Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
fel
1908.
No. 24
Verschijnt Donderdags en Zondags.
47ste Jaargang.
Knoeierijen bjj keuring.
r
i
ra
3
Zondag 22 Maart.
BERICHT.
Uit de Raadszaal.
I
Wie zich met 1
op dit Blad
ontvangt de
Maart verschijnende
nos. gratis.
April a.s.
abonneert,
in
VOOR
ga
'H
-
Afzonderlijke nos.
BINNENLAND.
nSchande”
II
f
I
Vergadering op Donderdag 19 Maart 1908.
der Zondagen in Juni,
gemeld.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
grond
f25.
nadacht
abuis, ’t was
c. are
4
en W.
om in
ge-
daarom komt ’t woord //Schande”
pas.
openbare vergadering werd daarna
De P. G. Crt. heeft een deskundige eens
gevraagd naar de knoeierijen voor de keuring
van de nationale militie waarover tegenwoor
dig zooveel geschreven wordt, naar het werk
der z.g.n. af keuringsagenten die steeds driester
optreden, dank zij de domheid der menschen
en de passieve houding der justitie. Ziehier
wat deze deskundige schrijft:
Sensationeele feiten zullen wij hier niet
publiceeren, het doel is alleen -de wijze van
,/werken” dezer heeren meer openbaar te
maken, vele blinden, hopen wij, zullen ziende
worden dan, terwijl het voor de ouders van
lotelingen, en toekomstige lotelingen een
ernstige waarschuwing moge zijn, om nimmer
op de praktijken der afkeuringsagenten in
te gaan, zijnde hunne wijze van werken spe
culatief of misdadig!
We kunnen de heeren het best verdeelen
in 3 catagoriën en wel1. /de speculatieve”,
2. //de gelegenheids”, 3. //de misdadige” agen
ten. //Speculatief werken heeft steeds de
voorkeur, daar dit helaas volgens de
wet niet straf baar zal zijn. De loop van zaken
is als volgt: Verschillende agenten loopen in
bepaalde wijken rond en bezoeken hen, van
wien ze weten, dat een zoon in dienst moet
en die het ook wel kunnen betalen. Bij
voorkeur verschijnen ze in den middag, als
moeder alleen thuis is en komen al dadelijk
met hun voorstel //of de juffrouw haar zoon
wil laten af keuren, zij zullen er wel voor
zorgen”. Ik heb nog kort geleden 4 moeders
gesproken, die met zoo’n bezoek waren ver
eerd, en ’t deed me weldadig aan ëén moeder
te hooren zeggen: //Meneer ik laat mijn zoon
liever 10 jaar het land dienen, dan op de
voorstellen van die kerels in te gaan.” Dat
was een echte moeder, helaas zoo zijn ze niet
allen. Bij zulke verstandige menschen ver
dwijnen ze dan ook spoedig, hoewel ze in
den regel brutaal zijn en aanhouden. Gaat
men echter op ’t voorstel in, dan wordt de
naam voorloopig genoteerd, en komen ze in
den regel ’s avonds met een //hoofdman”
terug om de zaak verder te bespreken. De
hoofdman van deze agenten alhier krijgt vol
doende bezoek aan huis, om mettertijd rijk
te wordenj deze zoekt natuurlijk geen klanten
NOTA. In ons-vorig verslag stond dat
aan den heer M. Kuiper IP/4 are
werd afgestaan voor den prijs van
Dit was, gelijk ieder die er over
wel zal begrepen Rebben, een
niet are, doch slechts llr/4
of M2.
z/ziek” te worden hij werd blind. Ik heb
een man van 25 jaar gekend die hartklop
pingen wilde hebben... nu klopt zijn hart
niet meer. Beide gevallen zijn 8 jaar ge
leden en ’t was niet in ons land, maar ik
wil u wijzen op de gevaren, van het laten
innemen der zgn. onschuldige drankjes of
poeders.
Dat mijn schrijven vruchten moge dragen,
dat men begrijpe thans en verder vertelle,
dat de zgn. afkeuringsagenten niet anders
zijn dan handige oplichters of misdadigers
Een ongeluk.
Gistermiddag had nabij Etten een werk
man van de in aanleg zijnde tramlijn Lichten-
voorde-Zeddam het ongeluk onder een lorrie
met zand te geraken, met het treurig gevolg,
dat beide beenen hem werden afgereden.
Achter de perceelen 70 en 78 in de
Joden Houttuinen te Amsterdam stortte
gisteren een muur in van een leegstaand
perceel. De steenmassa kwam terecht op
het met ijzerglas overdekte gedeelte van de
Israëlietische Coöperatieve Paasch brood bak
kerij, hetwelk met groot geraas verbrijzeld
werd. Een groot deel van de bakkerij geleek
een ruïne. Gelukkig waren er op het oogen-
blik van het ongeval geen bakkers aanwezig.
