46ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 22.
Bolsward en Wonseradeel.
Rede Ds. Schuttevaêr.
1907.
De briefwiksel fen Jouw, Bin en Dark.
Zondag 17 Maart.
SUF" Alom verkrijgbas
Waarschuwing
besluit hij//Ontwaakt
INGEZONDEN.
O ARK.
BINNENLAND.
de boer. Foaral si™.“
opjitte, tsjernje, reamje
ma
te
ar-
meenen som-
om beter den
van in-
toch ge-
lied was
o a n Bin.
B. 12 Maert 1907.
Deze pudding is bereid uit de meest ZUIV. -i j T-l A
V06dzame bestanddeelen 611611116 ÖlQjCl
-- JOR
werking, om
te brengen,
vergadering
tafel te brengen.
Schraard. De heer A. G. Oosterhuis
cand. te Suawoude, die het beroep aannam
naar de Ned. Herv. Gemeente alhier, hoopt
28 April a.s. des namiddags zijn intrede te
na des voormiddags bevestigd te zijn
n vader Jobs. Oosterhuis, pred. bij
zijn huisgezin, zijn nageslacht vermaant
Spreker ieder met klem en geesdrift om te
toonen, dat men wil meewerken ;h den
grooten strijd. Groot is de roeping, heilig de
taak, daarom, zoo 1
toch, gij die slaapt!”
Een krachtig applaus getuigde
stemming met de geestdriftige en
moedelijke rede. Nadat nog een
gezongen sloot de heer Rosier de vergadering
met een woord van dank aan den Spreker,
en met een woord van protest tot de burgerij
van Bolsward, die beden, nu een zoo gewaar
deerd man als deze Spreker hier kwam om
voor allen de ellende te schetsen die door
den drank wordt te weeg gebracht, weer
schitterde door afwezigheid.
Daartegen weet ieder onbevooroordeelde wat
soort praat de drank brengt, //Borrelpraat”
is een karakteristiek woord.
Bij den handel moet drank,
migen ja in hun voordeel,
prijs te kunnen beknibbelen, zulke drank
heeft een wrange nasmaak.
De drinkgewoonten moeten uitgeroeid wor
den, ze doen geen nut, veel kwaad. Bij
XIX.
Brief fen Oark
Mijnheer de Redacteur!
Eenigen tijd geleden stond in een der
dagbladen een verhaal over een jong, aan
schrijver onbekend, meisje, dat indertijd had
geschreven op eene advertentie, waarbij eene
huishoudster werd gevraagd.
Het meisje ging, zonder te informeeren,
op die advertentie in, en kwam, zoo luidt
het verhaal, dat naar gemeld wordt, aan de
werkelijkheid is ontleend, in een verdacht
huis terecht.
Gelukkig echter kwam zij door de hulp
van een hóógst behendigen detective, wiens
naam aan schrijver ook onbekend is, er tijdig
weer uit.
Een eeresaluut zij hier gebracht aan dien
detective.
Naar aanleiding van het bovenstaande
wordt ouders van meisjes, die voor deze eene
betrekking zoeken in eene groote plaats,
aangeraden, alvorens daarvan ernstig werk
te maken, door den Burgemeester hunner
woonplaats te laten informeeren of de zaak
we] gezond is.
De Burgemeesters toch kunnen de beste
inlichtingen bekomen langs den meest be
trouwbaren weg en zijn zeker allen genegen,
tegen terugbetaling van te maken onkosten,
die inlichtingen in te winnen.
EEN BURGEMEESTER.
Andere bladen worden, verzocht dit over te nemen.
De Vereeniging van Geheelonthouders,
Afd. uBolsward hield Donderdagavond eene
openbare vergadering in Z/De Doele”, waarbij
Ds. SCHUTTEVAÊR van Langezwaag, als
Spreker optrad met het onderwerp//Drank
ellende”.
De Voorzitter dezer vereeniging J. Rosier,
opende met een gepast woord de bijeenkomst,
daarop werd een lied gezongen met begelei
ding van piano door Mej. Lemstra. Ook
in de pauze en na de rede klonk telkens
een lied uit de liederenbundel dezer vereeni
ging-
Ds. Schuttevaêr begon met de opmerking
dat ’t hem pakte terug te komen in de plaats
waar hij vroeger vertoefde, daar gezichten
zag hem zoo goed bekend, en hij hoopt even
als hem zulks vroeger menigmaal gebeurde,
ook nu te spreken uit het hart tot de harten.
Wat hij heeft te zeggen mag niets nieuws
zijn, toch hoopt hij de toon te treffen, waar
door enkelen mogen komen tot het besef
van de ellende, door den drank teweeg ge
bracht. Hij wil aanvangen met een fabel.
De Vorst der onderwereld riep eenige zijner
trawanten op om hen een wedstrijd te doen
houden, wie hunner het meeste onheil, het
grootste leed kon brengen op de aarde.
