Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
ib|
1
1907.
No. 45
46ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
Donderdag 6 Juni.
PANDBRIEVEN.
Uit de Pers.
VOOR
Afzonderlijke
aan het
een klein
dichterbij, hoor geluiden, ’t
menschelijke stem!... Jawel,
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
niet gunstig
blijft het te nat
de overjassen
soort kachel
pijp, horizontaal
een bodemlooze
wering van brandgevaar,
kastje twee staande petroleumlampen.
dun laagje
voor venti-
Lijk gevonden.
Hedenmorgen is aan den Hoek van Holland
het lijk opgevischt van een man, waarschijnlijk
afkomstig van de //Berlin”. Het was van
handen ontdaan, gezicht onherkenbaar, ge
kleed in ruw cheviot pantalon, waarin zilveren
tabaksdoos met inscriptie in ’t Engelsch.
Het lijk is naar de begraafplaats te ’s-Graven-
zande overgebracht.
Een treurig ongeval
had gisteren te Woerden plaats. Een in de
vorige week getrouwde vrouw, die bezig was
waschgoed te spoelen aan een sloot, raakte,
naar men vermoedt door een windvlaag, in het
water en werd even later dood opgehaald.
Koene zangers!
u’s Hertogenbosch’ Mannenkoor” dat
Maandagavond met een eersten prijs en den
tweeden eereprijs uit Amsterdam in Den
Bosch terugkeerde, werd aan het station al
daar opgewacht door twee muziekkorpsen,
een groot aantal vereenigingen en eene onaf
zienbare menigte. Op de pui van het Raad
huis werd door het koor een lied aangeheven
en tot laat in den nacht werd in het concert
gebouw feest gevierd.
Tot waarnemend directeur van de
stoomzuivelfabriek te Heeg is benoemd de
heer de Vlas van Scharnegoutu.n.
De kwakzalver filers.
Het O. M. bij de Alkmaarsche Rechtbank
vorderde in hooger beroep tegen Eilers,
wegens onbevoegd uitoefenen der genees
kunde f 300 boete, subsidiair 30 dagen
hechtenis. Bij het requisitoir zette het O.M.
Eilers schandelijk optreden uiteen deze viel
hierbij in zwijm en het duurde eenigen tijd
voor het Q. M. zijn rede kon vervolgen^
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
De aap uit de mouw!
Eerst werd van rechts geëischtgelijkstel
ling van openbaar en bijzonder onderwijs.
Dan zou men tevreden zijn.
Nu men de gelijkstelling heeft komt men
openlijk al met den eisch van achterstelling
van het openbare bij het bijzondere.
Men leze b.v. slechts wat de a.r. Rotter
dammer aanteekent bij het bericht dat de
gemeenteraad te Uselstein het schoolgeld
der openbare school heeft verhoogd
Juist.
Het schoolgeld op de openbare school moet
iets duurder zijn dan het schoolgeld op de
Christelijke school.
Opdat de Overheid de kinderen eenigszins
van zich af koude.
Opdat de Overheid de schoolopvoeding late
blijven waar die behoort te zijn.
Opdat de Overheid aan de vrije maatschappij
het werk niet uit de handen neme.
Opdat het standpunt der Overheid zuiver
blijve, en zij slechts optrede in de alleruiterste
noodzakelijkheid, n.l. wanneer particuliere
veerkracht in zake het onderwijs der jeugd
ontbreekt.
Aan duidelijkheid laat het niet te wenschen
over. Een zuivere overheid moet de openbare
school te niet doen.
Daar sturen de anti-revolutionairen nu op
aan. De aap komt reeds uit den mouw 1
Oostergoo.
BINNENLAND.
De heer A. Van der Ameele te Grijps-
kerke (Zeeland) schrijft aan de Middelb. Ct.
het volgende aangaande de toepassing van de
kieswet door den a.r. burgemeester in zijn
gemeente
Zoo gaat hier de gemeente-veldwachter, in
uniform gekleed, op last van den burgemeester
althans met diens medeweten, voorzien van
de noodige gedrukte formulieren de z. g.
//christelijke” personen opzoeken die in de
termen vallen voor loon-, huur- of spaar-
bankkiezer. Dezen hebben slechts bij den
veldwachter te teekenen en klaar is het.
z/Woont in de buurt een niet//christelijke”
die, evenals zijn buurman, in de termen valt
om kiezer te worden, dan wordt deze niet
opgezocht. Is het te verwonderen dat de
laatsten zich niet aanmelden voor dat doel,
denkende dat zij toch geen kiezers zijn,
want dat anders de veldwachter ook wel bij
hen zou zijn gekomen?
