Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1911.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 50ste Jaargang.
No. 42.
Donderdag 25 Mei.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
Politiek Overzicht.
VOOR
v
Afzonderlijke
Slacht-
op.
PRINS JORISschrijft in de Enkhuizer
Corant het volgend
worden,
kunnen
monster
voerd
waa ma
eene fabriek een arbeider
ongeluk de beide beenen
was kwijtgeraakt, en die
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
er dozijnen en nog
eens dozijnen zijn, die voor den betrokken
arbeider even goed in het Arabisch konden
geschreven zijn; zoo duidelijk zijn zij. Het
is alles maakwerk naar Duitsch model, made
in Germany. Of het bevorderlijk kan zijn
voor ons nationaal gevoel en voor onze na
tionale zelfstandigheid, dat wij maar steeds
doorgaan de Duitsche wetgeving te copiëeren
is geene vraag voor ons. Bedroevend is het
dat de Hr. Talma weigert het oog te richten
naar de sociale verzekering, zooals die in
Engeland en Denemarken tot stand is
gekomen. Wij zullen hem maar niet den
eisch stellen, dat hij aan ons land eene
Hollandsche wetgeving zal geven, zich aan
passende aan Hollandsche behoeften en ge
woonten over dit vraagstuk heeft deze Mi
nister blijkbaar nooit nagedacht.
Wat wij in de toelichting tot dit wets
ontwerp ook missen is de verklaring hoe
het mogelijk is dat de verplichte verzekering,
die eens heette te zijn „lijnrecht in strijd
met het anti-revolutionair beginsel” thans
door een anti-revolutionair minister wordt
voorgesteld. Tevens had ook wel eens toe
gelicht kunnen worden waarom de werk
gever de helft van de premie moet betalen,
wat in de praktijk natuurlijk zeer vaak
hierop zal neerkomen, dat hij de heele
en ouderdoms-
aan den admini-
zou blijven hangen,
daaraan stoort zich de alwijze Hr. Talma
hij maakt eventjes eene wet van
394 artikelen, waarbij
dozijnen zijn, die
niet, en
Bij al die narigheid die de indiening van
dit ontwerp geeft is dit tenminste één troost,
dat het vóór 1913 on mogelijk meer wet kan
en dat dus de kiezers het vaderland
redden van dezen ramp, van dit
van bureaucratie, zooals wij niet
aarzelen het ontwerp te noemen. 394 arti
kelen de Engelsche wet op de Staatspen-
sioneering telt er 8. Maar dat is het
practische Engeland. In dezelfde dagen, dat
Talma met zijn ontwerp is komen aandragen,
is er in datzelfde practische Engeland op
sociaal-wetgevend gebied iets gebeurd, wat
de bewondering wekt van geheel het En
gelsche volk, om niet te zeggen van heel
de beschaafde wereld. De Engelsche Minister
van Financiën, Lloyd George, dezelfde die
den Engelschen arbeider de Staatspensioneering
gaf, heeft eene wet ingediend, waarin aan
dienzelfden arbeider tegelijk de werkloosheid-
verzekering en de ziekteverzekering gegeven
wordt. En deze wet is zóó practisch, zóó
éénvoudig en zóó afdoend, dat ze bij eerste
lezing met algemeene stemmen is aangenomen.
Dit is geen kleinigheid; men weet hoe scherp
in Engeland de partijen tegenover elkander
staan, verdeeld als ze zijn over de quaestie
van het Hoogerhuis en zelfbestuur voor
Ierland. Welnu de hoofden van de oppositie,
Balfour en Chamberlain, hebben luid mede
geapplaudiseerd, toen Lloyd George doel en
wezen van zijne wet had uiteengezet en ver
klaarden zich verheugd, dat ze thans geheel
konden meegaan met eene Regeering, die ze
zoo vaak fel bestrijden moesten. Maar wat
raakt dat alles Talma die weet het immers
veel beter
Het is wel de moeite waard op ééne zaak
hierbij nog eens bijzonder de aandacht te
vestigen. Lloyd George heeft er op gewezen
waaraan hij het te danken had, dat hij het
vraagstuk van de Ziekteverzekering en de
Werkloosheidverzekering zoo uitnemend kon
oplossen, en dat was hieraan, dat hij in de
nooden van den ouden dag voorzien had
door Staatspensioneering. Laat men het
onthouden. Trouwens Talma’s ontwerp is
beter pleidooi voor Staatspensioneering dan
wij kunnen geven. Het zal er wederom het
licht op doen vallen, dat ze is de goedkoopste
manier, omdat ze zoo goed als niets kost
aan bureaucratischen rompslomp; dat ze is
de beste manier omdat ze geene premie vraagt
van loonen waar niets af moet, maar waar
juist heel wat bij moest; dat ze is de
rechtvaardigste manier, want ze legt geen
last op den werkgever, dien hij niet behoort
te dragen.
