Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
WIJZIGING DEi
i
1911.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 50ste Jaargang.
No. 54.
Speciale afdeeling Stoomvervv
Donderdag 6 Julï.
Stadsnieuws.
9 -
VOOR
Afzonderlijke
a 5 Cent.
Ws.
Foppe Draisma de Vries.
en
gelang der meerdere
*1
onderwijl de eerewijn wordt ge-
eens ’n beetje over het doen en
Aan deze heeren, allen leden der familie
Draisma de Vries, heeft de maatschappij zeer
veel verplichting.
Niet de reeders op het kantoor brengen
het schip over de woelige baren naar de
bestemde haven, neen, dat doet hij, die
op de commandobrug staatde kapitein
hier de Boekhouder.
Het zal dus ook den tegen woordigen titularis,
den heer Arjen Draisma de Vries, Burge
meester van Franekeradeel, op dezen feestdag
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
eene streelende voldoening zijn, dat zijn beide
voorgangers en hij, elk op eigen wijze en
costuum, hebben gewerkt tot den bloei en
den vooruitgang der maatschappij „Achlum”.
Deze honderdjarige arbeid is niet vergeefs
geweest, er is veel tot stand gebracht,
getoond dat door onderlinge samenwerking,
gepaard aan krachtige en betrouwde beheering,
veel is tot stand te brengen.
Aan h.h. Commissarissen en Boekhouder
op dezen honderdjarigen gedenkdag een wel
gemeende felicitatie.
i de graven der familie Draisma
aan de panden, waarin de jonge
Maatschappij woonde, dan straks weer op
naar het Martenahuis te Franeker. Deze dag
is gewijd aan blij herdenken, morgen treedt
weer de werkelijkheid in, de werkelijkheid
van arbeiden aan de groote zaak zzde Brand-
assurantie-Maatschappij Achlum”.
Groote verandering bracht de splitsing van
de verzekerde panden en goederen eerst in
vier, later in 6 klassen, waarbij de omslag
wegens brandschade respectievelijk wordt aan
geslagen in de verhoudingen van 1, 2, 4, 6,
10 en 12.
Anno 1900 werden doorloopende polissen
ingevoerd.
Deze Assurantie-Maatschappij heeft recht
van bestaan. Steeds had het Bestuul een open
oog voor de belangen der Deelnemers.
En de grondslagen der maatschappij waar
borgen ons dat, n.l.
le. alle schaden worden onderling gedragen
in verhouding of naar
brandgevaarlijkheid,
2e. van de Deelhebbers wordt niet meer
gevraagd dan werkelijk noodig is om de schaden
te dekken, terwijl voor administratiekosten
slechts eene geringe bijdrage wordt gevorderd.
Veel verandering in het bestuur der Maat
schappij is er niet geweest. De lijst der
Commissarissen (vroeger Gecommitteerden)
wijst ons 74 namen van personen aan, en
daarvan zijn nog 8 in functie, terwijl het
nog maar de derde Boekhouder is, die aan
het hoofd staat.
Zoo luidt de geboorte-acte der maatschappij.
Maar terwijl wij van dit stuk kennis nemen,
is het college Bestuurderen, voorafgegaan door
het Achlumer corps, opgewandeld naar het
logement Donia en neemt de receptie een
aanvang.
Laat ons,
presenteerd,
laten der maatschappij praten.
De heer U. P. Draisma, geboren te Ach
lum (22 Februari 1785) was de zoon van
welgestelde ouders, van boerenbedrijf. Hij
was een persoon die lust had en talent om
in meerdere belangrijke colleges eene plaats
te vervullen, z. o. Secretaris van de Gemeente
Almenum, Majoor bij het Batailjon Land
storm no. 13, Zetter, Kerkvoogd, Dijksge-
deputeerde, en zooals we zoo straks zagen
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar
Onberispelijke aflevering droogtcu/Boekhouder der Brandwaarborg Maatschappij
maakt, binnen één week (halve vrachteAchlum”.
Afhalen in de stad kosteloos. Prtontstaan).
Mei. Wed. Jb. FO1 1“ 1830 overleed hij onverwacht, na een
welbesteed, nuttig leven.
De maatschappij zzAchlum” was de eerste
■np dit gebied in Friesland, eenvoudig en op
bescheiden voet ingericht. De boekhouding,
.loewel zeer eenvoudig, was nog al tijdroovend,
laar alle staatwerk uit de hand werd ge
linieerd en alles werd geschreven. (Hoofden,
titels enz.)
