Kieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
K. Planting
De Nota's en Brievenhoofden,
In kleuren bedrukt
1911.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 50ste Jaargang.
No. 63.
'WASMSS»
BOLSV
Firma B. CUPERUS Az„ Bolsward.
De Stoomververij en -■-
Chemische Wasscherij
„Renovatrix", Bussum,
Bordeaux wij nen
Rijnwijnen
Roode en Witte Port
Madera
worden iedereen ten zeers
Zondag 6 Augustus.
i
Ingezonden.
BINNENLAND.
VOOR
afzonderlijke
of ander tijdens
let melkverbruik in den warmen zomer
en de volksgezondheid.
vooruitzicht zou
den toestand,
*1
4
wordt van overheids-
water voor alle andere
en te koken
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
op ander gebied,
het krijgen van
loopen kon.
dat de man thans
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
met Ton-Vignetten,
trekken hoe langer hoe meer de aandacht
en komen steeds meer in gebruik.
Modellen staan gaarne ten dienste.
vraagt Oepóthouders. Provisie 15 pCt,
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Het mond- en klauwzeer, dat achtereen
volgens in de verschillende provincies van
ons land den veestapel teistert, geeft als van
zelf aanleiding tot eene meer algemeene be
langstelling voor de vraag in hoeverre de
volksgezondheid benadeeld kan worden door
t gebruik van de melk van zieke koeien,
y^s vanzelf uit die belangstelling zich veel-
Idig bij de dagelijksche gesprekken, waarbij
I bespreking meermalen iets verder gaat
I het melkgebruik in het algemeen, vooral
met het oog op de warmte, aan de orde
/mt. Volgt men die gesprekken, dan
/•et men zich dikwijls verbazen over de
onkunde die bij het groote publiek nog om
trent melkhygiëne bestaat. Van den stroom
van denkbeelden die in woord en schrift
worden publiek gemaakt dringt blijkbaar
weinig of niets door tot de melkveibruikers
voor wie een en ander toch in de eerste
plaats bestemd is. Alleen nu er misschien
eenig direct gevaar is wil men wel eens
luisteren en dan bij voorkeur naar het een
of ander concreet voorschrift van een medicus
dat dan ook in alle opzichten als een axioma
wordt aangenomen.
Nu is dit laatste waarschijnlijk dan ook
maar het beste zoolang men aan de mogelijk
heid, dat het publiek zich de moeite zal
getroosten om beter op de hoogte te zijn,
niet durft denken. Toch mogen de voor
lichters van het publiek, mag ook de vak
pers, zich bij dezen toestand niet neerleggen.
Wij hoorden deze week een gesprek tusschen
twee moeders, beiden uit den beschaafden
en ontwikkelden stand, over de melkkwestie
inden mond- en klauwzeertfjd, spreken. De
den 16.000 menschen in het water voor een
het
M. de R.!
Uwe korte opmerkingen onder mijn inge
zonden stuk in Uw blad van 30 Juli ver-
eischen dezerzijds eenig antwoord.
Allereerst vraagt U tegen i
eigenlijk heb in mijn protest.
wie ik het
Ieder die
eenigszins met de toestanden bekend is zal
weten, dat de betrokken redacteur van de
Bolswardsche Courant en de kiesvereeniging
„Vooruitgang” gerust in één adem genoemd
kunnen worden als zijnde twee handen op
één buik. Verder is het voor ieder die niet
heelemaal vreemd is op politiek terrein, een
bekend iets, dat ook deze redacteur in de
oprichting van de Vrijzinnige concentratie
in Friesland (bijgenaamd de Frresche hutspot),
welke zich in zake het kiesrecht vraagstuk
van zulk een leelijken kant heeft doen zien,
zijn aandeel heeft gehad. Dat deze dus door
mij in één verband werden genomen, is dus
volkomen verklaarbaar. Dat dit door U ge
scheiden wordt kan ik dan ook slechts aan
duiden als een debathandigheid.