Ongetwijfeld zouden anders de gevolgen
droevig geweest zijn.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts^ per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Koudum, 18 Maart. In onze plaats heer-
schen onder de schooljeugd de mazelen in
zoo hevige mate, dat enkele klassen der
openb. school geheel ontvolkt zijn.
Een der onderwijzers geniet reeds vacantie.
Voorjaarsziekten, influenza e. d. onder vol
wassenen, komen mede veelvuldig voor.
Stavoren. Bij de gehouden verpachting
van het grasgewas van wege het Waterschap
Hemelumer Oldephaert en a. h. Zeedijken
op Zaterdag 14 Maart j. 1. is de totale
opbrengst f 90 minder dan het vorig jaar,
aan de Zuiderdijk meer
maar die aan de
Nieuwlanderdijk minder hebben
op, ze komen van zelf bij hem. Het verdere
verloop is te begrijpen: belangstellend infor-
meeren naar kwalen, eenige raadgevingen en
dan... ja ziet u, zooveel vooruit betalen, bij
afkeuring f 100 of soms meer. Wat wordt
nu algemeen gedacht door de ouders? Dat
die kerels het verder met de doctoren in orde
maken! Niets is natuurlijk minder waar, het
is eenvoudig een handige oplichterij.
Wat toch is het geval? De agenten weten
wel, wat door een ieder gemakkelijk is na te
gaan, dat steeds een betrekkelijk groot per
centage der lotelingen moet worden afgekeurd,
omdat zij ongeschikt voor den dienst zijn,
en nu is het immers voor hen een prachtige
speculatie, wanneer ze, neem aün, 50 lote
lingen in den waan kunnen brengen dat zij
die afkeuring bewerken. Worden er nu 20
van afgekeurd, dan krijgen ze dus daarvan
een aardig sommetje, terwijl ze van de overige
het vooruitbetaalde binnen hebben. Die niet
worden afgekeurd zwijgen toch, omdat ze
zich medeplichtig achten, de afgekeurden
zwijgen en betalen, in de domme meening,
waar voor hun geld te hebben gehad. En
toch hadden zij hun beurs gesloten ge
houden de zoon ware evenzeer afgekeurd en
hun geweten ware gerust geweest. Dat men
toch goed begrijpe, dat een dokter hierin niet
kan betrokken zijn. Ieder weldenkend mensch,
zal de gedachte alleen daaraan reeds verachte
lijk en afschuwelijk vinden, onze doctoren
staan daarvoor te hoog. Doch waar ik vaak
overigens ontwikkelde menschen nog van dien
waan heb moeten genezen, acht ik het niet
ondienstig hierbij nog even stil te staan.
Neem aan, dat onder hen een enkele zwakke
broeder schuilde, ik vraag u af, zou deze
dan voor een fooi van hoogstens f50 (want
méér zou de agent niet geven van den buit)
positie en toekomst in de waagschaal stellen,
ja gevangenisschap tegemoet willen gaan.
Maar het zou bovendien onmogelijk zijn,
daar nooit één dokter den man ongeschikt
verklaart, terwijl er bijv, bij de zitting voor
den Militieraad en bij herkeuring voor Ge
deputeerde Staten eiken dag weer andere
doctoren komen.
Ik wilde hierover vooral uitweiden en
de heeren doctoren zullen mij dat hoop ik
niet ten kwade duiden omdat de agenten
er belang bij hebben dat het idee der men
schen is: //zij vinden het met de doctoren!”
Wij hopen dat de truc der heeren agenten
onthouden worde, en verder verteld, dan alleen
kan aan hun geknoei een einde komen.
De //gelegenheidsagenten” (2) zou ik ook
kunnen noemen de //losloopende” d.w.z. die
zoowat op eigen houtje werken, zoo nu en
dan om wat te verdienen. Ze zijn in den
regel niet zoo netjes gekleed, zoeken in het
wilde naar hun slachtoffers, of gaan, zooals
b.v. de vorige week in Assen bet geval was,
met een flesch met „niets” erin tusschen de
lotelingen. Wie maar wil jongens! één slok
en je kunt worden afgekeurd maar... f 10
vooruit. Nu was dat „iets” in de flesch
misschien onschuldig (’t moet nog worden
onderzocht), mij scheen het op den reuk
afgaande een mengsel van jenever en
terpentijn te zijn, ’t Is te hopen dat dit
heer zijn straf niet zal ontgaan.
