Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1911.
50ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 18.
FOR DE BERN,
„DE PADVINDERS
M. de Red.
Hwet petear as er hulden waerd oan-
geande de nije Houne-Wet.
Donderdag 2 Maart.
BINNENLAND.
Ingezonden.
VOOR
Afzonderlijke
’t
Sn. Cl.)
„LABOREMUS” schrijft in de Enkhuizer
Courant het volgend zeer lezenswaardig artikel
'fOOBIiaVll,
de
den
sa gau as er koe, wer in
roan er stil mei de boerefeint
do keilde ’r dizze de stok sa
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Hy krige syn lean.
ris in greate, tige ündogenske
er altyd op ut wie om in oar
Nou wenne der yn ’t selde
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Brug gebroken.
Toen gistermorgen, te circa 4 uur, een
goederentrein der Gooische Stoomtram van
Laren naar ’t station NaardenBussum reed,
gebeurde ’t, dat de balans van de ijzeren
ophaalbrug, die over de Bussumervaart ligt,
brak, ’t Voorste gedeelte van den trein was
juist over de brug. Naar wij vernemen was
de balans doorgeroest. Persoonlijke onge
lukken kwamen niet voor, doch scheepvaart
zoowel als treinenloop zijn gestremd.
Alg. Hndblx
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Met groote belangstelling las ik, en zeker
velen met mij, wat de bladen dezer dagen
hebben gemeld van eene te Leeuwarden ge
houden lezing over „de Padvinders-Vereeni-
ging”, en de installatie der adspirant-pad-
vinders te Amsterdam. Ongetwijfeld geldt
het hier een arbeid die de lichamelijke en
geestelijke ontwikkeling onzer jongelieden
zeer ten goede komt, die in huisgezin en
school, in Maatschappij en Staat zijn geze-
genden invloed zal uitoefenen, en in meer
dan een opzicht onze jongens voor den lateren
levensstrijd zal kunnen harden. Aanstonds
kwam deze gedachte bij mij boven „zou dat
óók niet iets zijn voor de Bolswardsche
jeugd Meermalen wordt er geklaagd over
het gedrag der kinderen, en de losbandigheid
op straat, en met vrees en beven niet zelden
gedacht aan de naaste toekomst van velen,
die hoewel nog staande in de kinderschoenen
nu reeds het ergste doen vreezen, terwijl de
eerbied voor „het gezag” en het zich wennen
aan „orde en tucht” bij velen in de prille
jaren reeds zoek is. Zou het werk der „Pad
vinders-Vereeniging” wellicht óók voor ons
stedeke een middel kunnen zijn, om deze
deugden aan te kweeken, en daarmede het
werk der opvoeding te helpen
En dan die in-mooie gedachte der Ver
eeniging, dat elke Padvinder minstens één
goede daad per dag moet doen.
In elk geval achtte ik het der moeite
waard, M. de R. in uw blad hierop de aan
dacht eens te vestigen, in de stille hoop,
dat er wellicht anderen gevonden zullen
worden, die het initiatief willen nemen om
ook te dezer plaatse, na voldoende inlichtingen
verkregen te hebben, te komen óf tot de
oprichting eener Afdeeling over te gaan, óf
althans eene Vereeniging in het leven te
roepen die in hoofdzaak hetzelfde bedoelt.
U dankende voor de plaatsruimte M. de Red.
Hoogachtend,
G. I. van der PLOEG.
Hwet koarts de Keamer fêststeld het,
Det is fensels dy houne-wet,
In wet dy ’t frijhwet dngemak
En drokte licht oplevert strak
In houn net sechstich tomme heech
Ho swier en tsjok, ho bést en dreech,
Dy mei Septimber mei gjin stok
As loek-houn net wer ut it hok
„Dit scil him wirde sikerwier
Bikrimmenearre Jan tsjin Pier.
„Ik earme stimpert dy ’t de wei
Mei ’n karke lans moat dei oan dei
„Myn „Polló” stipet my yn ’t brea
Mar och, it bist det moat licht dea
Hy is twa tomme lytser fêst
En och, det bist det loekt sa bést I”
„Och”, klaget Jan, „ho moat ik dan...