Daartoe dongen mede, de honger, de pest,
de cholera, de laster en de drank. Ieder
ging zijn krachten beproeven om het mensch-
dom te kastijden.
Het eerst kwam de honger zijn resultaten
toonen voor zijn meester en wees op de aan
gerichte ellende en de vele gemaakte slacht
offers, daarna deed de pest verslag van zijn
daden, en toonde een groote lijst van be-
zwekenen, vervolgens bracht de cholera aan
het licht hoe hij trots de voorzorgen van
geneeskunst en wetenschap geheele steden en
dorpen had ontvolkt, toen kwam de dubbel
tongige laster verklaren hoe deze in vrienden
en familiekringen, in alle standen twist, twee
dracht en verdriet had gebracht, waaruit
veel openlijke en bedekte strijd ontstond,
tot eindelijk de drank zich moest verant
woorden over ’t onheil dat hij had veroor
zaakt. Deze wees op zijn beker als het
middel waarmee hij ziekte en dood, twist
en tweedracht, ja allerlei ellende had ge
bracht, en bij vergelijking met al de voor
gangers werd erkend dat de drank de eere-
kroon toekwam, de meeste ellende over het
aardrijk te hebben gebracht.
In dat gedenkboek van den drank staan
opgeteekend al de voorvallen, waarin geluk
verstoord, gezondheid vernield werd. Spreker
begon met een Engelsch verhaal te beschrijven
waarin een bruidegom uit den hoogeren stand
zijn bruid verloor, omdat deze haar zucht
tot den drank niet kon bedwingen, en waaruit
wordt aangetoond, hoe gevaarlijk het is, den
eersten borrel te nemen. Eerst grijpt de
mensch naar den drank, daarna grijpt de
drank den mensch, tot zelfs zijn nageslacht,
want de erfelijkheid van drankzucht blijkt
helaas maar aï te vaak.
leder in zijne omgeving kan daar voor
beelden van, ook kan ieder het getuigen.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijkenos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
PAUZE.
Men ziet, zoo vervolgde Spreker, de drank
ellende van verre en nabij, en toch houden
velen zich doof voor de stem der waarschuwing,
blind voor de zichtbare gevaren ook voor de
matige gebruikers.
Allerlei uitvluchten worden gezocht.
Een dezer is, dat het zoo lekker is. Het
is daarentegen j uist waar, dat het eerste glas
bier of sterke drank een onaangename prik
keling in de keel brengt, het drinken moet
met een soort tegenzin geleerd worden. Men
zegtde drank maakt gezellig, brengt praat
Béste Bin!
Alderearst moat ik dy efkes fornije, det
ik forline wike yn Fryslan wést hab, fen de
snjeons oant de moandeis ta. It moeide my
al, det ik net hwet langer tiid hie, oars
wier ik ek yet efkes by jimmes oanwaeijen
komd. Mar dit is nou ienkear sa en net
oars, men kin gjin twa régen ut ien baerch
snije en net ienderis fiif fearntsjes üt ien
greate apel. By us Heit-en-dy’s thus hab ik
der my yet oer dtlitten, mar üs Mem sei
hwet scilstü nou yn ien dei hiele Fryslan
óf to tsjemsjen. Dér wier, om mar to sizzen
sa’t it is, mei dat mistige waer alle wrald
ek net oan. Sa dwaende is it der by bleaun.
En dér by: it is den dochs ek hearlik en
noflik ris in hiele dei rêstich by ds Heit-
en-dy thus to sitten. As men dér mar sa
nou en den ris oansylt, den is der altyd sa’n
bulte to bipraten en to forhakstükjen. Alder-
leije dingen, dy’t for in brief net wichtiger-
nóch skine to wêzen, wirde den fen alle
kanten bisjoen en jowe rju stoffe, om der
óren oer fol to praten. Den fielt men yen
sa hielendal wer bern en nea is de waer-
dearring fen it lokkige foarrjucht, yens alden
yet to habben, greater as krekt op sokke
tiden. Den dntgiet en forjit yen alles hwet
oars yn it deistich, beuzich libben yens tinken
yn bislach nimt en it is yen, eft men yetris
in tochje libbet yn dy lang forline tiid, do’t
men jong en ünbikommere, sünder erch ef
ergewaesje, it fleurich bernelibben libbe yn it
feilich, fredich aldershós. Ongelokkich, fen
hwa it opbarnt ef hwa syn aldershós forjit.