I De hoöfdbepalingen in het Reglement
j-waren
a. de
halfmderen
Arrondissements-vergadering.
Dinsdag 4 Juli werd in zzde Doele” alhier
de jaarlijksche vergadering gehouden van de
onderwijzers en onderwijzeressen in het Arron
dissement Bolsward onder voorzitterschap van
den heer O. Norel Rz., Arr. schoolopziener
te Wons. Het getal opgekomenen was groot
te noemen, van de 115 leden van het school
personeel waren er 108 tegenwoordig. Onder
de enkele gasten, die aanwezig waren, merkten
wij op den Burgemeester van Wonseradeel,
den heer Piccardt, en des namiddags ook den
Burgemeester v. Bolsward, den heer Oberman,
alsmede Dr. Beekhuis, voorzitter der Plaatse
lijke schoolcommissie.
Met een zeer opwekkend woord werd te
ruim 10 ure de vergadering door den Voorzitter
geopend, waarin hij allen hartelijk welkom
heette en zijn groote ingenomenheid betuigde
met de flinke opkomst. Toen besprak hij
eenige ervaringen omtrent het administra
tieve van zijn ambt als schoolopziener, over
de opvatting die sommigen hadden van de
leerplichtwet, bracht een woord van hulde
aan de heeren Posthumus te Tjerkwerd, die
thans rustend onderwijzer is, en aan Dassen
te Hartwerd, die ondanks hoogen leeftijd nog
altoos onvermoeid werkzaam blijft.
Door eenige heeren en dames waren eenige
vierstemmige liederen ingestudeerd voor
dezen dag, en deze werden tusschen de
nummers der werklijst nu gegeven, en wel
op zeer verdienstelijke wijze. Ofschoon de
voorbereiding slechts kort is geweest, kon
men toch hooren, dat men hier met ge-
oefenden te doen had. Onder directie van
den heer Albada werden 8 nummertjes ge
zongen, (telkens twee) en dit droeg veel bij
ter variatie van de vergaderingswerkzaam-
heden.
De notulen der vorige vergadering werden
gelezen en goedgekeurd.
Als bestuursleden traden af de heeren B.
Luxwolda van Witmarsum en D. Boelens
te Bolsward, die niet herkiesbaar waren. In
hunne plaatsen werden gekozen de heeren
N. van der Baan alhier en Sturing te Workum.
Na deze tijdroovende stemmingen kwam een
zeer belangrijk punt in behandeling ingeleid
door den voorzitter. Op zijn gewone handige
wijze van spreken stelde hij in ’t licht, dat
het voor de onderwijzeressen niet wensche-
lijk is, dat zij tot op 65 jarigen leeftijd in
de school werkzaam moeten zijn, voor hen
een pensioen kan worden verleend. Zij staan
eene deelnemer waarborgt den
voor brandschadehet vereischte
fonds daarvoor wordt gevonden door eenen
algemeenen omslag over het verzekerde;
b. schadevergoeding geschiedt niet tot
hooger bedrag dan 3/4 der geschatte waarde
c. de administratiekosten worden bepaald
op 20 ct. per f 1000 jaarlijks;
d. de Boekhouder geniet jaarlijks f 50
,,tot belooning voor alle werkzaamheden aan
zijne functie verknogt”.
De eerste brandschade had plaats in Aug.
1813, toen er te Wijnaldum door het hemel
vuur de boerderij van Ids J. Haima afbrandde.
Al spoedig bleek het dat de Boekhouder
met de toegezegde f50 niet zonder personeele
onkosten kon toekomen; in Oct. 1813 werd
het salaris bepaald op 100 Car. guldens.
In 1817 was te Workum eene Brand-
Assurantie Sociëteit opgericht, welke onder
haar arbeidsterrein ook had opgenomen de
Grietenij Wonseradeel. In 1822 werd bij
minlijke schikking Wonseradeel vrij gelaten.
In 1818 bedroeg het traktement van den
Boekhouder f 250, later werd het bepaald op
f6 van elke f 100.000 ingeschreven kapitaal.