’k Bin as in sweal sa earm man
’k Moat karkje bird, oars gean ’k forlern
Ik seis, en dan myn wiif en bern
„Hwer krij’k in greater houn dan wei;
Ik wird yet op myn aide dei
Yn ’t nau set! Ja, ik Ijeau it fêst
Wy binn’ de weelde ta in lést I”
„Wy earme lijers op ’e wrald,
Wy wirde hongerlijend aid
Wy stakkerts wirde jimmer socht
En yn it nauste hoekje brocht
„Och, hwet sit langer dochs de mot
Yn d’ earme lytse man syn lot
Ik bin net bot for ’t soasejael
Mar ’k stypje dochs hjarn ideael I”
„Ei Jan”, seit Pier, „haw dochs gjin noed
Wyn jo net op, det komt wol goed
Ik scil jo jaen in goede rie,
Dy scoe ’k ek folgje as ’k jy wier 1”
„Jy geane stikum nei den Haech,
En komra’ koelbloediqh mei de fraech
Moordaanslag te Alkmaar.
Gistermorgen is aan den Omval te Alk
maar een moordaanslag gepleegd. Een vader
heeft op zijn 23-jarigen zoon vijf revolver
schoten gelost, zonder hem doodelijk te ver
wonden. De oorzaak van het misdrijf is
gelegen in een wanverhouding tusschen vader
en zoonde vader, D. B., koopman in
manufacturen en vijftig jaren oud, verweet
zijn zoon, dat hij lui was en zich geen
voldoende moeite gaf om werk te zoeken,
zoodat hij voor het grootste deel te zijnen
laste kwam. Daarover ontstond ook nu de
twist, die zoo hoog liep, dat de vader in
zijn woede tot den aanslag overging. Het
eerste schot trof den zoon aan het voorhoofd
en ging langs den schedel, het tweede trof
hem in den arm, onderwijl voor het gezicht
geslagen, en een der andere schoten een
been. De politie werd dadelijk met het geval
in kennis gesteld, die den vader arresteerde
en in verhoor nam aan het politiebureau
en den zoon een voorloopig verband aan
legde. In het stadsziekenhuis, waarheen hij
vervoerd werd, zal getracht worden een der
kogels, die in den arm is blijven zitten, te
verwijderen. De verwonding is niet levens
gevaarlijk. N. R. Crt.
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomen het beroep te Ursem (N.-H.)
door ds. J. D. Dardenne Ankringa te Lutke-
wierum.
Der wie
jonge, dy’t
to pleagjen. Nou wenne der yn
doarp in dichter, in aide swakke man. Op
in kear det dizze dichter oan ’t kuijerjen
wie, gyng de greate jonge hinne en smiet
de man mei in ein kneppel op ’e rêch en
bleau do laitsjende stean. De dichter gyng
daliks nei de jonge ta en wie earst hast al
fen doel om him in goede ófrekken to jaen,
mar hy bitocht him ek, hwent hy woe ek
net mei dy doagneat fen in jonge oan ’t
wrakseljen. Do sei er: „ik bitankje dy wol
feint for dat ’s my mei dy kneppel smietste
en nou moeit it my wol, mar ik haw net
mear by my as in dübeltsje, dat moast mar
ha for dyn drokte. Mar as ik dy nou in
goede rie jaen mei, dan moast him dêrre
ek smite, dy scil dy wol better bitelje en
mooglik bitellet er ek noch wol for my”.
De dichter wiisde wilens op in groue boere
feint. De jonge seach nuver op, dat er in
dübeltsje krige en tochtas de minsken sa
gek binne om jild to jaen as men hjarren
smyt, den wol ik noch ris sjen det ik hwet
fortsjinje.
Do naem
ein kneppel,
efternei, en
üngenadich op ’e rêch, dat de fint hast dt
it fel sprong fen kjeltme en pine. De jonge
bleauw stean en tochtik scil fen him wol
twa kwartsjes krije, sa haw ’k him smiten.
Mar de boerefeint koe better ien tille as de
filde dichter en jowch de jonge sa’n ófgriselik
pak bruien, dat er it dtmoartte.
De Aide dichter wie krekt oan hjarren ta
en sei„sjesa, nou hat er foart ek for my
bitelle”. Mar ik siz it jimme det dy jonge
letter in ein bitommele wie.
Jozef en Maria in den stal te Bethlehem
waken over hun kind, heeft daarin zijne ziel
uitgezongen, hij leeft voor ons in zijn innig,
vast geloof, zijn kinderlijke vroomheid.
Hij geniet van het voorrecht van
werken des geestes: het voortleven na
dood des kunstenaars.