Mogen de oogen in Nederland daaromtrent
opengaan, al is het dat sommigen uit politieke
overwegingen ze dan met opzet gesloten houden.
’t Veefonds „Arum
van 12 Nov. 1910
run-
voor f 188.150.
Als wij ondeugend wilden zijn (maar helaas
de lust tot lachen verleert men wel bij dit
ontwerp) dan zouden wij de gissing wagen,
dat de Hr. Talma daarom zoo lang met het
indienen van dit wetsontwerp heeft gedraald,
omdat hem de moed ontbrak om er mee
voor den dag te komen. We zouden ons dit
kunnen begrijpen. Er wordt reeds premie
geheven van een loon f 240 in het jaar, d.i.
van nog geen vijf gulden in de week.
De felle oppositie die niet alleen bij Links
maar ook in meerdere organen van Rechts
gevoerd is tegen het heffen van premie voor
invaliditeits- en ouderdomsversekering van
de zeer lage loonen, lapt de democraat Talma
eenvoudig aan zijne laars; ja, hij gaat daar
mee nog iets verder dan Dr. Kuyper en Mr.
Veegens zijn gegaan. Evenmin stoort de
Minister zich aan de critiek, die op het
ontwerp-Kuyper is geoefend ten opzichte van
het stellen van den 70-jarigen leeftijd voor
de gerechtigdheid op pensioen. Mr. Veegens
had zeer terecht in zijn ontwerp wel met
die critiek rekening gehouden en het pen
sioen doen ingaan op 65-jarigen leeftijd.
Zeer terecht, zeggen wij, omdat er in deze
een alierergerlijkst meten met twee maten is.
Voor alle burgerlijke ambtenaren, al hebben
ze ook soms de gemakkelijkste betrekking,
geeft de 65-jarige leeftijd pensioensgerechtigd-
heid; voor sommigen zelfs komt die eerder;
en voor de militairen komt ze nog vroeger.
Maar voor de arbeiders, die toch zeker een
veel vermoeiender, althans een niet minder
vermoeiend leven hebben, vindt de Hr. Talma
het vroeg genoeg als het op 70-jarigen leef
tijd komt. Hij had de groote werkgevers in
premie zal moeten betalen in den vorm van
loonsverhooging. Waiit al zijn wij warm
voorstander van sociale hervorming, wij zijn
er beslist tegenstander van, dat de Staat
van zijne overmacht gebruik of misbruik
maakt, om iemand verplichtingen op te
leggen, die geen grond hebben. Even juist
als het is dat de werkgever de verzekerings
premie betaalt voor alle ongevallen, die in
het bedrijf aan zijne arbeiders overkomen;
even gerechtvaardigd als het zal zijn hem
alle kosten te laten dragen van invaliditeit
die uit het bedrijf voortkomt, door alle
beroepsziekten in de Ongevallenwet op te
nemen, even dwaas is het hem te belasten
met de halve premie voor invaliditeit en
ouderdom, die niet uit het bedrijf voort
komen, en waaraan hij' als werkgever dus
niet de minste schuld heeft. We kunnen
allen, jook in het gezondste bedrijf, met
ziekte Bezocht worden, en we worden allen
oud als God ons het leven geeft. Op den
Staat rust de plicht te zorgen dat een
arbeider na een eervol leven van arbeid, als
de arbeidskracht faalt, geen voorwerp behoeft
te worden van de openbare of kerkelijke
liefdadigheid; de blijvend oude lieden moeten
met oude lieden worden gelijk gesteld en de
tijdelijk invalieden moeten geholpen worden
door eene goede Ziekteverzekering, waarbij
de Staat al wat het particulier initiatief op
dit gebied tot stand bracht, steunt en tot
hoogere ontwikkeling brengt en niet dood
trapt, zooals Talma dat doet.
Gebit ingeslikt.
Een jongeman te Wervershoof (N. II
slikte onder het eten zijn kunstverhemelte
in, dat aan de haakjes werd weerhouden en
in den slokdarm bleef zitten.
Hij werd onmiddellijk naar Alkmaar ver
en daar met X-stralen onderzocht,
hij naar Amsterdam, tot het onder
gaan eener operatie, werd vervoerd.
Een zeehond?
In den IJsel bij Havikkerwaard wordt
sedert eenige dagen zoowel 's nachts als
overdag een eigenaardig sterk geluid waar
genomen van een onbekend dier, vermoedelijk
een zeehond. Het dier schijnt de uitgestrekte
rietgorzen aan den linkeroever tot verblijf
te hebben gekozen. Velen togen reeds op
verkenning uit, waaronder ook een jager,
maar het mocht nog niet gelukken het dier
onder schot te krijgen.
