Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1909.
No. 77.
48ste Jaargang.
Zondag 26 September.
BINNENLAND.
Een Reis-indruk.
VOOR
genomen
een
i huis geweest
onze lezers een
rust en ont-
datgene
en van
op zekere
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
stem niet
waar wij
Toch
Wanneer men in de buurt van onze voor
naamste handelsplaatsen reist, dan rust het
oog, met een zekere nationale trots, op de
groote werken in de laatste halve eeuw daar-
gesteld om het verkeer en het vervoer te
bevorderen. Het Noordzee-kanaal met de
majestueuze bruggende Hembrug en die te
Velsen; de Velserpoortde sluizen te IJmui-
den, die alweer om vergrooting vragen; het
Merwede kanaal enz. zij wijzen op de schatten
om Amsterdam toegankelijk
te houden, voor het wereld-
De Redacteur van De Zuivelcourant schrijft
de volgende behartigenswaardige woorden,
welke ook voor Friesland van het hoogste
belang zijn.
De omstandigheid toch, dat de meeste vee
houders veel te weinig hooi binnen kregen
en de buitenlanden onder water zitten, had
ons doen vermoeden, dat er nu juist veel
vee ter markt zou worden gebracht èn er
kwam juist nog minder dan vorige jaren.
De oorzaak moet hierin gezocht worden,
dat de veehouders verwachten uiterst lage
prijzen te zullen maken en dus ’t weer
is mooi de laatste dagen 't nog maar
eens willen aanzien. Als ’t water afzakt,
kan er nog veel terecht komen, al zal het
voor velen den winter door sukkelen blijven.
De totale aahvoer was 512 paarden, 190
koeien, 17 varkens, 60 schapen en 10 geiten.
Aan de kaden zagen we 9 stoombooten, 5
koepramen en 3 motorbooten.
Blauwhuis. Aan de jaarlijksche hard
draverij, Dinsdag alhier gehouden, namen 10
paarden deel. De deelnemers mochten niets
gewonnen hebben. Ie prijs f 35 R. B. de
Boer te Edens, pikeur B. de Boer; 2e prijs
f 10 J. Bangma te Nijland, pikeur A. de
Boer; 3e prijs f 5 T. Westendorp te Heiden
schap, pikeur B. IJntema; 4e prijs f 2.50
H. Galama te Burgwerd, pikeur J. Siderius
troostprijs wed. Witteveen te Oudega (W.),
pikeur J. Witteveen.
Woensdagavond is in het Jacob van
Lennepkanaal, te Amsterdam, een dekknecht
van de motorboot Bargedienst III op nood
lottige wijze om het leven gekomen. Hij was
achter op het dek bezig met het plaatsen
van de lichten en bemerkte niet, dat de
schuit onder de brug bij de Jan Pieter
Heijestraat doorvoer. Hij kwam in aanraking
met den onderkant van de brug en viel
overboord. Even kwam hij nog worstelend
boven water, maar daarna zonk hij weg. Na
ongeveer twintig minuten dreggens werd hij
levenloos opgehaald. N. v. d. D.
Uit Hoogeveen wordt aan de Zw. Ct.
gemeld, dat bij de eerste huiszoeking bij den
zoon Klaas in de lade van het kabinet tus-
schen de kleeren gevonden is een zakboekje,,
waarin aanteekeningen van den vader over
den verkoop van schapen. Ook stond in het
boekje, waaruit eenige bladzijden waren
gescheurd, de handteekening van den ver
moorden schaapherder Jan Winters. Over de
herkomst gevraagd kon Klaas geen inlichtin
gen geven.
Mede is op de heide verstopt gevonden
een oude wagenas, waarop heel nauwkeurig
past de moer, die bij het lijk van den ver
moorden scheper Winters is gevonden. Men
acht dit een zeer belangrijke ontdekking.
Aan* H. M. de Koningin is dezer dagen
een zeldzaam schoon geschenk voor Prinses
Juliana aangeboden, dat deze in laterjaren,
wanneer ze het kostbare voorwerp zelf al
lang niet meer gebruikt, ook wel zal waar-
deeren om de zijde, vanwaar het kwam.
De vereeniging van Nederlanders, wonende
te Johannesburg, heeft namelijk een kom,
schotel en lepel van zuiver goud, doen ver
vaardigen, dienende tot het gebruik van pap.
Versierselen kunnen deze voorwerpen niet
dragen, immers zuiver goud is daartoe niet
te bewerken, alles is dan ook met den hamer
geslagen, maar de vorm is zeer sierlijk, en
het is gelukt in alle drie voorwerpen een
Koningskroon en een J te stempelen.