Wat betreft Uw raad om inzake de be
schuldiging aan het adres van de kiesver
eeniging „Vooruitgang” klaren wijn te
schenken, hieraan wil ik bij dezen voldoen
en wil ik dan wijzen op het feit, dat wanneer
men besluit een candidaat te steunen, het
niet alleen noodig is daarvoor eenige schrif
telijke propaganda te maken, doch één van
de voornaamste dingen die men doet is de
kiezerscontröle op den stemmingsdag. Dit is
het wat door „Vooruitgang” niet is gedaan
en waardoor het onmogelijk was de liberalen,
die te laksch waren uit zichzelf te komen,
op te halen. De 8. D. A. P. heeft toen
met de geringe krachten en geldmiddelen
die zij bezat, gedaan wat zij doen kon. Men
kan van haar als arbeiderstal] niet ver
wachten dat zij óf hare leden vrij zal maken
bf betaalde krachten in ’t werk zal stellen.
Dit gaat voor een kleine afdeeling als de
onze niet aan.
Wat door U gezegd wordt over de eigen
lijke zaak waar het hier om gaat, dat door
’t overnemen van den candidaat der 8. D. A. P.
de kans om twee zetels te winnen geheel
verkeken ware geweest, kan ik niet als een
ernstig argument aannemen en zal ik even
eenige dingen nader in het licht stellen.
Wanneer we dan even teruggaan tot de
Gemeenteraadsverkiezing in 1907. Toen waren
in herstemming 2 Vooruitgangliberalen, 1
liberaal (die buiten de partijen om gesteld
was) en 1 sociaal-demokraat. Ik zou willen
vragen M. de R. hoe was het toen mogelijk
dat een sociaal-demokraat gekozen werd
Het antwoord kan niet anders zijn dan
„met” de stemmen der kerkelijke arbeiders”.
Nu mag men zeggen dat de katholieken dit
gedaan hebben om zoodoende den wethouders-
zetel van den heer Eisma voor hun lid
Sneek. Gisterenmiddag is de 17-jarige
8. W. van het dak gevallen van een huis
aan de Leeuwarderkade, waar hij bezig was
iets te herstellen. Hij kwam vrij onzacht
met zijn hoofd op de harde keien neer,
waardoor hij een buil aan het achterhoofd
bekwam, die nog al reden tot bezorgdheid
gaf. Dr. Hertzberger verleende geneeskundige
hulp.
Wommels. Een 5 jarig meisje van den
heer ds. J.alhier, had Dinsdagmiddag het on
geluk spelenderwijs een klein grintsteentje
in de luchtpijp te krijgen, dat zeer moeielijk
scheen verwijderd te kunnen worden. Heeren
geneesheeren oordeelden eene operatie nood
zakelijk, waarom de kleine dan ook onmid
dellijk per rijtuig naar Sneek werd vervoerd.
Daar is de operatie met gunstig gevolg vol
bracht en ’t steentje verwijderd. F. D.
Drachten, 1 Aug. Door de Vereeniging
„Nederlandsche Landkolonisatie en Inwendige
Zending”, die in deze omgeving reeds veel
deed aan ontginning van heidegronden, zal
thans worden overgegaan tot het oprichten
eener meubel- en mandenindustrie op de door
haar ontgonnen terreinen. De fabriek zal
verrijzen te Opeinde. Op die manier wil
men duurzaam voorzien in de behoefte aan
werk voor de bevolking aldaar.
Workum, 2 Aug. Het Chr. zanggezelschap
van Parrega deed heden een pleiziertocht
met de Workumer-Bolswarder boot, de „Jo
hanna Jacoba” kapitein F. Faber alhier. In
vroolijke stemming kwam het ongeveer om
negen uur vanmorgen te Heeg aan, deed
een wandeling door ’t dorp en zou toen de
reis vervolgen. Doch de vroolijke stemming
maakte spoedig plaats voor schrik en ont
steltenis.
Even buiten het dorp bij de oliefabriek
hoorde men plotseling: „een man over
boord!” Wat was er gebeurd? De stuurman
Gosse de Moed, die nog eenige werkzaam
heden voorop te verrichten had, deed een
misgreep en viel in het diepe Var.
Toen het ongeval bespeurd werd, maakte
men dadelijk tegenstoom, maar ondertusschen
was de drenkeling, die niet zwemmen kon,
een heel eind afgedreven, worstelende om
zijn leven. Eenige oogenblikken daarna na
derde schipper Ynte Huitema van Woudsend,
die het ongeval mede gezien bad, met zijn
vaartuig de plaats des onheils en gelukkig
slaagde hij er dadelijk in den drenkeling met
den haak te grijpen en met eenige andere
personen den drenkeling aan boord te halen.