De misdadige (3), ze zijn er gelukkig
minder dan algemeen gedacht wordt; 't is
te gevaarlijk voor de heeren.
Maar dat sommigen niet schromen, om
met allerhande middeltjes de lotelingen, die
zich daartoe willen leenen, ongeschikt voor
den dienst te maken, is genoegzaam bekend,
maar zeer natuurlijk niet, of moeilijk te
bewijzen, daar zorgt men wel voor.
We behoeven maar even te denken aan
een geval het vorige jaar in Drente, waar
door het ijverig onderzoek van een militairen
dokter eindelijk aan 8 lotelingen de beken
tenis- werd ontlokt dat... zij varkensurine
hadden ingenomen. Dat is een enkel feit,
dat eens aan het licht komt, maar we kunnen
daaruit nagaan, wat voor „raad en hulp”
door de heeren wordt verleend. Ouders waakt
er voor, waarschuwt uw zoons ook, dat zij
nimmer op voorstellen dier individuen ingaan.
Immers ook gij zijt als medeplichtigen, mis
dadig, méér nog dan zijSommige //raad”
klinkt zoo onschuldig; flink uitgaan niet
slapen veel drinken, ontzettend rooken
enz... maar weet ge het ouders, of deze
middelen niet vaak erger zijn dan de kwaal.
Ik heb een vrijwilliger gekend die een
onnoembaar vuil op zijn oogen smeerde, om
maatregelen werden genomen dat aan dien
toestand een einde komt, want elke dag dat
hij voortduurt is een dag te lang.
De Voorzitter. Ik kan U mededeelen dat
B. en W. er precies over denken als LT.
B. en W. hebben met leedwezen gezien dat
een regeling getroffen moest worden, waarbij
beurtelings een klasse rondloopt. Herhaal
delijk zijn er door ons en door den heer
Groenier pogingen aangewend om tijdelijke
hulp te krijgen, ’t is ons niet mogen ge
lukken. ’t Is dus geen verzuim van B. en W.
wij hebben steeds een open oog voor den
toestand gehad, dien ook wij betreuren, maar
de heer Groenier heeft ons de verzekering
gegeven, dat een andere regeling niet mogelijk
is. Gaarne wil ik echter met den heer
Groenier er over spreken of een andere en
betere regeling te treffen is.
De heer Rosier. Is er dan geen mogelijkheid,
dat de kinderen niet op straat gestuurd
worden Kan dan één onderwijzer desnoods
geen twee klassen nemen voor een poosje?
De Voorzitter. Zooals ik reeds zeide de
heer Groenier heeft ons verzekerd, dat het
niet anders kon. Maar ik zal er morgen den
dag nog over spreken.
De heer Rosier. Als ’t U belieft M. d. V.
want zoo’n toestand vind ik een schande.
De Voorzitter. //Schande” is hier ’t woord
met. //Schande” zou ’t zijn als B.
niet al het mogelijke hadden gedaan
den ‘toestand te voorzien. Maar dat is
daan en
hier niet te
De
geschorst én de Raad ging in geheime zitting
over ter behandeling van het kohier van
den hoofdelijken omslag.
ofschoon de scharren
pacht hebben gegeven,
Noorder- en
opgebracht.
Balk, 18 Maart. De N. V. Maatschappij
Gaasterland heeft al haar bezittingen in
deze gemeente uit de hand verkocht aan de
heeren Fruitier (vader en zoon) en Van Nes.
Gemeld wordt, dat de overname plaats heeft
met belangrijke winst, gelijk het bedrag van
de vroeger verkochte boerenplaatsen, 8 stuks.
De heeren Fruitier, Franschen van origine
zullen zich voorbands in de exploitatie doen
bijstaan door den tegenwoordigen gedele
geerden commissaris.
Workum, Woensdagavond omstreeks 5 uur
ontstond een begin van brand in het perceel
wijk F. no. 12, kamer bewoond door Gerke
Visser. Door het kloek optreden der mede
bewoners wist men gelukkig een groot onheil
te voorkomen. De oorzaak moet zijn, dat
zijn ontoerekenbare zoon, op een oogenblik
dat hij zich alleen in de kamer bevond,
voorwerpen in de kachel wierp en ze daarna
weder uit dezelve te voorschijn haalde en
deze plaats verschafte op den bergzolder.
Sneek. Bij Kon. besluit is benoemd tot
ridder in de Orde van den Nederlandschen
Leeuw de heer H. Pollema alhier, lid der
staatscommissie voor de gemeentefinanciën.
