Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
s4
Marktplein no. 324
1907.
46ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 11.
4
ONZE VARKENS.
Donderdag 7 Februari.
J. J. LEMSTR?p
l e'
VOOR
Afzonderlijke
BINNENLAND.
Sigarenkoker
i
vrucht
en ver-
ge-
de
eukele
Deze
vol-
2 a3
van het aantal dezer
datum der vaststelling
groot aantal varkens
een tijd-
inslag is
was (op 1 Dec.):
248,100
298,300
346,200
457,500
636,200
737,600
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
aldaar door het ijs gezakt
ze waren 8 en 6 jaar oud.
Hedenmorgen is de schippersknecht Van
Vliet te Noordwijk, bezig zijnde het ijs langs
boord los te hakken, door het ijs gezakt
en verdronken,
van middelbare grootte,
en vleeziger dier te verkrij-
tijdlang ook gekruist met het
Poland-China varken, dat
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgen»
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
niet te gebruikenen
(tapte) melk en karnemelk vooraf te verhitten
op ongeveer 80 a 90 gr. C.
Eene andere ziekte wordt veroorzaakt door
de trichinen, die in het vleesch huizen, en
die bij gebruik van varkensvleesch, dezelfde
ziekte op den mensch kunnen overbrengen.
Gelukkig komt de trichinen-ziekte in ons
land niet veel voorwel in Duitschland en
in Amerika. Eene vingerwijzing dus, om
vooral buitenlandsch vleesch en spek, maar
Het varken werd oorspronkelijk alleen in
de Oude Wereld aangetroffen. Bij de ont
dekking van Amerika werd het varken daar
niet gevonden. Later werd het er ingevoerd,
en juist in Amerika heeft de varkensteelt
zulk een reusachtigen om vang verkregen, dat
er van Amerika uit jaarlijks groote hoeveel
heden vleesch en spek in Europa worden
ingevoerd. Het „Amerikaansche spek" is
ook in Nederland welbekend. Echter, hoe
wel het goedkooper is, week, te slap, te
geil, dat is te vet, en heeft een minder aan-
genamen smaak. Er is dan ook niet het
minste gevaar, dat de varkensfokkerij in ons
land overbodig zou worden. Integendeel
het aantal varkens is steeds toenemend, en
dat is een zeer gelukkig verschijnsel.
Het wijst op toenemende koopkracht onder
den kleinen man.
Bij eene statistiek
dieren kiest men voor
1 Dec. Immers een
zijn dan in de laatste weken uit de wereld
geholpen; men heeft dan dus te doen met
de „blijvers". Uit het volgende staatje ziet
men in eenigszins afgeronde cijfers, hoe groot
het aantal varkens gemiddeld in de verschil
lende jaren in Nederland
van 18511860
1861 1870
1871—1880
1881—1890
1891—1899
1 Dec. 1899
aan eene kruising daarmede, in verreweg
de meeste gewesten echter aan die met witte
Yorkshires van middelbare grootte de voor
keur gegeven, als een varken, dat aan het
doel beantwoordt, n.l. een vroegrijp varken
met fijn spek en vleesch van ongeveer
75 150 KG., geschikt voor export, voor
binnenlandsche consumptie en worstfabrikatie.
Te veel Engelsch bloed wordt echter niet
wenschelijk geacht, als minder vruchtbaar en
minder geharddaarom is in den laatsten
tijd op het vestigen van fokstations voor
inlandsche varkens aangedrongen, teneinde
meer inlandsche varkens of varkens met
meer inlandsch bloed te behouden. Vooral
van belang is dit, wanneer men varkens wil
fokken, die meer en vast spek leveren, zoo
genaamde spekvarkens.
Ons dunkt, dat de regeering voor de var
kensfokkerij niet minder behoort te doen,
dan voor de andere takken van de veeteelt.
Ook hiermede is een groot volksbelang ge
moeid. B.
Enkh. Crt.
De familie Cooper.
Maandag had te Akkrum de bijzetting
plaats van het stoffelijk overschot van den
heer F. Cooper en diens echtgenoote A. G.
de Graaff in het daarvoor bestemde mausoleum.
Zooals men weet zijn de lijken uit Amerika
overgebracht.
Twee lijkkoetsen, in elke waarvan een
kist geplaatst was, en zes volgkoetsen met
familie, regenten der Cooperstichting en
noodigden, reden van het station naar
Doopsgezinde kerk, waar de kisten werden
binnengedragen. Het kerkgebouw was eivol.
Daar hield de predikant, de heer D. Kosser,
een lijkrede.