Na het overlijden van den Oprichter-
Boekhouder werd deze functie in handen
gesteld van
En thans na 100 jaren is de Assurantie-
maatschappij ^Achlum” eene maatschappij
die eene eervolle plaats in de rij harer
zusteren inneemt. In ’t klein begonnen, met
verstand en voorzichtigheid beadministreerd,
is zij geworden de alom bekende, alom als
solied erkende „brandkast Achlum”
Concurrentie bleef niet uit. Franeker wilde
ongeveer 1830 eene eigene sociëteit oprichten,
de pogingen faalden, in 1872 kwam
tot stand de maatschappij Menaldumadeel
en Noordelijk Leeuwarderadeel, later de
maatschappij zzWirdum”.
Deze waren natuurlijk niet bevorderlijk
tot ^Achlums” bloei, maar men hield
volde uitslag is bekend.
Aan het begin van een nieuwe levenseeuw
staande, steunende op eene ondervinding van
100 jaren, gaat de maatschappij vol gerustheid
de toekomst tegemoet.
Haar ingeschreven kapitaal is groot genoeg
om, gesteund door de Reservekas, groote
schadevergoedingen uit te keeren, zonder dat
daardoor de deelnemers bizonder gedrukt
zullen worden.
Ja, zelfs bij een omslag veel hooger dan
tot nu toe bekend, zoude de heffing voor die
enkele malen, met inbegrip der administratie
kosten, -nog niet hooger, misschien niet eens
zoo hoog komen, als de vaste premie, die vele
groote maatschappijen jaarlijks heffen.
Intusschen is het op de zaal van Donia
zeer gezellig. H.H. Bestuurderen, de Schatters,
Autoriteiten en belangstellenden zijn bijeen
ter feestelijke receptie.
De tegenwoordige Boekhouder had het
mooie idéé, om op dezen dag het dorpje
Achlum, waaraan hij niet alleen door zaken
connectie, maar ook door intieme familie
banden was betrokken, niet te vergeten.
Hier waar de Maatschappij in ’t klein be
gonnen werd, hier, waar noeste vlijt en
zakelijke zorg de jonge Maatschappij deden
groeien en bloeien, hier, dacht hij, zal ook
het eerste officieele woord worden gesproken
op den dag van het eeuwfeest. En na een
terugblik in ’t verleden, na een hartelijk
woord, ook aan de nagedachtenis der ont
slapenen, die den weg bereid hebben, na een
blijden groet aan de toekomst, na een kort
bezoek aan
de Vries,
Wij vergoeden thans voor g
met 1 dag op
8 dagen
ivoor een L_
signaal, dat de hooge oomes arriveeren. -
En als de conducteur zztuut tuut” blaast
en de tram stopt, klinkt ’n vroolijke marsch
uit 12 koperen monden.
’t Is deftig gezelschap, dat uitstapt. Even
voorstellen Heeren Commissarissen en de
heer Boekhouder der Brandassurantiemaat-
schappij zzAchlum”, die hier receptie zullen
houden, ter gelegenheid van het honderd
jarig bestaan der maatschappij, ’t Was giste
ren (Dinsdag) juist honderd jaar geleden dat
zzAchlum” werd opgericht.
Op den vierden Juli des jaars achttien
honderd en Elf vergaderden, ten ver-
zoeke van
MARTEN SYTZES HILARIDES, teTzum,
PIETER MARTENS OFFINGA, te Achlum,
SAMUEL ADRIANUS ALMA, te Schalsum,
FEDDE JACOBS STRIKWERDA en
ULBE PIERS DRAISMA beiden te Achlum,
een aantal van 54 personen ten huize van
Anne Harings Ruurda binnen Franeker,
ten einde te delibereren over eene op
te richten Brandassurantie Sociteit, op
eene min kostbare en voor algemeen
aannemelijke wijze.
Ten dien einde wierd door bovenge
noemde personen een consept voorge
lezen, het welk door hun in gereedheid
was gebracht, hierover wierd gedelibe
reerd en met eenparige stemmen aan
genomen onder den tijtel, zzOuderlinge
Brandassurantie Sociëteit over de Kantons
Franeker, Bolsward en Dronrijp”.
Aanstonds wierd overgegaan tot het
daarstellen van het bestuur, als acht
gecommitteerden en een Boekhouder,
en gebleek bij meerderheid van Stem
men te zijn verkozen tot Gecommit
teerden
MARTEN SIJTZES HILARIDES te Tzum,
PIETER MARTENS OFFINGA te Achlum,
SAMUEL ADRIANUS ALMA te Schalsum,
FEDDE JACOBSSTRIKWERDA te Achlum,
JAN DOUWES FEIKEMA te Arum,
WIEBREN BOTES RINGNALDA te
Welsrijp,
ULRICH HENDRIK LOURENSZ te
Pietersbierum,
JAN ANES ANEMA te Arum
vervolgens tot Boekhouder
ULBE PIERS DRAISMA te Achlum
met magt en autorisatie om alle werk
zaamheden tot het instand brengen en
houden der Sociteit ingevolge de be
palingen in het reglement voorschreven
ten uitvoer te brengen.
