Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Fen buten de stêd.
Over allerlei dingen.
No. 15.
1909.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
48ste Jaargang.
I
Zondag 21 Februari.
VOOR
wel
naar
1
Vervolg brief aan
sa oer. Earst moat it bern der mar r’s wêze,
dan scille wij wol fjirder sjen.
Sa tocht ek in frou, yn ien fen us see-
doarpen. Hja joech dit andert op de frage
ef hja ek hwet yn ’e bus dwaen woe: zzné
Ijeauw e, ik bring der sêls ’n sükerbóle hinne.”
JAN DE WAL.
to freegjen, of de autoriteiten
dij tiiden net op hjar plak west.
Oars wie it dochs wol forbean, n’ ’t wier?
Yn ien spil is ’t fak ren slachter al ’n
foeg 25 jier dtoefene, nou moat er noch
tastimming frege wirden. ’t Stik koe wol yn
Kampen ütfoün wêze.
De n Hinderwet” kin, tocht us, op dit gefal
gjin ynfioed hawwe. Baes Hylke seit: f n
Nou is der ’n bryk stik uthelle yn ds
gemeinte. Sa moai is it yn lange tiiden net
bard. Ho it stik hjit? zzDe hinderwet of
sahwet tweintig jier to let!”
Soil ik et Jo r’s forhelje? Harkje den, of
better, lês den.
Yn ds gemeinte binne noch al forskate
slachters. Komt der ’n nijen-ien bij, den
moat dy permissie oanfreegje oan B. en W.
Dit heart sa, folgens de uhinderwet”, kest 6.
Neat op tsjin’t is wol goed dat eltsenien,
dy ’t lést fen sa’n slachterij hawwe koe, der
syn biswieren tsjin yn bringe kin.
Mar hawwe Jo it ea op ’e fioele spyljen
heard, dat de iene ef oare dy ’t permisje
oanfreget, neidat er al jierren lang syn wirk
ef bidriuw yn in kus utoefene kat? Jo scille
sizze: zzja, hij foroaret syn slachthüs ef hij
forgreatet it spil.” Né hjer, neat fen oan.
Alles bljiuwt lyk as to foaren!
Seis slachters yn krekt safolle doarpen fen
Wonsèradiel hawwe fen ’t Grietenijhüs oarders
krige, dat hja bij B. en W. ’n stik moatte
ynstjüre, hwerbij hja oanfreegje of hja asjo-
bleaft ’n slachterij oprjuchtsje meie yn hjar
perciel. To minste sa stiët it yn de Jong’s
Krante fen Sneun 13 Eebrewans. (Het Ge
meentebestuur van Wonseradeel ontvangen
hebbende aanvragen tot het oprichten van
slagerijen, e.s.f.)
Oan Siebe, de feint fen us „vleeschhouwer”
wirdt nou fakernoch frege: z/giet jimrne baes
hjir wei to wenjen?”
Nou is dit de kemieke kant fen it saekje.
Of dizze seis minsken hawwe forgetten, do
’t hja hjarren spil iepene scoene, om permisje
derta oan
binne yn
ook op dat gebied heeft elck wat wils. Wij
doen aan sport, natuurlijk, maar wij ver-
waarloozen ook de schoone kunsten niet.
Uit het lijstje dat je in bijgaande krant
vindt, blijkt, dat we ons mogen verheugen
in het bezit van een Stedelijk muziekkorps,
een gemengd zangkoor, een dames-zangver-
eeniging, verder beeft de zzKrite” die ik ook
noemde, nog ’n aparte zangvereeniging en nog
’n tooneelvereeniging die zeer gunstig bekend
staat. Maar ’k vergat waarlijk nog melding te
maken van de tooneelvereeniging zzEendracht
zij onze leus”, een vereeniging die er óók mag
wezen. Verklaarde niet nog kort geleden
haar bloedeigen voorzitter, dat niet alleen de
hoofdrollen, maar ook de kleinere rollen,
zonder uitzondering zeer goed werden ver
tolkt? Ik vraag U in gemoede, mijn waarde
vriend Amice, kan Amsterdam op een derge
lijke dilettanten-vereeniging bogen? Maar
ter zake. Uit het bovenstaande blijkt al
voldoende dat wij ons hier in onzen vrijen
tijd in geenen deele behoeve te vervelen. Zijn
we niet lid van een dier vereenigingen, zoodat
we onze vaste repetitie- of vergaderavonden
hebben, dan kunnen we toch haast altijd
nog wel een paar keer in de week uitkomen.
