Kienws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
/I
De koningsmoord in Portugal.
No. 11. Verschijnt Donderdags en Zondags. 47ste Jaargang. 1908.
Donderdag 6 Februari.
k.
Kij kszuivelonderwijs.
Afzonderlijke
(Redactie.)
van onder-
Fr.
lormjötu v>ents per a maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
door
door
zich
door dit
natuurverschijnsel.
Sneeker Ct.
Door de marechaussee’» alhier is aan
gehouden B. T. van Leeuwarden, die zich
heeft schuldig gemaakt aan diefstal -van een
groote partij lompen van een aanzienlijke
waarde, Hij heeft reeds voor den wacht-
Onder bovenstaanden titel bevat de Zuivel
courant opnieuw een artikel over de Rijks-
zuivelschool te Bolsward.
Wij achten-het van belang ook dit in de
Bolswardsche Courant over te nemen, daar
onze gemeente groot belang heeft bij den
bloei van genoemde school.
een kistje met proviand bij
Dit werd hem ontnomen. De politie
een onderzoek ingesteld naar
Joure, 31 Jan. De gezamenlijke rundslagers
alhier hebben, wegens de daling der vee-
prijzen, van heden af den prijs van het vleesch
met 10 cents per K.G. verlaagd.
Sneek, 3 Febr. ’t Deftig heerenhuis aan
de Noorderpoort, eigen aan en bewoond door
den heer W. van Heijmngen Nanninge, is
aangekocht door de Ned. Tramw. Mij. Deze
koop zal et toe leiden, dat er in den loop
van ’t jaar en voor de burgerij en voor de
Mij. een betere toestand zal worden geschapen.
Steenwijk, 3 Febr. De heer L. F. Duy-
maer van Twist, lid der 2de Kamer voor dit
district is heden, naar wij vernemen, aan een
groot gevaar ontsnapt. Te Vollenhove een
duiker zullende bezichtigen en daartoe op het
ijs staande, brak dit onder zjne voeten weg
en verdween hij in de diepte. Met zeer veel
moeite werd hij gered.
Een aanranding
Heeg, 3 Febr. Toen hedenmorgen te om
streeks halfvier de bejaarde fabrieksarbeider
A. Z. zich naar de boterfabriek begaf, werd
hij onderweg even buiten ons dorp op wreed
aardige wijze aangepakt door twee onbekende
sujetten, ’s Mans kleeren werden doorzocht
en hem werd bevolen zijn horloge en geld
af te geven, dQQh hij beaat geen van beide.
Onder bovenstaand opschrift vinden wij
in het laatste nummer van het Red. Week
blad voor zuivelbereiding een uitvoerig op
stel van de hand van den heer Sw: Dat
opschrift trok direct onze bijzondere aan
dacht. Het herinnerde ons aan de discussie
in het najaar van 1907 met den heer Sw:
gevoerd, over de Rijkszuivelschool te Bolsward.
Dat de geachte schrijver eveneens aan die
discussie terug deukt blijkt uit enkele zin
sneden in zijn opstel. IN u is de strekking van
dit artikel in hoofdzaak dezelfde als wat bij
de genoemde discussie door den heer Sw
werd verdedigd en welhet zuiver theoretisch
karakter van het onderwijs aan de Rijkszui
velschool te Bolsward is de meest wenscheligke
vorm van onderwijs aan die school.
Zooals onze lezers zich zullen herinneren
hebben wij die opvatting bestreden. Met
volkomen erkenning van het nut dat de
school te Bolsward ook thans, aan de be
oefenaars van het zuivelvak kan bewijzen,
zijn wij toch innig overtuigd dat de meest
wensehelijke vorm van onderwijs is die, waar
praktisch en theoretisch onderricht samengaan.
Wij zulleu natuurlijk thans niet herhalen
wat wij indertijd hebben aangevoerd om onze
zienswijze toe te lichten en om het gevoelen
van den heer Swte bestrijden. De boven
staande herinnering dient alleen om te mo-
tiveeren waarom wij ook thans het artikel
van den heer Swbespreken, nu hij, in een
anderen vorm, zijne opvatting nogmaals
verdedigt. Onze bespreking bepaalt zich dus
geheel lot de nieuwe gezichtspunten die door
den heer Sw: in het debat worden gebracht.
