Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1911.
No. 10.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
50ste Jaargang.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
Donderdag 2 Februari.
WAT ONS WACHT...
DUN.
VOOR
Afzonderlijke
a 5 Cent.
van
op de 8.
de S. D. P.
het verslag.
het Vrijdags te
was in de
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
„mooie reclame",
van deze be-
zijn lezers mede
IJs.
De vorst heeft de scheepvaart in de Friesche
venen gestremd; te Heerenveen wordt op
de wijken al schaats gereden.
In den afgeloopen nacht is de Gouwzee
geheel met grondys volgeloopen.
De motorboot heeft den dienst nog gedaan,
doch zal bij aanhoudenden Oostenwind spoedig
moeten liggen.
dat zij nog aan een 40-tal niet-inteekenaren
den toegang had moeten weigeren.
Door de tooneelvereeniging „La belle
Esperance” van Groningen werd opgevoerd
„-Een dorps-idylle”, blijspel in 3 bedrijven
van J. B. Meerkerk.
Er is dien avond veel gelachentoch
kunnen wij ons voorstellen, dat er over den
inhoud van bet stuk verschillend geoordeeld
wordt en velen zich niet kunnen vereenigen
met de wijze, waarop de schrijver een enkele
rol typeert.
Ook nu vulde de Sneeker Orchest-ver-
eeniging met aardige muziek de pauzen aan
genaam aan.
Op een, op Zondag 19 Febr. te geven
feestavond zal de Jury, die zeker geen ge
makkelijke taak heeft, hare uitspraak mede-
deelen.
Ongetwijfeld zullen de geregelde bezoekers
met belangstelling deze uitspraak tegemoet
zien. Sn. Crt.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
En ten slottehet zou een averechtsche
reclame zijn en „de nationale vrede schijnt
door de A. S.-actie nu juist niet te worden
bevorderd”?
Welk een armzalig argumentWeet het
Friesch Dagblad één qrootsche beweging
en dat is toch zeker die voor het Algemeen
kiesrecht, die opheffing van een schrome-
lijken misstand beoogt! die zonder strijd,
zonder „rumoer en geschreeuw” haar doel
bereikte Moeten wjj van de redactie van
dit orgaan soms het historisch geheugen
opfrisschen door er aan te herinneren hoe
ook in de hervormingsbeweging, hervormers
en hervormers elkaar verketterden en be
streden en hoe één daarvan, de groote Cal-
vijn, van nog wel andere middelen gebruik
maakte dan van „rumoer en geschreeuw”
Maar ’t is waar ook wanneer slechts de
lezers den indruk krijgen en
behouden dat
op al wat de „liberalen” doen de zegen
uitblijft, dan komt de rest, waarheid
voorstelling incluis, er minder op aan.
Elk land heeft, luidt een Fransch gezegde,
het bestuur, dat het verdient. Zullen wij in
1913 een nieuw „bestuur” van dr. Kuyper
„verdienen”.
Die vraag opent ongetwijfeld een verre
van aangenaam perspectief. Doch het lijdt
geen twijfel, of, wanneer de vrijzinnigheid
niet uit haar dommel ontwaakt en zich
aangordt tot een gemeenscha pp elijken k tach
tigen strijd, waarop zij reeds nu zich heeft
voor te bereiden, het antwoord zal beves
tigend luiden. Dan zal er zeker groot geklaag
en gejammer in den lande zijn doch
te laat.
Men onderschatte de mogelijkheid van een
terugkeer van het bewind van dr. Kuyper niet.
Ongetwijfeld, mr. Heemskerk is misschien
ook thans nog, na de „verzoening”, vast
besloten om dr. Kuyper weerstand te bieden
en misschien overtuigd, dat hij zulks kan.
Maar dit laatste betwijfelen wij. Reeds klagen
de katholieken over zijn „gematigdheid”;
zij zijn gegriefd door het subsidie aan de
openbare leeszalen en dr. Kuyper stemt met
hun klachten inreeds nu roept mr. Van
Wijnbergen om gemeentelijk subsidie voor
de bijzondere school, en dr. Kuyper is er
de man niet naar om heropening van den
schoolstrijd in nog laaiender felheid dan
voorheen te belemmeren: reeds toont de
katholieke pers terug te verlangen naar den
tijd, toen openlijk, van de regeeringstafel,
door dr. Kuyper werd verdedigd, dat stelsel
van benoemingen dat met een schoonen naam
werd genoemdgelijkmaking der partijen,
doch dat inderdaad diende te worden ge
kenschetst door de leus: de buit aan den
overwinnaar.