Want ieder dier vereenigingen geeft in den
barren wintertijd natuurlijk een of twee uit
voeringen; overigens hebben we hier dezen
winter nog vier voorstellingen gehad van
het Noord-Nederlandsche tooneelgezelschap,
directie Cor. Smits, en een van de Hage-
spelers. Als je dan nog weet dat ook zz’t N ut”
nog altijd een paar avonden organiseert, we
nog al eens worden onthaald op oratorische
delicatessen van allerlei aard, mèt of zonder
politieken bijsmaak, (de politieke zullen bin
nenkort wel weer den boventoon gaan voeren)
we nu en dan eens bezoek krijgen van de
bioscoop en overigens de meesten onzer
hun vaste avonden hebben waarop ze
de soos trekken ten einde den avond door
te brengen spelende skat en boston of jas
sende schut en smous al naar hun smaak, dan
begrijp je meteen dat we hier wel degelijk
gelegenheid hebben om uit te gaan. Gaan
we niet uit, wel dan vervelen we ons ook
nog geen oogenblik. We hebben onze lectuur
en willen we eens een straatje omwandelen
dan moet je ook niet denken dat zulks zoo
verregaand vervelend is dat we maar gauw
weer naar onze binnenkamers terug keeren.
Jij dacht dat we bier op straat geen leven
en beweging om ons heen hadden. Nou, ik
zal niet beweren dat we hier zooiets als een
Kalverstraat bezitten maar, toch durf ik wel
weer zeggen ’t zou je niet tegenvallen. Als
’t weer een beetje meewerkt en onze winkels
’s avonds stralen in helder gloeilicht dan
kan ’t soms heel gezellig zijn in onze straten.
Natuurlijk niet zoo als bij jullie. Meer rustig
en gemoedelijk, maar toch niet saai, zooals
jij ’t je voorstelde. Laatst met de sneeuw
werd het me wel eens een beetje hl te. ge
zellig op straat. Toen was ’t net of we in
staat van beleg verkeerden en kon je je
hoofd niet buiten de deur steken of de
kogels suisden je om de ooren. En erger,
gebeurde ’t zelfs niet zelden dat met een
welgemikten worp je nieuwe dop werd afge
gooid. Wou je, woedend, dat satans vee te
lijf, dan waren de rakkers natuurlijk al lang
gevlogen. Enfin, de spes patriae, nietwaar?
Als ik je nu tot slot nog eens wat vertel van
onze wandelwegen, dan zal je zeker voor-
loopig wel over me tevreden zijn. Misschien
dat ik je later nog wel eens wat meer vertel.
Je was wel zoo vriendelijk te veronderstellen
dat we hier misschien wel aardige wandelingen
zouden hebben. Nu, dat is zoo.
Ik geloof zelfs dat onze wandelwegen jou
ontzettend zouden frappeeren, omdat ze iets
bijzonders hebben, iets dat de meeste wandel
wegen, vooral bij jullie in Holland, vreemd
is. Ik bedoel het volslagen gemis van boomen.
Boomen zal je hier tevergeefs zoeken. De
eenige weg waar nog iets staat dat er een
beetje op lijkt is de Sneekerweg. Als je maar
niet denkt dat ze veel schaduw geven, want
ze zijn zelf slechts zwakke afschaduwingen
van wat men gewoonlijk onder vboomen”
verstaat.