Maar wat moeten wij, die geen groote
denkers of kunstenaars zijn, wij, die geen
boeken schrijven, geen schilderijen of beelden
scheppen, geen kathedralen bouwenIs het
voor ons ook mogelijk na onzen dood voort
te blijven leven in de herinnering van velen 1
Zeker, want er is een kunst, die wij allen
kunnen leeren, allen moeten beoefenen en
die, als wij weggerukt worden uit de rijen,
oorzaak is, dat wij eene plaats open laten,
die niet meer zóó kan worden bezet.
Het is de kunst van Leven; niet voor
zich zelf alleen, maar met en voor anderen
tevens. Zij kan slechts worden geleerd in
het leven zelve. O, zeker, hier kunnen
denkers en wijsgeeren ons van grooten steun
zijn, door ons als Knigge te zeggen, hoe zij
denken „Over den omgang met Menschen”.
Maar deze kunst wil, als alle andere, niet
alleen in theorie maar vooral in de praktijk
worden beoefend. Voor alle kunst is eene
zekere vaardigheid van geest en hand noodig.
Zoo ook voor de levenskunst. Zij is zeer
ingewikkeld. Talrijk zijn hare handgrepen.
Leven kun je maar niet zoo op eens en de
een kan het beter dan de ander. Wij kunnen
er niet allen meesters in zijn maar wij kunnen
trachten het te worden. En op één geheim
is heel deze kunst gebouwd. Het luidt
wees goed
Dat wil zeggenniet sullig, maar echt
verstandig goed. De goedheid zal uw oordeel
verzachten over wie anders denken en doen
en voelen dan gijzij zal u den weg doen
vinden tot harten, die voor u gesloten waren.
Zij maakt u buigzamer, onbaatzuchtiger,
bescheidener: zij leert u zacht te zijn voor
zwakken, armen, ongelukkigen, onder
geschikten, voor slechten zelfs. Uw goedheid
zal u goedheid doen ontmoeten. Velen zullen
van uw levenskunst een brokje meenemen
door hun leven. Eu zoo zult ge doode
voortleven in hun harten, zoo zal uw mond
nog spreken, als zij reeds lang verstomd is.
„Hjir is myn houn, it spyt mij sa
Ik moat in greater fen jimm’ ha
„Ja, hald mar yn jou swiet petear,”
Herfettet Jan, „It docht mij sear!
Wij krij’ forgoeding... net in sint...
Neat oars wij krij’ it for de krint 1”
„Men seit dan wol: „’t Is mar in houn;”
„Him narje wirdt gjin bien yn foun.
Mar dochs, in houn yn tel faek neat
Is héger komd dan ’n minskesteat!”
„Né Pier, jy naei’ my neat oan ’t ear;
Jo kinne praette folie mear...
Wij earme minsken bliuwe stean;
’t Binn’ hounen seis dy ’t foar ós gean’
Sa komt nou op dit amerij
Klaes bakker dêr ek kuiijerjend by.
De man dy harke er dan ek nei
Hwet Jan fen „poletyk” dér sei.
„Ja,” seit nou Klaes dêr twiskenyn,
„Net det ik dêr biswier yn fyn
Hwet krycht men dan in hounen oer;
Dit wirdt tinkt my in minne toer!”
„Ei nou, det’s neat Klaes,” andere Pier,
„Det is tinkt my dochs gjin biswier?
Jy wite, it nofteren kjelle-güd
Det det nou djür bitelle wirdt!”
„Dy hounen wirde ienfaldich wei
Dan slachte, er kraeit gjin hoanne nei!
It is sebeare kjelle-flêsk
’t Jowt smeudich fet, ’t is altiid fêrsk I”
„Jy binn’ in nuver houtsje PierI”
Seit Jan forsteld, „jy bringe it fier,
Jy ha mei „poletyk” de gek
Ik woe wol man, koe ik sa ek!”
„En sjuch, det komt fendinne maet:
Ik kin by jo net stean yn ’t skaedt
Jij libje hjir ut rom en breed,
En my bringt earmoed slim yn need
„Ja,” andert Pier meilijend wei:
„’t Is ek sa Jan, ik stim jo mei.
Ik scil dy helpe goeie frjeon...
Oars wirdst yet dt dyn brea fordrjeon
„Hjir haste jild, en keapje nou
In flinke houn dy ’t swier fen bou
De tosken sjên lit oan de man
Dy ’t strakjes oan dy slacht de han!”
Sellemoanne ’11.
Rintsje fen Heeg.
Hic mortui vivunt, hic muti loquuntur.
„Hier leven de dooden, hier spreken de
stommen”.
