Nieuws- en Advertentieblad
I
FERWERDA
&TIEMAN
1908.
No. 47.
Verscirijnt Donderdags en Zondags.
47ste Jaargang.
T
J. W. HARKEMA,
Donderdag 11 Juni.
I
Ingezonden.
Alcoholvrije Likeuren.
Eikelcacao - Kindermeel,
ENZ. ENZ.
VOOR
Bolsward, Juni 1908.
BINNENLAND.
en
t. t.
NICO.
hun vaders, die ook
een lesje ontvangen,
heel spoedig uit het
door het onderdrukken van dronken-
en huiselijke of maatschappelijke wan-
voed, moet trapsgewijze op een
lukkiger weg worden geleid.
onze stad opgeruimd hebben
en daarnaar
onze wakkere waarnemende
van Politie, de heer S. Coldeweij
twaalftal politiemannen van
om de deugnieten, die bij
agent natuurlijk aan den
en naar
we in den
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
De oorzaak er
laten Pinksteren.
Gisteren regen, vandaag zonnig weer,
de boertjes hebben gedachtde zaken gaan
voor ’t meisje.
De meesten, die onze markt bezochten,
kwamen dan ook voor zaken, hetzij om te
handelen, om inkoopen te doen of om
hooiers, misschien ook om nog enkele
maaiers te winnen.
Zooals andere jaren was ’t aanbod van
hooiers en maaiers weer flink grooter was
bij de Waag haast geen doorkomen aan.
De loonen waren vrij hoogde hooiers ver
huurden zich voor ongeveer f 12 per week
en de kost; de maaiers voor pl.m. f 2.50
per pondemaat.
Of de m eesten
verlaten
Te oordeelen naar ’t aantal achterblijvers,
zouden we denken dat ’t grootste deel niet
naar wensch is geslaagd.
Aan de groote kaatspartij van afdee-
lingen van den Nederlandschen Kaatsbond,
Pinkstermaandag te Dokkum gehouden, werd
door 33 parturen deelgenomen.
De le prijs werd behaald door S. A.
Kooistra, R. Zaagmans en J. Zaagmans, van
de afdeeling //Witmarsum” te Witmarsum
de 2e prijs door T. W. Kooistra, J. W.
Kooistra en D. Jongsma van de afd. Z/Oos-
tergo” te Dokkum de 3e prijs door Cath.
Werkhoven, Jan Cuperus en Hendrik Zijlstra
van de afd. ffDe Concurrent” te Witmar
sum de 4e prijs door 8. F. Hoekstra, H.
van Vliet en
te Baard en
H. Hiemstra
afd.
van zoeken
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Geachte Redactie!
Om door het beoefenen der liefdadigheid
werkelijk bij te dragen tot het welzijn der
bedeelden, is in de eerste plaats noodig den
toestand van hen die geholpen zullen worden
te kennen. Een gewone avondzitting per week
van een bestuur of commissie waar de aan
vragers zich moeten vervoegen om hulp te
bekomen, is niet voldoende. Op de gegevens
door de belanghebbenden zelf opgedischt, kan
niet worden ingegaan, onderzoek, veelvuldig
onderzoek is noodig, soms bij herhaling, ook
om te weten wat door den verstrekten steun
wordt uitgewerkt. Ik meen dat hier ter stede
het best door de vereeniging Charitas en
vooral door de Katholieke Vincentius-vereeni-
ging dezen weg wordt ingeslagen en dezen
door persoonlijk bezoek ten huize der begif
tigden het best op de hoogte zijn van den
toestand hunner hulpbehoevenden. Een wereld
van bitter verwijt ligt er in het gewone
zeggen van de armendie het best kan liegen
krijgen het meest, en inderdaad is het geor
ganiseerd bedrog soms groot en vaak wordt
het medelijden opgewekt door speculatie op de
lichtgeloovigheid.