De aanleiding tot het opstel heeft grooten-
deels onze volledige sympathie. Ken lid der
Tweede Kamer heeft bij de begrootings-
discussies het zuivelonderwijs besproken,
gewoon weg gezegd dat de school te Bolsward
is mislukt; dat volgens de ervaring de zui
velfabrieken van de oud-leerlingen der school
niets willen weten enz. Dit oppervlakkig
oordeel verdient te worden bestreden. Wil
een afgevaardigde over dergelijke onderwer
pen spreken dan is het zijn plicht zich vooraf
grondig op de hoogte te stellen. De kritiek
kan dan zijn juist en... opbouwend. Maar zoo
lang er in de Tweede Kamer geene leden
zijn die, door opleiding of werkkring, of wel
door eene speciale grondige en veelzijdige
studie, volkomen met de belangen van het
zuivelvak zijn vertrouwd, is het voor dit lak
het meest wenschelijk dat er in het geheel
niet over gesproken wordt. Eene oppervlak
kige kritiek is vrij zeker onjuist en veelal
ook uitsluitend afbrekend.
Wij gaan dus in beginsel gaarne met den
heer Swmee waar hij het bedoelde lid der
Tweede Kamer terechtwijst en hem aantoont
dat het beter is zich bij discussies in de
wetgevende vergadering te bepalen tot die
onderwerpen waarmee men grondig vertrouwd
is. Daarentegen kunnen wij ons niet vereenigen
met het voornaamste argument dat wordt
aangevoerd om den onderwijsvorm aan de
Rijkszuivelschool te verdedigen.
De heer Sw; begint zijn opstel met te
wijzen op een tweetal benoemingen. Twee
oud-leerlingen der zuivelschool zijn benoemd
tot directeuren van groote zuivelfabrieken
en wel te Sloten en te Heeg. De schrijver
ziet in deze benoemingen eene aanbeveling
voor de school; hij betwijfelt of de keuze
op de benoemden zou zijn gevallen als zij
geene opleiding aan de Rijkszuivelschool had
den gehad; de breede en degelijke opleiding
heeft nu voorzeker den doorslag gegeven;
de mannen die hunne belangen toevertrouwden
aan oud-leerlingen der school hebben daarmee
een gunstig oordeel over het onderwijs aan
die school uitgesproken.
Wanneer de vermelding van deze benoe
mingen alleen ten doel had om te weerleggen
het in de Tweede Kamer gbzegde, dat men
bij zuivelfabrieken van oud-leerlingen der
school niets wil weteni dan was die vermel
ding volkomen correct. Waar de benoemingen
echter worden gebruikt als aanbeveling van
den onderwijsvorm te Bolsward daar is kritiek
op de beschouwing geoorloofd.
Op zichzelf vinden wij het niet aangenaam
als, bij besprekingen als deze, bepaalde per
sonen bij name worden genoemd. In het
onderhavige geval heeft zulks echter het
voordeel dat belangstellenden, die zich de
moeite willen getroosten, de gelegenheid hebben
om het thans besproken verschil van gevoelen
grondig te onderzoeken.
En thans onze kritiek. In de eerste plaats
achten wij het argument, door den heer Sw
bijgebracht om de voortreffelijkheid van den
onderwijsvorm te Bolsward aan te toonen
gevaarlijk. Wij kunnen ons voorstellen
dat een of meer oud-leerlingen der school
het, met hun diploma in den zak, niet
verder brengen dan tot eene betrekking van
den tweeden of derden rang. Zou het nu fair
zijn om dergelijke voorbeelden te gebruiken
als een argument tegen den vorm van onder
wijs aan de Rijkszuivelschool?
Verder willen wij trachten onze meening
duidelijk te maken door een paar voorbeelden.
Het gebeurt meermalen dat betrekkelijk
jonge personen geroepen worden tot hooge
betrekkingen, laat ons zeggen tot Hoogleeraar
aan eene universiteit. Dikwijls wordt dan
gewezen op bijzonderen aanleg, persoonlijke
bekwaamheid, buitengewone ijver, volhardende
studie, maar nimmer op de voortreffelijkheid
van den onderwijsvorm van de inrichtingen
waar zij hunne opleiding hebben genoten.
Een ander voorbeeld op eigen gebied waar
wij verplicht zijn ook persoonlijk te wezen.
Een der benoemingen door den heer Sw:
bedoeld is die van den heer E. Haagsma tot
directeur der zuivelfabriek te Sloten. Aan die
benoeming is voorafgegaan de keuze van
zijn voorganger tot een der belangrijkste zoo
niet de belangrijkste betrekking bij het prak
tisch zuivelvak. De bedoelde voorganger nu
is oud-leerling van de eerste zuivelechool te
Bolsward in den tijd dat deze stond onder
de leiding van den heer Persyn. Is nu deze
benoeming een bewijs dat er vertrouwen be
staat in het onderwijs aan de vroegere zui
velschool Mag men daaruit een argument
putten voor de voortreffelijkheid van den
onderwijsvorm aldaar die theoretisch en
praktisch was Inderdaad wij moeten ons
onthouden van eene argumentatie die in
meerdere opzichten gevaarlijk is.