En zal misschien de Christelijk-historische
partij zich verzetten tegen dien drang naar
de ongematigde politiek van 19041905,
mr. Lohman’s fractie is waarlijk niet sterk
genoeg om het drijven te keeren; mr.
Lohman’s invloed in de coalitie is getuige
de jongste oorlogscrisis aan het tanen
men laat den Goeschen afgevaardigde liefst
onkundig van de beraamde manoeuvres.
Daar komt iets bijèn de katholieken èn
de antirevolutionnairen zullen eerlang des
te krachtiger tegen het kabinet in oppositie
treden, als ze voorzien dat de kiezers van
1913 wederom op de lijst der sociale wet
geving een nul zullen vinden. Zij weten
natuurlijk even goed als wij, dat de schuld
van dat feit veeleer - te zoeken valt in de
oneenigheid ten opzichte der sociale wetgeving
in de coalitie bestaande, die den minister
Talma tot zoeken en tasten noopt, waar
leiden slechts tot het doel kan voeren. Maar
de heer Kuyper heeft in een van ongemeen
scherp politiek vooruitzicht getuigende rede
reeds den weg voorbereid om het ministerie
voor een mislukking der maatschappelijke
hervormingen de volle schuld te geven. Hij
heeft ook begrepen, dat het misschien
dienstig zou zijn in 1913 de kiesrechtvlag
wederom te ontplooien en reeds een jaar
geleden geëiscbt, dat althans in 11)13 de
eerste termijn eener grondwetsherziening
achter den rug zou zijn. De eisch werd niet
herhaald, maar daarvoor staat hij desnoods
nog altijd ter beschikking om den kiezers
te worden getoond.
St. Nicolaasga, 30 Jan. Nu „Hollandia”
te Scharsterbrug een nieuwe fabriek heeft
opgericht en het plan is de hier bestaande
op te beffen, stelt men in onze plaats alle
pogingen in ’t werk om te komen tot
coöperatie. Door een commissie zijn de vee
houders hier en in den omtrek bezocht en
Donderdag is een algemeene vergadering van
veehouders uitgeschreven, waar een drietal
sprekers van den Frieschen Bond het belang
van coöperatie zullen bepleiten.
Met spanning ziet men den uitslag
tegemoet; komt het tot oprichting, voor
„Hollandia” zou het een afbreuk, doch voor
onze plaats in ’t algemeen^en de veehouders
in ’t bijzonder gewenscht zijn.
Wonseradeel, 28 Jan. Dat er nog geen
sprake is van daling der prijzen van lande
rijen, is weer~gebleken bij een verkoop te
Schraard. £Daar werd ’op 17 pdm."weiland
ruim f 15,000 geboden. Ouden van dagen
weten te verhalen, dat er in deze gemeente
eens f 250 huur werd betaald per pondemaat
voor bouwgrond, n.l. toen de vlasbouw in
volle glorie was. Wie dien hoogen prijs be
taalde, kon in die dagen nog best bouwen.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum, 36 Jan. Dat fietsrijden meermalen
aan veel gevaren is blootgesteld, bleek
hedenmiddag. Terwijl de heer J. D. alhier
door de stad reed, had hij het ongeluk dat
de voorvork van zijn rijwiel brak en hij vrij
onzacht op de straatsteenen terecht kwam.
Bewusteloos opgenomen werd hij bij Dr. Slis
ingedragen, in welks nabijheid het ongeluk
plaats had, en die den jongeling weder bij
bracht. Behalve eene kleine hoofdwonde heeft
de patiënt tot nog toe geen nadeelige gevolgen
van het ongeluk ondervonden.
30 Jan. Het zoontje van J. N. alhier
deelde ons mede dat hun duiven twee eieren
hadden gelegd en thans zitten ze te broeden,
hetgeen in de maand Januari zeker een zeld
zaamheid is. Nu de winter vrij hard is in
gevallen, is het voor het arme ouderpaar
een niet zeer aangename broedtijd.
Een ernstig ongeluk.
30 Jan. Gistermorgen begaven de land
bouwer Sj. Haitsma, echtgenoote en huis-
genooten zich met paard en wagen ,naar de
kerk. Nauwelijks over de zeesluis zijnde,
werd het paard schichtig en geraakte op
hol, hetgeen bij de reed neer een woest aan
zien gaf. In zijn vaart werd de wagen van
S. E., landbouwer alhier, aangereden en be
schadigd en moest alzoo buiten dienst worden
gesteld en vervangen door een andere. In
vliegende vaart holt het paard, achtervolgd
door den wagen, op het ijzeren hek, dat is
geplaatst voor de boerenhuizinge van S. V.,
waardoor een stang in de borst van het
paard stak, waardoor het dier bloedend neer
viel. Door den schok vielen enkelen uit den
wagen. De boer bezeerde zich weinig. Eenige
ontvellingen aan hoofd en hand, terwijl de
dienstbode hare knie een weinig bezeerde.