Daar de Sneekerweg overigens nog al de
meeste afwisseling biedt is dat ’s zomers nog
al een attractie. Maar de clou is en blijft
toch zzhet bolwerk”. Als we zzuit kuieren
gaan” dan gaan we meestal zzhet bolwerk om”.
Als je me eens op zoo’n wandeling #het
bolwerk om” wilt vergezellen, met genoegen.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
•10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
wet hat gjin tobekwirkende krêft”.
Master hie der ek gans hwet op to sizzen.
Hij sei, ’t wier better dat de Boargemaster
us fjildwachters oanpoarre om op to pasjen,
dat it slachtsjen fen ’n kou of baerch net
mear as ’n berne-formakelikheid beschóche
waerd.
De skoallebern rinne om it hirdst as hja
’n baerch gfiljen hearre en stean sims bij
heapen foar it iepene slachthfis, om it dea-
meitsjen fen sa’n earm bist foaral tige goéd
to bisjên.
Master miende dat dit net zzopvoedend”
wirke en dat soks forbean wirde moast. Yn
’e stêd is ommers ek alles slóten as der
slachtsje wirdt?
Mar, sei Master, ’t is bipaeld wirk ver
schaffing, wol nedich, yn sa’n winter stlnder
-ein.
Wij hawwe ek collecte hawn, collecte foar
it lang forwachte Keningsbern. Der kaem
’n man bij de doar mei in busse. Hij sei:
„de groetenis fen Mevrouw dy en dy en of
hjir ek hwetjoun waerd foar de kreamkeamer
op ’t Noordein.
Bij uses wier de fangst min. De minsken
fiele net sa’n bulte foar in bern, dat er noch
komme moat.
In êld wiifke, dat njuggen bern great
brocht hie, sei tsjin mij: zzsjuch Jan, ik kin
it mij o sa bést bigripe, dat us Keneginne
tige bliid is. Lang hawwe hja wachte op ’n
lytse stamhalder. Nou is er op wei, noch ’n
mannich wike en dan komt de eiber,
as alles goed giet. Hwa scoe nou dat minske
misgunne, dat hja yn ’e wolken is, fol fen
bliide hope.
Mar, sa ferfolge hja, hwet is er nou moaier
foar ’n oansteande mem, dat hja sêls, hja
mei hjar man en hjar mem, dy kreamkaemer
yn oarder bringt. ’t Minske mei nou net
iens soargje foar de widze, der ’t hjar lytse
poppe yn lizze scil.
De hege ljue, dy ’t it plan yn en oar set
hawwe, flntnimmeus Keneginne it allermoaiste
hwet er foar ’n frou bistjiet, to sizzen, dat
hja sêls it nestje yn oarder bringt, der ’t
hjar earste Ijeawe pop, de sa lang forwachte,
yn slomje moat.
Wikje, Baes Hylke’s wiif, tinkt er krekt
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
mijn vriend X
te Amsterdam.
Mijn waarde vriend Amice,
De vorige week noch tijd, noch plaats
ruimte meer disponibel hebbende, was ik
genoodzaakt mijn brief te verzenden zonder
nog de vragen die je me stelde te hebben
beantwoord. Laat ik dat dan nu eens doen.
Jij dacht dat we hier zoo wat met onzen
tijd verlegen waren. Alweer een bewijs van
onkunde, vriendje, van onkunde in den
meest uitgebreiden zin van het woord. Ik
zal je hierbij nog een nummer der Bols-
wardsche Courant sturen, n.l. dat van 4
Febr. j.L, dan kun je eens kijken hoeveel
vereenigingen we hier hebben. Dat zal je
niet tegenvallen. Zooals je daaruit kunt zien,
doen we hier zoowat aan alles. In de aller
eerste plaats hebben we onze vereeniging op
commercieel en industrieel gebied, steeds er
op uit de belangen der plaats voor te staan
waar zij kan. Moet er een grootscheeps-vaar-
water komen, in zzHandel en Nijverheid”
wordt de zaak aan ampele besprekingen
onderworpen, er wordt gewikt en gewogen,
gewogen en gewikt, en als dan na rijpelijke
overweging de teerling gevallen is, als ZZH.
en N.” er vóór is, dan komt het er zeker,
daar kun je op aan. Moet er een spoorlijn
komen... ai, mij, ik zou haast zeggen: dan
komt-ie er zeker.