Nadat de kisten weer uit het kerkgebouw
waren gedragen en in de koetsen gebracht,
trok de stoet naar het mausoleum onder het
luiden der klokken.
Een onwelkome gast.
Te Bodegraven zou de oud-priester dr. Van
den Brink Zaterdagavond, daartoe door eenige
leden der S. D. A. P. uitgenoodigd, een lezing
houden. Bij aankomst van den trein waarmede
de spreker zou arriveeren, bevond zich aan
het station een talrijke menigte, die niet
onduidelijk te kennen gaf, niet van sprekers
bezoek gediend te zijn. Hij besloot dan ook
met de eerstvolgende gelegenheid terug te
keeren. Na zijn vertrek keerde de rust in
het dorp terug.
Een zeer sterk staaltje van drankwets-
overtreding is het volgende. In Tilburg heb
ben enkele voorlieden van de fabrieken daar
ter plaatse kleine huisjes gehuurd, waarin
zij sterken drank verkoopen zonder vergunning
aan de arbeiders der fabrieken waar zij voor
lieden zijn.
Deze werklieden zijn natuurlijk bij hen
bekend en van verraden is geen sprake, daar
zij bang zijn hun betrekking te verliezen.
Komt een hun onbekend persoon of een
politieman, dan wordt aan dezen geen drank
verkocht, terwijl laatstgenoemde zelf niets
aan de zaak doen kan, daar hem eenvoudig
gezegd wordt, dat dezedrank geschonken
wordt aan kennissen, waarvoor geen betaling
wordt aangenomen. L. en F.
Men meldt uit Haarlem aan de N. R. C.
Bij den verkoop van boomeu van de ge
meente hadden de wagenmakers afspraak
gemaakt en werd op boomen van f 70 a f 80
waarde niet meer dan f 10 geboden.
Hoe de deurwaarder ook aanhield, er kwam
geen hooger bod. Toch mislukte het voor
nemen der verbondenen, want nu ging de
stadsbaas en zijn personeel bieden en hoe
gaarne nu ook later door de samenspanners
winst werd gegeven, nu was het de beurt
aan de andere partij om te weigeren en eerst
na lang over en weer praten lieten de baas
en zijn mannen zich overhalen.
Een paar dagen geleden hebben de
ouders van Jan van L., 16 jaar oud, 2e Jan
v. d. Heijdenstraat te Amsterdam woonachtig,
een brief van hun zoon ontvangen, waarin
hij te kennen geeft met zijn vriend, ook een
16-jarigen knaap, de wijde wereld in te gaan.
Hij zou wel met een kermis- of tooneelgroep,
naar het buitenland zien te vertrekken.
De ouders hebben de politie zijn aanhou
ding verzocht. Er is een breedvoerig signale
ment van den jongen naar de grenzen ge
zonden. Tel.
Te Deventer is aangehouden een vrouw
uit Zutphen, die trachtte een valsch bank
biljet van f 100 te wisselen bij verschillende
ingezetenen.
Het bleek, dat het biljet was een lithografie
van een fotographie van een echt bankbiljet.
De vrouw is ter beschikking der Zutphen-
sche justitie gesteld. Tel.
Verdronken.
Te Leek zijn 2 kinderen van een molenaar
i en verdronken
ook inlandsch, niet anders dan goed gaar
te nuttigen. In niet mindere mate is deze
voorzorg noodig met het oog op de gortig
heid of vinnigheid van het spek. In gortig
spek komen z.g. blaaswormen voor. Komen
deze ongeschonden in het darmkanaal van
den mensch, dan groeien zij daar uit tot een
lintworm, een lastige gast, die men nog niet
zoo dadelijk weer kwijt is.
Het aantal rassen en slagen van varkens
over de geheele wereld verspreid is verbazend
groot. De z.g. „landrassen" of niet-veredelde
soorten, die in West-Europa voorkomen, ver
deelt men in twee hoofdgroepen, en wel
lo. Kleine, kortoorige varkens, voornamelijk
in Polen en Zuid-Duitschland. Volgens Staring
kwamen vroeger in ons land ook „steilooren"
voor, waarschijnlijk in de oostelijke provinciën.