Waar nu blijkt dat dronkenschap, luiheid
of verwaarloozing van de plichten als huisvader
aan dezen te wijten is, dat er tijdelijke nood
is, daar mag deze niet, dan bij hooge nood
zakelijkheid gelenigd worden, en kan soms
nog langs anderen weg aan de leden van het
gezin nooddruft verschaft worden. Waar
ouderdom, ziekte of van den wil onafhanke
lijke omstandigheden oorzaak zijn van verval
of gebrek, daar moet krachtdadig gehandeld
worden. Onderstand geven in den vorm van
geld blijft evenwel steeds een gevaarlijke pallia
tief voor den bestaanden nood en de zekerste
aanmoediging voor het voortduren van den
toestand.
Ook bons voor eetwaren enz. werken niet
steeds als men meent. Een predikant uit
Engeland, die zich veel bemoeide met de
armen en behoeftigen, schreef eens: Als ik
een bon van 12 stuivers afgeef, heb ik bij
mij zelf de zekerheid, dat ik er voor 4 stuivers
goed doch voor 8 stuivers kwaad mee doe.
Veel meer moet het streven zijn, een blijvende
verbetering in de hand te werken, de jeugd
aan te moedigen zich te ontwikkelen en
bevorderen dat ze een vak leeren, de huis-
genooten allen een gepaste afleiding te be
zorgen en ontspanning zelfs, bijv, dóór ge
schikte lectuur den leeslust op te wekken,
door de werkzaamheid aan te wakkeren en
te prikkelen, desnoods door ’t uitloven van
extra prijzen of belooningen, door de jongens
goede werkmeesters, de meisjes goede en ver
trouwde dienstbetrekkingen te bezorgen, ook
door het verleenen van gereedschappen en
kleeding naar den aard van hun vak of dienst,
en zeer groot is ook de invloed en kracht
van persoonlijk vertrouwen, belangstelling en
sympathie, maar nog eens, wees sober met
gaven en bedeelingen.
Proeven, elders genomen en mij bekend,
gaven gunstige resultaten. In haast ieder
mensch wil de kiem van het goed wel gedijen,
als de noodige zorg er maar aan wordt besteed,
en mij zijn voorbeelden bekend hoe familiën,
die vroeger lui en verkwistend 'leefden,
langzamerhand ordelijk, werkzaam en zuinig
werden, tevens werden zij volgzaam in stede
van heftig en brutaal. Het geluk dat zij
voorheen in anderen benijdden, werd hun deel
en maakte hun trots uit voor hun verder
leven, ’t Is waar, er zijn er ook, waarvoor
geen kruiden schijnen geschapen te zijn,
echter dat mag niemand weerhouden te
blijven volharden en men kent de uitwerking
van den droppel op den steen!
Waar nu echter alles vruchteloos blijkt,
daar kan dwang soms heilzaam zijn. De wet
op de ontzetting uit de ouderlijke macht
is nog pas in haar eerste stadium; de op
voeding der jeugd is een algemeen belang.
Evenals het gewone schoolonderwijs reeds tot
leerplicht is geworden, zal ook de Staat allengs
dieper in moeten grijpen in toestanden, waar
de omstandigheden dit eischen, een maat
schappelijke en ordelijke, opleiding toch is
een staatsbelang, en ten bate van ’t individu
tegelijk. Zulk ingrijpen druischt niet in tegen
de hoog geprezen Nederlandsche vrijheid.
Die goed wil, heeft geen dwang te vreezen,
Het zij mij nog vergund op te merken
dat ik niet heb bedoeld een dam op te werpen
tegen den stroom der weldadigheid, doch wel
om dien stroom in een andere bedding te
brengen. Gelijk er een onveranderlijkheid
is in de krachten arbeid en beweging, heerscht
dezelfde onveranderlijkheid in de krachten
door welke het welzijn onzer medemenschen
wordt uitgewerkt. De tijd brengt noodzake
lijkerwijs veranderingen en hervormingen
mede in de machinerie der liefdadigheid
evenzeer als in iedere andere zaak.
