Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1
1911,
Verschijnt Donderdags en Zondags 50ste Jaargang.
No. 93.
VOLKSVOORDRACHT.
NUTSAVOND.
11
i
4
Zondag 19 November.
Ingezonde n.
VOOR
afzonderlijke
Bolsward, 15 November 1911.
I
8
en
zeer
(Builen verantwoordelijkheid der Redactie).
een kort
verheugde zich
greep
minder moeite den Spreker
Ons oordeel is dan ook,
dit kind dat zoo
taalregel kon
van vader en
van M. Borda het schetsje
een zeeman op zee stierf en zijn
„ik kom weerom” dus niet kon
van zijn achter-
I 1
-
En toch een
is nöodzakelijk
het lichaam, en
warmte, zoodat minder dikke kleeding noodig
is. Eenvoudige besprenkeling is al veel waard
in teekening wordt een practisch en goed
koop toestelletje getoond, hoe men een douche
kan nemen. Duurdere badkuipen zijn niet
onder ieders bereik, maar een eenvoudige
gelegenheid is bij velen wel te maken.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.'
Vele gemeenten bevorderen reeds de school-
baden, en als de jeugd aan een verfrisschend
bad gewend raakt, zal dit op later leeftijd
zeker verlangd worden.
Verscheidene plaatjes werden door de toover-
lantaarn op het doek gebracht, waarin men
ziet, hoe onder toezicht de leerlingen zich
kunnen baden.
Wasschen is goed, baden beter, doch
zwemmen is het beste, zoo gaat Spr. verder.
Het zwemmen is de beste gymnastiek, en in
Duitschland wordt dit meer ingezien dan
hier te lande. Daar zijn overal inrichtingen
voor ’t volk om te baden en te zwemmen.
Goede gymnastiek is hier ter stede ook wel,
en Spr. verheugt er zich over dat de heer
Sutherland Royaards niet naar Vlissingen
gaat vertrekken. Voor de bijzondere scholen
acht Spr. het hoogst jammer, dat de gym
nastiek daar nog steeds ontbreekt.
Tal van plaatjes worden nu vertoond ter
opluistering. Wedstrijden op ons sportterrein,
ook het kaatsveld in ’t Hof was nog aan
wezig, waarbij bekende stadgenooten goed
te herkennen waren, fraaie gezichten op ’t
Sneekermeer, met roeiers, zeilschepen, stoom-
booten, winterpartijen op het ijs, ook ’t
Kruiswater, Appelmarkt, Stadsgracht enz.,
‘alhier, waren tegenwoordig en Spreker
wilde bij deze serie aardige platen slechts
opmerken, dat het bij de water- en ijssport
toch zoo nuttig was, dat men kon zwemmen.
Men kon dan vaak eigen of eens anders
leven redden als er eens een ongeluk plaats
vond, terwijl hij enkele fragmentjes uit Frie-
sche gedichten ten beste gaf over water- en
ijssport.
Ook de vacantie-kolonie, die dit jaar naar
het strand te Egmond is geweest, werd in
enkele kiekjes vertoond.
Spreker besloot zijne voordracht met te
wijzen hoe ook in ons land men in vele
gemeenten begint in te zien, dat volksbad-
huizen noodig zijn. Een heele reeks namen
van plaatsen waar geheel of grootendeels van
gemeentewege dergelijke inrichtingen reeds
verrezen zijn, werd genoemd. Ook het plan
dat in Bolsward nu op het touw is gezet,
werd in korte woorden besproken en met
een paar schetsteekeningen toegelicht; er
werd meegedeeld dat vele ingezetenen zich
reeds bij de vereeniging willen aansluitep,
dat „Hollandia” en ook het Weeshuis steun
hebben toegezegd, maar toch zal alles goed
tot stand komen, en ook de mingegoe.den in
de gelegenheid gesteld kunnen worden van
deze inrichting gebruik te maken, dan dient
ook de gemeente te helpen. Hoe krachtiger
nu uit het volk de stem van belangstelling
klinkt, des te lichter zal het gemeentebestuur
kunnen besluiten tot flinken steun.
Een krachtig applaus brak los na de met
aandacht gevolgde en varieerende rede.
Na de pauze gaf Mevrouw BEEKHUIS
eenige voordrachten ten beste, en het was
haar toevertrouwd. Het treffend gedicht
Arme Visschers van de Genestet, werd het
eerst vertolkt. De prachtige schildering van
den donkeren nacht op zee, de armoede,
kommer en zorg van den man en de moeder,
’t sterfgeval van een weduwe, wier tweetal
nagelaten kindertjes in ’t huisgezin door 't
beschreven ouderpaar bij hun vijftal spruiten
werd opgenomen, dit een en ander werd met
gevoel voorgedragen. De ademlooze stilte in
de zaal en daarna het krachtig applaus
bewezen, hoe men bij die tragische schets
genoten had.