En voor dit schamele resultaat is eene
wet gemaakt, die 394 artikelen telt, zegge
drie honderd en vier en negentig artikelen.
Werd er bij het ontwerp-Kuyper en het
ontwerp-Veegens reeds over geklaagd, dat de
meer dan tweehonderd artikelen daarvan aan
leiding gaven tot een administratieven romp
slomp zonder weerga, waarvan het gevolg
zou zijn dat een belangrijk deel van het
geld dat voor invaliditeits
verzekering betaald werd
stratieven strijkstok
Hennaarderadeel, 20 Mei. De Raad heeft
na discussie met 6 tegen 4 stemmen op
voorstel van Burg, en Weth. in beginsel
besloten tot betere verlichting over te gaan
voor de dorpen Wommels en Oosterend, door
het oprichten van gemeentewege van een
petroleum-gasfabriek.
Kimswerd, 22 Mei.
en omstreken® telde
tot 12 Mei 1911 117 leden, die 935
deren hadden verzekerd
Hiervan stierven of werden afgemaakt elf,
waarvoor werd uitgekeerd f 1114. De omslag
bedroeg 0.6 pCt, waarvan 0.2 pCt. wordt
genomen uit het reservefonds.
Hooge veeprijzen.
Workum, 22 Mei. Vrijdag j.l. werd hier
aan den veehouder IJ. H. f 1500 geboden
voor een enterstier, oud 14 maanden. Op
de najaarsveekeuring alhier kwam deze stier
niet voor een eersten prijs in aanmerking.
Drachten, 23 Mei. Onze plaats werd
gister bezocht door iemand, die voorgaf door
de firma Koning en Co. te ’s Hage te zijn
gezonden voor ’t innen van advertentiegelden.
Bij den heer J. E. v. d. Meulen ontving
hij f 4. Ook bij den heer Comello, fotograaf,
en de modiste L. Hartstra, wist hij eenig
geld los te krijgen. V. d. Meulen telefoneerde
aan de firma en ’t bleek fout. De politie
agent Drost alhier is den oplichter, een net
gekleed heer, onmiddellijk nagereisd en heeft
hem weten te achterhalen. Hij is dadelijk in
verzekerde bewaring gesteld.
Hepk. Nieuwsbl. v. Friesl.
Workum, 22 Mei. Vergeleken bij voor
gaande jaren, was onze voorjaarspaarden
markt goed bezocht, ’t Is nog lang niet
zoo druk als de marktdag in ’t najaar, maar
die zit. beter in het geheugen van vele
paardenhandelaars en landbouwers. Zulks
wordt oververteld en „heit giet mei de soan”
en zoo vervolgens, waardoor de oude traditie
steeds door in het geheugen blijft, ’n Kleine
40 paarden waren aangevoerd. Werkpaarden
brachten van f 150 tot f 300
paarden van f 70 tot f 100.
De handel was vlug.
23 Mei. Wegens den snellen groei
van het gras zijn onderscheiden boeren ge
dwongen om met het maaien hunner landen
een aanvang te nemen. Bij velen geschiedt
zulks met machines, die in de laatste jaren
wegens hunne vele aangebrachte verbeterin
gen, meer en meer worden aangeschaft. Ook
zijn er nog die niet van hun oude gewoonte
af willen en laten dit nog door hunne vaste
„mieren” doen. Ze zeggen: „’k wol net sa’n
ding op ’t loan hawwe, die skurt ’t gês ’r
fit”. Wel moeten de landen goed vlak zijn
die door een machine worden bewerkt, maar
gaandeweg zullen ze het zeker winnen en
moeten die ouderwetsche boeren ten laatste
met den tijd mee.
De landen beloven een goeden oogst en
men kan zich niet begrijpen waar het gras
zóó vlug is vandaan gekomen.
Kind verbrand.
Een tweejarig kind van H. Solte te Flui
tenberg, gemeente Ruinen, is in het vuur
gevallen en aan de bekomen brandwonden
overleden.
dat eene weduwe, met kinderen achterblijvende,
in hoogere mate steun behoeft dan de invalide
weduwe, maar ’t is het toch nieten wel
om deze eenvoudige reden, dat eene weduwe
die met kinderen achterblijft in den regel
zoo het medelijden opwekt, dat ze we) ge
holpen wordt, wat met eene invalide weduwe
niet het geval isvoor die is bet armhuis
meestal de eenige toevlucht. Eu wat die
vrijwillige verzekering bij de Rijksverzekerings-
bank betreft' voor de inkomens boven de
f 1200 wij vinden dat wel goed, maar het
is een paradepaardje en niets meer. Want
deze verzekering kost het rijk geen cent,
daar de vrije renten zoo zijn gesteld, dat ze
uit de vrije premiën geheel zullen kunnen
worden bekostigd. Het zal voor ons echter
de vraag nog zijn of het particulier initiatief,
in casu de bestaande levensverzekeringmaat
schappijen, die menschen met een inkomen
van boven de f 1200 niet even goed en
misschien goedkooper zullen kunnen helpen.