Het prachtige geschenk is gesloten in ’n
zeer mooi kistje van Rhodesia teakhout en
werd door den voorzitter der Nederlandsche
vereeniging prof. dr. P. J. Müller, naar ’t
Loo overgebracht. Fad.
Cholera.
Men meldt uit Kampen:
Na onderzoek der faecaliën door prof.
Spronck uit'Utrecht is gebleken, dat het
verdachte cholerageval zich bepaald heeft tot
een ernstigen aanval van cholerine. De patiënte
is thans aan de betere band en de politiepost
voor de woning ingetrokken.
De consulent van Friesland voor
landbouwzaken in Engeland waarschuwt in
het F. W. voor den aankoop van pootaard-
appelen, afkomstig uit streken in Engeland
waar de ziekte „Black Scab” voorkomt. Dit,
ziekte is door het Engelsche ministerie van
landbouw op de lijst geplaatst van ziekten,
die op straffe van 120 gulden boete moeten
worden aangegeven. Een akker, waarop deze
ziekte voorkomt, blijft voor.* verschillende
jaren onbruikbaar voor aardappelcultuur,
Men zij dus op zijn hoede.
Wij zijn eenige dagen van
en vinden vrijheid om aan
indruk te vertellen die wij op reis opdeden
en die zich aan ons opdringt ook nu nog,
waar wij weer rustig aan onze schrijftafel
zitten.
Ook bij het genieten van
spanning blijft het oog open voor
wat met het vak in verband staat
eenige beteekenis is. En datgene waarover
wij willen spreken, het is van beteekenis
want, het geldt een der voornaamste belangen
van dezen tijd nl.de veevoederkwestie.
De hooioogst is voor een vrij aanzienlijk
deel mislukt, wij lazen en hoorden dit reeds
ontelbare malen. In den voorzomer was de
grasgroei bijzonder ongunstig, het verzamelen
van wintervoedsel leed daaronder en velen
zien reeds geruimen tijd met bezorgdheid naar
den winter en tevens met eenige hoop naar
den nazomer. Deze kon nog iets goedmaken
door het geven van voldoend tijdelijk voedsel
en ook door de gelegenheid te verstrekken
voor het winnen van nahooi.
En deze verwachting is, tot
hoogte, vervuld.
Einde Juli was even als de maand Aug.
gunstig voor den grasgroei. Wei- en hooi
landen kwamen op het verhaal, het vee
kreeg ruimschoots voedsel en menig stuk
land kon worden afgezet om het te maaien,
hetzij voor het winnen van hooi, hetzij om
het te bewaren door inkuilen of voor pers-
voer.
Niet overal echter heeft het groeizame
weer tot resultaat gehad dat de opgewekte
hoop werd vervuld. Op de hooge klei- en
zandgronden, en verder overal waar de water
stand voldoende wordt beheerscht is er, al
ging het met veel arbeid en moeite, heel
wat wintervoedsel verzameld. Dadr echter
waar de lagere gronden geheel aan den natuur
lijken stand van het boezemwater zijn over
geleverd is de toestand in-treurig. Een kort
schetsje slechts.
Per spoor het station Zwolle, in noorde
lijke richting verlatende, komt men al spoedig
in een streek waar water en land ongeveer
op hetzelfde niveau zijn. Een beetje verder,
tusschen de stations Dalfsen en Dedemsvaart
staat het water iets hooger dan het land,
ziet men slechts de grassprietjes er even
boven steken. Kleine ineengeregende hooi
oppers staan midden in het water, elders
ligt het, reeds voor langen tijd gemaaide,
gras nog in het zwad te rotten.
Dat gezicht wordt, in meerder of minder
sterke mate, herhaald bij Meppel, bij Wolvega
enz. En dan ziet men nog slechts de kleine
strook die men van uit den trein kan over
zien. Wie eenigszins bekend is met den toe
stand weet dat op talrijke plaatsen, groote
velden hetzelfde beeld geven. Tusschen
Groningen en Hoogezand zagen wij 't rundvee
bijna in het water grazende. Aan den zoom
van dat weiland lag een weg iets hooger
dan het land, daarop kwamen meerdere dieren
bijeen omdat het was het eenige droge
plekje waarover zij konden beschikken.
Het gemis aan de macht om den water
stand te beheerschen, veroorzaakt in een tijd
waarin het wintervoedsel reeds zoo schaarsch
is, 'eene rechtstreeksche schade, slechts bij
tonnen gouds te berekenen en een zijdelings
verlies dat van nog meer beteekenis is.