Maar helaas, helaas, mijn waarde vriend
Amice, wij leven in een onvolmaakte maat
schappij. Er zijn algemeene belangen en er
zijn particuliere belangen. Ondanks de meest
energieke pogingen, die er in het werk zijn
gesteld, blijft een spoorweg voor ons nog
altijd een ver toekomst-ideaal, je zou haast
kunnen zeggen een zzutopie”. Enfin, daarom
zijn we nog niet van de wereld afgesloten.
Goddank, neen. Er bestaat nog een N. T. M.,
vrij vertaald door zzNiet Te Min”, hetgeen
dus wil zeggen dat, ofschoon we ons ideaal
nog niet bereikt hebben, er niettemin toch
in onze behoefte om andere plaatsen vlug te
kunnen bereiken wordt voorzien, en wel op
een wijze die voor ons niet te min oftewel
goed genoeg is. Dat hebben onze Provinciale
Staten dan ook goed begrepen toen ze deze
maatschappij, wier huis nu juist niet op een
rotsgrond gebouwd was, zoo edel moediglijk
de behulpzame hand hebben geboden, opdat
zij hare schoone roeping op waardige wijze
konde voortzetten. Je begrijpt dus, waar we
in het bezit zijn van eenige schoone gebouwen
en historische monumenten en waar we op
zoo alleszins uitstekende wijze met andere
plaatsen zijn aangesloten, dat we ons mogen
verheugen in een druk bezoek van vreemde
lingen. Daarom is er, naar ik vernomen heb,
als onderafdeeling der vereeniging ZZH. en N.”,
opgericht eene vereeniging tot bevordering
van het vreemdelingenverkeer. Nu, deze zal
dan druk werk krijgen. In de eerste plaats
zal zij een enquête hebben in te stellen
naar de mogelijkheid van den aankoop van
nog eenige particuliere tuinen geschikt om
er huizen in te bouwen, teneinde de stad
nog met eenige nieuwe wijken of „ontwijken”
te verrijken, hetgeen veel zal bijdragen tot
hare verfraaiing? Dan kan nog worden over
wogen of er geen mogelijkheid op bestaat
om het overgebleven stukje „hoog bolwerk”
nog te doen afgraven, de oude hooge bqomen
die daar nog staan, zou men dan door heele
nieuwe kunneu vervangen, hetgeen zeer
zeker het schilderachtige aspect aanmerkelijk
zou verhoogen. Maar ik merk dat ik alweer
op zijpaden ben, als ik zoo doorga krijg je
nog je zin niet. Sta mij dus toe dat ik nog
eens begin bij het begin. Ik wees je dan
op onze vereenigingen. Ik zei: hieruit kun
je zien dat we zoowat overal aan doen. We
hebben niet alleen onze nuttige vereenigingen
als H. en N. en die welke werkzaam zijn
op philantropisch gebied, we hebben ook
onze vereenigingen voor ontspanning. En
We beginnen dan maar bij de Blauwpoort.
Ja, die hoek daar zou nog wel een beetje
opgeknapt kunnen worden, dat stem ik je
toe. Maar ik moet je er bij vertellen, daar
is men al druk mee doende. Daar echter de
raad in dezen wat ’n ander plan heeft dan
B. en Wwillen laatstgenoemde heeren er
nu weer niet van hooren. Hm, komt wel
meer voor, hé? Ik veronderstel, dat zaakje
zal op den duur wel in orde komen, die
miserabele hoek raken we wel kwijt en dan
komen er .een paar nette huizen voor in de
plaats. Als we dit eindje kade verder afwan-
délen komen we aan de aanlegplaats der
stoombooten. Zooals je ziet flink aangelegd.