Toen ik mij in 1905 naar het gemeente
huis begaf om de noodige formulieren, om
te trachten die personen op de kiezerslijst
te brengen welke door den veldwachter niet
waren opgemerkt, werden mij die formulieren
eenvoudig geweigerd.
j/Dat is nu hier de vrijheid en recht
vaardigheid waarover zij steeds den mond
vol hebben...”
Het is een schrale troost, dat, naast vele
Amerikaansche bonds, ook tal van Hollandsche
obligaties onverkoopbaar zijn. Men probeere
maar eens pandbrieven van onze hypotheek
banken te verkoopen. Het is moeilijk zoo
niet onmogelijk. Van alle soorten bestaat er
meer of minder dringend aanbod. De jaar
verslagen der hypotheekbanken bewijzen, hoe
het er mee gesteld is. Ik zag er nog geen
enkel, of de directie moest verklaren, dat de
afzet van pandbrieven geringer was dan ooit
te voren. Deze mededeeling heeft betrekking
op het jaar 1906, hetwelk in den beginne
althans, nog goedkoop geld zag. Nu reeds
bijna 5 maanden noteert geld 5 a 7 pCt.,
en het zou mij niet verbazen, als er hypotheek
banken werden gevonden, welker bedrijf na
genoeg stilstaat. Wanneer het geld duur blijft,
en er is aanleiding genoeg om vooreerst geen
belangrijk grootere en blijvende ruimte te
verwachten, dan zal het hypotheekbank-bedrijf
geheel gefnuikt worden. Nu reeds zijn er
tal van notarissen, die gelden voor cliënten
op hypotheek uitzetten tegen 4x/2 pCt. a 5
pCt. De hypotheekbanken, welke geen nieuw
geld kunnen krijgen, visschen achter het net.
Zij zullen er toe moeten overgaan meer rente
te betalen en hoogere hypotheekrente te
vorderen. Dan komen zij evenwel in een
zonderling parket. Gaan zij over tot de uit
gifte van hooger rentende pandbrieven en
wordt het geld goedkooper, dan kunnen zij
weer niet een, twee, drie van tactiek veran
deren. De particuliere hypotheekgever daaren
tegen kan zich zeer gemakkelijk naar alle
buigingen van de geldmarkt keeren. De
particuliere geldgever heeft derhalve in de
practijk de voordeelen van den wisselenden
rente-standaard, terwijl de hypotheekbanken
daarvan de nadeelen ondervinden.
Voor de notarissen is het de goede tijd.
Er zijn jaren geweest, dat duizenden spaar
penningen in pandbrieven werden belegd.
De geldbeleggers meenen in de daling der
pandbrieven te zien, dat ook deze geen veilig
beleggingspapier zijn en gaan er gemakkelijk
toe over, zelf de risico, aan het uitzetten
van geld op hypotheek verbonden, te dragen.
Zoo werkt de hooge rente-standaard overal
door, niet het minst natuurlijk op het bouw
bedrijf. Terwijl vroeger de hypotheekbanken
gaarne tegen goede rente bouwcredieten ver
schaften, moet tegenwoordig naar geld op
reeds gebouwde eigendommen worden gezocht,
daar het groote publiek er natuurlijk niet
voor te vinden is, geld te geven op huizen,
die er nog niet zijn. Gevolg hiervan is een
stilstand in het bouwen door ons geheele
land heen en een werkloosheid in de bouw
vakken, die juist in dezen tijd van het jaar
tot de kleinste proportiën moest zijn beperkt.
(Contr.)
achterledematen. Dusgeen beesten, of wilde
dieren, die loopen op vier uitsteeksels!
Ik waag me
gelijkt op een
menschen
Dat gaf me opeens den geheelen moed,
waarover ik beschik, terug. Ik spreek ze aan.
Volgt een antwoord in ’t NederlandschGeen
Eskimo’s dus geen Roodhuiden! Hollanders
had ik voor meEn verder vragen leerde
me, dat ’t niet waren rijken, die voor aardig
heid eens buiten kampeerden, maar dat ’t
was de woning van een man, vrouw en
zes kinderen minstens!
Ik heb niet gevraagd naar godsdienst, noch
of ze ook hadden gestolen, of ze waren me-
laatsch, of om een of andere reden uitge
worpen uit de samenleving. Ik was tevreden
met de wetenschap, dat zij menschen waren.
En toen begeerde ik dit menschenverblijf
eens nader te bezien, ’t Werd me vergund.
Twee vertrekken telde het gebouw, een zit-
eet- en woonvertrek, en een slaapvertrek.