De natte nazomer heeft een zeer nadeeligen
invloed op alle onderdeden van het land-
bouwvak. Bij den akkerbouw geeft de belem
mering in den oogst een zeer groot fin^ntieel
verlies. Daaraan is echter niets te doen.
Dat is de risico van het bedrijf die maar
te vaak uit het oog wordt verloren.
De ramp echter die wij thans op het oog
hebben, heeft een ander karakter en wijst
op eigen schuld. Wanneer men eenvoudig,
en in letterlijken zin, Gods water over Gods
akker laat loopen, dan moet men de gevolgen
daarvan dragen. Het is ons een absoluut
raadsel ,hoe in Nederland, dpt in dit opzicht
kan wijzen op zulk een schitterend verleden,
in onzen tijd op dit gebied zoo bedroefd
weinig energie bestaat. Er wordt geredeneerd
voor de afsluiting der Zuiderzee, een werk
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
die besteed zijn
te maken, en
verkeer.
Ter wille van de verbinding van Rotter
dam met de zee en met DuitscHand, worden
eveneens herhaaldelijk omvangrijke en hoogst
kostbare werken uitgevoerd.
Reist men in het zuidelijk deel van het
land dan wordt men telkens getroffen door
de kunstwerken, die noodig zijn geweest om
het verkeer over onze rivieren te doen be
antwoorden aan de eischen van den tijd.
Al de schatten die aldus besteed zijn om
ons land op het gebied van handel en ver
keer met den tijd te doen meegaan, zij geven
een bewijs van energie en kracht.
Stellen wij daartegenover den toestand bij
het onderwerp waarop wij boven wezen, dan
moeten wij ons wel schamen over ons gebrek
aan energie, over den bestaanden sleurgeest.
In den loop van dit jaar werd Friesland
bezocht door eenige leden van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal. Door die heeren
werd bij een tocht door de lage, tegen het
water geheel onbeschermde landen, de op
merking gemaakt, dat het was alsof wij in
de veertiende eeuw leven. Die opmerking
was juist.
Vraagt men nu waaraan wij de groote
werken op het gebied van handel en verkeer
te danken hebben dan is het antwoord
aan den Staat. In de meeste gevallen nam
de Regeering het initiatief en belastte zij
zich met de uitvoering, terwijl de belang
hebbenden zich bepaalden tot het geven
van steun.
Die weg is ook de eenige waarop de
regeling van den waterstand in orde kan
komen. Wij weten dat deze opvatting niet
algemeen wordt gedeeld. Er is een oude
rechtsregel die zegtWie water deert, die
water keert en die uitspraak wordt meer
malen aangehaald om er op te wijzen dat
de bedoelde regeling uitsluitend behoort bij
de landeigenaars. Nu willen wij allerminst
beweren dat de Staat de kosten moet dragen
om aan de eigenaars van het betrokken land
de voordeelen der gedachte verbetering cadeau
te geven. Integendeel, onze bedoeling is alleen
deze dat de Staat het initiatief zal nemen
omdat anders de uitvoering hoogst moeielijk
zoo niet onmogelijk wordt.
Bij eene doeltreffende regeling van den
waterstand komt men in aanraking met:
den onwil van sommige eigenaars; de be
langen van bestaande waterschappen enz.
Er moet rekening worden gehouden met de
inzichten van de besturen van verschillende
provinciën. In bet kort, er zijn tegenstrijdige
belangen en meeningen die het particulier
initiatief ernstig zouden belemmeren.
De staat is de eenige macht die dergelijke
bezwaren kan overwinnen en daarom ver
wachten wij dan ook van den staat een krachtig
en afdoend ingrijpen. Eene regeling waarbij
de kosten worden gedragen door hen die de
voordeelen genieten is wel te treffen.
Wij hebben dit voorjaar in enkele artikelen
besproken: de verkiezing van Leden der
Tweede Kamer en de belangen van Landbouw,
Veehouderij en Zuivelbereiding. Die bespre
king had ten doel er op te wijzen hoe nood
zakelijk het is om, afgescheiden van politieke
richting, voor het platteland afgevaardigden
te zoeken die grondig bekend zijn met de
belangen van landbouw enz. Ter illustratie
van onze meeniug werd toen o.a. gewezen
op het onderwerp dat wij thans behandelen.
Westergo, 22 Sept. De eergisteren geopende
hazenjacht bracht de Nimrods in ’t veld,
waar de schoten knalden door de ijle herfst
lucht. Gedaan is ’t met de rust van Lepelman,
die, opgeschrikt, her en der een goed heen
komen zocht als z’n pas niet afgesneden
werd door den vijand of zijn levensdraad
door ’t doodend schroot. De resultaten op
de eerste jachtdagen zijn bevredigend geweest
tot 6 hazen per dag en per geweer werden
neergelegd. Maar niet door alle jagers. Want
waar de jachtkalmte mankeerde ze is niet
zelden aanwezig op de eerste dagen daar
miste het schot en bleef bijgevolg het succes
achterwege.