Het is ons doel niet, en zal het ook nim
mer zijn, om de beteekenis van het onder
wijs te Bolsward te verkleinen. Gaarne er
kennen wij als onze vaste overtuiging dat
de oud-leerlingen dier school, als hunne
latere praktische opleiding doelmatig is, ook
profiteeren zullen van hetgeen zij te Bolsward
hebben geleerd. Voor het zuivelvak in
zijn geheel, voor eene meer algemeene deel
neming aan het onderwijs en voor de beste
resultaten daarvan blijven wij innig overtuigd
dat theoretisch en praktisch onderricht moeten
samengaan.
BINNENLAND.
AUv KttLE^t iLUitiJ1regels ou uts. vervolgens
10.,Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
LISSABON, 3 Februari. Volgens inlich
tingen uit goede bron heerscht op het oogen-
blik in geheel Portugal de meest volkomen
orde.
De positie van Franco is na den aanslag
onhoudbaar geworden. In de dagen die aan
den aanslag vooraf gingen, hadden onstuimige
betoogingen plaats en werden wapenen ont
dekt; dit gaf Franco in de openbare meening
het .recht om krachtig de orde te handhaven.
Maar de aanslag op den Koning en den
Prins verandert alles.
Een krachtige vaderlandslievende beweging
steunt de vorming van een nieuw kabinet,
onder leiding van Ferreira de Amaral, die
op het oogenblik zich gereed maakt naar
het paleis te gaan. Hij heeft den geheelen
nacht geconfereerd met de monarchistische
partijleiders. Het nieuwe ministerie is aldus
samengesteldAdmiraal Ferreira de Amaral,
president en biunenlandsche zaken; Moreira
J unior, financiënCampos Henriquez, justitie;
Castello Branco, marine; graat Bretiondos,
openbare werken; Mathias Nunez, oorlog.
MADRID, 3 Februari. El Mundo ver
neemt uit Lissabon: De nieuwe minister
president nam krachtige maatregelen om
lederen opstand te onderdrukken. De grond
wettige rechten zijn geschorst; de staat van
beleg is afgekondigd. 94 politieke gevangenen
zijn overgebracht aan boord van het stoom
schip //Portugal” en zullen naar de gevan
genissen in Afrika worden vervoerd.
El Mundo voegt daaraan toe, dat de re-
volutionnaire beweging in'het grootste geheim
werd voorbereid onder leiding van een redacteur
van een belangrijk republikeinsch blad.
De revolutionnairen hadden het plan de
uitroeping der Republiek voor te bereiden;
maar de dictatoriale daden van Franco deden
de opgewondenheid toenemen. Zij kochten
wapens die zij konden verbergen en vol
voerden zoo hun plan.
PARIJS, 3 Februari. Uit Madrid wordt
aan de bladen gemeldBerichten uit Badaj os
ontvangen, bevestigen dat te Lissabon een
groot aantal officieren en onderofficieren ge
arresteerd zijn. Vijf dagbladen zijn geschorst;
de politie werkt dag en nacht. Telkens ont
dekt zij nieuwe wapendepots en ontplofbare
stoffen. Er kan geen sprake meer zijn van
een anarchistische samenzwering, daar alle
personen die aan het complot deelnamen en
die gedood zijn of Jn de gevangenis zitten,
in het bezit bevonden werden van aanzienlijke
Alleen had hij
zich.
heeft dadelijk
de daders.
Heerenveen, 3 Febr. De Naamlooze Ven
nootschap Z/De Friesche Vischhandel” alhier
is bij onderhandschen verkoop, met alle toe-
behoorende gebouwen, pakhuis, ijskelders,
vijvers, motorboot en schepen, overgegaan aan
haren voormaligen directeur, de heer Th. de
Leeuw, in combinatie met den palinghandel
te Work urn, eigenaars de heeren Gebrs.
Lankhorst te Heeg. Bovenstaande zaak zal
alzoo op dezelfde wijze worden geëxploiteerd.
Harlingen, 3 Febr. Hedenmorgen is alhier
de lommerd gesloten, wegens al te groote
begunstiging. De toeloop werd in de laatste
dagen zoo groot, dat de lommerdhouder de
zaak sloot om niet nog meer goederen in
pand te nemen. Treurig teeken des tijds.
Lemmer, 4 Febr. De haven is open, zoo
wel voor zeil- als voor stoomschepen. De
visschers zeilen uit.
De Groninger booten zijn gearriveerd.
De vaart op Sneek is heropend.
Hepk. JSieuwsbl. v.