By Heit-en-dy’s hab ik sweager Hauk ek
noch troffen. Hy wier yet allike meager en
soun; it slopke fensels oan. Hy kaem dér
de moarns om kofjedrinkerstiid tige wichtich
oantógjen mei in goekender dt Hidaerd ef
Hilaerd, ik wit it net sa lyk mear, mar it
z/aerde” sahwet, en it wier ek wol dy kant
dt. Dy aerder-man scoe oankomm’ Maeije
boer wirde en nou wier hy it fjild yn, om
kij to keapjen. Hy socht om mólksekken,
ho mear mólke hja joegen, ho Ijeaver him
hofolle fet eft der yn siet, dat kaem der
neat op oan, Sei er, h went op de léste gearkomst
fen hjar büterfebryk wier bisletten om de
mólke to biteljen nei de heap en net neffens
it fetgehalte. Hwet hab ik der nou oan, sei
er, bisten to siikjen mei fette mólke, sokke
moat ik djdr bitelje en oare boeren seoene
der allicht it prefyt fen ha. Ik koe de man
net alhiel ungelyk jaen, mar ik tochte: de
dirkteur fen sa’n febryk moat dus mar sjên,
det hy like folie utbitellet as syn kollega’s
en lokt him dit net, hwet to bitsjên stean
scil, den wirdt er fensels oansjoen for net fol.
Der binne lokkich oars net in bulte bóter-
febriken mear, dy net nei fetgehalte dtbitelje.
Hwet is der dochs yn in koart forrin fen
jierren yn dit slach fen saken in greate
omkearing kommen, n’t wier? Stel it dy nou
ris foar: in boerkerij, dêr’t de boerinne ef
de faem moarns troch de büthósdoar oan de
feint ropt: //tsjernhynder ynslaen!” Hwet
scoe yen dat frjemd yn ’e earen klinke,
oars? En dochs is it noch mar in jier-mannich
forlyn, det in bóter- ef mólkfebryk in nijich-
heid wier. Yn ’86 waerd de earste kópertive
to Wergea oprjuchte. In hopen hieden dér
do suver de gek mei. Der stiene foarsizzingen
yn de krante fen greate óngelokken. Mar
dy kamen fen in profeet, dy’t brea iet. It
is allegearre krekt oarsom biteard, as det der
foarspeld wier. It is sa oan ’t febryk fensels
folie better, as it büter en tsjiismeitsjen nei
de aide trant op ’e boerkerij, mar sims tink
ik by my seis wolderis: it wier do destiids
dochs folie aerdiger en geselliger as nou by
de boer. Foaral simmers. Moarns molken,
opjitte, tsjernje, reamje en dreagje, aedbienne-
tsjiistsjettelstoke, tsjiizje en al sa. Dien is it!
De holderdebolder is net mear foar yn ’t
hós. De jongerein wit hast net iens hokfor
dingen in rjempatielle, it aedskrinkel ef in
molkentine wieren.
Ik kin der my suver mei for.neitsje, as
us Mem op ’e tekst rekket oer de tsjernderij.
Den moastó hjar beppesizzers ris oansjên.
De eagen yn ’t wiidst iepen en de müleyn
’t tsjier, sitte se mei saun pear earen to
hirkjen nei hwet Beppe tortelt fen de drokte
geboorten, bij sterfgevallen, in alle standen,
bij feestelijkheden 't gaat altoos met sterken
drank of wijn gepaard.
’t Gaat met den drank als met kwakzalvers
middelen, ze heeten voor alle kwalen goed
in alle omstandigheden probatum, maar de
ervaringen leeren ons wel anders, ’t Zijn
voorwendsels, die niet steekhoudend zijn.
Heel veel voorwendsels zijn er, om ’t drank
gebruik te vergoelijken, maar die in de zaak
goed doordenkt, weet wel beter.
Ook vindt de drankbestrijding tegekanting,
omdat men leden der geheelonthouding liever
bespot. Men beschuldigt ze van aanstellerij,
van overdrijving, maar ieder beseffe toch dat
de matigheid een smalle plank is, waarop
menigeen verongelukt. Het voorbeeld van
geheelonthouding kan alleen den naaste ster
ken. Een matig mensch staat steeds op een
helling waar hij kan afglijden.
De zedelijke opvoeding, het besef van
eigenbewustzijn, de belangen van geestelijken
en lichaamlijken aard moeten er elk wel
denkende toe pressen het offer te brengen,
door geheel met den drank te breken, af te
zien van het drinkglas, waarin zooveel levens
geluk wordt weggespoeld.
Spreker maant daarom allen aan den
moed te hebben om geheelonthouder te zijn
of te worden, en machtige organisaties staan
daarin ook gelukkig aan hun zijde. Ook de
pers toont meer belangstelling, zelfs de staat
en de gemeenten beginnen mee te werken
tot beteugeling van de drankellende. Ook in
onderwijsinrichtingen, waarvan zooveel kracht
kan uitgaan, wordt het drankvraagstuk ouder
handen genomen. In ’t belang van zichzelven,
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
doen,
door zij
de Ned. Herv. Gemeente te Suawoude.