In het veld werd weinig jong haarwild
aangetroffen, veel moet omgekomen zijn op
de overstroomde boezemlanden.
Foor het reizend publiek.
Lemmer, 23 Sept. Daar het de laatste
dagen herhaaldelijk voorkomt, dat reizigers
worden teleurgesteld die, hier in den laten
avond per fiets of andere gelegenheid aan
komende, met het doel hun reis naar Amster
dam met de nachtboot der Holl. Fries], lijn
te vervolgen (ook gisterenavond tegen 12 uur
kwamen hier nog een heer en twee dames
per fiets van Leeuwarden met dit doel aan)
achten wij het wenschelijk, het publiek er
hierbij op te wijzen, dat de nachtdienst van
hier, en de dagdienst van Amsterdam, met
deze lijn sedert 11 Sept, is gestaakt. Men
kan nu met de Holl. Friesl. lijn-booten alleen
’s morgens 9,20 van hier en ’s nachts om
12 uur van Amsterdam reizen.
Arum, 23 Sept. De boerderij alhier,
bewoond door D. Veenstra, in eigendom be-
hoorende aan de familie van der Ouder-
meulen, groot 91 pdm., met nieuwe huizinge,
werd gisteren finaal geveild ten overstaan
van notaris v. d. Burg. Bij eerste veiling
was een en ander ingezet op ruim f 70,000.
Er kwam geen bod op het geheel, zoodat
de landerijen aan verschillende bieders ten
deel vielen, De huizing werd in koop toe
gewezen, benevens 1 perc. land, groot 5
pdm., aan den heer Jac. D. Haitsma alhier.
Hem. Oldeph. en Nw., 22 Sept. Onze
veehouders hebben de hoop opgegeven nog
wat goed hooi te winnen. Zoodra de zon
doorbrak, talmden ze nog met het afgemaaide
gras, maar het uitstel bleek niet te baten
en thans gaat alles „den kuil” in. Overal
bij de boerderijen worden enorme hoopen
geconserveerd gras aangetroffen. Hier en
daar ook heeft weidevoedering plaats om de
afgesloten perceelen voor Weidevoedering te
kunnen bewaren. Het gaat op een zoeken
ditmaal, om den herfstveeafzet te beperken.
Nu reeds zijn de prijzen van het melkvee
laag en worden de markten overvoerd, dan
zal het er alles behalve rooskleurig uitzien.
Hepk. N. v. Fr.
Joure. Tegen onze verwachting in, was
er weinig vee op de naiaarsmarkt aangevoerd.
Bij de verkiezing is deze zaak geheel ver
waarloosd, de politiek beheerschte alles. Wij
zullen thans daarover niet napleiten.
Alleen nog ditheden de dag waarop
wij dit schrijven, wordt in den Haag geopend
de bijeenkomst der wetgevende lichamen
zooals zij na de verkiezingen zijn saamgesteld.
In de eerstvolgende weken zal men getuige
kunnen zijn van een omvangrijk politiek
tournooi dat voor de deelnemers wellicht in
teressant, voor de practische volksbelangen
vrijwel waardeloos is.
Zou het nu onverstandig zijn als eens een
paar afgevaardigden, die weten dat de mensch
niet kan leven van politiek alleen, zich aan
het tournooi onttrokken en hunnen tijd gingen
wijden aan het belang dat wij thans op het
oog hebben? Door hunne positie als Kamerlid
beschikken zij over de noodige hulpbronnen
voor eene ernstige bestudeering der kwestie
en de bestaande hoogst treurige toestand
rechtvaardigt volkomen dat men zich aan
die studie wijdt.
Wij zijn overtuigd dat onze
rechtstreeks zal doordringen tot
zouden wenschen gehoord te worden,
hebben wij den moed die stem te doen
hooren, met de hoop dat die zal worden
opgemerkt door anderen, wier invloed van
meer beteekenis is.
aan te brengen?
kort antwoord te
reis-indruk van een ander
dat voorzeker inproductief zou blijken te
zijn, en de voor de hand liggende regeling
van den waterstand, in de thans bedoelde
streken, vindt weinig aandacht.
Door wien moet echter het initiatief worden
om verbetering
Alvorens op die vraag een
geven, nog
karakter.
Bolswardsclie Courant