Apeldoorn, 3 Febr. Vrijdagavond werd
ons anders om dien tijd zoo stille dorp onge
veer 7 uur opgeschrikt door een felle, hel
blauwe bliksemschicht, onmiddellijk gevolgd
een ratelenden donderslag en kort daarop
een tweeden. Vele bewoners begaven
naar buiten, geschrokken als ze waren
om dezen tijd des jaars ongewone
Dacht men aanvankelijk
dat geen onheil aangericht was, den volgen
den dag bleek, dat de bliksem ingeslagen
was in de papierfabriek z/Wilhelmina”, ge
legen in de buurtschap Wormen aan het
kanaal naar Dieren. Een groot gedeelte van
een dak werd over andere gebouwen heen
op den weg geslingerd, een muur achter de
fabriek stortte met donderend geraas omver,
het electrische licht ging uit en de telefoon
raakte defect. In de fabriek sloeg de bliksem
in een snijmachine en een groot gat in het
dak, groote zware balken werden over hun
geheele lengte gespleten. Een en ander ver
oorzaakte geen brand, doch groote materieele
schade en veel consternatie. Zw. Ct.
Hollum (A.) Naar wij vernemen zal hier
binnenkort een verordening in werking treden,
die het zgn. //aalsteken onder ’t ijs" verbiedt.
Zoo dit verbod doorgaat, zullen velen hier
door schade ondervinden, daar door ettelijke
dorpsgenooten dit bedrijf in den winter wordt
uitgeoefend en er nog een aardig duitje mee
verdiend wordt. Overigens valt er hier in
het barre jaargetij weinig voor hen te ver
dienen, zoodat het voor de betrokken partijen
een heele slag zal zijn.
Sneek. Zooals wij reeds meldden, is de
28-jaiige koopman in manufacturen G. D.,
verdacht van brandstichting in zijn woning,
staande aan de Franekervaart, Maandag
naar Leeuwarden opgezonden, nadat hij den
vorigen dag te Dijken bij Woudsend, waar
D. met zijn vrouw bij zijn schoonouders
logeerde, door den rijksveldwachter Posma van
Hommerts en den inspecteur-titulair van politie
alhier was gearresteerd.
Op verzoek van de vrouw van D. die bij
haar terugkomst verschillende goederen ver
miste, werd Donderdag door den Commissaris
van Politie een onderzoek ingesteld tenhuize
van haar schoonouders, waarbij eenige goederen
voor den dag kwamen.
Zaterdag j.l. had bij de ouders van D.
nogmaals een huiszoeking plaats door de
justitie van Leeuwarden, geassisteerd door den
brigadier der rijksveldwacht Das alhier en
de rijksveldwachter Posma uit Hommerts.
Bij dit onderzoek, dat geruimen tijd duurde,
kwamen weer verschillende goederen, tot den
inboedel van G. D. behoorende voor den dag
als kasboeken, mans en vrouws lijfdracht
enz. enz., zelfs werd een gedeelte op den
zolder gevonden.
De ouders van D. konden de aanwezigheid
dezer goederen niet verklaren, terwijl ook D.
nog steeds blijft ontkennen.
meester brigade-commandant een volledige be
kentenis afgelegd, terwijl het gestolene in
beslag is genomen. B. T. die recidivist is,
zal ter beschikking van den officier van Jus-
titie worden gesteld.
De brigadier-titulair der rijksveldwacht
8. D. alhier, kwam heden Dinsdagmorgen bij
zijn thuiskomst tot de zeer onaangename
ontdekking, van zijn traktement, dat bij bij
ontvangst in zijn broekzak had gestoken, een
goudentientje, een gulden en eeuig kleingeld
te hebben verloren, ’t Is te hopen dat het
geld gevonden en weer aan D. ter hand wordt
gesteld.
De oplossing der ministerieele crisis
laat lang op zich wachten, nagenoeg zoo lang
als in den zomer van 19U5. De Standaard
erkennende dat zij toen „er keer op keer bij
was, om over dien langen duur te interpel-
leeren” beantwoordt de vraag, waarom zij dit
nu niet doet, als volgt:
z/Het antwoord ligt voor de hand. Thans
zwegen we, omdat het geval van nu met het
geval van 1905 in geen enkel opzicht gelijk
staat, en op het hoofdpunt er zelfs lijnrecht
tegenover staat.
In 1905 gold het de formatie van een
Kabinet met het oog op een Tweede Kamer
waarin men door de stembus een meerderheid(l)
had veroverd.
Thans geldt het de vraag, hoe een Kabinet
te formeeren, dat in de Tweede Kamer een
meerderheid tegen zich over vindt.
Er ware ook nadere explicatie te geven,
doch waartoe dit?
Het eene punt, waarop we wezen, wijst
het geding uit.”
Wie deze opheldering duidelijk vindt, mag
het zeggen. Arnh. Ct.
VOOR
I
Bolswardsche Courant.