Toen het schip kort daarop aan wal kwam,
was dokter Donker alhier door een der
passagiers gewaarschuwd, reeds aanwezig en
slaagde er spoedig in de levensgeesten weer
op te wekken. Ruim een uur later kon de
boot voor de tweede maal ons dorp verlaten
en was de stuurman in zooverre hersteld,
dat hij zonder steun weer
Nader vernemen we
weer geheel hersteld is.
eene vertelde dat in eene zekere kleine stad
alle geneesheeren verklaard hadden dat als
de melk tien minuten had gekookt er geen
gevaar meer bestond, terwijl de twetede als
advies had ontvangen dat eenvoudig koken
voldoende was en tevens dat het gebruik van
gepasteuriseerde melk in flesschen, die uit
een andere stad werd aangevoerd, onschade
lijk was. Beiden beschouwden de haar ge
geven adviezen als geheel voldoende en hielpen
die ook aan anderen verkondigen.
Zij verwonderden zich wel dat door ons
eenige twijfel werd uitgesproken maar waren
toch zoo beleefd te luisteren naar enkele
raadgevingen waarmede wij de ontvangen
adviezen poogden aan te vullen en die wij
hier herhalen.
In eene periode van veeziekte is het
koken der melk ernstig aan te raden omdat
daardoor de kiemen der ziekte zelf worden
vernietigd. Het koken is echter geen middel
tegen de abnormale 'samenstelling die de
melk van ziek vee altijd heeft. Die samen
stelling kan zeer nadeelig zijn, vooral voor
zuigelingen. Bij het heerschen van besmette
lijke veeziekte is dus, vooral voor kinder
voeding, absoluut noodig de melk te be
trekken van een veestapel die nog niet is
aangetast of reeds eenigen tijd weer gezond is.
Het koken volgt dan als extra voorzorgs
maatregel.
De gekookte melk moet zoo goed mogelijk
worden afgekoeld, zoo koel mogelijk worden
bewaard en, in warme tijden zooals thans,
zoo versch mogelijk worden gebruikt. Ver
zuimt men een dezer voorschriften dan kan
het koken op zich zelf schadelijke gevolgen
hebben.
Gepasteuriseerde melk moet eveneens zoo
versch mogelijk, in elk geval binnen 36 uren
na het pasteuriseeren gebruikt worden. Waar
geen toezicht bestaat op het pasteuriseeren
en waar men dus geen waarborg heeft dat
de melk voldoende verhit is geweest verdient
het, vooral in de warmte, aanbeveling om
rauwe melk te koopen en die zelf te koken.
Het opnieuw koken van melk die eenmaal
gepasteuriseerd is geweest, wat meer voor
komt dan algemeen bekend is, is sterk af
te keuren.
Wanneer melk gewoon gekookt wordt
moet men zorgen het vliesje dat er bij het
laten staan aan de oppervlakte komt, te ver
wijderen. Vele kinderen vinden zulks een
lekkernij en vele moeders weten niet dat
juist dat vliesje ziektekiemen kan bevatten.
Het is ten allen tijde maar vooral in
tijden van veeziekten of van buitengewone
warmte een plicht der ouders om zich te
vergewissen van de herkomst der melk die
zij aan de kinderen verstrekken.
half uurtje verfrissching zochten na
zonnebad.
De kostelooze baden in de omgeving van
Berlijn roepen heele volksverhuizingen in ’t
leven. In het volksbad Wannsee werden
op één dag meer dan 10.0-00 bezoekers ge
teld. Het ijsverbruik is in de laatste dagen
zoo gestegen, dat de ijsfabrieken niet aan
de aanvragen konden voldoen. Dag en nacht
wordt in die fabrieken gewerkt.
Het Berlijnsche meteorologisch-bureau ziet
geen enkele reden, dat er
bestaan op verbetering van
d. w. z. koelte en regen.
Aan den Boven Rijn
wege het gebruik van
doeleinden dan om te drinken
verboden. Het aantal zieken stijgt in eenige
gemeenten bedenkelijk. Vooral vele kinderen
sterven aan de gevolgen van ziekten door
de warmte veroorzaakt. De stand van het
water daalt zoozeer, dat een vischepidemie
dreigt. Het aantal scheepvaartongelukken
neemt toe.