Daarna volgden nog enkele kleinere stukjes.
Een Ballade
waarin
woord
houden tot diepe droefheid
gelaten bruid en moeder.
Het soldaat'jespel'en, waarin een meisje met
'de jongens speelde, en zij moeder vroeg of ze
ook soldaat mocht worden, waarop moeder
beteekenisvol antwoordde dat zij geen soldaat
kon worden, maar toch ook voor haar als
vrouw later „strijd genoeg” zou komen.
Het led van de zee het dramatische stukje,
waarin geschetst wordt hoe een oud moedertje
baar man, haar zoon en ook haar kleinzoon
door de zee ontnomen werden en zij ten slotte
in wanhoop uitriep„Neem mij dan ook
maar mee 1”
Ten slotteBe rookende vrouw, wat een
bravourstukje van Mevrouw scheen, en waarin
Veel boeiender, vooral ook omdat hij toen
beter begrepen werd, waren de twee stukken,
die na de pauze werden gegeven.
Het eerste was een studentengrap aan een
Duitsche inrichting van hooger onderwijs.
De typische spreekmanier van den Rector
en den pedel werd zoo dól-natuurlijk zou
men baast zeggen, weergegeven, dat hun
dialoog daarom al reeds animeerend was. De
comische scène bestond hierin, dat een student
den neusklank van den Rector ging nabootsen,
tegelijk met de eigenaardige uitspraak van
enkele letters. De Rector strafte dit onge
past optreden van den leerling met cachot-
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Ons departement zet het seizoen flink in,
Donderdagavond een volksvoordracht, daags
daarna de eerste ledenbijeenkomst, en beide
avonden gingen flink van stapel. De Doele-
zaal was tamelijk goed bezet, de familiën,
welke men er kon verwachten, waren Vrijdag
avond present.
De heer H. Eisma richtte een woord van
welkom tot de aanwezigen, en verheugde zich
er vooral over dat de gevierde declamator
de heer HENRI DEKKING uit Rotterdam
tot ons wilde overkomen.
Deze ging voor de pauze een tooneelstuk
van den Franschen dichter Edmond Rostand
een fraai drama in vijf bedrijven vertolken,
door de voordracht van een berijmde ver
taling. De verwachting over dezen declamator
was hoog gespannen, het bericht van zijn
roem was al vooraf tot ons gekomen. Nu,
het bleek dat men hier met een buitenge
woon talent van voordragen te doen had.
Stembuiging en mimiek waren eenig, echter
men moest eerst iets gewennen aan zijn
vluggen tongval; deze gevoegd bij eenige
volmondigbeid bij het spreken en niet al te
sonore stem maakten vooral in den beginne
het verstaan soms iets moeielijk. Er zullen
er verscheidene geweest zijn, die wel den draad
van ’t verhaal konden volgen, doch voor
wie verscheidene uitdrukkingen verloren zijn
gegaan, te meer nog wijl het verhaal speelt
in den tijd der Fransche markiezen, in welker
levenswijze men zich niet zoo meer thuis
gevoelt.
De hoofdinhoud was een liefdesavontuur
van den heer de Bergerac, het is een satirische
beschouwing van het toenmalige leven der
hoogste klassen.(17e eeuw.)
De heer de Bergerac dan was bekend om
zijn buitengewonen neus. Dit pronkstuk.van
’t gelaat was bij hem van een buitengewoon
volume en bovendien van een in ’t oog
loopende kleur. Deze neus was voor hem
een beletsel om bij het schoone geslacht
indruk te maken. Zijn talent als dichter en
zijn goed hart werden daardoor telkens in
de schaduw gesteld. Toch vatte hij een
vurige liefde op voor zijne nicht Roxane, en
hij was al zeer verheerlijkt dat deze hem
een onderhoud verzocht,... helaas, het was
om hem te verzoeken, haar beminde in be
scherming te nemen. Heel comische ver
wikkelingen ontsponnen zich, de woorden en
verzen die de dichter gemaakt had voor zijn
beminde, stond hij af aan zijn mededinger.
De tooneeltjes in den banketbakkerswinkel,
op he^ balkon, en ’t oorlogsveld, er school
fijne ironie in, en de ontknooping was dat
eindelijk de beminde ontdekte zijn edel
hart, zijn opofferend karakter, en in zijn
sterfuur hij pas door haar werd begrepen.