Workum 20 Maart. In onze gemeente
komen in de laatste paar weken vele ziekte
gevallen voor. In enkele gezinnen zelfs zoo dat
niemand der huisgenooten het op de been
kan houden. Het is gelukkig niet van kwaad-
aardigen aard. De meesten moeten een paar
dagen het bed houden en kunnen dan hun
werkzaamheden wederom verrichten. Zwaar
verkouden en influenza is bij de meesten de
oorzaak, terwijl enkele gevallen van long
ontsteking worden geconstateerd.
De geneesheeren hebben hierdoor handen
vol werk en weten soms niet waar zij het
eerst moeten wezen.
Tot hoofd der chr. naai- en breischool
te Spannum is benoemd mej. IJ. Rusticus
te Oosthem.
De Katholieke Landdag in onze pro
vincie zal dit jaar gehouden worden op een
waar wordt nog niet
Tegenwoordig waren alle 13 leden.
De lezing der notulen wordt aangehouden
tot de volgende vergadering.
In gekomen stukken:
a. Een missive van de Commissie der
gemeentereiniging, waarbij wordt toegezonden
de rekening en het verslag over 1907.
Ter viste gelegd om later behandeld te
worden.
b. Een missive van de Commissie van
beheer over den weg Bolsward-Harlingen,
dat door haar tot secretaris-ontvanger van
dien weg is benoemd de heer Jobs. Brouwers,
en zulks in de plaats van den heer K. H.
Laagland, aan wien eervol ontslag werd ver
leend. Gedurende de vacature werden de
werkzaamheden waargenomen door den heer
Piccardt.
De Voorzitter. In aansluiting hiermede is
ingekomen een verzoek van den heer Brou
wers, om nevens zijne betrekking van gemeente
ontvanger, ook deze betrekking te mogen
waarnemen. Daar de benoeming met 1 April
reeds ingaat, verzoek ik urgentie voor de
behandeling van dit verzoek.
De urgentie wordt toegestaan en het ver
zoek met algemeene stemmen ingewilligd.
c. Een adres van de heeren J. Hettinga
te Burgwerd en A. Vis alhier, verzoekende
op de stoep hunner perceelen aan het Nan-
nenhof een ijzeren stek te mogen plaatsen.
Zij verplichten zich dit uit te voeren ten
genoegen van Burg, en Weths.
In handen van B. en W. om advies.
PUNTEN VAN BEHANDELING:
1. Vaststelling van het primitief kohier
van hondenbelasting over 1908.
Dit kohier tot een bedrag van f 353,
wordt vastgesteld met algemeene stemmen.
2. Verzoek tot af- en overschrijving van
uitgaafposten der begrooting van het Algemeen
Stads-Armenhuis over 1907.
De Voorzitter. Voor tot behandeling over
te gaan, wensch ik even op te merken dat
dit verzoek wel eenigszins laat is ingekomen.
Herhaaldelijk zijn heeren Armvoogden daarop
reeds gewezen, maar zonder resultaat. De
wijziging moet vóór 1 April geschieden en
wanneer er niet toevallig dezen avond raads
vergadering geweest was, zou ’t verzoek niet
meer in behandeling gekomen zijn. Mocht
het verzoek en ’t verslag weer zoo laat in
komen, ik ben niet genegen een aparte
raadsvergadering te beleggen. Heeren Arm
voogden moeten dan zelf de gevolgen maar
dragen.
’t Verzoek van Voogden luidt, een wijzi
ging in de begrooting aan te brengen, ten
einde de posten die lager geraamd zijn, dan
de werkelijke uitgaven noodzakelijk maakten,
te zamen tot een bedrag van f 1689, te
versterken met de posten die beneden de
raming zijn gebleven.
Na verleende urgentie worden deze af- en
overschrijvingen met algemeene stemmen aan
genomen.
Na afhandeling dezer punten zegt de heer
Rosier: Mijnheer de Voorzitter, mij is eenige
dagen geleden iets ter oore gekomen, dat ik
met verbazing gehoord heb, nl. dat reeds
sedert November-December van school no. 2
een groot aantal kinderen van 7 a 8 jaar
beurtelings op straat loopen. Ik vind dat een
onhoudbare toestand, die misschien in ’t leven
geroepen is door ’t vertrek van mej. Dijkstra.
De leerplichtwet verplicht de ouders de kin
deren naar school te zenden en nu gaat het
toch niet aan, dat ze de straat worden op
gestuurd. Er is toch genoeg personeel aan
wezig dunkt mij om het zoo te schikken dat
de kinderen niet op straat behoeven te loopen.
Gaarne jou ik zien dat door B. en W.
Bolswardsclie Courant.
-4
I