Wat wij dus noodig hebben is niet minder
hulpbetoon, maar meer, en in een anderen
vorm. Een zware achterstallige schuld is te
voldoen, een heirleger van arme schepselen,
die zorgvuldig of wel zorgeloos in verkeerde
richting en in verkeerde omgeving zijn opge-
beteren, ge-
TROS-ROZIJNEN worden opgeruimd tegen
zeer lage prijzen.
GROOTE DIJLAKKER. -■
soliede bus 40 cent (reclame). olsward en Wonseraaeel.
Lemmer, 8 Juni. De haringvisscherij is
weer afgeloopen, over het geheel was de
vangst vrij goed, de prijs echter in vergelij
king met vorige jaren niet hoog. Tengevolge
de mislukking van de ansjovis-visscherij
hebben onze visschers zich langer met de
haringvisscherij bezig gehouden, dan gewoon
lijk. Er werd hier deze week een 20 tal
geep aangevoerd, waarvoor f 3 per tal werd
besomd, en 20.000 stuks ansjovis, waarvan
de laatste marktprijs f 32 de 1000 stuks
was. Ook werd hier nog 2500 K.G. bot
aangevoerd.
Wonseradeel, 8 Juni. De veldvruchten
staan alhier bijzonder schoon, qp enkele aard
appelvelden na, die bijna worden opgegeten
door z.g. ritnaald. De weilanden staan vol
gras; de zeisen der maaiers zwaaien over de
landen. De Chr. Geheelonthoudersvereenigin-
gen te Makkum en te Bolsward hebben er
werk van gemaakt om voor de in deze buurt
werkende maaiers en hooiers lokaliteiten in
te richten, waar ze kosteloos kunnen ver
toeven en onderlinge gezelligheid kunnen
vinden zonder alcohol.
Schoterland, 8 Juni. Uit de Compag-
nonsvaart, nabij de 10de wijk, is heden als
lijk opgehaald de 20-jarige milicien J. R. D.,
in garnizoen te Amersfoort. Hij was Zater
dagavond met verlof overgekomen, om zijne
ouders, die te Hoornsterzwaag wonen, te
bezoeken. Hij heeft de ouderlijke woning
evenwel niet bereikt. Boven het oog is een
l1^ c.M. diepe wonde geconstateerd. De
oorzaak hiervan wordt nader onderzocht. Men
heeft echter niets vernomen van een vooraf
gaande ruzie of gewelddadige aanranding.
Rottum, 9 Juni. Een paartje alhier, hij
30, zij 16 jaren, had één nacht gevrijd en
was toen dadelijk maar besloten te trouwen.
Den eersten Zondag na de huwélijks-aangifte
werd ten huize harer ouders bruiloft gevierd,
waarbij verscheidene flesschen alcohol werden
geledigd. Tengevolge daarvan kreeg de bruide
gom het te kwaad met de aanstaande schoon
ouders, en het eind was, dat de jonkman
het bruidje vaarwel zei. Bruidje ziet nu haar
schoorsteen niet rooken, maar zoekt een dienst.
Den Haag, Juni. Zekere Gerrit J. J. is
gearresteerd, verdacht van poging om zijn
vrouw te vergiftigen. Hij deed zuringzout
in hare koffie, doch zij bemerkte het en deed
klachte.
Als bijzonderheid mag zeker wel ver
meld worden, dat door den Vollenhoofschen
visscher R. Jungman een zalm van 2 pond
gevangen is met... aaldobbers. Genoemde
visscher, den visch niet kennende, verkocht
den zalm voor 50 cts.
Hepk, Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. ’t Mooie weer heeft de buitenlui
niet kunnen verlokken, onze stad op Pink
steren lil zoo talrijk te bezoeken als vorige
jaren.