2o. Groote, grootoorige varkens. Hiertoe
behoorden ook de ouderw’etsche varkens van
Nederland. De meest typische vertegenwoor
digers daarvan waren de lob-ooren. „De lange
en breede ooren hangen naar voren tot over
de oogen. Aan de onderkaak treft men soms
twee vleeschlelletjes aan. De hals is tamelijk
lang, de rug soms naar boven gekromd. Ook
de pooten zijn lang en de ribben vlak. Het
is goed behaard en op den rug vormen de
borstels een kam. De overheerschende kleur
is geelwit, maar zwartbonten en
zwarten komen er ook onder voor,
varkens zijn niet zeer vroeg rijp, maar
wassen en gemest op den leeftijd van
jaar, kunnen zij een hoogte van nagenoeg
een M. bij een lengte van 2 M. en een
gewicht van 350, ja soms van 400 a 450
KG. bereiken. De zeugen zijn zeer
baar, hebben 8 a 10 paren tepels,
zorgen hun jongen zeer goed.
Het oude Noordhollandsche varken, be-
hoorende tot de platruggen, met langen rug
en dubbelen haarwervel, vertoonde ongeveer
gelijke kenmerken. Door vermenging onder
ling, maar vooral door kruising met Engelsche
varkens, is er van de oud-Nederlandsche
typen nog nauwelijks een enkel onvermengd
exemplaar meer over.
Ook het oude Engelsche ras behoorde tot
de groote, grootoorige varkensmaar thans
is de verscheidenheid in Engeland zoo groot,
dat bijna ieder graafschap, ja bijna ieder
district „zijn varken” heeft. Er zijn allerlei
kruisingsproducten, groot, middelsoort en
klein, en deze nog weer in witte en zwarte
kleur. Voor kruising hebben gediend het
donkergekeurde Portugeesche en het grauw-
zwarte Napels varken maar niet minder het
steiloorige Cbineesche varken. En thans is
het zoover, dat in Engeland geene varkens
aanwezig zijn, of ze hebben wel Chineesch
bloed in de aderen.
Van Engeland uit zijn deze kruisingspro
ducten in andere Europeesche landen inge
voerd zoo ook in ons land. De grond voor
deze invoering lag in de omstandigheid, dat
onze varkens zoogenaamde spekvarkens waren,
zware dieren, die wel is waar uitmuntend
spek leverden, maar daarvoor ook tijd noodig
hadden. De export vroeg meer vleeschvarkens,
lichte beestjes die vroeg rijp en spoedig klaar
waren voor de slachtbank. Het streven, om
zich naar de omstandigheden te schikken, is
uitstekend. Maar het schijnt toch jammer,
dat men de zaak van zoo verschillende kanten
tegelijk heeft aangepakt, en dat men het
groote ouderwetsche spekvarken als zelfstandig
ras geheel verloren heeft laten gaan. Het is
bij eene voorgenomen kruising niet altijd
vooruit te zeggen, wat er van komen zal
blijkt de uitkomst dan niet gewenscht, dan
maar weer een anderen kant uit, en zoo
maar door, tot men ten slotte iets krijgt,
men weet’ zelf niet wat. Zoo is het bij de
varkensteelt ook gegaan en nadat
lang Engelsch bloed schering en
geweest, schijnt men nu weer tot het inzicht
te komen, dat men te ver is gegaan, en een
terugkeer tot het oude, of althans het fokken
van een meer constant type gewenscht is.
„In het eerst”, zegt Reinders, „werd veel
met de zwarte Berkshires^ gekruist, later
meer met de groote Yorkshires en nog later,
vooral met het oog op de exportslachterijen,
met de Yorkshires
Om een sterker
gen, is een 1
Amerikaansche
weder verdrongen is door het Tamworth-
varken en waarmede tot een gelijk doel wordt
gekruist. Thans wordt in enkele streken nog
u
n
u
op
Is het aantal varkens dus voortc^reijd,
Grootzand BOLSWARD.
P.S. Prijscouranten gratis verkrijgbaar. e
r
llis|itlll« Beijsr,
KASSIERS en COMMISSIONAIR,
in EFFECTEN j
te Leeuwarden, Heerenveen, Joure-
Bolsward en Sneek. jt
Kantoor te Bolsward
Dagelijks geopend van 9 tot 7 una_
-]U
r-
de 610,000, die beneden het jaar werden ge
slacht, behoorden er 117,000 aan arbeiders.
Varkensvleesch wordt dan ook in hoofd
zaak door den kleinen burger geconsumeerd.
Jammer, dat het varken aan zoovele ziekten
onderhevig is, waardoor de varkenshouder
dikwijls een gevoelig verlies lijdt, en dat
eenige voorzichtigheid bij het gebruik van
varkensvleesch altijd geraden is. Behalve de
gevreesde vlekziekte, waaraan de sterfte soms
enorm groot kan zijn, lijdt het varken dik
wijls aan tuberculose (zoogenaamde pokken
in longen en ingewanden). In vele gevallen
groeit het dan toch goed door, en blijkt de
ziekte eerst bij slachting. In de steden, waar
gezondheidspolitie is, worden sterk tubercu-
leuse varkens voor consumptie afgekeurd.