En alsoo wierd op voorschreven dag
deze Sociteit opgericht, en wel precies
des avonds ten vijf uren.
Gedaan op tijd en plaats in het
hoofd gemeld
(w. g.) U. P. DRAISMA, Boekh.
In 1886 werd, op diens verzoek, de Boek
houder F. Draisma de Vries, op de meest
eervolle wijze en onder dankzegging voor de
zorg aan de belangen der Maatschappij be
steed, ontslag verleendin dezelfde ver
gadering als zijn opvolger benoemd de heer
ARJEN DRAISMA DE VHIES te Achlum.
De hoogbejaarde afgetreden Boekhouder
heeft zijn leven zeer goed besteed. De kerk
voogdij te Achlum heeft aan hem groote
verplichting, veel deed hij als Volmacht en
Gedeputeerde Binnendijks en Buitendijks,
jarenlang was hij Raadslid en Wethouder
van Franekeradeel.
Hij heeft aan het draineeren in deze
streken den stoot gegevende fabriek van
draineerbuizen te Achlum was de eerste in
Nederland, ook was hij eene der oprichters
der Friesche Maatschappij van Landbouw en
Veeteelt. In den ouderdom van 82 jaren
ontsliep hij te Achlum.
De zaken namen zoo groote afmeting, dat
het noodzakelijk voor den boekhouder werd
zijne woonplaats over te brengen naar Franeker.
De benedenlokalen van het oude kasteel
van Hessel Martena (thans Gemeentehuis van
Franekeradeel) werden gehuurd en voor kan
toor der Maatschappij ingericht.
Op Zaterdag 11 November 1899 had het
vertrek van den Boekhouder plaats, ’t Was
boos weerstorm, onweer, regen maakten de
afreis schier onmogelijk. De paarden moesten
weer worden afgespannen om te wachten tot
de buien overdreven.
’t Is gebleken dat deze verplaatsing op
alle manier de behartiging der administratie
is ten goede gekomen.
De invoering der doorloopende polissen
gaf aanleiding tot een nauwkeurig onderzoek
ter bepaling der waarden, alsmede om eene
juiste klassificeering te verkrijgen. In 1899
waren alle Assurantieboeken omgewerkt.
De straks vermelde instelling (/Reserve
fonds”, geeft redenen tot tevredenheid. Op
1 Juli 1900 wees het saldo aan eene som van
f 8974.86, in de volgende elf jaren ver
dubbelde dit saldo.
Een der hoofdbeginsels der Sociëteit dat
van de beginne steeds op den voorgrond had
gestaan, was, dat in geval van brand de
betrokken deelhebber zelf ook schade moet
lijden, waarom */4 der waarde voor eigen
risico van den verzekerde werd gelaten dit
hield echter menigeen terug om zich aan te
sluiten. Dit t/4 was te veel, ook naar het
inzien van ’t bestuur.
In de Alg. Vergadering van 16 Juni
1875 werd besloten de vergoeding te bepa
len op 9/10 der geschatte waarde, zoodat 1/10
bleef voor eigen risico. Zooals men ziet
bleef hierbij dus het beginsel gehandhaafd.
In den jare 1878 werd de vorming van
een Reservekas mogelijk gemaakt, welke zou
worden gevormd door daarin jaarlijks het
overschot op den gewonen dienst, dien der
administratiekosten, te storten, teneinde uit
dit fonds te kunnen betalen tusschentijdsche
brandschaden, waardoor dan de omslagen
meer op geregelde tijden zouden kunnen
plaats hebben.
Af en toe hadden er reeds Reglements-
herzieningen plaats gehad. In eene Alg.
Vergadering, gehouden op 22 Juni 1886,
werd een geheel nieuw Reglement aangeno
men, waarbij o.a. de naam der Sociëteit werd
veranderd in dien van „Onderlinge Maat
schappij ter verzekering legen Brandschade,
opgericht te Achlum, in 1811.
Ook werd het stemrecht gewijzigd.
Bolswardsche Courant
i