Wel was ’t redelijk druk, maar toch niet
veel meer dan op een gewonen zonnigen
Dinsdag.
Aan *t spoorwegstation wist men ons mee
te deelen, dat de dag van heden wees op
een 50-tal kaarten minder dan gewone week-
marktdagen,
■3 maanden.
waar a 5. Cent.
maar een optreden waar een staatsburger op
een dwaalspoor komt, en op dwaalsporen staat
immers de Staat steeds gereed met de ge
vangenissen, zonder dat een dronkaard of
diéf of andere afgedwaalde zich met recht
kan beklagen over de berooving van zijn
persoonlijke vrijheid. Wat de dwaas doet naar
zijn dwaasheid is nagenoeg over de geheele
wereld hetzelfde, doch verschillend in voor
komen en graad, naar de omstandigheden.
De liefdadigheid bestaat dus niet mag
althans niet bestaan in ’t verleenen van
nooddruft of geld, maar moet zijn een schep
ping van omstandigheden om weer zelf in
zijn onderhoud te voorzien. Het schijnt als
een wet in de sociale wetenschap te moeten
worden aangenomen, dat behalve in zeer
bijzondere omstandigheden, armoede en aal
moezen als twee aan elkander verbonden
reservoirs zijn, die steeds op gelijk peil blijven.
Men vindt onder de meer gegoeden velen,
met de beste bedoelingen bezield, die gaarne
ook de particuliere liefdadigheid beoefenen,
doch teerhartig, misschien bekrompen van
geest, liever de letter dan den geest toepassen
van des Heilands woorden omtrent de armen
en dezulken zou ik aanraden bekend te zien
worden met een klasse van fatsoenlijke armen,
die met diep gevoel van eigenwaarde in stilte
hun nood verduren, en voor wie het gulgauwe
geloof aan de jeremiades van dronkaards en
verkwisters de dagelijksche beproeving nog
bitterder maakt. Geen energie en geen industrie
kan bloeien in het stelsel en den dampkring
van opgehoopte liefdadigheid, ja zelfs ’t verval
van ’t vroeger zoo machtige Holland mag
voor een deel gezocht worden in den over
vloed van zijn fundatiën en schenkingen
en het pauperisme is er een noodzakelijk
gevolg van.
De oorzaak van dit alles ligt in het feit,
dat niet die schenkingen of fundatiën op
zichzelve slecht zijn, maar dat de instel
lingen hun uitgaven niet zoo zorgvuldig
nagaan en soms even zorgeloos beadminislree-
ren als de bijzondere personen hun giften. Het
is genoeg bekend dat een heirleger van be
deelden aast op de weldadige genootschappen,
en zoodoende trekken en leven van fondsen,
die alleen bestemd waren voor buitengewone
en eerlijke armoede.
Zij die zich geroepen gevoelen te fungeeren
als uitdeelers van wat op ’t altaar der lief
dadigheid geofferd werd, hebben de verplich
ting zich de ondankbaarheid te getroosten,
misschien nog meer van hun gelijken dan
van de armen, en zij moeten de zware ver
antwoordelijkheid beseffen, die op hen rust,
om niet lichtzinnig de giften in den schoot
te werpen van hen, die. de licht te bewegen
snaar van medelijden in hun hart weten te
treffen.
Het ligt geheel buiten ons bestek den
arbeid in al zijn omvang na te gaan, en
evenzoo in meerdere details te treden, een
krant is daarvoor niet het aangewezen or
gaan, maar ik wilde alleen doen uitkomen,
dat de aard van het doel der liefdadigheid
te gunstiger werkt, naarmate het veld, waarop
zij zich beweegt, beter gekend wordt. Het
doel van dit schrijven is dan ook, een steentje
bij te dragen om verbetering te brengen in
het lot der armen
lo. door samenwerking te bepleiten
tusschen de verschillende liefdadigheidsin
stellingen onderling
2o. door volledig onderzoek
handelen in alle gevallen;
3o. door krachtdadige hulp te verleenen,
zoover de fondsen dat toelaten en in gevallen
waar er blijvend nut van kan worden ver
wacht
4o.
schap
orde.