Het slaapvertrek telde een zestal houten
bakken, vroegere kisten, waarin wat lompen
en vodden. Ook een wieg met een klein kind
er in. In de woonkamer: een
achtig overblijfsel, met een
naar buiten gestoken, door
emmer heen, ter
Op een
De wanden bestaan uit een
riet, dat duizenden gaten laat
latie. Ook mist het familieleven iets van het
intieme, met al die kijkgaatjes!
De wand tusschen de twee vertrekken be
staat uit lappen, 't geen gemakkelijk is, zoo-
als ik zag bij het wiegen van het kind. Dat
gaat door een hand te steken door de lappen-
wand. Doch, waarom meer gezegd
Gaat zien, mijn broeders, gaat dat allen
zien! In onzen tijd van Woningwet en Leer
plichtwet Daar is wat schoons te zien
In het arrestantenlokaal te 's-Graven-
zande was een man opgesloten, verdacht van
diefstal. Vrijdag is hij door het dak ontvlucht.
Het is nog niet gelukt hem terug te vinden.
Bij den brand van de lijm- en gelati-
nefabriek te Lochem is voor een waarde van
plm. f40,000 aan lijm verbrand. De schade
wordt voorloopig op een ton geschat.
De minister van Justitie heeft goed
gevonden dat een 4-tal mannelijke gedetineer
den in de strafgevangenis te Arnhem, te
Leeuwarden en te Utrecht en wier straftijd
zal verstrijken behoudens te verleenen ver
mindering van straf respectievelijk 9 Maart
1908, 9 December 1907 en 10 Augustus
1908, voorwaardelijk in vrijheid zullen worden
gesteld.
Kimswerd, 1 Juni. Gisterenmorgen hield
de heer IJntema als Hoofd der School alhier,
zijn laatste les. Des namiddags werd door
hem den leerlingen nog een feestje aangeboden.
Te 1 uur kwamen de kinderen ter schole,
deden hierop een wandeling door ’t dorp,
om verder in de //Greate Pier", onder ’t
zingen van toepasselijke liedjes te worden
onthaald. Behalve de leerlingen waren ook
vele oud-leerlingen en ouders aanwezig, in
wier bijzijn den vertrekkenden meester werden
vereerd: door eenige ingezetenen een pen
dule met candelabres met oorkonde; door
de leerlingen sigarenstel met potloodhouder,
terwijl ook ’t personeel zich niet onbetuigd
liet, door ’t schenken eener portemanteau
met pennenhouder. Dat ’t scheiden zwaar
viel, bleek uit de hartelijke woorden, welke
er gesproken werden. Te 5 uur was ’t feest
afgeloopen en vertrok de heer IJ. met de
zijnen naar Harlingen, waar hij als leeraar
aan de ambachtsschool optreedt. Dat ’t hem
welga is de wensch van zijne leerlingen en
vrienden.
Heerenveen, 4 Juni. De laatste dagen
liep hier het gerucht, dat het buitengoed
//Oranjewoud” van de familie H. W. de
Blocq van Scheltiuga (na den noodlottigen
dood van den Frieschen stadhouder Prins
Willem Frederik van Nassau in 1664 ge
sticht door Prinses Albertine Agnes en langer
dan een eeuw in ’t bezit geweest van het
huis van Oranje) zou worden aangekocht door
Z. K. H. Prins Hendrik.
Nader vernemen we echter, dat aanleiding
tot dit gerucht zal hebben gegeven de poging,
die de nieuwbenoemde officier van justitie
bij de Rechtbank alhier, mr. Th. C. van
Eyk Bijleveld, aanwendt, om dit fraaie buiten
goed in huur te bekomen, als de hiertoe
vereischte hoogere goedkeuring, om buiten
Heerenveen te wonen, kan worden verkregen.
Beetsterzwaag, 3 Juni. De veehouder de
V. te Langezwaag zal a. s. Zaterdag voor ’t
kantongerecht alhier moeten terechtstaan we
gens het niet aan den Burgemeester kennis
geven, dat er zich bij een zijner varkens
verschijnselen van vlekziekte hadden geopen
baard.
Leeuwarden, 4 Juni. Gistermiddag waren
met den trein uit Groningen driehonderd
maaiers meegekomen, meerendeels zeker voor
de markt te Sneek op heden, ’t Weer is
voor deze mannen. Daarvoor
en te koud. Zoolang men
en parapluies niet kan thuis
laten, wordt het geen hooiersweer. Ook de
tuiniers hoort men klagen, over het onkruid,
dat welig opschiet en zonder zon lastig is
te verdelgen.
4 Juni. Vandaag waren hier bij ’t station
beduidend minder maaiers dan gisteren; heden
niet meer dan 50 a 60. Ook deze gingen
in hoofdzaak richting Sneek.