De hitte in Bohemen is grooter dan die
ergens in Midden-Europa. De geheele oogst
van ooft, welke jaarlijks in Bohemen milli-
oenen inbrengt, is ernstig bedreigd en wan
neer niet spoedig neerslag valt, zoo goed als
vernield. Boschbranden verwoesten bijna
dagelijks groote partijen bosch en de plaatse
lijke onweders veroorzaken branden en kosten
menschenlevens.
Uit Tyrol wordt bericht, dat door de hitte
de gletschers gaan smelten en de tochten
door het hooggebergte daardoor zeer gevaar
lijk worden.
In België zijn de leger-manoeuvres afge
last. Op tal van velden is de oogst ver
schroeid.
Ook in Engeland is het smoorheet.
De werklui aan de in aanbouw zijnde
„Dreadnought”, de „Thunderer”, in Bar
kers Creek, hebben het hard te verantwoor
den gehad. In den stalen romp van het
schip was het „heeter dan in een oven en
erger dan in een machinekamer in de Roode
Zee”, zooals een van de werklui zei. De
stalen platen van het dek werden zoo heet,
dat men er de hand aan brandde. De werk
lui hadden zich ontkleed tot aan helmiddel.
Tegen drie uur evenwel werd de hitte in
den romp van het schip zoo ondraaglijk, dat
de arbeiders het werk er bij neerlegden en
een halven dag verdienste aan gaven.
VEn zóó gaat het -in de buitenlandsche
’rs maar door...
In dezen weergaloos mooien zomer klaagt
iedereen over de warmte; het spreekt dus
vanzelf, dat de krant er niet over zwijgen
kan.
Ziehier eenige goede raadgevingen
Men zorge er voor, dat menschen, die bij
hooge temperatuur arbeid verrichten in de
buitenlucht, marschen ondernemen, wande
lingen doen, in hun geheele lichaams-
constitutie zich in normalen toestand be
vinden. Het is bewezen dat slecht slapen,
een bedorven maag, storingen in de spijs
vertering, misbruik van alcohol of andere
genotmiddelen, excessen
praedisponeerend zijn voor
een zonnesteek.
Verder moet er op gelet worden, dat de
kleeding een geschikte is, d. i. donkere
stoffen zijn te vermijden; reeds na eenige
minuten kan een donkere stof bij voile zon
bestraling temperaturen van 45 graden Celsius
aanwijzen. Nauwe kleedingstukken, corsetten,
hooge boorden, moeten afgelegd worden.
Het is goed dikwijls kleine hoeveelheden
te drinken. Slappe koude koffie of thee, en
ook wel zuiver, frisch water kan hiervoor
goede diensten doen. Zich nu en dan be
sproeien met frisch water verdient aanbe
veling.
Bemerkt men bij den een
een marsch, of op straat of in spoorweg-coupé
symptomen, die wijzen op een aanstaande
zonnesteek, dan is het zaak zoo spoedig
mogelijk verkoeling van het lichaam te be
werkstelligen. Men maakt de kleeren los,
besprenkelt het lichaam met koud water,
laat den patiënt water drinkenals een
onmacht te verwachten is, geeft hem aether
of ammoniak te ruiken, in 't kort, men doet
alles wat dienen kan om de verstoorde werk
zaamheid van het hart weer in den juisten
gang te brengen en het hart op te wekken
tot hernieuwde werkzaamheid. In geen ge
val mogen menschen, die een dergelijken
aanval doorstaan hebben, met lichaamsarbeid
doorgaan. Nog uren na den aanval ver-
toonen zich soms zeer onaangename stoor
nissen in het centrale zenuwstelsel.
De ontzaggelijke hitte heeft al heel wat
slachtoffers geëischtMen kan geen krant
ter hand nemen of men vindt er berichten
in van door zonnesteek getroffenen of door
de warmte bevangen personen. Ziehier een
7 - 1,25.
14 Cab. Portretten - 5,
7 -3,-.
MODERN INGERICHT.
Vergrootingen naar elk Portret.
Overal te ontbieden. "W!
Bolswardsche Courant
I
1J
I