Zoo luidt een opschrift in de Bibliotheek
te Erfurt.
Kernachtiger kan niet gezegd worden, hoe
's menschen geest in zijn werken kan voort
leven, ook nadat de laatste ademtocht aan
de lippen is ontvloden, hoe, jaren en eeuwen
na hun dood, de grooten van geest nog tot
ons spreken.
Gij staat in eene bibliotheek en grijpt uit
de rijen der boeken een werk, dat u om
titel of naam des schrijvers aantrekt. Gij
slaat eene bladzijde op en wordt onmiddellijk
vastgegrepen door eene grootsche gedachté
zij laat u niet los, ge leest verder en als
gij den ouden, bestoven foliant toeslaat, heeft
een mond, die verstomd is, tot u gesproken,
hebt gij een poos geleefd in gemeenschap
met een’ doode, en zijt gij daardoor eenige
verheven gedachten rijker geworden.
En wanneer de denker en schrijver tot
den kring uwer verwanten of kennissen heeft
gehoord, dan is die gemeenschap nog sterker.
Want in zijn stijl trilt zijne stem, in zijne
denkbeelden vonkt zijn geest. Zijn beeld
rijst u voor oogen, gij ziet zijn voorhoofd
zich rimpelen, toen zijn pen vlug over het
papier spritste en hij zijne verontwaardiging
onder woorden brachtgij ziet zijn mond
zich tot een glimlach plooien, nu hij schert
send met zijne lezers keuvelt, ’t Geschreven
woord ontroert u, als toen de schrijver tot
u sprak met een stem, die u nog als muziek
in de ooren klinkt. En nu ge door zijn
werk weer eenige oogenblikken in zijne
gemeenschap hebt geleefd, is uwe droefheid
over zijn verlies wat gelenigd, staat zijn
beeld weer vaster in uwe herinnering ge
prent, voelt gij u minder eenzaam.
Maar niet alleen in een bibliotheek is een
opschrift, als dat te Erfurt, op zijne plaats.
Men zou het in gulden letteren kunnen
beitelen aan den ingang van iedere verza
meling van kunsthet zou geplaatst kunnen
worden boven ieder kunstwerk.
Want, zoo goed als een geschrift, is een
schilderij, een beeld, een bouwwerk, eene
uiting van de menschelijke ziel, eene open
baring van ’s kunstenaars gevoel. Wat den
schilder, den beeldhouwer, den toondichter,
kortom den gevoels-mensch, door het brein
woelt, hij moet het zeggen in zijne taal,
die niet in woorden, maar in klanken, vor
men en kleuren spreekt. En alweder de
hand, die het penseel heeft gehanteerd of
den beitel, moge krachteloos geworden zijn,
het moge niet meer zingen en bruischen in
dat brein van tonen, accoorden en melodieën,
voor ieder, die het kunstwerk ziet of hoort,
begint de mond, die stom is, te spreken, de
ziel des kunstenaars herleeft en in u worden
de gevoelens gewekt, die haar ontroerden.
Zoo weerspiegelt ons Rembrandt’s Nacht
wacht den glans van de wonderwereld van
kleur en licht en donker, die zijn geestesoog
aanschouwde.
Zoo zegt ons het Venus beeld, dat in 1820
op het eiland Milos teruggevonden werd,
hoe de ziel van den Griekschen kunstenaar,
zooveel eeuwen geleden, ontroerd werd door
de schoonheid, adel en verhevenheid van
het menschelijk lichaam.
Zoo is Beethoven’s Negende Symphonic
de weerklank van de juichende vreugdehymne,
die hem door de ziel bruischte.
Zoo is de machtige kathedraal van Char
tres het steenen boek, waarin de bouw
meesters, die het grootsche plan opvatten
en uitvoerden, te lezen gaven het geloof en
voelen en denken dier langvervlogen eeuwen.
De duizenden mannen en vrouwen, die de
steenbrokken voor de kathedraal uit de
groeven hakten, naar de plaats sleepten, waar
het gebouw moest verrijzen en ze daar opeen
stapelden, zij hebben ons geen spoor nagelaten
van hun denken of voelen: hun werk had
even goed verricht kunnen worden door
trekossen of hefkranenzij zijn vergeten.
Dat is een gevolg van de geringe waarde
van alleen-stoffelijken arbeid.
Maar de meester, die uit zoo’n blok steen
de groep van den kooromgang beitelde, waar
Bolsvardsche Courant
4 -
3
er,
6 I