Men schrijft het ontstaan van deze ziekte
toe aan het gebruik van zuivelproducten van
aan tuberculose lijdende koeien vooral het
„centrifuge-slib" heeft in dat opzicht een
kwaden naarn. Aangewezen is dus, om een
dergelijk afvalproduct, dat toch nooit in zoo
groote hoeveelheid voorkomt, in het geheel
andere als afgeroomde
Workum, 5 Febr. Gisteren werd alhier
op de kunstijsbaan van de Ijsclub „Workum”
eene harderij gehouden van Leden met Dames,
waarbij honderden belangstellenden tegen
woordig en getuige waren van dezen zeer
geanimeerden wedstrijd. De prijzen bestaande
uit luxe voorwerpen werden behaald door:
le prijs een Rookstel op zilveren voet en
Flacon met gouden dop, Sjoerd Vallinga en
Echtgenoote.
2e prijs een Sigarenkoker en 4 stuks
Nikkelwerken, K. Groenhof met zijn dochter
Martje Groenhof.
Op last van den heer Burgemeester
onzer gemeente werd den inwoners alhier
per trommelslag bekend gemaakt, dat bij
voortduring met al de zeesluizen in onze
provincie wordt gestroomd, waardoor het ijs
in de hoofd vaarten onbetrouwbaar is en daar
door veel gevaar oplevert voor schaatsen
rijders. Ter voorkoming van ongelukken
trachten wij dit in wijder kring bekend te
maken en waarschuwen ieder, zich niet op
groote diepe vaarwaters te begeven. Aangezien
het niet genoeg vriest om voldoende sterk
te blijven en door het stroomen het ijs ver
zwakt is oppassen altijd de boodschap.
Ouders en onderwijzers zouden goed doen
de kinderen dit bij herhaling onder het oog
te brengen, omdat gevaar voor verdrinken
niet is uitgesloten.
Sneek. Bij Kon. Besluit van 4 dezer is,
met ingang van 16 Febr. a.s., benoemd tot
Burgemeester der gemeente Sneek, de heer
P. J. DE HOOP, met toekenning van gelijk
tijdig eervol ontslag als Burgemeester van
Veendam.
De heer de Hoop is van Friesche herkomst.
Zijn grootvader was landbouwer te Nijland,
zijn vader secretaris der gemeente Franeker
en secr.-boekh. van het krankzinnigengesticht
aldaar.
De heer de Hoop heeft zijn opleiding
genoten bij den heer Hoogeboom, secretaris
der gemeente Kollumerland c.a., en is gehuwd
met een dochter van wijlen den heer Witteveen
Burgemeester aldaar.
Door de ijsvereeniging „Sneek” werd
Zondag wederom eene ringrijderij onder leden
met hunne dames gehouden, waaraan door
27 paren werd deelgenomen. Een talrijk pu
bliek woonde den wedstrijd bij.
De prijzen, bestaande in fraaie kunstvoor
werpen, werden behaald als volgt: le prijs
de heer W. Feenstra en mej. Joh. Boerrigter,
2e prijs de heer R. Gorter en mevr. Schiete-
katte en 3e prijs de heer Joh. Schijfsma Jr.
en mej. Adr. Bakker.
De uitslag van den hier heden gehouden
ijswedstrijd door 32 van de hardste rijders
uit ons land, uitgenoodigd door de ijsclub
„Friso” is als volgt
le prijs: zilv. med. van Prins Hendrik
en f 100 A. Poepjes van Delfstrahüizen,
2e prijs f 60 Y. Piersma van Sneek, 3e prijs
f 25 E. H. Poepjes van Lemmer, 4e prijs
f 15 E. de Vries aldaar.
Honderden belangstellenden zwierden langs
de bijbaan, die na halfvijf wegens 't vele
water en gevaar voor ongelukken, niet meer
bereden mocht worden.
Door het plaatselijk comité tot steun
van de stakende arbeiders te Rijssen, is aan
het comité voor Rijssen verzonden als eerste
termijn de som van f 125.
Van liberale zij werd hier heden avond
tot candidaat voor den gemeenteraad gekozen
de heer C. A. Zelvelder, districts school
opziener.
Bolswardsche Courant
van
IIH (l|,
i
Q