Arum, 4 Juni. Alhier is met de afbraak van
iet z.g. Armhuis heden voortgang gemaakt.
Vier groote arbeidersgezinnen zijn hierdoor
dakloos en vertoeven bij het gure weer onder
den blooten hemel.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. Alhier hebben eenige heeren eene
maatschappij gevormd onder den naam //Fries-
lands Jachtclub”, waarvan als directeur zal
optreden de heer P. de Jong Jr., alhier.
De combinatie heeft ten doel de verhuring
van pleiziervaartuigen, speciaal ingericht voor
tochten op de Friesche meren en de Zuiderzee.
De huurprijzen bedragen gedurende de
maanden JuliAugustus respectievelijk f 132,
f 108 en f 54 per week, onder welken prijs
is begrepen de hulp van een bekwamen schip
per en een kok.
Voorloopig zijn aangeschaft de kotters
u Dolfijn”, //Friesland” en //Ina”, welke
gestationeerd zijn te Stavoren.
Dinsdagmorgen boden bij de Waag
alhier ruim 150 maaiers en enkele hooiers
hunne diensten aan. Er was weinig vraag
naar de eersten en naar de laatsten bijna
in ’t geheel niet, zoodat het meerendeel on
verrichter zake weder vertrok.
Als maailoon werd pl. m. f 2,50 per
pondemaat bedongen, met eigen kost.
Wonseradeel, 1 Juni. De Gemeenteraad
ontving in zijne heden gehouden vergadering
van den commissaris der Koningin bericht,
dat de heer J. H. H. Piccardt, met ingang
van 20 Mei, tot burgemeester dezer gemeente
herbenoemd was. In verband met het afloopen
van zijn mandaat als burgemeester was de
heer Piccardt ook afgetreden als lid van de
commissie van beheer van den Bolswarder
Harlingerweg. Hij werd als zoodanig her
benoemd.
Aan mej. H. Deinum, die heden juist 25
jaar had gefungeerd als onderwijzeres in de
nuttige handwerken voor meisjes aan de
openbare lagere school te Exmorra, werd op
verzoek eervol ontslag verleend. In hare
plaats werd benoemd mej. A. 0. R. Boers.
Naar aanleiding van een advies van de
gezondheidscommissie werden onbewoonbaar
verklaard de thans niet bewoonde woningen
no. 3 en 4 te Ferwoude in eigendom be-
hoorende aan de familie Sterkenburgh.
De Raad benoemde te Makkum als onder
wijzer D. Gerritsma met algemeene stemmen
(R. de Vries had bericht gezonden, dat hij
eene benoeming te Luinjeberd had ontvangen)
te Burg werd mej. Westerbaan met 11 stemmen
(op mej. Plaisier waren 3 stemmen uitge
bracht) en te Parrega mej. Bangma met op
1 na algemeene stemmen.
Gistermiddag is in de gieterij der Ijzer
gieterij en Machinefabriek, voorheen Nering
Bögel Co. te Deventer, bij het keeren van
het bovenste gedeelte van een vormkast, door
onbekende oorzaak de ketting waarin de kast
hing, los geschoten, waardoor het zware ge
vaarte op een werkman viel die terstond
dood was. Twee anderen zijn zwaar gekneusd
en in het ziekenhuis opgenomen.
Te Markelo heeft men in een duiventil,
naast de nesten der gewone bewoners, een
nest met vier jonge katten gevonden.
Een lezer van de Nijm, Ct. schrijft
het volgende
//Wanneer men het aangename
leerzame wil verbinden, make men
fietstochtje, over Bemmel, binnendoor naar
Huissen. Even voorbij het bruggetje, even
op het gebied der gemeente Huissen is daar
iets merkwaardigs te zien, wat men allicht
in zijn heele leven niet weder te zien zal
bekomen. Tusschen twee flinke boomen rechts
van den weg, op het gras, onmiddellijk aan
de sloot grenzend, is daar een hut gebouwd
die het leemen hutje der verliefden op de
hei verre achter zich laat.
Een hut van riet, gedekt met stroo en
riet. Ik meende in ’t eerst dat hierin wel
licht turf of ander haast waardeloos materiaal
eenigermate tegen regen en onweer werd
beschut... tot ik beweging zag. Er scheen
dus iets levends mee in verband te staan?
Dan is ’t een zwijnenkooi, dacht ik, maar
neen, daarvoor is ’t gevalletje te groot, en
ook de plaats wat zonderling. Nieuwsgierig
van aard, stap ik van mijn stalen ros af, en
ga op verkenning uit... Ik zaggrootere en
kleinere wezens, met vellen en lappen gedekt,
gaande, met opgerichten gang, alleen op de
Bolswarische Courant
I
