zeilen”
bijgezet en wordt er bij hen een anders
ongekende bedrijvigheid waargenomen. Zij
haasten zich dan om zooveel mogelijk te komen
in de onmiddellijke nabijheid van de woning
van dien „schipkevoogd”, die bij hen wegens
zijn goedgeefschheid ’t hoogst staat aange
schreven, liefst ook in de nabijheid van een
scheepshelling, om, voor het geval hun meestal
wrakke vaartuig zinkt, spoedig geholpen te
zijn op kosten van den schipkevoogd.
Zoo vindt men des winters op sommige
plaatsen een gansche vloot van deze scheepjes
bijeen, waarvan de gezagvoerders iederen
morgen, gewoonlijk in lange rij, opgaan naar
den schipkevoogd, om hun dagelijksch rantsoen
in ontvangst te nemen. Niet zoodra is het
weer open water, of de vloot verspreidt zich
naar alle kanten, om elders het bedrijf voort
te zetten, tot vaak diep in het voorjaar,
wanneer het weer tijd wordt voor de mannen,
om hun handen uit de mouw te steken.
Een ellendig bestaan voorwaar, dat boven
dien handen vol geld kost aan vele onzer
toch vaak al zoo arme gemeenten
Zoo leven deze menschen en zetten hun
kommervol bestaan voort van jaar tot jaar.
De kinderen leereu het van hun ouders en
weten niet beter. Slechts een enkele is in
staat, om zich uit dezen poel van ellende op
te heffen. Ook de Leerplichtwet heeft op
deze ongelukkige en diep te beklagen kinderen
weinig vat, of liever ze worden er meestal
slechts weinig door gebaat. Alleen wanneer
ze ergens invriezen, blijven ze langer dan
één week op een en dezelfde plaats.
Maar wat zal een onderwijzer midden in
den cursus beginnen met zulke veelal have-
looze en in elk geval geestelijk en lichamelijk
slecht verzorgde wezens, die hij bovendien
maar op zijn hoogst eenige weken onder zijn
hoede heeft? Hij is er glad mee aan en
het is hem een pak van het hart, als ze
weer zijn gaan trekken. Het worden weer
schipkelui en anders niet, en ze zijn slechts
bestemd om het aantal der parasieten onzer
samenleving in dit gewest te vergrooten.
Handelsbl.
Bolswardsclie Courant
Hl