Beter laat dan nooit. Als een bij
zonderheid mag wel vermeld worden, dat te
Leerdam een 98-jarige voor het eerst op de
kiezerslijst is geplaatst,
en beuzichheid fen aleartiden, en fen de
noeden en soargen, dy’t it boerebidriuw do
allegearre meibrocht. Mar hwet in gegei lésten
do’t Beppe forhelle fen de tsjerne, dy’t bi-
tsjoend wier en fen it molken dat Hokte,
lyk as us Mem it neamde. Hja sei det it
sa nou en den wol ris barde det it molken
taei wirden wier, krekt as sliter. As men
der den in skótelfol utskepte en der hong
sa’n ein sliter bóten de rónne, den loek de
hiele skütel leech. Nuvere dingen. Nei’t ik
it bigryp, seach it er den ut krektlyk as it
langwaei, det de Hollanske boeren by de
tsjiismakkerij bróke. Nou, as it tynfol molken
den yn ’e tsjerne getten wirde scoe en men
hold de tine mar efkes oerside, den foei de
hiele ynhald as ien klute, ritsdy, klokyn
de tsjerne. Den sei men, sei Memhark, it
molken Hokt.
Goant noch ta, myn bóge pompier is al
fol en nou hab ik yet neat gjin nijes forhelle.
Du moast it der nou mar mei dwaen, Bin.
Op in oare kear ris mear. Goed soun. Tige
hwet groetenissen, ek oan Hylkje, fen dyn
frjeon
Sneek. Woensdagmiddag werd in //Ami-
citia” de jaarlijksche algemeene vergadering
gehouden van de onderwijzersvereeniging in
het arrondissement Sneek, waarin als spreker
optrad de heer dr. G. W. Kernkamp, hoog-
leeraar te Utrecht.
Hij schetste op zeer interessante wijze het
beeld van Johan de Witt als staatsman en
hoe hij voor zijn beginsel moest vallen. Zijne
rede werd luide toegejuicht. Gedurende de
pauze werden door eenige onderwijzers(essen)
van scholen 1, 2 en 3 alhier een viertal
liederen h. capella tot groot genoegen der
aanwezigen ten gehoore gebracht.
Voor den heer Gilhuis, periodiek aftredende
en niet herkiesbaar, werd tot bestuurslid ge
kozen de heer IJ. de Boer te Nijland.
De h.h. J. Bergmans en S. de Boer wezen
inzake de leerplichtwet op het nuttelooze
werk bij het invullen van model D, waarbij
vaak een honderdtal en meer namen met
redenen van verzuim moet ingevuld worden,
terwijl er slechts enkelen daarvan onder de
termen vallen van ongeoorloofd verzuim. Ze
verzochten den voorzitter, den heer mr. P.
C. Andreee, arr.-schoolopziener, zijne mede-
daarin de gewen^chte verandering
Deze beloofde de zaak in de
van de arr.-schoolopzieners ter
hoe de voorbeelden voor het grijpen zijn,
waar de drank het huiselijk geluk, de wel
vaart, de gezondheid verwoestte, en het is
maar zeker, dat de drank den mensch berooft
van zijn vrijen wil. Die eenmaal onder den
invloed van den drank is gekomen, kan zich
zelven niet meer beheerschen, dat is door
alle tijden heen reeds bekend geweest. Het
is daarom stellig en zeker, en alle doktoren
getuigen zulks, dat iemand die drank gebruikt,
onverschillig onder welken vorm, op den
weg van gevaar is.
Wie onpartijdig en nuchter toeschouwer
is van de verwoesting door den drank ge
sticht, moet trouwens getuigen dat veelal, ja
bijna altoos deze de oorzaak is van de geeste
lijke en lichamelijke ellende, ’t zij openlijk
of bedekt.
Het gevolg van die ellende is dat er matig-
heidsbonden ontstonden, om het kwaad te
keer te gaan, maar men bleef daarbij op een
hellend vlak. Het gebouw der geheelont
houding vermag alleen afdoend iets te doen
tot leniging der ellende; gedreven door de
liefde tot den naaste weet de geheelonthouder
iets bij te dragen tot het werkelijk bedwingen
van de kwaal, en kan door zijn voorbeeld
de gevallen broeder worden opgericht.
Men spreekt van matigheid, maar wie kent
de maat? Wat is matig? Alleen de geheel
onthouding geeft afdoende baat. En als men
dan rondom zich zoo tallooze ellende ziet,
door den drank veroorzaakt, is het te ver
wonderen dat de legers der geheelonthouders
niet talrijker zijn. De reden van die traag
heid om toe te treden tot die vereeniging zijn
vooral dat men nog te veel vasthoudt aan
ingewortelde meeningen, en omdat men geen
afstand wil doen van eenmaal aangenomen
gewoonten.
3U-
ek.
Bolsyarilse.lie Courant