Wat wij ook in de gesties der Rijksverzeke-
ringsbank hebben te loven, zeker niet deze,
dat ze goedkoop werkt. Enfin, wij zullen
dit afwachten.
Het wetsontwerp „Verzekering van werk
lieden tegen geldelijke gevolgen van invali
diteit en ouderdom” is dan eindelijk in het
vierde jaar van het ministerschap van den
Hr. Talma ingekomen bij de Tweede Kamer.
We zullen beginnen met de opmerking, dat
dit dralen ons te meer bevreemdt, omdat
Kuyper’s schildknaap, al wil hij van de wets
ontwerpen van zijn hem door God gegeven
Leider, niets meer weten, toch feitelijk niet
anders gedaan heeft dan het ontwerp-Kuyper,
omgewerkt maar allerminst verbeterd, opnieuw
indienen. De twee zaken toch van beteekenis
waardoor het ontwerp-Kuyper verschilt, zijn
lo. dat het geene weduwenvcvAc, maar eene
rente geeft, die eindigt als alle achter
gebleven kinderen den leeftijd van 13 jaren
hebben bereikt 2o. dat er voor arbeiders
en daarmee gelijk gestelden met meer dan
f 1200 inkomen de gelegenheid geopend
wordt zich vrijwillig bij de Rijksverzekerings-
bank tegen de gevolgen van invaliditeit te
verzekeren.
Dat de weduwenrcnie, van het ontwerp-
Kuyper, die mede in het ontwerp-Veegens
was opgenomen, door den Hr. Talma in eene
wezenrente veranderd is, dunkt ons geene
verbetering. Het lijkt wel juist om te zeggen,
deze zaak eens moeten raadplegenéén van
hen, en de man van wien wij spreken is er
een wiens naam in de arbeiderswereld een
bijzonder goeden klankt heeft, zeide ons
weinige dagen geleden dat de fabrieksarbeider
eigenlijk op zijn 60ste jaar moest gepensio
neerd worden, aangezien hij na dien leeftijd
niet veel meer te geven heeft. Maar Minister
Talma houdt vast aan den 70-jarigen leeftijd,
wat te meer verwondering mag wekken, om
dat hij tot hen behoort, die altijd schermen
met Gods geopenbaard Woord, en dat daar
mede ook in de wetgeving rekening moet
gehouden worden. Hij schijnt toch Psalm
XC vs. 10 uit zijn Bijbel geschrapt te hebben,
waarin wij lezen„Aangaande de dagen
onzer jaren, daarin zijn zeventig jaren, of
zoo wij zeer sterk zijn tachtig jaren"De
Hr. Talma maakt dus een pensioen voor de
sterken, dat is voor de uitzonderingen.
Dat de man van nog geen vijf gulden
loon na een heel leven van premiebetaling
een schijntje krijgt, iets meer dan 'een rijks-
daalder, zij hier slechts terloops vermeld.
Maar wat ook zoo met alle democratie spot
is, dat in het ontwerp van den Hr. Talma
het percentage van de premie stijgt naarmate
men lager loon heeft. Wie f 4 loon in de
week heeft, om een voorbeeld te geven, moet
10 cent in de week premie betalen, dat is
dus 2r/2 °/0 van zijn loon, maar wie f 10
loon in de week heeft, betaalt 16 cent in
de week aan premie, d. i. slechts 1.6 °/0
van zijn loon. Wie f 22 in de week verdient,
betaalt 24 cent in de week aan premie, d.i.
even meer dan 1 0/0. Spot eene dergelijke
regeling nu niet met alle logica?
Verder is er, juist als in het ontwerp-
Kuyper eene invaliditeitsrente, die alleen
dan blijvend is, indien er geen vooruitzicht
bestaat op zoodanige toeneming van de ar
beidskracht van den invalieden arbeider dat
hij ophoudt invaliede te zijn. We vinden
deze phrase in hare algemeene vaagheid een
gevaar voor den arbeider. Sinds wij eens
in Duitschland aan
zagen, die bij een
en den linkerarm
toch nog dienst deed, zijn wij omtrent dat
begrip van geheel invaliede zijn niet heel
gerust. (De dienst van genoemden man
bestond daarin, dat hij zittend op een stoel
in een klein huisje op een bepaald oogen-
blik op een van de knoppen moest drukken,
die onder zijn bereik waren).
Bolswardsche Courant