De zoon echter kwam minder zacht uit den
wagen terecht en brak een slagader bij den
pols. Hevig bloedend_werd deze door docter
Slis verbonden, zoomede de overige gewonden.
De wagen is erg beschadigd, terwijl het
paard onder behandeling van den veearts is
gesteld.
Met hetzelfde paard was
voren ook reeds er bij af, of het
stad op hol geraakt.
Sneek. Zondagavond had in „Amicitia”
de derde concoursavond plaats. Nog nooit
zagen we de groote zaal zoo bezet als toen
niet minder dan 460 plaatsen waren be
sproken, terwijl de commissie ons mededeelde,
Wij lezen in Oostergo
De coalitie-pers is vreeselijk benauwd dat
er door de Algemeene kiesrecht-actie zich
wellicht coalitie-leden zullen laten mede
slepen. Om dit te beletten is elk middel
goed, dat deze actie in een zoo ongunstig
mogelijk daglicht kan stellen.
Het a.-r. Friesch Dagblad had daar onlangs
weer een fraai staaltje van.
In den Haag is naar men weet een uit
nemend geslaagde betooging der Liberale
Unie gehouden voor Algemeen kiesrecht.
Onder het opschrift
weet nu het Friesch Dagblad
tooging het volgende aan
te deelen
„De. Liberale Unie bleef niet achter.
Ook zij is in volle actie voor het alge
meen stemrecht. Net als de S. D. A. P.
En deze twee jagers ontmoeten elkander nog
al eens in ’t jachtveld dat spreekt.
Dat geeft dan verbroedering?
Neen het geeft gekijf.
Lees maar eens het slot van een verslag
van de groote kiesrechtmeeting, deze week
van liberale zijde te ’s-Grave.nhage gehouden.
Zie het hier
„De redevoeringen zullen in druk
worden uitgegeven, propagandisten zul
len door het land gaan en voor die
afd. van de Lib. Unie, welke zelf rede
naars hebben, zullen nog als handleiding
geschriften worden verspreid.
De voorzitter wekte voorts allen, die
thans kiezers zijn op, om zelven te
zorgen, dat hun monopolie ophoude.
Dan zal men slagen.
Een groot rumoer en geschreeuw
ontstaat doordat eenige leden van de
S. D. P., de heer Wijnkoop aan het
hoofd,, debatteeren willen. Anderen
overschreeuwen hem en gaan het Wil
helmus zingen, weer anderen zingen
den socialistenmarsch.
De heer Wijnkoop klimt op een stoel,
de heer Roodhuysen tracht hem over
te halen weg te gaan en roept: er uit,
er uit.
De hoofdinspecteur van politie, de
heer Aaltsz, hangt zijn insigne om,
gaat ook op een stoel staan en geeft
last dat de zaal ontruimd zal worden.
Men gaat heen, slechts de talrijke socia
listen blijven nog eenigen tijd den socia
listenmarsch zingen.”
Dit citaat geeft dan het Friesch Dagblad
de volgende conclusie in de pen
„Dat is averechtsche reclame
De nationale vrede schijnt door de A. S.
actie nu juist niet te worden bevorderd.”
Dit nu is een wijze van voorlichting, die
men, waar de lezers van het Friesch Dagblad
natuurlijk geen andere voorstelling onder
oogen krijgen, niet anders dan allerdunst
kan noemen.
In de eerste plaats lette men
D. A. P. in den aanvang en
in het overgenomen slot van
De argelooze lezer van het Friesch Dagblad
denkt nu natuurlijk dat de beide „Jagers”,
S. D. A. P. en de Liberale Unie in den
Haag aan ’t kijven zijn geslagen, in plaats
van zich te „verbroederen”. In werkelijk
heid zijn het een paar dolhoofden der S. D.
P. fractie geweest, het groepje ultra Marxisten,
dat juist met de S. D. A. P. op den meest
gespannen voet staat, welke getracht hebben
aan het eind der vergadering wat herrie te
schoppen, door debat te eischen, terwijl dit
van te voren, met ’t oog op ’t karakter
der betooging, was buitengesloten.