Meesterlijk werden de verschillende dialogen
weergegeven, en overal kwam het buitenge
woon talent uit van dezen declamator.
Bij het einde brak een luid applaus uit,
waarin men na een langen tijd van inspan
nend luisteren, zijn voldoening te kennen gaf.
Geachte Redactie!
Met belangstelling nam ik kennis van den
inhoud van het hoofdartikel in uw blad,
overgenomen uit die Eleclricital im Haushalt,
van Zondag 12 November.
De aanhef van het stuk „Naar aanleiding
van de plannen tot oprichting van electrische
centrales in omliggende dorpen”, wekte bij
mij direct het vermoeden van een brokje
propaganda, en als verlichtingsman veel
voelende voor de waarde van eerlijke propa
ganda, werd daardoor te eerder mijn belang
stelling opgewekt.
Na lezing was ik echter in niet geringe
mate teleurgesteld, omdat ik bier meer vond
een zeer eenzijdige en op sommige punten
onware aanprijzing van de deugden van
electrische verlichting, vooral ten koste van
andere verlichtingswijzen, waarvan sommige
electrotechnici zich meenen te mogen bedienen
om tot iederen prijs de electrische verlichting
er in te krijgen.
Mijn eenige voldoening was, dat in het
stuk voortdurend, ik mag wel zeggen ver
dachtmakingen voorkomen, speciaal tegen het
„gas”, zonder het woord altijd rondweg te
noemen.. Ik zag hierin een zekere uiting van,
laten we zeggen, afgunst om geen sterker
uitdrukking te gebruiken, ten opzichte van
de resultaten bereikt door een ernstig mede
dinger.
In verband hiermede acht ik het niet mis
plaatst om ook in het belang van toekomstige
electriciteitsverbruikers, eenige mij ten dienste
staande gasgegevens te stellen naast de in
het artikel genoemde.
Gemakshalve zal ik het op den voet volgen.
Ik moet op den voorgrond stellen dat ik
niet tegen electriciteit wil schrijven, integen
deel, ik waardeer zoo goed als ieder ander
de groote gemakken van het licht en de
gemakkelijke krachtsoverbrenging en (alle
verdere schoone eigenschappen) vandaar dat
straf. De uitvoering dezer straf gaf opnieuw
hilariteit in de klas, vooral ook ’t onder
houd met den pedel was vermakelijk.
De Rector, die den besten leerling overigens
graag mocht, ging, toen de straf half om
was, hem zelf in zijn cachot ppzoeken om
als hij oprecht berouw toonde, hem te ont
slaan, en diens uitdrukking„hoe zou u
in mijn plaats handelen?” gaf het vaardig
brein van den leerling het idee om den
Rector in letterlijken zin in zijn plaats te
stellen, hij wipte de deur uit, en sloot zijn
meester op in ’t cachot, gaf met meesterlijke
nabootsing voor de deur der kamer van
den pedel order om den on verbeterlijken
jongen onder geen voorwendsel te ontslaan,
omdat hij zich opnieuw zeer onbetamelijk
gedroeg.
De ontwikkeling van dit hoogst comisch
tooneeltje deed vooral het talent van den
Spreker uitkomen, en wekte de hilariteit van
de hoorders en hoorderessen in hooge mate.
Ook het andere stukje was van comischen
aard. Een eenigst kind werd door deouders ver
troeteld, en was ook tevens in hun oog
buitengewoon knap. Bij elke* gelegenheid
moest het zijn geleerdheid toonen, bij elk
bezoek dat de ouders kregen. De inhoud
van ’t stukje, doch vooral de wijze waarop
het werd voorgedragen, boeide zeer. Men
gevoelde hoe langer hoe meer, hoe meester
lijk en ongedwongen de heer Dekking de
personen van zijn onderwerp weergeeft.
In dit laatste stukje, dat aan de kaak
stelde, hoe de ouders graag pronken met hun
kinderen, een greep dus uit het gewone
leven, had men i
goed te verstaan,
dat door de vertolking van
goed de uitzonderingen op een
opzeggen, dat het in de oogen
moeder zelf een uitzondering was, wij in den
heer Dekking te doen hebben met een decla
mator die inderdaad een uitzondering mag
genoemd worden.
De heer Eisma bracht na afloop een warm
woord van hulde en dank aan den Spreker,
en riep hem en ’t auditorium een „tot weer
ziens” toe.
De reeks volksvoordrachten, die ook weer
dit winterseizoen vanwege het Departement
„’t Nut” gegeven zal worden, werd Donder
dagavond geopend met een rede van den heer
H. Beekhuis, die het onderwerp had gekozen
De verzorging van de huid in verband met
baden en zwemmen. De zaal van ’t Wilhel-
minagebouw was geheel gevuld.