Hier kan het, vooral op marktdagen, een
gezellige drukte wezen. Steeds voortkuierende
komen we op wat officieel zzde Turfkade” heet
in de wandeling echter veelal zzPostroukade”
genoemd wordt. Zetel onzer renteniers en
stille levers. Hier is’t waarlijkhoe genoeglijk
rolt het leven, enz. Zoo komen we dan eindlijk
op zzhet hooge bolwerk”, ’t eenige restant
nog van onze vroegere wallen, ’t bewijs dat
wij het recht hebben ons ,zstad” te noemen,
’t Loopt hier werkelijk aardig. De hooge
boomen vormen een dicht bladerendak en
vanaf deze hoogte heb je een aardig gezicht
op de weilanden aan de overzijde der gracht.
Eilasie, de vreugde duurt maar kort. Want
even verder ga je weer plotseling naar be
neden en mis je ook weer de mooie hooge
boomen. Dat was vroeger niet zoo. Vroeger
was hier heel mooi plantsoen, ’t liep eerst
nog eenigszins hooger op en dan langzaam
naar beneden, terwijl er een heel mooi af-
loopend grasperk was en overal dezelfde
hooge, schaduwrijke boomen. Waarvoor heb
ben ze dat dan veranderd, zal je zeggen.
Ja, vriend, ’t is me niet gegeven geweest
aan te zitten in den raad der wijzen, zoodat
ik het je niet kan vertellen. Ik weet wel
dat iedereen er hier destijds over verwonderd
was, dat dat mooie plekje zou worden afge
graven, maar men vat de dingen hier altijd
nog al gemoedelijk op, zoodat het bij die
algemeene verwondering gebleven is. En nu
zijn we dat mooie plekje dan kwijt. Ik voor
mij heb de verklaring van die afgraverij altijd
gezocht in het streven om voor alles de logika
te betrachten.
Vroeger had je daar zzAmicitia” dat paste
in een poëtische omgeving en nu heb je
daar zzde Lijmpot”, een groote meubelfabriek,
dat past meer in een dagelijksch milieu.
Misschien dat deze verklaring niet de juiste
is, het is er echter nog eene waar men vrede
mee kan hebben. Onzen tocht vervolgende
zien we dat ons de weg wordt versperd door
dikke muren, de gasfabriek. Er zijn wel
eens menschen geweest, die beweerd hebben,
dat men een nieuwe had moeten bouwen op
een vrij terrein, b.v. buiten de stad en van
de vrijgekomen ruimte plantsoen had moeten
maken. Eilieve, is er niet een spreekwoord
dat zegt: zznut gaat vóór vermaak?” Ja,
maar zegt ge, men moet toch steeds trachten
het uiterlijk eener stad zoo fraai mogelijk
te doen zijn, opdat de vreemdelingen er een
aangenamen indruk van bewaren, die uit
lokt tot meerdere bezoeken. Goed, zeg ik
dan, maar nu we hier eene onderafdeelipg
van H. en N. kregen, een vereeniging voor
vreemdelingenverkeer dan moest die toch ook
wat te doen hebben. Zij zou dan buiten en
behalve de dingen die ik reeds opnoemde
óók nog de vraag onder de oogen kunnen
zienhoe moet Bolsward weer aan goed
plantsoen komen Als we nu verder dit
bolwerk, ’t z. g. „lage bolwerk” afloopen
komen we weer aan ons uitgangspunt terug
en is onze wandeling afgeloopen even als
deze mijn brief. Ik hoop, dat ik nu aan
je verlangen voldaan heb en dat je je nu
toch iets, ’t zij dan weinig, van ons Bols-
wardscbe leven kunt voorstellen.
Later schrijf ik je misschien nog wel eens
over speciale dingen.
Met amicale groeten, je vriend,
DÏX1.
Bolswardselie Courant
I