Men kan bijna geen manier van weldoen
bedenken om de armen uit hun nood op
te heffen, of de onbekrompen mensch-
lievendheid heeft dien vorm reeds ter hand
genomen, en ook het departement van het
Nut heeft wel eens krachtig de hand aan
den ploeg geslagen, hoewel door gebrek aan
finantieelen steun veel half afgedaan moest
blijven en sommige zaken geheel in den
steek moesten worden gelaten. Maar al die
strijd tégen de armoede moei het doel hebben,
de ziekte zelf weg te nemenweldaden te
bewijzen, piet als een hulpmiddel voor korten
tijd, maar die in zich het beginsel dragen
van duurzaamheid.
A. Brouwer van de afd. ,-Baerd”
de 5e prijs door J. Reitsma,
en D. R. v. d. Witte van de
Pingjum” te Pingjum.
Men schrijft uit Zaandam:
Het in de Zaanstreek van ouds bekende
zeer geliefde spelletje //Luilak" dat ge
lukkig! maar eenmaal ’s jaars en wel in
den vroegen morgen van Zaterdag vóór
Pinksteren gespeeld wordt zal waarschijnlijk
binnenkort tot ’t verledene behooren, althans
hier te Zaandam.
Bepaalde ’t zich vroeger tot ’t trekken en
rukken aan de belknoppen, dat men op
schrikte uit den slaap, 't ophangen aan de
voordeur der woningen van dikke bossen
brandnetels, mitsgaders ’t maken van een
helsch lawaai op blikken trommels, ketels
en emmers, de laatste jaren werden.er daaren
boven allerlei baldadigheden bij uitgehaald,
die niet langer ongestraft geduld konden
worden.
Daarom had
Commissaris
ditmaal een
fietsen voorzien,
’t zien van een
haal gingen, te kunnen arresteeren
de politiewacht te brengen, wat met een
tiental kwajongens dan ook 't geval is geweest.
Daar hebben zij en
moesten verschijnen,
dat hun wel niet zoo
geheugen zal gaan.
Men meldt uit Loosduinen aan ’t Folk
Dezer dagen viel een man op den Loos-
duinschen weg eensklaps bewusteloos op den
grond. Nadat hij weer bijgebracht was werd
hij in de coöperatieve Volkswasscherij binnen
gedragen. Hier bleek dat de stumperd vanaf
Maandag niets te eten had gehad. Hij ver
telde katholiek en typograaf te zijn en door
werkloosheid gedreven, Maandag per boot
van Rotterdam waar hij woont, naar Arnhem
te zijn gegaan. Daar niets vindende liep hij
naar Haarlem, alwaar men hem meedeelde,
dat op Loosduinen bij de tuinders wel een
plaatsje voor hem zou zijn. Hij toog op weg
doch zakte, nadat hij zijn doel bereikt had,
ineen. De man zag er zeer knap en fatsoen
lijk uit en maakte een gunstigen indruk.
Na 7 boterhammen, 5 kop koffie en 4 glazen
water te hebben verzwolgen, toog hij met
f 1,15 van het personeel weer op weg.
Onlangs is gemeld, dat eenige Zwolsche
werklieden bij de 8. S. een reis naarSfanje
gemaakt hebben. De Pr, Ov. Cl. heeft van
hen uit Madrid de volgende briefkaart ont
vangen
tfOok wij hebben de wereldberoemde Spaan-
sche stierengevechten te Madrid gezien. Een
publieke vermakelijkheid, afschuwelijk en
schandalig. Zulk een Spaansche barbaarsch-
heid weaschen wij nooit weer te aanschouwen?*
ft
M
I
Bolswardsche Courant