De heer H. Eisma opende met
woord de vergadering en
over de talrijke opkomst.
De heer Beekhuis begon met de mede-
deeling, dat hij dit onderwerp had gekozen
in verband met het plan om hier ter stede
een bad- en zweminrichting op te richten.
De goede verzorging van de huid wordt
nog al te veel verwaarloosd, en toch is dit
een zaak van veel belang uit het oogpunt
onzer gezondheid. Vele ziekten kunnen
v.oorkomen worden door een goede reiniging
van onze huid, en ’t is ieder wel opgevallen,
hoe aan de huid vaak te zien is, of iemand
gezond is. De werking en samenstelling
onzer huid wil spreker daarom eerst in eenige
trekken nader aanduiden.
Ons lichaam is gebouwd uit cellen en cel
weefsels, en die cellen moeten voortdurend
van versch bloed voorzien worden wat door
de bloedsomloop bewerkstelligd moet worden.
Door een schematische teekening wordt aan
getoond hoe het aderlijk bloed, gemengd
met chyl (voedsel) door ’t hart wordt voort
gestuwd door de longen, om daar met zuur
stof vermengd en van overtolligheden
koolstof ontdaan, als slagaderlijk bloed
wederom door 't hart gaande en door de
slagaderen en in hun fijnste vertakkingen
(haarvaten), 't geheele lichaam te door-
stroomen. De verversching van ’t lichaam
door 't bloed wordt krachtig bevorderd door
de werking der huid.
Deze huid bestaat uit twee hoofdlagen, de
opperhuid, die vaak als schilvers afvalt en
de hoornhuid heet, en de onderhuid, ook
lederhuid genaamd.
Door verschillende teekeningen die in zeer
vergrootte maat de verschillende huidlagen
aangeven, en waarbij wordt gewezen op de
verschillende samenstelling dezer lagen, op
de papillen, of heuvel achtige grens tusschen
hoorn- en lederhuid, óp de haarwortels,
de zweetklieren, de vetweefsels met kernen,
die alle op de teekeningen zijn aangegeven,
blijkt ook hoe de geyoelzenuwen en bloed
vaten daar tot de grens der papillen loopen.
Op eenvoudige wijze wordt daardoor ver
klaard, hoe de huid het lichaam beschermt
tegen invloeden van buiten, en hoe de huid
de regulateur is der lichaamswarmte. De
talrijke zweetklieren bevorderen de uit
waseming, en bij warmte is die uitwaseming
grooter, waarbij de verdamping afkoeling
brengt, bij koude vermindert de verdamping
en daardoor wordt bewerkt dat de lichaams
warmte bijna standvastig 37 graden celsius
blijft, en koude en warmte er weinig ver
andering in brengen.
’t Verdikken der vetkliertjes bij de haar
wortels doet bij koude kleine heuveltjes ont
staan, wat men „kippevel krijgen” noemt.
De goede werking der zweetklieren, van
veel belang voor een goede gezondheid, dit
zal men nu wel inzien, wordt bevorderd door
de reinheid der huid. De huidporiën moeten
open blijven, zal de huid goed kunnen wer
ken. Een krachtige gezonde huid beveiligt
ons tegen de schadelijke invloeden van ’t weer.
Deze reiniging nu geschiedt door geregelde
afwasschingen. Nu is wel de zindelijkheid
onzer huismoeders beroemd, en op straten
en huizen wordt ook inderdaad veel vlijt
besteed, maar de reiniging van het eigen
lichaam wordt vaak schromelijk verwaarloosd.
Spreker geeft enkele staaltjes van totale ver
onachtzaming der huidreiniging aan, waar
van eenige kortleden in ons blad zijn ver
meld, No. 86 van 26 October.
goede reiniging van de huid
voor 't gezond blijven van
het bevordert de lichaams-
een meisje zich zoo aan een sigarette wijdde
dat zij zelfs geen ooren had voor de liefdes
betuiging van haar galant en in antwoord
daarop verheerlijkt uitroeptO, zie, ik kan
al kringetjes blazen, waarop deze dan ook
van de rookende vrouw getuigt„k Heb
haar een eeuwige haat gezworen”.
Het werd alles even gepast, duidelijk
bevallig voorgedragen, en viel blijkbaar
in den smaak.
De heer Eisma was dan ook voorzeker de
tolk van alle aanwezigen, toen bij een woord
van dank aan Spreker en Spreekster bracht,
voor den leerzamen en genotvollen avond.
■jri?
$-1
Bolswardsche Courant.