Een absoluut leugenachtige voorstelling
dus, waarvan het moeilijk valt aan te nemen
dat zij „onbewust” werd gegeven.
En in de tweede plaats had het relletje
niets te beduiden. De redactie van het
Friesch Dagblad, die toch zeker ook „link-
sche” bladen leest, weet dit evengoed als
wij. Een paar schreeuwers van een partijtje
heethoofden, die nu eenmaal niet leven kun
nen als zij niet luid den mond kunnen roeren
ziedaar alles. Bovendieneerst nadat
de vergadering gesloten was en de betooging
naar algemeene getuigenis een schitterende
was gebleken, barstte het „rumoer en ge
schreeuw” los.
Menschelijke berekening kan feil gaan, de
onze zoowel als die van den heer Kuyper.
Maar in elk geval is ’t goed op feiten
acht te slaan en' het thans bekende materiaal
leidt tot de voorspelling, dat de afgevaardigde
voor Ommen in 1913 de hand wederom zal
uitstrekken naar de teugels van het bewind...
alsof hem in de laatste jaren niets weder
varen is
Het wagenschot moge thans nog niet ten
volle zijn gekeerd, één stevige plankjis weer
in de voegen gezet, een loopplank allicht
voor dr. Kuypers komst aan boord.
Kamerverkiezing Sneek.
Door de vrijzinnige kiesvereeniging te
Ulst is besloten de candidatuur van ds. A.
van der Heide voor lid der Tweede Kamer
voor het district te steunen op grond, dat
genoemde candidaat is voorstander van Staats-
pensionneering en bekend met de toestanden
in Friesland.
Zaterdagavond is de veerboot van de
H. IJ. S. M. dienst StavorenEnkhuizen,
die 9.7 te Enkhuizen moest aankomen, ten
gevolge van den dikken mist op den leidam
van het Krabbersgat geloopen. Hoewel met
volle kracht achteruit werd gestoomd, bleef
de boot vastzitten. Een veerpont kwam
spoedig hulp bieden. Aan de vereende
krachten gelukte het eindelijk, de boot weer
vlot te krijgen.
Bij elven kwam zij in de haven te
Enkhuizen. Een extra-trein stond gereed om
de passagiers te vervoeren.
August de Domme.
Achter de roode gordijnen, die den toe
gang vormen van de arena naar de stallen
stonden we, terwijl aan den anderen kant
zweepgeknal en belgerinkel en muziek en
applaus klonken, in die eigenaardige stalat-
mospheer te praten over den dood van Schui-
tevoerder. Een goed artist, een goed collega,
zoo loofde hem clown Eugene, nu onge
schminkt en in gala-rok. Zondagavond om
negen uur, tijdens de voorstelling, was het
bericht van zijn dood gekomen. Jammer,
jammer hadden allen het gevonden, die hem
gekend hadden in zijn goeden tijd, in de
eerste plaats Eugène zelf. En hij herinnerde
er ons aan, hoe het spoorwegongeluk van
1892 bij Kürchlengern ook noodlottig werd
voor Schuitevoerder. Zijn borst werd ge
kneusd en sedert was hij niet meer de oude.
Andere clowns, geschminkt, met potsierlijke
neuzen, kwamen nog bijzonderheden vertel
len Hoe zijn vader hier een circus had,
waar Jacques soms wel vijf-en-twintig maal
per dag moest optreden. Vaak zat hij dan
met de hand onder het hoofd te slapen,
maar dan werd hij aangepord en dan was
hetKom, Jacques, aan de trapeze 1
Toen hij August de Domme af was, begon
hij met eigen middelen een café op den
hoek van Amstel en Korte A mstelstraat.
Maar het vlotte niet. Daarna zette hij in
Haarlem een café op. Ook dat ging niet
goed. Zes jaar geleden is hij in Haarlem
nog eens als kunstrijder opgetreden bij Alt-
hoff. Eu voor vier jaar is hij nog eens weer
August geweest, bij een Koninginnefeest,
ook in Haarlem. Toen, twee jaar geleden,
hier bij Carré, de pantomime Constantinopel
gegeven werd, speelde Schuitevoerder mede.
Laatstelijk was hij controleur in denzelfden
circus, waar hij vele jaren geleden zoo vaak
was toegejuicht. Tot, vele weken geleden,
hij wegens een borstkwaal opgenomen werd
in het Israëlietisch Ziekenhuis, waar hij
Zondagavond de oogen voorgoed sloot...
Alg. Hbld.
Bolswardsche Courant
AJbA AèA AA4 AAA AAA AAA AAA AAA
